ΤΕΧΝΙΚΕΣ. ΙΣΤ. Scamper. 1. Τι είναι η μέθοδος Scamper;

Transcript

1 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΙΣΤ. Scamper 1. Τι είναι η μέθοδος Scamper; Η τροποποίηση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της δημιουργικότητας. Όταν η φαντασία σας έχει στερέψει τελείως, επεξεργαστείτε κάτι που ήδη υπάρχει και με- τατρέψτε το σε μία καινούρια ιδέα. Μην ξεχνάτε πως ο,τιδήποτε καινούριο, είναι απλά μία παραλλαγή ή μετατροπή πάνω σε κάτι που ήδη υπάρχει. Η μέθοδος Scamper είναι ένας συνδυασμός εννέα τεχνικών για μετατροπή οποιουδήποτε υπάρχοντος αντικειμένου, υπηρεσίας ή διαδικασίας σε κάτι καινούριο. Δώστε μεγάλη προσοχή σε αυτές τις εννέα τεχνικές καθώς τις διαβάζετε και αναρωτηθείτε: πώς μπορούν να βελτιωθούν μια συσκευή τηλεόρασης, ένα χάμπουργκερ, μια υποθήκη σπιτιού, ή οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο ή διαδικασία; Έπειτα οι ιδέες θα προκύψουν αυθόρμητα. Το νέο αποτέλεσμα που θα προκύψει, μπορείτε να το επεξεργαστείτε περαιτέρω για να δημιουργηθούν και άλλα καινούρια δεδομένα, διότι το να περιοριστείτε στην αρχική σας ιδέα είναι καταστροφικό για την φαντασία σας. Ο καλύτερος τρόπος να οδηγηθείτε σε μία καλή ιδέα είναι να σκεφτείτε όσο γίνεται περισσότερες. Εξάλλου, μία συγκεκριμένη προσέγγιση των πραγμάτων δεν είναι παρά μόνο η αρχή για πλήθος γέννησης άλλων δυνατοτήτων. Εάν είχατε έναν σάκο γεμάτο με χιλιάδες άσπρους βώλους και μονάχα έναν κόκκινο, οι πιθανότητες να διαλέξετε τον κόκκινο θα ήταν πολύ μικρές. Εάν όμως προσθέτατε και άλλους κόκκινους βώλους, τότε οι πιθανότητες θα αυξάνονταν σίγουρα. Έτσι και η δημιουργία εναλλακτικών ιδεών είναι τόσο απλή και ευχάριστα εύκολη, όσο το να προσθέτεις κόκκινους βώλους στον σάκο ίσως να μην πετύχετε καν τον συγκεκριμένο που θέλετε, ωστόσο δεν είναι κακό να αυξάνετε τις πιθανότητες σας. Δεν έχετε τίποτα να χάσετε όταν δημιουργείτε εναλλακτικές και τρόπους για να το πετύχετε. Πολλά θα μπορούσαν να συμβούν καθώς ψάχνετε για διάφορες εναλλακτικές ιδέες: 1. Κάποια από τις εναλλακτικές ιδέες ίσως λύσει το πρόβλημά σας 2. Πιθανόν μία εναλλακτική να σας βοηθήσει να επαναπροσδιορίσετε τα στοιχεία του προβλήματος και έτσι να το λύσετε με έμμεσο τρόπο 3. Η εναλλακτική ιδέα ίσως αποδειχθεί ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να κάνετε την αρχή 4. Μία εναλλακτική ιδέα μπορεί να είναι μία μεγάλη και πρωτοποριακή ανακάλυψη, αλλά να μην σχετίζεται με το υπάρχον πρόβλημα. Όταν αυτό συμβαίνει, αποτελεί ένα ιδιαίτερα συναρπαστικό γεγονός 163

