Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων"

Μέλαινα Βασιλείου
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ενότητα 1: Γραµµικός προγραµµατισµός(γ.π.) ιδάσκων: Βασίλειος Ισµυρλής Τηλ: ,

2 Γραμμικός προγραμματισμός Περιεχόμενα 1. Στοιχεία ενός προβλήματος Γ.Π. 2. Τυπική μορφή ενός προβλήματος Γ.Π. και παραδείγματα 3. Μαθηματική διατύπωση προβλήματος Γ.Π. και παραδείγματα 4. Ερωτήσεις 2

3 Γραμμικός προγραμματισμός Γενικό πρότυπο Γραμ.προγραμματισμού max z= c 1 x 1 + c 2 x c n x 1n a 11 x 1 + a 12 x a 1n x n <= ή >= b 1.. z είναι η αντικειµενική συνάρτηση Γραµµικοί περιορισµοί Συνήθως επίσης ισχύει x 1, x 2, x n >=0. Περιορισµοί µη αρνητικότητας x 1, x 2, x n είναι οι µεταβλητές αποφάσεων b 1, b 2, b n είναι οι σταθερές 3

4 Γραμμικός προγραμματισμός Ιδιότητες προβλημάτων Γ.Π. Αναλογικότητα: Αν για παράδειγμα μία μονάδα του προϊόντος 1 χρειάζεται ποσότητα α 1i της πρώτης ύλης i, τότε x 1 μονάδες του προϊόντος 1χρειάζονταιποσότηταα 1i x 1. Προσθετικότητα: η συνολική ποσότητα της πρώτης ύλης προκύπτει από την πρόσθεση των επιμέρους ποσοτήτων που απαιτούνται για κάθε προϊόν. ιαιρετότητα: γίνονται αποδεκτές δεκαδικές τιμές για τις μεταβλητές x 1, x 2,..x n,μετηνπροϋπόθεσηότιαυτέςοιτιμέςέχουν νόημα. Αν δεν έχουμε δεκαδικούς έχουμε πρόβλημα ακέραιου προγραμματισμού. Βεβαιότητα: Οι συντελεστές α ij, b i και c i είναι γνωστοί και σταθεροί. 4

5 Γραμμικός προγραμματισμός Τυπική μορφή προβλήματος Γ.Π. Η τυπική µορφή ενός προβλήµατος Γ.Π. πρέπει να έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Να είναι πρόβλημα μεγιστοποίησης(max) Οι γραμμικοί περιορισμοί να είναι ισότητες (=) Οι μεταβλητές του προβλήματος να μην είναι αρνητικές, δηλαδή να είναι >=0. Οι σταθεροί όροι b του προβλήματος να μην είναι αρνητικοί, δηλαδή να είναι >=0. 5

6 Γραμμικός προγραμματισμός Τυπική μορφή Τυπική µορφή προβλήµατος Γ.Π. max z= c 1 x 1 + c 2 x c n x 1n a 11 x 1 + a 12 x a 1n x n = b 1 x 1, x 2, x n >=0. b 1, b 2, b n >=0. 6

7 Γραμμικός προγραμματισμός Τυπική μορφή Οδηγίες µετατροπής στην τυπική µορφή Το minz γίνεται max-z και αλλάζουν τα πρόσημα Στην ανισότητα >=, προσθέτουμε περιθώρια (ή βοηθητική)μεταβλητήπουέχειαρνητικόπρόσημο(π.χ.-x 3 ) Στην ανισότητα <=, προσθέτουμε περιθώρια μεταβλητή πουέχειθετικόπρόσημο(π.χ.+x 3 ). Αν x 2 <=0, θέτουμε x 2 =-x 2, όπου x 2 >=0 Αν x 3 Ε R, θέτουμε x 3 =x 3 x 3, όπου x 3, x 3 >=0 7

8 Παράδειγμα 2.1 σελ.25 Γραμμικός προγραμματισμός Να τεθεί σε τυπική μορφή το παρακάτω πρόβλημα Γ.Π. minz= 3x 1 x 2 + 4x 3 x 1 + 2x 2 + x 3 = 15 3x 1 + x 2 x 3 <= -7 2x 1-7x 2 + 3x 3 <= 6 x 1 >=0, x 2 <=0, x 3 E R 8

