Το Ιζοζύγιο Πληρωμών

Transcript

1 Το Ιζοζύγιο Πληρωμών 1. Τν ηζνδύγην πιεξωκώλ θαη νη επί κέξνπο ινγαξηαζκνί. 2. Τν ειιεληθό ηζνδύγην πιεξωκώλ. 3. Η ινγηζηηθή ηνπ ηζνδπγίνπ πιεξωκώλ. 4. Ιζνξξνπία ζην ηζνδύγην πιεξωκώλ. 5. Τα εζληθνινγηζηηθά κεγέζε θαη ην ηζνδύγην πιεξωκώλ. 6. Τν ηζνδύγην πιεξωκώλ θαη ην δηαρξνληθό εκπόξην. 1

2 1.Το ιζοζύγιο πληρωμών και οι επί μέροσς λογαριαζμοί. Τν ιζοδύγιο πλερωμών είλαη έλαο ινγαξηαζκόο ζηνλ νπνίν θαηαγξάθνληαη όιεο νη ζπλαιιαγέο κίαο ρώξαο κε ηνλ ππόινηπν θόζκν, κέζα ζε ζπγθεθξηκέλν ρξνληθό δηάζηεκα, όπωο έλα έηνο. 2

3 Επί κέξνπο ινγαξηαζκνί: Τν Ιζνδύγην Πιεξωκώλ απνηειείηαη από ηπειρ βαζηθνύο επί κέξνπο ινγαξηαζκνύο: ην ηζνδύγην Τρετοσζών Σσναλλαγών από ην Current Account), ην Ιζοδύγιο Κεθαλαίοσ (ΚA) (CA ην Ιζνδύγην Επιζήμων Σσναλλαγών (ΔΟR) ην Δ : κεηαβνιή θαη ΟR: Official Reserves). 3

4 Τν Ιζοζύγιο Τρετοσζών Σσναλλαγών απνηειείηαη: Εμπορικό Ιζοδύγιο: εδώ θαηαγξάθνληαη νη εηζπξάμεηο θαη πιεξωκέο από εμαγωγέο θαη εηζαγωγέο, αγαζώλ. Ιζοδύγιο Αδήλων Πόρων: θαηαγξάθνληαη νη εηζπξάμεηο θαη νη πιεξωκέο από πεγέο πνπ δελ είλαη ηόζν θαλεξέο ην ηζνδύγην Αδήιωλ Πόξωλ έρεη αληηθαηαζηαζεί από ηξεηο επί κέξνπο ινγαξηαζκνύο: ην Ιζνδύγην Υπεξεζηώλ, ην Ιζνδύγην Εηζνδεκάηωλ θαη 4 ην Ιζνδύγην Μεηαβηβάζεωλ.

5 Τν Ιζοζύγιο Τρετοσζών Σσναλλαγών είλαη ν ζεκαληηθόηεξνο ινγαξηαζκόο ηνπ Ιζνδπγίνπ Πιεξσκώλ: α) δείρλεη ηελ νηθνλνκηθή δύλακε ηεο ρώξαο ζε ζρέζε κε ηνλ ππόινηπν θόζκν, β) επεξεάδεη ηηο δηαθπκάλζεηο ηνπ Εζληθνύ Εηζνδήκαηνο Y: Υ= C+I+G+CA. έλα πιεόλαζκα (έιιεηκκα) ηνπ CA επεξεάδεη ζεηηθά (αξλεηηθά) ηελ νηθνλνκηθή δξαζηεξηόηεηα ηεο ρώξαο) γ) δείρλεη θαηά πόζν ε νηθνλνκία ηεο ρώξαο κπνξεί λα ιεηηνπξγεί ρωξίο δαλεηζκό από ην εμωηεξηθό. 5

6 Ιζοζύγιο Κεθαλαίοσ: θαηαγξάθνληαη νη εηζξνέο θαη εθξνέο θεθαιαίνπ κίαο ρώξαο κε ηνλ ππόινηπν θόζκν. Κεθάλαιο: νπνηνδήπνηε πεξηνπζηαθό ζηνηρείν άκεζα ή έκκεζα ξεπζηνπνηήζηκν, όπσο ρξήκα, νκόινγα, κεηνρέο, επηρεηξήζεηο, νηθόπεδα, ζπίηηα, δάλεηα ηδησηηθά ή δεκόζηα. 6

7 Ιζνδύγην Κεθαιαίνπ: Σύκθωλα κε ηνλ λέν ηξόπν θαηαγξαθήο ηνπ Ιζνδπγίνπ Πιεξωκώλ, ην Ιζνδύγην Κεθαιαίνπ πεξηέρεη ηπειρ επί κέξνπο ινγαξηαζκνύο: ηνλ ινγαξηαζκό Άκεζωλ Επελδύζεωλ, ηηο Επελδύζεηο Φαξηνθπιαθίνπ θαη ηηο Λνηπέο Επελδύζεηο. 7