2 5. Ίσως προκύψουν αρκετές εναλλακτικές και εν τέλει καταλήξετε στην αρχική σας ιδέα. Η δημιουργία πολλών εναλλακτικών δεν σας εμποδίζει να χρησιμοποιήσετε την πιο απλή, ωστόσο κάνει την συγκεκριμένη απόφαση πιο συνειδητή διότι η εν λόγω εναλλακτική επελέγη ως η σωστότερη μεταξύ πολλών άλλων. Η εύρεση εναλλακτικών αποτελεί μία διαδικασία πρόκληση γιατί σε ωθεί να ξεπεράσεις τον κοινότυπο τρόπο σκέψης σου [1]. Η μέθοδος Scamper είναι μία λίστα ερωτήσεων που προκαλεί τη δημιουργία ιδεών. Κάποιες από τις ερωτήσεις πρωτοδιατυπώθηκαν από τον Alex Osborn, έναν πρωτοπόρο δάσκαλο δημιουργικότητας. Αργότερα διαμορφώθηκαν από τον Bob Eberle ως εξής (ερωτήσεις Scamper): 1. (S) Substitute= αντικαταστήστε στοιχεία, υλικά, ανθρώπους 2. (C) Combine= συνδυάστε με κάτι άλλο- αναμειχθείτε, ενσωματωθείτε με άλλα συστήματα ή υπηρεσίες 3. (A) Adapt = προσαρμόστε, αλλάξτε λειτουργία, χρησιμοποιήστε μέρος αλλού στοιχείου 4. (M) Modify ή Magnify= τροποποιήστε ή μεγιστοποιήστε αυξήστε ή μειώστε σε κλίμακα, αλλάξτε σχήμα, τροποποιήστε ιδιότητες (π.χ. χρώμα) 5. (P) Put= εντοπίστε άλλες χρήσεις 6. (E) Eliminate= μειώστε αφαιρέστε στοιχεία, απλοποιήστε, καταλήξτε στην πιο βασική και ουσιαστική λειτουργία 7. (R) Reverse ή Rearrange= αντιστρέψτε ή επαναπροσδιορίστε [3]. Η τεχνική Scamper μπορεί να χρησιμοποιηθεί ατομικά ή ομαδικά. Σαν ατομική διαδικασία, μπορεί να εφαρμοστεί σχεδόν σε κάθε πρόβλημα, ανάλογα με τη δυσκολία. Είναι επίσης πιθανό να σκεφτείτε ενδεχόμενες λύσεις μέσα στο μυαλό σας, χωρίς να τις καταγράψετε. Εάν χρησιμοποιηθεί ομαδικά, χρειάζεται ένας συντονιστής ο οποίος θα βοηθήσει τα μέλη της ομάδας να παράγουν καινούριες ιδέες. Ο συντονιστής μπορεί να είναι δάσκαλος, εκπαιδευτής, συντονιστής συνεδριών καταιγισμού ιδεών, υπεύθυνος εταιρείας ή τμήματος, κ.λ.π. Η μέθοδος Scamper όταν χρησιμοποιείται ομαδικά, πραγματοποιείται σε ένα χώρο όπου δημιουργείται ένα περιβάλλον εργασίας. 2. Πώς εφαρμόζεται; Για να εφαρμόσετε την τεχνική Scamper: 1. Απομονώστε την πρόκληση ή το ζήτημα που θέλετε να επεξεργαστείτε. 2. Εφαρμόστε τις ερωτήσεις Scamper σε κάθε βήμα της πρόκλησης και δείτε τι νέες ιδέες προκύπτουν. Κάνοντας τις ερωτήσεις αυτές, είναι σαν να ψάχνετε τα «τρωτά» σημεία της πρόκλησης που αντιμετωπίζετε [1]. Με το Scamper, παίρνετε κάτι καινούριο που ήδη υπάρχει και το επεξεργάζεστε με κάποιο τρόπο, έπειτα το επεξεργάζεστε με άλλο τρόπο και ούτω καθ εξής μέχρι να ανακαλύψετε μία τελείως διαφορετική και πρωτότυπη ιδέα. Στις συνεδρίες ομαδικής επίλυσης προβλημάτων, οι ερωτήσεις SCAMPER βοηθούν στην ομαλή ροή των ιδεών και κατευθύνουν τη φαντασία της ομάδας. Παρακάτω παρατίθενται πάνω από εκατό ερωτήσεις Scamper. ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΤΕ Μπορείτε να αντικαταστήσετε πράγματα, τοποθεσίες, διαδικασίες, ανθρώπους, ιδέες, ακόμα και συναισθήματα. Η αντικατάσταση είναι μία μέθοδος δοκιμής- λάθους όπου κάτι αντικαθίσταται με κάτι άλλο, μέχρι να βρεθεί η επιθυμητή ιδέα. Για να προκύψουν ιδέες μέσω της αντικατάστασης, αναρωτηθείτε: Τι είναι αυτό που μπορεί να αντικατασταθεί; Υπάρχει κάτι άλλο προς αντικατάσταση; Κάποιος άλλος; Μπορούν να αλλάξουν οι κανόνες; Μπορούν να χρησιμοποιηθούν άλλα συστατικά; Άλλα υλικά; Άλλες διαδικασίες; Άλλες δυνάμεις; Άλλες τοποθεσίες; Άλλες προσεγγίσεις; Τι άλλες δυνατότητες υπάρχουν; Κάποια άλλη πλευρά εκτός αυτής; ΣΥΝΔΥΑΣΤΕ Η δημιουργική σκέψη προϋποθέτει τη σύνθεση, τη διαδικασία δηλαδή του συνδυασμού ιδεών, προϊόντων ή υπηρεσιών που προηγουμένως δεν σχετίζονταν μεταξύ τους, για να δημιουργηθεί κάτι νέο. Για να συνδυάσετε, αναρωτηθείτε: Ποιες ιδέες μπορούν να συνδυαστούν; Μπορούμε να συνδυάσουμε στόχους; Μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα συνδυασμό, μίγμα, κράμα ή ενιαίο σύνολο; Να συνδυαστούν τμή- 164

3 ματα; Ποιο άλλο αντικείμενο θα μπορούσε να ενωθεί με το συγκεκριμένο; Πώς θα μπορούσαμε να ολοκληρώσουμε τον συνδυασμό; Ποιο στοιχείο μπορεί να πολλαπλασιάσει τις πιθανές χρήσεις, εάν ενωθεί; Τι υλικά θα μπορούσαμε να συνδυάσουμε; ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΕ Ένα από τα παράδοξα της δημιουργικότητας είναι το γεγονός ότι για να σκεφτούμε πρωτότυπα, πρέπει πρώτα να εξοικειωθούμε με τις απόψεις και ιδέες των άλλων. Πάρα πολλά καινούρια αντικείμενα και ιδέες στηρίζονται σε αντίστοιχα που ήδη υπάρχουν. Έξάλλου, η προσαρμογή είναι μία τυπική και αναπόφευκτη πρακτική της δημιουργικότητας. Για να γίνετε ειδικοί στην προσαρμογή, αναρωτηθείτε: Υπάρχει κάτι παρόμοιο; Ποια άλλη ιδέα εμπνέει; Το παρελθόν προσφέρει κάποιο παραλληλισμό; Τι θα μπορούσα να αντιγράψω για να με βοηθήσει; Ποιον θα μπορούσα να συναγωνιστώ; Ποια ιδέα θα μπορούσα να ενσωματώσω; Ποια άλλη διαδικασία γίνεται να προσαρμοστεί; Σε ποιο άλλο πλαίσιο μπορώ να τοποθετήσω τη σκέψη μου; Ποιες άλλες ιδέες εκτός του πεδίου γνώσης μου μπορώ να ενσωματώσω; ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΗΣΤΕ Συχνά οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τα αντικείμενα που εκτιμούν περισσότερο σαν να έχουν μεγαλύτερες διαστάσεις συγκριτικά με αυτά που