ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Transcript

1 ΦΛΩΡΙΝΑ

2 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Μια φορά και έναν καιρό σ ένα νησί βυζαντινό Ο ςχεδιαςμόσ του προγράμματοσ ζγινε από τισ δαςκάλεσ: Πετςίβα Μαρία και Kουκουφίκα τζλλα του Δθμοτικοφ χολείου Αχλάδασ, Δθμθτριάδου οφία Δαςκάλα, Βϋ τάξθ του 3ου Δθμοτικοφ χολείου Φλϊρινασ, Ρϊμα Ηαχαροφλα, Δϋ τάξθ του 5ου Δθμοτικοφ ςχολείου Φλϊρινασ και Κατικαρίδθ Γεϊργιοσ, 5ου Δθμοτικοφ χολείου Φλϊρινασ. Σο πρόγραμμα αυτό αδειοδοτείται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ Creative Commons, ςφμφωνα με τουσ οποίουσ ο χριςτθσ ζχει τα εξισ δικαιϊματα και υποχρεϊςεισ: ε- λεφκερθ λιψθ, αναπαραγωγι, διανομι, παρουςίαςθ και δυνατότθτα τροποποίθςθσ του υλικοφ, υποχρεωτικι αναφορά ςτο δθμιουργό ι τουσ δθμιουργοφσ του υλικοφ, απαγόρευςθ χριςθσ του υλικοφ για εμπορικοφσ ςκοποφσ, δζςμευςθ για τθ διατιρθςθ τθσ ίδιασ ι παρόμοιασ άδειασ ςε περίπτωςθ τροποποίθςθσ ι περαιτζρω ανάπτυξθσ του διατικζμενου υλικοφ. 2

3 Σάξεισ: Εϋ, Σ. Διάρκεια: 5-6 Διδακτικζσ ϊρεσ διδαςκαλίασ. Γνωςτικζσ περιοχζσ: Μελζτθ Περιβάλλοντοσ, Γλϊςςα, Μακθματικά, Γεωγραφία, Αιςκθτικι Αγωγι. Εποπτικό υλικό: υμβατικοί χάρτεσ, υδρόγειοσ ςφαίρα, Θ/Τ ςτο εργαςτιριο πλθροφορικισ, Google Earth, Google Maps. κοπιμότθτα χριςθσ εκπαιδευτικοφ λογιςμικοφ: Σα εκπαιδευτικά λογιςμικά προςομοιϊνουν τθν πραγματικότθτα. Ο μακθτισ μπορεί πολφ εφκολα να βρει ςχετικζσ κζςεισ απομακρυςμζνων περιοχϊν. Με τα εργαλεία μζτρθςθσ μπορεί να κάνει ποικίλουσ υπολογιςμοφσ. Οργάνωςθ τθσ διδαςκαλίασ: Oμαδοςυνεργατικι διδαςκαλία ςε ομάδεσ των 3-4 ατόμων, όπου τα μζλθ τθσ ομάδασ εναλλάςςονται ςτουσ ρόλουσ. το εργαςτιριο κα πραγματοποιθκεί το επόμενο δίωρο. Γενικόσ ςκοπόσ: κοπόσ του εκπαιδευτικοφ προγράμματοσ είναι να φζρει τουσ μακθτζσ ςε επαφι με το βυηαντινό παρελκόν τθσ περιοχισ Πρεςπϊν, ϊςτε να γνωρίςουν τα ιςτορικά κατάλοιπα και να ςυνειδθτοποιιςουν ότι τα γεγονότα αρκρϊνονται οργανικά και εξελίςςονται ςτο χϊρο και ςτο χρόνο. Ειδικοί ςτόχοι τόχοι του εκπαιδευτικοφ προγράμματοσ είναι οι μακθτζσ: - Να μελετιςουν και να κατανοιςουν ιςτορικά γεωγραφικά ςτοιχεία του τόπου τουσ. - Να τα προςδιορίςουν χρονολογικά. - Να εξοικειωκοφν με το κομμάτι τθσ βυηαντινισ ιςτορίασ - βυηαντινϊν εκκλθςιϊν (αρχιτεκτονικι - αγιογραφίεσ - τοιχογραφίεσ). - Να εκτιμιςουν τθν ςπουδαιότθτα των βυηαντινϊν μνθμείων. - Να μάκουν να διαβάηουν το χάρτθ, να περιδιαβαίνουν και να ςζβονται τον αρχαιολογικό χϊρο. - Να εξοικειωκοφν με τθ χριςθ του διαδικτφου. τάδια διεξαγωγισ του ςεναρίου Σάξθ Εργαςτιριο Επίςκεψθ ςτο νθςί Εμπζδωςθ 3