9 Παράδειγμα 2.1 σελ.25 Γραμμικός προγραμματισμός Να τεθεί σε τυπική μορφή το παρακάτω πρόβλημα Γ.Π.(bold και υπογραμμισμένα αυτά που πρέπει να αλλάξουν) minz= 3x 1 x 2 + 4x 3 -max-z= -3x 1 + x 2-4x 3 x 1 + 2x 2 + x 3 = 15 3x 1 + x 2 x 3 <= -7-3x 1 - x 2 + x 3 >= 7-3x 1 - x 2 + x 3 x 4 = 7 2x 1-7x 2 + 3x 3 <= 6 2x 1-7x 2 + 3x 3 + x 5 = 6 x 1 >=0, x 2 <=0, x 3 E R, θέτω x 2 =- x 2, x 3 = x 3 -x 3 9

10 Παράδειγμα 2.1 σελ.25 Γραμμικός προγραμματισμός Τελική Λύση -max-z= -3x 1 x 2 4(x 3 -x 3 )= -3x 1 x 2 4x 3 +x 3 x 1-2x 2 + (x 3 - x 3 )= 15-3x 1 + x 2 +(x - 3 x ) 3 x 4 =7 2x 1 + 7x 2 + 3(x - 3 x ) 3 + x 5 = 6 x 1, x 2, x 3, x 3, x 4, x 5 >=0 (Έχωθέσει x 2 =- x 2, x 3 = x 3 -x 3 ) 10

11 Παραδείγματα σελ. 26 Γραμμικός προγραμματισμός 1. maxz= -3x 1 +4 x 2 5x 1 + 2x 2 <=40 5x 1 + 2x 2 + x 3 = 40 2x 1 + 6x 2 >=28 2x 1 + 6x 2 - x 4 =28 x 1, x 2 >=0 (προστίθενταιοι x 3,x 4 ) 4. maxz= 6x x 2 2x 1 + 4x 2 >= -17-2x 1-4x 2 + x 3 = 17 4x 1 + 3x 2 <=25 4x 1 + 3x 2 + x 4 =25 x 1, x 2 >=0 (προστίθενταιοι x 3,x 4 ) 11

12 Παραδείγματα σελ. 26 Γραμμικός προγραμματισμός 5. maxz= 7x 1-3x 2 2x 1 + 4x 2 =40 x 1 + 3x 2 >=25 x 1 >=0, x 2 Ε R Λύση Θέτω x 2 =x 2 x 2, όπου x 2,x 2 >=0. Επομένως: maxz= 7x 1 3(x 2 x 2 ) maxz= 7x 1 3x 2 +3x 2 2x 1 + 4(x 2 x 2 ) =30 2x 1 + 4x 2 4x 2 =30 x (x 2 x 2 ) x 3 =25 x 1 + 3x 2 3x 2 x 3 =25 x 1,x 2,x 2,x 3 >=0 12

13 Γραμμικός προγραμματισμός Παρ. 2.2 μαθηματική διατύπωση προβλήματος Σε μια μονάδα εκτροφής ζώων δίνεται καθημερινά σε κάθε ζώο ένα μείγμα τροφής που αποτελείται από 4 διαφορετικά είδη τροφών. Ένα κιλό από κάθε είδος τροφής περιέχει συγκεκριμένες μονάδες θρεπτικών συστατικών και έχει διαφορετικό κόστος. Επιπλέον, το μείγμα τροφής πρέπει να περιέχει κάποιες ελάχιστες μονάδες από κάθε θρεπτικό συστατικό, προκειμένου κάθε ζώο να αναπτύσσεται σωστά. Να προσδιοριστούν οι ποσότητες από κάθε είδος τροφής, που πρέπει να περιλαμβάνονται στο μείγμα, ώστε να καλύπτονται οι ημερήσιες διατροφικές ανάγκες με το ελάχιστο δυνατό κόστος. 13

14 Εισαγωγή και Ορισμοί Παρ. 2.2 μαθηματική διατύπωση προβλήματος Πόσες και ποιες είναι οι μεταβλητές απόφασης; Είναι πρόβλημα ελαχιστοποίησης ή μεγιστοποίησης; Οι γραμμικοί περιορισμοί θα έχουν <= ή >=; Πόσοι γραμμικοί περιορισμοί θα υπάρχουν; 14