εκτιμούν λιγότερο. Για τον λόγο αυτό, η μεγιστοποίηση χρησιμοποιείται συχνά στην διαφήμιση και στον σχεδιασμό εξοπλισμού. Για να βρείτε τρόπους να μεγιστοποιήσετε, αναρωτηθείτε: Τι μπορεί να μεγιστοποιηθεί ή να επεκταθεί; Πού μπορεί να μπει ο παράγοντας της υπερβολής; Τι μπορεί να μεγαλοποιηθεί; Τι μπορεί να προστεθεί; Περισσότερος χρόνος, δύναμη, ύψος ή μήκος; Μεγαλύτερη συχνότητα; Παραπάνω χαρακτηριστικά; Τι μπορεί να προσθέσει παραπάνω αξία; Τι μπορεί να αντιγραφεί; Με ποιο τρόπο θα μπορούσα να το πάω στα άκρα; ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΤΕ Τι μπορεί να τροποποιηθεί; Όλες οι πλευρές από ο,τιδήποτε. Ακόμα και ένα τέλειο τετράγωνο μπορεί να τροποποιηθεί εάν το ενσωματώσουμε σε έναν κύκλο ώστε να δίνει την ψευδαίσθηση ότι γέρνει. Για να τροποποιήσετε τις ιδέες σας, αναρωτηθείτε: Πώς γίνεται να αλλάξει κάτι προς το καλύτερο; Τι μπορεί να τροποποιηθεί; Υπάρχει κάποια νέα τροπή; Μπορεί να αλλάξει το νόημα, το χρώμα, η κίνηση, ο ήχος, η μυρωδιά, η μορφή, το σχήμα, το όνομα; Άλλες αλλαγές; Τι αλλαγές μπορούν να γίνουν στα σχέδια, την διαδικασία, το μάρκετινγκ; Ποια άλλη μορφή ή συσκευασία θα μπορούσε να έχει; Γίνεται να συνδυαστεί η μορφή με τη συσκευασία; ΕΝΤΟΠΙΣΤΕ ΑΛΛΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ Οι συγκεκριμένες ερωτήσεις αρχικά θα σας βοηθήσουν να βρείτε μία ιδέα, ένα προϊόν ή μία υπηρεσία και έπειτα, θα σας βοηθήσουν να φανταστείτε πώς αλλιώς να τα προσεγγίσετε. Τα δημιουργικά άτομα έχουν την ικανότητα να δημιουργούν από το ο,τιδήποτε. Για να εντοπίσετε άλλες χρήσεις, αναρωτηθείτε: Πού αλλού μπορεί να χρησιμοποιηθεί; Γίνεται να έχει άλλες χρήσεις εάν τροποποιηθεί ή αν παραμείνει όπως είναι; Μπορεί να προκύψει κάτι άλλο; Γίνεται να επεκταθεί ή να απευθυνθεί σε άλλες αγορές; ΜΕΙΩΣΤΕ (ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΕ) Κάποιες φορές οι ιδέες προκύπτουν από τη μείωση ή ελαχιστοποίηση ενός ζητήματος. Με τον συνεχή περιορισμό ιδεών, αντικειμένων ή διαδικασιών, μπορείτε σταδιακά να οδηγήσετε την πρόκλησή σας σε ένα επίπεδο όπου η λειτουργία της να είναι η απολύτως απαραίτητη- ή απλώς κατάλληλη για άλλη χρήση. Εντοπίστε πράγματα για να μειώσετε, να διαγράψετε, να διαμορφώσετε, να παραλείψετε και να ελαχιστοποιήσετε με τις εξής ερωτήσεις: Εάν ήταν μικρότερο; Τι πρέπει να παραλείψω; Πρέπει να το χωρίσω; Να το μοιράσω στα δύο ή σε διαφορετικά μέρη; Να το υποτιμήσω ή να το διαμορφώσω; Να το ελαχιστοποιήσω, να το συμπυκνώσω ή να το συμπιέσω; Να το αφαιρέσω ή να το διαγράψω; Μπορούν να