4 ΟΔΗΓΙΕ ΚΑΙ ΤΠΟΣΗΡΙΚΣΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΓΙΑ ΣΟ ΔΑΚΑΛΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕ Ο νομόσ Φλϊρινασ βρίςκεται ςτο βορειοδυτικό τμιμα τθσ Μακεδονίασ. Αποτελεί ζναν από τουσ τζςςερισ νομοφσ που ςυγκροτοφν τθν περιφζρεια Δυτικισ Μακεδονίασ. υνορεφει βόρεια με τθν Πρϊθν Γιουγκοςλαβικι Δθμοκρατία τθσ Μακεδονίασ, δυτικά με τθν Αλβανία και το νομό Καςτοριάσ, νότια με το νομό Κοηάνθσ και ανατολικά με το νομό Πζλλασ και Κοηάνθσ. τα βορειοδυτικά του νομοφ βρίςκονται οι λίμνεσ Μικρι και Μεγάλθ Πρζςπα, κοιτίδα τθσ αρχαίασ Βρυγίδασ ςτθ ςυμβολι των ςυνόρων με τθν Π.Γ.Δ.Μ και τθν Αλβανία. Πρόκειται για μια περιοχι και ζναν κόςμο, όπου ο επιςκζπτθσ διαπιςτϊνει από τθν πρϊτθ ςτιγμι τθ ςφηευξθ φυςικοφ και μεταφυςικοφ, ενόσ κόςμου που ζχει διατθριςει το χρϊμα και τον αζρα μιασ άλλθσ εποχισ. κι ήρθε κι από την Πρέσπα τον τόπο το νησόχτιστο και σα ζωγραφισμένο στη λίμνη την αξέχαστη με τα δασά λιβάδια με τα μεγάλα τα βουνά τα λογγωμένα γύρω Παλαμάσ Κωςτισ (1910). Η φλογζρα του βαςιλιά. Ακινα: χ.χ. 4

5 Μζςα ςτθ Μικρι Πρζςπα βρίςκεται το νθςί του Αγίου Αχίλλειου. Πρόκειται για ζνα νθςάκι γεμάτο μνιμεσ και μνθμεία από τουσ Βυηαντινοφσ χρόνουσ. Φαίνεται πωσ, όταν ο αμουιλ το ζκανε κζντρο του Βαςιλείου του, ςυνδεόταν με τθν κοντινι ςτεριά με μια ςτενι λουρίδα γθσ. Πάνω ςτο νθςί ςυναντάμε ερείπια αρκετϊν βυηαντινϊν εκκλθςιϊν. τθν κορυφι του ομϊνυμου λόφου, που δεςπόηει ςτο νθςί, ςϊηονται τα ερείπια ελλειψοειδοφσ οχφρωςθσ. το βορειοανατολικό άκρο τθσ οποίασ υπάρχει πυργοειδείσ καταςκευι, φψουσ 3 με 3,5 μζτρα. Σο τείχοσ είναι καταςκευαςμζνο από μικρζσ ςχετικά πζτρεσ με μζςο πάχοσ 1 μ. και εξωτερικό καλυμμζνο με λευκό κονίαμα. το εςωτερικό αυτισ τθσ οχφρωςθσ, θ αναςκαφικι ζρευνα αποκάλυψε ζνα μικρό ναό με αψίδα ςτο ιερό, ο οποίοσ εξυπθρετοφςε τισ κρθςκευτικζσ ανάγκεσ τθσ φρουράσ τθσ ςυγκεκριμζνθσ οχφρωςθσ. 5