15 Γραμμικός προγραμματισμός Παρ. 2.2 μαθηματική διατύπωση προβλήματος Είδη τροφής Θρ.συστ Α Β Γ Δ Ελ.ημερ.α νάγκες x 1 =ποσότητατροφήςακλπ Ι ΙΙ ΙΙΙ ΙV Κόστος 0,25 0,30 0,28 0,20 minz=0,25x 1 +0,30x 2 +0,28x 3 +0,20x 4 90x 1 +95x 2 +68x 3 +35x 4 <=

16 Παράδειγμα 2.2 στο Excel Γραμμικός προγραμματισμός 16

17 Εισαγωγή και Ορισμοί Παρ. 2.3 μαθηματική διατύπωση προβλήματος Μηχανουργείο παράγει 3 προϊόντα µε τη χρήση 4 µηχανών. Αναζητείται το εβδοµαδιαίο κέρδος. Πόσες και ποιες είναι οι μεταβλητές απόφασης; Είναι πρόβλημα ελαχιστοποίησης ή μεγιστοποίησης; Οι γραμμικοί περιορισμοί θα έχουν <= ή >=; Πόσοι γραμμικοί περιορισμοί θα υπάρχουν; 17

18 Εισαγωγή και Ορισμοί Παρ. 2.3 μαθηματική διατύπωση προβλήματος Προϊόντα Μηχανές A B Γ Διαθ.ώρες Ι 0,5 0, ΙΙ 2, maxz= 39x 1 +45x 2 +48x 3 0,5x 1 + 0,8x 2 +1,0x 3 <=40 2,5x 1 + 3,0x 2 + 2,0x 3 <=28... x 1, x 2, x 3 >=0 ΙΙΙ 2 1, IV 2 1, Κέρδος

19 Εισαγωγή και Ορισμοί Παρ. 2.4 μαθηματική διατύπωση προβλήματος Παραγωγή 3 προϊόντων με τη χρήση 4 πρώτων υλών. Είναι πρόβλημα μεγιστοποίηση κέρδους. Έστω x 1 μονάδεςτουπροϊόντοςα Έστω x2 μονάδεςτουπροϊόντοςβ Έστω x 3 μονάδεςτουπροϊόντοςγ Κέρδος προϊόντος Α: 45 [(2*3)+ (1,5*7) +(0,8*6,5) + (3*4)]=45-33,7=11,3 κέρδος πρ.α Κέρδος προϊόντος Β: 39 [(1,5*3)+ (2*7) +(1*6,5) + (0,5*4)]=12. Κέρδος προϊόντος Γ: 41 [(1*3)+ (3*7) +(0*6,5) + (0,5*4)]=15. 19

20 Εισαγωγή και Ορισμοί Παρ. 2.4 μαθηματική διατύπωση προβλήματος Ποσότητα πρώτων υλών ανά προϊόν Προϊόντα πυ 1 πυ 2 πυ 3 πυ 4 Τιμές πώλησης Υπολογίσ τηκε Κέρδος Α 2,0 1,5 0,8 3, ,3 Β 1,5 2,0 1,0 0, Γ 1,0 3,0 0 0, maxz= 11,3x 1 +12x 2 +15x 3 2,0x 1 + 1,5x 2 +1,0x 3 <=800 1,5x 1 + 2,0x 2 + 3,0x 3 <= x 2 >=15 x 3 >=30 x 1, x 2, x 3 >=0 Διαθ.ποσ ότητες Κόστος αγοράς ,5 4 20

21 Γραμμικός προγραμματισμός Παρ. 2.5 μαθηματική διατύπωση προβλήματος 3 εργοστάσια προµηθεύουν 4 αγορές. Ελαχιστοποίηση κόστους µεταφοράς. Πρόβληµα µεταφοράς Αγορές Εργοστάσια Β 1 Β 2 Β 3 Β 4 Προσφορά Α1 (x 11 ) 19 (x 12 ) Α2 (x 21 ) Α Ζήτηση minz= 19x x x 34 x 11 + x 12 + x 13 + x 14 =

22 Γραμμικός προγραμματισμός Πρόβλημα προς επίλυση 1, σελ.49 Τύποι επίπλων Τμήματα Α (x 1 ) Β (x 2 ) Διαθ.ώρες εργασίας Ι maxz= 100x x 2 2x 1 + 2x 2 <=50 4x 1 + 2x 2 <=60 2x 1 + 3x 2 <=60 x 1, x 2 >=0 ΙΙ ΙΙΙ Κέρδος