8 Ιζοζύγιο Επιζήμων Σσναλλαγών (ΔOR): θαηαγξάθεη ηηο κεηαβνιέο ζηα ζπλαιιαγκαηηθά απνζέκαηα θαη ην απόζεκα ρξπζνύ ηεο ρώξαο πνπ θπιάζζνληαη από ηε Κεληξηθή Τξάπεδα. 8

9 Πίνακας 1: Ιζοδύγιο Πλερωμών ηες Ελλάδα (ζε εκαη. εσρώ) Ι. Ιζοζύγιο Τρετοσζών Σσναλλαγών , , ,0 Ια. Εμπορικό Ιζοζύγιο , , ,8 Ιβ. Ιζοζύγιο Αδήλων Πόρων Ιβ.1. Ιζνδύγην Υπεξεζηώλ , , ,0 Ιβ.2. Ιζνδύγην Εηζνδεκάησλ , , ,4 Ιβ.3. Ιζνδύγην Μεηαβηβάζεσλ 5.455, , ,1 ΙΙ. Ιζοζύγιο Χρημαηοοικονομικών Σσναλλαγών (Ιζοζύγιο Κεθαλαίοσ) 10310,4 9663,7 7834,0 ΙΙ.α. Άκεζεο Επελδύζεηο -643,0 544,7 599,6 ΙΙ.β. Επελδύζεηο ραξηνθπιαθίνπ 10937, , ,5 ΙΙ.γ. Λνηπέο επελδύζεηο 1998,6-7623,9-9104,1 ΙΙ.δ. Μεηαβνιή Σπλαιιαγκαηηθώλ Δηαζεζίκσλ -1983,0 4409,0 2611,0 ΙΙΙ. Τακηοποιηηέα Σηοιτεία -1739,0-1017,4-1423,0 ΙV. I+II+IIΙ 0,0 0,0 0,0 9

10 3.Η λογιζηική ηοσ Ιζοζσγίοσ Πληρωμών Η θαηαγξαθή ηωλ ζπλαιιαγώλ ζην Ιζνδύγην Πιεξωκώλ γίλεηαη κε ηελ διπλογπαθική μέθοδο. Κάζε ζπλαιιαγή γξάθεηαη δύο θνξέο, ηελ κηα θνξά ζαλ ρξέωζε θαη ηελ άιιε ζαλ πίζηωζε. 10

11 Πίζηωζη: κε ην πξόζεκν (+), θαηαγξάθεηαη νπνηαδήπνηε ζπλαιιαγή θαηαιήγεη ζε είζππαξη από ην εμωηεξηθό. Με απηόλ ηνλ ηξόπν απμάλνληαη νη ππνρξεώζεηο ηεο ρώξαο καο πξνο ην εμωηεξηθό π.ρ. νη εμαγωγέο αγαζώλ, νη εηζπξάμεηο από ηνπξηζηηθέο ππεξεζίεο, νη εηζπξάμεηο από ηελ λαπηηιία, ηα κεηαλαζηεπηηθά εκβάζκαηα, νη εηζξνέο από ηελ Ε.Ε., νη αγνξέο ειιεληθώλ κεηνρώλ, νκνιόγωλ, ή, repos από μέλνπο, ηα δάλεηα ηδηωηώλ ή ηνπ δεκνζίνπ από ην εμωηεξηθό, ε εηζξνή άκεζωλ μέλωλ επελδύζεωλ ζηελ Ειιάδα. 11

12 Χρέωζη: κε ην πξόζεκν (-), θαηαγξάθεηαη νπνηαδήπνηε ζπλαιιαγή θαηαιήγεη ζε πληπωμή από ην εμωηεξηθό θαη απμάλεη ηηο απαηηήζεηο ηεο ρώξαο καο έλαληη ηωλ μέλωλ. π.ρ. νη εηζαγωγέο αγαζώλ, νη πιεξωκέο γηα ηαμίδηα ειιήλωλ ζην εμωηεξηθό, νη πιεξωκέο γηα δηεζλείο κεηαθνξέο, νη πιεξωκέο ηόθωλ, κεξηζκάηωλ, royalties πξνο ην εμωηεξηθό, νη απνπιεξωκέο δαλείωλ, νη αγνξέο κεηνρώλ, νκνιόγωλ από ην μέλεο αγνξέο, νη θαηαζέζεηο ειιήλωλ ζε ηξάπεδεο ηνπ εμωηεξηθνύ, ε εθξνή άκεζωλ επελδύζεωλ ζην εμωηεξηθό. Η αύμεζε ηωλ ζπλαιιαγκαηηθώλ δηαζεζίκωλ πνπ θπιάζζνληαη από ηελ Κεληξηθή Τξάπεδα απμάλνπλ ηηο ππνρξεώζεηο ηεο ρώξαο καο έλαληη ηνπ εμωηεξηθνύ θαη θαηαγξάθεηαη ωο κείωζε 12 ηωλ ρξεώζεωλ, κε πξόζεκν (-).