6 1. Βαςιλικι του Αγίου Αχίλλειου Ο ναόσ του Αγίου Αχίλλειου κτίςτθκε από τον τςάρο αμουιλ ( ) κοντά ςτα ανάκτορά του, ςτθν περιοχι τθσ Πρζςπασ. Σα ερείπια τθσ Βαςιλικισ δεςπόηουν ςτθ ΒΑ πλευρά του ομϊνυμου νθςιοφ. Θ ίδρυςθ τθσ τοποκετείται χρονολογικά ςτο τζλοσ του 10 ου αιϊνα. Κτίςτθκε με ςκοπό να ςτεγάςει το λείψανο του Αγίου Αχίλλειου, επιςκόπου Λαρίςθσ ςτα χρόνια του Μ. Κωνςταντίνου, που είχε μεταφερκεί ςτισ Πρζςπεσ από τουσ τοφρκουσ εκπορκθτζσ τθσ κεςςαλικισ πόλθσ, τθσ Λάριςασ. Πρόκειται για επιβλθτικό μνθμείο τθσ περιοχισ. Ιδιαίτερο ενδιαφζρον παρουςιάηει ο τάφοσ, που βρίςκεται ςτο νότιο τμιμα του διακονικοφ, o οποίοσ καλφπτεται από ανάγλυφθ πλάκα (11 ο αι.), όπου κεωρείται ότι φυλάςςονταν τα λείψανα του Αγίου Αχιλλείου. τα δεξιά του διακονικοφ, υπάρχουν τρεισ ςαρκοφάγοι, όπου φυλάςςονταν τα λείψανα του αμουιλ και δφο επιφανϊν αξιωματικϊν, του Γαβριιλ Ράντομιρ και Ιβάν Βλαντιςλάβ. Ο ναόσ ανικει ςτον τφπο τθσ τρίκλιτθσ βαςιλικισ με νάρκθκα και τροφλουσ ςτα παραβιματα. Αποτελοφςε το λατρευτικό κζντρο τθσ περιοχισ ωσ τισ αρχζσ του 15 ου αιϊνα. Ξεχωριςτό ενδιαφζρον παρουςιάηουν οι 18 ηωγραφιςμζνεσ με ερυκρό χρϊμα αψίδεσ ςτθν κατϊτερθ ηϊνθ τθσ κόγχθσ του ιεροφ, που ςφμφωνα με ςχετικζσ επιγραφζσ ανταποκρίνονται ςτισ ιςάρικμεσ επιςκοπζσ τθσ αρχιεπιςκοπισ Αχρίδασ. 6

7 2. Άγιοσ Δθμιτριοσ Ο μικρόσ ναόσ του Αγίου Δθμθτρίου ςτα ΝΑ τθσ βαςιλικισ χρονολογείται ςτον 14 ο αιϊνα. ε μορφι ε- ρειπίου ςιμερα, διαςϊηεται ςε μεγαλφτερο φψοσ τμιμα του ανατολικοφ και νότιου τοίχου και δφο πεςςοί, ενϊ το υπόλοιπο διατθρείται λίγο ψθλότερα από τθ ςτάκμθ τθσ κεμελίωςθσ. Αποτοιχιςμζνθ τοιχογραφία με τθν παράςταςθ του Μελιςμοφ, ζνα εξαπτζρυγο και ζναν ιεράρχθ εκτίκενται ςτο Αρχαιολογικό Μουςείο τθσ Φλϊρινασ. Οι τοιχογραφίεσ χρονολογοφνται ςτον 14 ο αιϊνα. 7