23 Γραμμικός προγραμματισμός Πρόβλημα προς επίλυση 3, σελ.49 Προϊόντα Τύπος ξύλου Ι Τύπος ξύλου ΙΙ Ώρες Κέρδος Τραπέζια(x 1 ) maxz= 35x 1 +15x 2 +44x 3 +29x 4 5x 1 + 1x 2 + 9x <=1500. x 1, x 2 x 3, x 4 >=0 Καρέκλες(x 2 ) Γραφεία(x 3 ) Βιβλιοθήκες(x 4 ) Διαθ.πόροι

24 Ερωτήσεις 0 γραμμικός προγραμματισμός μπορεί να εφαρμοστεί στη διαχείριση αγροτικής παραγωγής για τη βέλτιστη κατανομή πόρωνόπως..,μετρόποπουναοδηγεί στη μεγιστοποίηση των κερδών. Α) διαθέσιμης προς καλλιέργειας γης Β) εργασίας Γ) υδάτινων πόρων και κεφαλαίων Δ) όλων των παραπάνω 24

25 Ερωτήσεις Τα μοντέλα Γ.Π. έχουν τις ιδιότητες της Α) αναλογικότητας Β) προσθετικότητας Γ) διαιρετότητας Δ) όλες τις παραπάνω 25

26 Ερωτήσεις Οι τιμές των μεταβλητών αποφάσεων: Α) δηλώνουν τις ποσότητες που, ανάλογα με το πρόβλημα, θα παραχθούν, επενδυθούν, αγοραστούν, κατασκευαστούν κ.λπ. Β) απεικονίζουν τις ποσότητες των περιορισμών Γ) δηλώνουν την τελική τιμή της αντικειμενικής συνάρτη Δ) πρέπει να οριστούν για κάθε περιορισμό 26

27 Ερωτήσεις Ποια από τις παρακάτω μαθηματικές εκφράσεις αποτελεί μία αποδεκτή αντικειμενική συνάρτηση για ένα πρόβλημα Γ.Π.;..; Α) max 5xy B) min 4x + 3y + (2/3)z Γ) max 5x 2 + 6y 2 Δ) min (x 1 +x 2 )/x 3 27

28 Ερωτήσεις Στα προβλήματα Γ.Π. οι περιγράφονται με τη μορφή ανισοτήτων ή/και ισοτήτω Α) ) περιορισμοί Β) αντικειμενικές συναρτήσεις Γ) περιορισμοί και αντικειμενικές συναρτήσεις Δ) κανένα από τα παραπάνω 28

29 Ερωτήσεις Η αντικειμενική συνάρτηση και οι περιορισμοί είναι γραμμικές σχέσεις των Α) ) μεταβλητών Β) περιορισμών Γ) συναρτήσεων Δ) όλων των παραπάνω 29

30 Ερωτήσεις Ένα πρόβλημα ελαχιστοποίησης μπορεί να μετασχηματιστεί σε ένα πρόβλημα μεγιστοποίησης αλλάζοντας το πρόσημο των συντελεστών: : Α) των περιορισμών Β) της αντικειμενικής συνάρτησης Γ) και των δύο (α) και (β) Δ) τίποτα από τα παραπάνω 30

31 Ερωτήσεις Θεωρούμε το ακόλουθο πρόβλημα Γ.Π. Μεγιστοποίηση z=6x+5y, Με τους περιορισμούς: 4x+3y <=48 x+2y <=18 x,y >=0 Ποιος από τους ακολουθούμενους συνδυασμούς (x,y) θα μπορούσε να αντιστοιχεί σε μια κορυφή της εφικτής περιοχής; Α) (10,8) Β) (12,0) Γ) (0,18) Δ) (6,12) 31

32 ΤΕΛΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

Σχετικά έγγραφα

Α) δηλώνουν τις ποσότητες που, ανάλογα με το πρόβλημα, θα παραχθούν, επενδυθούν, αγοραστούν, κατασκευαστούν κ.λπ.

Α) δηλώνουν τις ποσότητες που, ανάλογα με το πρόβλημα, θα παραχθούν, επενδυθούν, αγοραστούν, κατασκευαστούν κ.λπ. 1. 0 γραμμικός προγραμματισμός μπορεί να εφαρμοστεί στη διαχείριση αγροτικής παραγωγής για τη βέλτιστη κατανομή πόρων όπως., με τρόπο που να οδηγεί στη μεγιστοποίηση των κερδών. Α) διαθέσιμης προς καλλιέργειας