διαγραφούν οι κανόνες; Υπάρχει κάτι που είναι περιττό; ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΤΕ-ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΕ Η δημιουργικότητα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελείται κυρίως από τον επαναπροσδιορισμό όσων ήδη ξέρουμε ώστε να ανακαλύψουμε όσα δεν ξέρουμε. Ο επαναπροσδιορισμός συνήθως προσφέρει αμέτρητες εναλλακτικές για ιδέες, προϊόντα και υπηρεσίες. Αναρωτηθείτε: Ποιος άλλος διακανονισμός μπορεί να είναι καλύτερος; Να ανταλλάξω στοιχεία; Να χρησιμοποιήσω διαφορετική δομή, σχέδιο ή ακολουθία; Να αλλάξω τη διάταξη; Να αντιμεταθέσω την αιτία και το αποτέλεσμα; Να αλλάξω ρυθμό ή προγραμματισμό; ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ 165

4 ΑΝΤΙΣΤΡΕΨΤΕ Αντιστρέφοντας την οπτική σας, γίνεστε πιο ανοιχτόμυαλοι. Εάν παρατηρήσετε τις αντίθετες έννοιες, θα αντιληφθείτε πράγματα που συνήθως δεν προσέχετε. Όταν χρησιμοποιείτε την αρχή της αντιστροφής, αναρωτηθείτε: Μπορώ να προσθέσω θετικά στοιχεία σε αρνητικά; Ποια είναι τα αρνητικά και ποια τα αντίθετα σημεία; Πρέπει να το στριφογυρίσω ή να το αναποδογυρίσω; Να το επεξεργαστώ από την αντίθετη πλευρά; Να αντιστρέψω ρόλους; Να κινηθώ εντελώς απρόβλεπτα; 3. Ποιοι είναι οι παράγοντες επιτυχίας; Σαν ηγέτες «πλάγιας» σκέψης (lateral leaders), οφείλετε να θέτετε στοιχειώδεις ερωτήσεις για την εργασία σας και γενικότερα για κάθε περίπτωση. Είναι πολύ εύκολο να προβάλλετε ετοιμότητα βγάζοντας βιαστικά συμπεράσματα και λαμβάνοντας γρήγορες αποφάσεις. Ωστόσο, πιθανότατα οι συγκεκριμένες αποφάσεις να βασίζονται σε ήδη υπάρχουσες λογικές εκτιμήσεις και προκαταλήψεις, γεγονός που τις κάνει προβλέψιμες έτσι δυστυχώς, δεν επιτυγχάνεται η εφαρμογή δημιουργικότητας και καινοτομίας. Ένας ηγέτης «πλάγιας» σκέψης χρειάζεται να έχει υπέρμετρη περιέργεια. Πρέπει να αμφισβητείτε κάθε πλευρά της εργασίας σας, όπως οι σύμβουλοι ή οι αρχάριοι την πρώτη μέρα στη δουλειά διότι όσο περισσότερη τριβή υπάρχει με το αντικείμενο, τόσο πιο δύσκολο είναι να διατηρήσετε αυτήν την περιέργεια. Χρειάζεται να θέτετε βασικές ερωτήσεις και να ακούτε πολύ προσεκτικά τις απαντήσεις. Εάν κάνετε την ίδια ερώτηση σε διαφορετικά άτομα, θα λάβετε διαφορετικές απαντήσεις οι οποίες παρέχουν πολύ σημαντικές πληροφορίες. Ο καλύτερος τρόπος να κατανοήσετε ουσιαστικότερα αυτά τα στοιχεία, είναι να κάνετε πιο διερευνητικές ερωτήσεις και να ακούτε προσεκτικά. [2]. 