8 3. Παναγία Πορφφρα Από το χϊρο τθσ βαςιλικισ του Αγίου Αχίλλειου μονοπάτια οδθγοφν ςτο νότιο άκρο του νθςιοφ, όπου βρίςκεται το διαλυμζνο μοναςτιρι τθσ Παναγίασ Πορφφρασ. Σα ερειπωμζνα κελιά και προςκτίςματα τθσ μονισ περιβάλλουν το ξυλόςτεγο ναΐςκο, μονόχωρο με νεότερο νάρκθκα. το κτιριο διακρίνονται δυο φάςεισ. τθν αρχικι φάςθ ανικει μόνο ο διαχωριςτικόσ τοίχοσ του κυρίωσ ναοφ και του νάρκθκα, ο οποίοσ διατθρεί τισ αρχαιότερεσ τοιχογραφίεσ και ςπάνιο ξυλόγλυπτο περικφρωμα (1524). Φαίνεται ότι αρχικά ο ναόσ είχε μικρότερο ςχιμα και αποτελοφςε από τότε τον πυρινα τθσ μονισ. Θ υποχϊρθςθ του λαςπϊδουσ εδάφουσ φαίνεται ότι παρζςυρε το μεγαλφτερο μζροσ του ναοφ, ο οποίοσ επιςκευάςτθκε ριηικά ςτισ αρχζσ του 18 ου αιϊνα και απόκτθςε τθ μορφι που ζχει ςιμερα. τα χρόνια τθσ κατοχισ κατζπεςε ο βόρειοσ τοίχοσ του νθςιοφ και αναςτθλϊκθκε το το ναό υπάρχει θ τοιχογραφία του Αγίου Χριςτοφόρου του κυνοκζφαλου. Απεικονίηεται επίςθσ ο Άγιοσ Παντελειμων και επίςθσ ο Άγιοσ Σρφφων (1741). 8

9 4. Ναόσ Αγίου Γεωργίου Παίρνοντασ το μονοπάτι για τθ βαςιλικι του Αγίου Αχίλλειου, ςυναντά κανείσ το χαμθλό και μικρό ναό του Αγίου Γεωργίου, που χρθςιμεφει ςιμερα ωσ κοιμθτθριακόσ ναόσ τθσ μικρισ κοινότθτασ του νθςιοφ. Πρόκειται για μονόχωρο ναό με αμφίκλινθ ξφλινθ ςτζγθ και ξφλινθ ςτοά κατά μικοσ τθσ νότιασ πλευράσ. Εξωτερικά υπάρχει μια τρίπλευρθ κόγχθ, θ οποία ωσ το φψοσ του δίλοβου παρακφρου διατθρεί υποτυπϊδθ κεραμοπλαςτικό διάκοςμο. Οι τοιχογραφίεσ του ναοφ χρονολογοφνται ςτα τζλθ του 15 ου αιϊνα. 9

10 5. Ναόσ των Δϊδεκα Αποςτόλων Ακολουκϊντασ τθν πλευρά του λόφου, νότια από το ςφγχρονο οικιςμό, φτάνουμε ςτουσ Δϊδεκα Αποςτόλουσ. Θ εκκλθςία ςϊηεται ςχεδόν ςτο φψοσ τθσ κεμελίωςθσ. Οι δφο κίονεσ που ςϊηονται μζςα ςτα ερείπια τθσ εκκλθςίασ, προζρχονται από παλαιότερα κτίςματα και χρθςιμοποιικθκαν για το κτίςιμο τθσ βαςιλικισ. τθν ίδια εκκλθςία ιταν εντοιχιςμζνθ και μια ρωμαϊκι επιγραφι. Αρχιτεκτονικά, θ εκκλθςία χαρακτθρίηεται ωσ τρίκλιτθ βαςιλικι με νάρκθκα. Σα κλίτθ χωρίηονται με κιονοςτοιχίεσ και ςτθ δυτικι πλευρά με παραςτάδα. Θ χρονολόγθςθ του ναοφ από τα λίγα ςτοιχεία που μασ δίνει το κτιριο, δεν είναι δυνατό να είναι α- κριβισ. Χρονολογείται από άλλουσ ςτον 11 ο και από άλλουσ ςτο 12 ο αιϊνα. Για τθν επίςκεψθ, κάκε μακθτισ κα πρζπει να ζχει μαηί του ζνα ςακίδιο το οποίο κα περιζχει: 1. Καπζλο - νερό 2. Μπλοκ ηωγραφικισ 3. Ξυλομπογιζσ 4. Σετράδιο - μολφβια 5. Φωτογραφικι μθχανι(μια για κάκε ομάδα) 6. Μετροταινία 10