13 4.Η ιζορροπία ηοσ ιζοζσγίοσ πληρωμών. Τν Ιζνδύγην Πιεξωκώλ είλαη πάληα ζε ηζνξξνπία. Ιζρύεη όηη CA + ΚΑ + ΔOR 0 «ηαθηνπνηεηέα ζηνηρεία». εθ ηωλ πζηέξωλ, ex post, ην Ιζνδύγην Πιεξωκώλ = άζξνηζκα ηνπ Ιζνδπγίνπ Τξερνπζώλ Σπλαιιαγώλ θαη ηνπ Φξεκαηννηθνλνκηθνύ Ιζνδπγίνπ είλαη πάληα ηζνζθειηζκέλν, αλ πξνζζέζνκε θαη ηα ηαθηνπνηεηέα ζηνηρεία. 13

14 Σεκαζία όκσο έρεη αλ ζπγθεθξηκέλνη ινγαξηαζκνί ηνπ ηζνδπγίνπ παξνπζηάδνπλ έιιεηκκα ή πιεόλαζκα. Γηα ηζνξξνπία, ζα πξέπεη ην άζξνηζκα νξηζκέλωλ επηιεγκέλωλ ινγαξηαζκώλ λα αζξνίδνληαη ζε κεδέλ. C. P. Kindleberger (1969) 14

15 Ιζνξξνπία ζρεηίδεηαη: ηο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών ην Εμπορικό Ισοζύγιο ην Ιζοδύγιο Κεθαλαίοσ ην Γενικό Ιζοδύγιο Γενικό Ισοζύγιο ή Ιζνδύγην Πιεξωκώλ: άζξνηζκα ηνπ Ιζνδπγίνπ Τξερνπζώλ Σπλαιιαγώλ θαη ηνπ Ιζνδπγίνπ Κεθαιαίνπ νλνκάδεηαη : 15

16 Γεληθό ηζνδύγην:ca + ΚΑ = - ΔOR νλνκάδεηαη θαη Ιζοζύγιο Επιζήμων Διακανονιζμών, δηόηη ηζνύηαη κε ηελ κεηαβνιή ηωλ ζπλαιιαγκαηηθώλ δηαζεζίκωλ ηεο ρώξαο. 16

17 5.Εθνικολογιζηικά μεγέθη και ηο ιζοζύγιο πληρωμών Τν Αθαζάξηζην Εζληθό Πξνϊόλ κεηξά ηελ αμία παξαγωγήο πνπ έρεη παξαρζεί από ηνπο κόληκνπο θαηνίθνπο ηεο ρώξαο, θαηά ηε δηάξθεηα ελόο έηνπο. Υπνινγίδεηαη αλ πξνζζέζνκε ηελ ηειηθή αμία όιωλ ηωλ ππεξεζηώλ θαη πξνϊόληωλ. Τν Αθαζάξηζην Εγρώξην Πξνϊόλ (ΑΕΠ) κεηξά ηελ αμία παξαγωγήο πνπ έρεη παξαρζεί κέζα ζηε ρώξα από κόληκνπο θαηνίθνπο ή μέλνπο, θαηά ηε δηάξθεηα ελόο έηνπο 17

18 Αθαζάξηζην Εζληθό Πξντόλ = Αθαζάξηζην Εγρώξην Πξντόλ + θαζαξέο εηζπξάμεηο από δξαζηεξηόηεηεο ζην εμσηεξηθό 18

19 Υ = C + I + G + CA (1) CA = Y- (C + I + G) (2) Αλ CA<0, ε ρώξα κπνξεί λα δαπαλά αμία εηζνδήκαηνο κεγαιύηεξε από ηελ αμία ηνπ πξνϊόληνο πνπ παξάγεη, κόλν αλ δαλείδεηαη από ην εμωηεξηθό. ζρέζε εζληθήο απνηακίεπζεο (S) θαη Ιζνδπγίνπ Τξερνπζώλ Σπλαιιαγώλ. Σε θιεηζηή νηθνλνκία, ηζρύνπλ ηα εμήο: 19