4. Μελέτη περίπτωσης Εφαρμογή μεθόδου Scamper σε χάμπουργκερ Ο Ray Kroc, ήταν ένας μεσοαστός που διέκοψε το σχολείο στο λύκειο, είχε δουλέψει σαν πιανίστας και κτηματομεσίτης και έπειτα πουλούσε χάρτινα ποτήρια επί δεκαεφτά χρόνια. Στα πενήντα του, ο Ray Kroc άφησε την επιχείρηση με τα ποτήρια και έκανε την αρχή πουλώντας μία μικρή μηχανή που μπορούσε να παρασκευάσει έξι μιλκσέικ ταυτόχρονα και λεγόταν Multimixer. Κάποια μέρα το 1954, ένα κατάστημα γρήγορου φαγητού παρήγγειλε οχτώ Multimixers. Περίεργος ο Kroc, πήρε το μικρό, παλιό αμάξι του και πήγε στο κατάστημα για να δει περί τίνος πρόκειται. Φτάνοντας, έμεινε άναυδος από το μέγεθος της επιχείρησης που οι αδελφοί Dick και Maurice Mc- Donald είχαν δημιουργήσει. Άθελά τους, είχαν συλλάβει την ιδέα των καταστημάτων παροχής «γρήγορου φαγητού» (fast food) προϊόντα ομογενοποιημένα και προβλέψιμα που ετοιμάζονται γρήγορα και εύκολα. Έτσι, οι αδερφοί McDonald απλοποίησαν, ελαχιστοποίησαν και εξοικονόμησαν το αρχικό κατάστημα που είχαν. Ο Kroc και οι McDonalds προχώρησαν σε συνεργασία, η οποία επέτρεπε στον Kroc να εντοπίζει νέους χώρους όπου άνοιγε καταστήματα και τα διοικούσε. Η επιτυχία όμως δεν ήρθε αμέσως ακολούθησαν εμπόδια και προκλήσεις. Ο Ray Kroc έγινε δισεκατομμυριούχος γιατί κατάφερε να εντοπίσει τις κατάλληλες προκλήσεις και να τις χειριστεί με επιτυχία δημιουργώντας καινούριες ιδέες με τις πληροφορίες που είχε στη διάθεσή του. Παρακάτω παρατίθενται κάποιες από τις προκλήσεις που αντιμετώπισε και πώς οι αρχές της μεθόδου Scamper τον βοήθησαν να σχηματίσει τις ιδέες του. 1. ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΤΕ. Πρόβλημα: Οι McDonalds αποδείχτηκαν πολύ παθητικοί σαν επαγγελματικοί συνεργάτες και ο Kroc ανησυχούσε ότι τα αδέρφια θα μεταπουλούσαν την επιχείρηση σε κάποιον ο οποίος μπορεί να ήθελε να τον παραμερίσει. Λύση Scamper: Η αντικατάσταση συνεργάτη. Ο Kroc παρότι είχε πενιχρές οικονομικές δυνατότη- 166

5 τες, ήταν αποφασισμένος να αγοράσει την επιχείρηση των McDonalds. Έτσι, συγκέντρωσε τα απαιτούμενα 2.7 εκατομμύρια δολάρια με τη βοήθεια του John Bristol, έναν χρηματιστή αρχικού κεφαλαίου νέων επιχειρήσεων του οποίου η πελατεία (χρηματοδοτήσεις κληροδοτημάτων) παρουσίασε κέρδος 14 εκατομμύρια δολάρια από την απόδοση των επενδύσεών τους. Η επόμενη αντικατάσταση ήταν να στοχεύσει στο δημόσιο (συμμετοχή δημοσίου), το οποίο και έκανε το 1963 και απέφερε τεράστια κέρδη στους επενδυτές.. 2. ΣΥΝΔΥΑΣΤΕ Πρόβλημα: Ο Ray Kroc είχε σχεδιάσει τη δημιουργία του πρώτου καταστήματος στο Des Plaines, του Ιλινόις, αλλά δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να χρηματοδοτήσει την κατασκευή του. Λύση Scamper: Συνδυάστε στόχους με κάποιο άλλο άτομο. Έτσι, πούλησε την κατασκευαστική εταιρεία με συνιδιοκτησία. 3. ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΕ Πρόβλημα: Ο Ray Kroc ενδιαφερόταν να δημιουργήσει μία νέα τάση στην βιομηχανία τροφίμων, αλλά δεν είχε συγκεκριμένες ιδέες. Λύση Scamper: Προσαρμόστε μία ήδη υπάρχουσα ιδέα. Ο Kroc είχε εκπλαγεί από το μέγεθος της επιχείρησης των McDonalds, οι οποίοι πουλούσαν χάμπουργκερ και τηγανητές πατάτες σε χάρτινες συσκευασίες. Η έξυπνη σύλληψη του Kroc ήταν να προσαρμόσει το απλό σύστημα με το οποίο οι McDonalds προωθούσαν τις πωλήσεις τους, για να δημιουργήσει μία νέα ιδέα το γρήγορο-πρόχειρο φαγητό (fast food). 4. ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΤΕ Πρόβλημα: Οι τηγανητές πατάτες που παρασκευάζονταν στο πρώτο κατάστημα του Kroc στο Ιλινόις, δεν ήταν γευστικές όπως των McDonalds αλλά άνοστες και υπερβολικά μαλακές. Παρ ότι ακολουθούσε ξανά και ξανά τη συνταγή κατά γράμμα, όλες οι προσπάθειές του ήταν μάταιες. Ένας φίλος του βρήκε τη λύση στο μυστήριο- ο Kroc αποθήκευε τις πατάτες στο υπόγειο, ενώ οι McDonalds τις είχαν εκτεθειμένες έξω και έτσι, ο αέρας τις διατηρούσε σε καλή κατάσταση. Λύση Scamper: Τροποποιήστε τον χώρο αποθήκευσης. Ο Kroc διατήρησε τις πατάτες σε καλή κατάσταση εγκαθιστώντας μεγάλους ηλεκτρικούς ανεμιστήρες στο υπόγειο. 5. Μεγιστοποιήστε Πρόβλημα: Κάποιοι ιδιοκτήτες αλυσίδων ήθελαν να διευρύνουν το βασικό μενού. και προσθέστε νέα προϊόντα στο μενού. Ο Kroc λάνσαρε το δημοφιλές Big Mac διεξάγοντας έναν διαγωνισμό που κόστισε 10 εκατομμύρια δολάρια με θέμα «Δημιουργήστε ένα Big Mac». Άλλες προσθήκες ήταν το Egg McMuffin, το Filet-o-Fish και τα chicken McNuggets. 6. ΕΝΤΟΠΙΣΤΕ ΑΛΛΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ Πρόβλημα: Ο Kroc έπρεπε να βρει άλλες πηγές κέρδους. Λύση Scamper: Να βάλει την επιχείρηση στην κτηματομεσιτική αγορά. Η εταιρία του Kroc θα ενοικίαζε τον χώρο, θα έκτιζε το κατάστημα και μετά θα το επενοικίαζε στον δικαιoύχο (franchisee) που θα έπρεπε να πληρώσει το ενοίκιο αλλά και τα έξοδα του franchise. Στις μέρες μας, το δέκα τοις εκατό από τα κέρδη της εταιρείας προέρχονται από τις ενοικιάσεις. Την δεκαετία του 1960, ο Kroc αγόρασε πίσω όσο περισσότερα αρχικά σημεία μπορούσε. Αυτή η τακτική προκάλεσε τεράστια χρέη, όμως έδωσε το προβάδισμα έναντι των ανταγωνιστών, οι οποίοι σταδιακά αντιμετώπισαν μεγάλες αυξήσεις ενοικίων. 7. ΜΕΙΩΣΤΕ Η ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΤΕ Πρόβλημα: Οι διανομείς των κρεάτων για τα χάμπουργκερ συσκεύαζαν το κρέας έτσι ώστε να μεταφέρουν όσο μεγαλύτερη ποσότητα γίνεται ωστόσο, οι υπάλληλοι των καταστημάτων McDonald s έπρεπε με τη σειρά τους να τα στοιβάξουν ξανά για να μην χαλάσει το κρέας που βρισκόταν κάτω-κάτω. Λύση Scamper: Εξαλείψτε το πρόβλημα. Ο Kroc αρνήθηκε να συνεργαστεί με τους συσκευαστές εκτός αν δέχονταν να μεταφέρουν λιγότερο κρέας κάθε φορά. Με αυτόν τον τρόπο, οι υπάλληλοι δεν χρειαζόταν πια να το ξαναστοιβάζουν, εξοικονομώντας έτσι χρόνο και χρήμα στην επιχείρηση. Ο Kroc επίσης απέκλεισε τον μεσάζοντα με την αγορά ολόκληρης φυτείας με πατάτες από το Russet Burbank. 8. ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΤΕ-ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΕ Πρόβλημα: Ο Kroc επιθυμούσε να διαφοροποιηθούν τα καταστήματά του από όλα τα υπόλοιπα ανταγωνιστικά. Λύση Scamper: Επαναπροσδιορίστε την αρχιτεκτονική. Ο Kroc άλλαξε το αρχικό στυλ με το τετράγωνο σχήμα σε χρώμα κόκκινο-άσπρο και δημιούργησε το σήμα με τις Χρυσές Αψίδες και τη δεκαετία του 1970 πρόσθεσε καταστήματα παραλαβής φαγητού με αμάξι [1]. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Λύση Scamper: Μεγιστοποιήστε το χάμπουργκερ 167

6 5. Βιβλιογραφία Βιβλία: [1] Michalko, Michael, Thinkertoys: A handbook of creative-thinking techniques, Second Edition, Ten Speed Press, 2006, Toronto. 8. Ερωτήσεις Ερώτηση 1: Tι είναι η μέθοδος Scamper? [2] Sloane, Paul. The Leader s Guide to Lateral Thinking Skills: Unlocking the Creativity and Innovation in You and Your Team (Paperback - 3 Sep 2006). Ιστοσελίδες: [3] 6. Γλωσσάριο Το SCAMPER είναι ακρωνύμιο των λέξεων Substitute (αντικαταστήστε), Combine (συνδυάστε), Adapt (προσαρμόστε), Modify (τροποποιήστε) (or Magnify or Minimize [ή μεγιστοποιήστε ή ελαχιστοποιήστε]), Put to other uses (χρησιμοποιήστε αλλού, Eliminate (μειώστε) (ή Exaggerate) (υπερβάλλετε), Reverse (αντιστρέψτε) (ή Rearrange) (επαναπροσδιορίστε). Χρησιμοποιείται σαν μέθοδος ανάπτυξης ικανοτήτων δημιουργικής σκέψης με το να διευκολύνει την ευχέρεια και την ευελιξία στη σκέψη. 7. Λέξεις-κλειδιά Τεχνική δημιουργικότητας δημιουργικότητα ερωτήσεις Scamper επίλυση προβλημάτων μέθοδος δημιουργικότητας τροποποίηση Scamper Ερώτηση 2: Σε πόσες κατηγορίες χωρίζονται οι ερωτήσεις scamper? Ερώτηση 3: Απάντηση: Επιλογή Η τεχνική Scamper είναι ένας συνδυασμός από 9 τεχνικές με σκοπό τη μετατροπή οποιουδήποτε αντικειμένου, υπηρεσίας ή διαδικασίας σε κάτι καινούριο; Ναι Όχι Επιλογή 9 Απάντηση: Ναι