20 Σε θιεηζηή νηθνλνκία, ηζρύνπλ ηα εμήο: Sp = Y C T (3) Sg = T G (4) S = Sp + Sg (5) S = Y C G (7) αιιά ηζρύεη όηη Y = C + I + G (6) I = Y- C G (8) (7), (8) S = I (9) 20

21 Σε κία αλνηθηή νηθνλνκία: Sp = Y C T (3) Sg = T G (4) S = Sp + Sg (5) S = Y C G (7) αιιά ηζρύεη όηη Y = C + I + G + CA (10) I+CA = Y- C G (11) (7), (11) S = I +CA (12) 21

22 S = I +CA: κπνξεί λα δηαβαζηεί κε δηάθνξνπο ηξόπνπο: 1) Η εζληθή απνηακίεπζε κπνξεί λα ρξεκαηνδνηήζεη εγρώξηεο επελδύζεηο, I, ή επελδύζεηο ζην εμσηεξηθό, κέζσ ηνπ CA. 2) Αλ γξάςνκε ηελ (12) σο Ι = S - CA: κία επέλδπζε κπνξεί λα ρξεκαηνδνηεζεί είηε από ηελ εζληθή απνηακίεπζε ή από θαζαξό δαλεηζκό από ην εμσηεξηθό, κέζσ ηεο δηεύξπλζεο ηνπ ειιείκκαηνο ηξερνπζώλ ζπλαιιαγώλ. 3) Αλ γξάςνκε ηελ (12) σο CA = S-I: αλ CA>0 ε ρώξα καο δαλείδεη ζην εμσηεξηθό ην πεξίζζεπκα ηεο εζληθήο απνηακίεπζεο. Αλ CA<0, ε ρώξα καο δαλείδεηαη από ην εμσηεξηθό γηα λα ρξεκαηνδόηεζε ηηο επελδύζεηο, αθνύ νη εγρώξηνη πόξνη δελ 22 επαξθνύλ.

23 Σρέζε δεκνζηνλνκηθνύ ειιείκκαηνο θαη ειιείκκαηνο ηνπ Ιζνδπγίνπ Τξερνπζώλ Σπλαιιαγώλ (ην δίδπκν έιιεηκκα): S = I + CA S = Sp + Sg = Sp + (T-G) G-T: δεκνζηνλνκηθό έιιεηκκα I+CA = Sp + (T-G) I+CA = Sp - (G-T) CA= Sp I (G-T) 23

24 CA = Sp I (G-T) Όηαλ (G-T) Δεκηνπξγείηαη δεκνζηνλνκηθό έιιεηκκα. Πώο επεξεάδεηαη ην CA; CA Δίδπκν έιιεηκκα Αιιά είλαη πηζαλό: CA = Sp I (G-T) ή CA = Sp I (G-T) 24

25 6.Το ιζοζύγιο πληρωμών και ηο διατρονικό εμπόριο. Η εζληθνινγηζηηθή ηαπηόηεηα: Υ = C+I+G+CA θαλεξώλεη όηη κία αλνηθηή νηθνλνκία κπνξεί λα δαπαλήζεη αμία εηζνδήκαηνο δηαθνξεηηθή από ηελ αμία ηνπ πξνϊόληνο πνπ παξάγεη. Αλ CA<0, ηόηε Υ- (C+I+G) <0 θαη Υ< C + I + G εηζόδεκα< δαπάλε 25

26 ε αμία ηεο δαπάλεο είλαη κεγαιύηεξε ηνπ εηζνδήκαηνο. Αλ απηή ε δηαθνξά, πνπ αληηζηνηρεί ζην έιιεηκκα ηνπ Ιζνδπγίνπ Τξερνπζώλ Σπλαιιαγώλ, νθείιεηαη ζε απμεκέλε δήηεζε γηα θαηαλαιωηηθά αγαζά ε ρώξα εηζάγεη ηξέρνπζα θαηαλάιωζε πνπ ρξεκαηνδνηείηαη κε θαζαξό δαλεηζκό από ην εμωηεξηθό. Σην κέιινλ ε ρώξα ζα πξέπεη λα απνπιεξώζεη ηνλ δαλεηζκό. Άξα ε απμεκέλε ηξέρνπζα θαηαλάιωζε επηβαξύλεη ηελ κειινληηθή θαηαλάιωζε. 26

27 Αληαιιαγή ηξέρνπζαο κε κειινληηθή θαηαλάισζε H δπλαηόηεηα λα δαλεηδόκαζηε από ην εμωηεξηθό κέζω ηνπ δηεζλνύο εκπνξίνπ γηα λα ρξεκαηνδνηνύκε ηξέρνπζα θαηαλάιωζε ιέγεηαη δηαρξνληθό εκπόξην. Τν δηαρξνληθό εκπόξην πξέπεη λα είλαη ζε ηζνξξνπία. 27