Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗΣ ΑΤΡΟΦΙΑΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΚΠ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗΣ ΑΤΡΟΦΙΑΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΚΠ"

Αγάθη Τομαραίοι
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗΣ ΑΤΡΟΦΙΑΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΚΠ ΑΣΠΑΣΙΑ ΤΕΡΕΝΤΙΟΥ ΝΕΥΡΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜ. Α ΝΙΜΤΣ

2 ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΤΡΟΦΙΑ είναι αποτέλεσμα

3 Γνωρίζουμε ότι η εγκεφαλική ατροφία εμφανίζεται από τα αρχικά στάδια της νόσου Εξελίσσεται ταχύτερα από ότι στα υγιή άτομα.

4 Οι ασθενείς με ΣΚΠ χάνουν % του εγκεφαλικού τους όγκου κάθε έτος, έναντι των υγιών ατόμων ίδιας ηλικίας, όπου το ποσοστό είναι % /έτος Giorgio et al. 2008; Filippi and Agosta, 2010

5 Ρυθμός απώλειας εγκεφαλικού όγκου αποτελεί μια από τις 4 παραμέτρους της NEDA-4 (No Evidence of Disease Activity/ καμία ένδειξη ενεργότητας νόσου) (Giovannoni et al. 2015).

6 NEDA-4 (1) απουσία υποτροπών, (2) απουσία ενεργών ή νέων εστιών στη μαγνητική τομογραφία, (3) μη εξέλιξη της αναπηρίας και (4) μείωση του ρυθμού απώλειας εγκεφαλικού όγκου. Αποτελεί το στόχο των νεώτερων θεραπειών στη ΣΚΠ Ρυθμός μείωσης εγκεφαλικού όγκου > 0.4% / έτος θεωρείται παθολογικός

7 Ο ολικός όγκος του εγκεφάλου σχετίζεται με τη νοητική έκπτωση στη ΣΚΠ και ειδικά με την έκπτωση στην ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών¹. Η μείωση του ολικού όγκου φαίνεται να προβλέπει την εμφάνιση της νοητικής έκπτωσης μέχρι και 5 έτη μετά ². Ο συνολικός όγκος της φαιάς ουσίας του εγκεφάλου και ο όγκος των απομυελινωτικών εστιών είναι οι σημαντικότεροι προγνωστικοί παράγοντες της νοητικής έκπτωσης (εξηγούν περίπου το 20% αυτής)³ ¹Mineev KK et al 2009, ²Summers M et al 2008, ³Amato MP 2007,Pinter D et al 2015

8 Ο όγκος της φαιάς και της λευκής ουσίας έχει σχετισθεί με τη ΝΕ (λεκτική μνήμη, οπτική μνήμη, μνήμη εργασίας και ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών) και με νευροψυχιατρικά συμπτώματα όπως κατάθλιψη, δυσφορία, ευερεθιστότητα, άγχος, ευφορία, απάθεια και άρση των αναστολών (Sanfilipo MP et al 2015).

9 Η λέπτυνση του κροταφικού και του βρεγματικού φλοιού σχετίστηκε με διαταραχές στη λεκτική μνήμη και την οπτική μνήμη αντιστοίχως (Tillema JM 2016).

10 Μείωση όγκου υποφλοιωδών δομών

11 Mειωμένοι όγκοι δομών του εγκεφάλου, του φλοιού και των υποφλοιωδών δομών με κυριότερο το θάλαμο παρατηρούνται στους ασθενείς με νοητική έκπτωση (κυρίως ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών και μνήμη εργασίας)¹. ο όγκος του αριστερού θαλάμου φάνηκε να έχει ιδιαίτερη σημασία στη ΝΕ² και όχι ο όγκος των εστιών³. ¹Daams M et al 2016, ²Preziosa P 2016, Bergsland N 2016,³Schoonheim MM

12 Ατροφία του ιπποκάμπου (ιδιαίτερα του αριστερού) και βλάβες στις συνδέσεις του κυρίως με το προσαγώγιο παρατηρούνται σε ασθενείς με ΣΚΠ και διαταραχές μνήμης (Hulst HE et al 2015).

13 Η ατροφία συνολικά του εγκεφάλου, της περιφερικής φαιάς ουσίας, των ιπποκάμπων, των υποφλοιωδών δομών (π.χ. θάλαμος, κερκοφόρος πυρήνας, κέλυφος, ωχρά σφαίρα, επικλινής πυρήνας) αναγνωρίζονται ως οι ισχυρότεροι παράγοντες για τη συνολική ΝΕ⁴, σχετίστηκαν σημαντικά με την έκπτωση στην ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών², την οπτικοχωρική αντίληψη, λεκτική μνήμη, προσοχή, επιτελικές λειτουργίες³, ενώ η ατροφία της λευκής ουσίας για τη σωματική αναπηρία⁴ ¹Batista S et al 2012, ²Debernard L et al 2015, ³Sacco R 2015, ⁴Damjanovic D et al 2016

14 H ατροφία του μεσολοβίου σχετίζεται με τη νοητική διαταραχή, τη σωματική αναπηρία και την ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών και τη μνήμη (Granberg T, Mult Scler J Aug 1;21(9): Papathanasiou A, J Neurol Sci Nov 15;358(1 2):236 42).

15 Η ατροφία σε περιοχές του αριστερού πρόσθιου φλοιού του προσαγωγίου σχετίστηκε με διαταραχές των επιτελικών λειτουργιών π.χ. λεκτική και μεταφορική ευφράδεια (Geisseler O et al 2016).

16 Παρεγκεφαλίδα Ο όγκος του οπίσθιου λοβού της παρεγκεφαλίδας μπορεί να παίζει σημαντικό ρόλο στη μειωμένη ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών (Weier K, 2016, Moroso A, 2016). Βλάβες στη παρεγκεφαλίδα φαίνεται ότι σχετίζονται με τη νοητική έκπτωση (Valentino P, 2009) και τις εκτελεστικές λειτουργίες και τη λεκτική ευφράδεια των ασθενών (Cerasa A. 2013)

17 BPF brain parenchymal fraction Rudick 1999, Rohit Bakshi 2005

18 Ογκομετρικές Τεχνικές 2D μη αυτοματοποιημένες 3D αυτοματοποιημένες

19 2D μη αυτοματοποιημένες ογκομετρικές τεχνικές

20 Third Ventricle Width (TVW) Μέγεθος 3 ης κοιλίας T1 ακολουθία Έμμεσος δείκτης ατροφίας θαλάμων

21 ICD

22 Δείκτης BCR (Bicaudate ratio) Λόγος της απόστασης των κερκοφόρων πυρήνων ICD Brain Width(BW) BCR ισούται με το πηλίκο του ICD (intracaudal distance) προς το μέγεθος εγκεφάλου

23 Ο δείκτης BCR (bicaudate ratio) αξιολογεί έμμεσα το βαθμό διεύρυνσης των μετωπιαίων κεράτων των κοιλιών. Πρόκειται για δείκτη υποφλοιώδους ατροφίας Έχει συσχετισθεί με το SDMT (Symbol Digit Modalities Test), εκτιμά την προσοχή και ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών. Bermel RA, Arch Neurol.2002;59(2):

24 Corpus Callosum Index (CCI) Δείκτης του μεσολοβίου

25 Frontal Horn Width (FHW) Transverse Skull Diameter (TSD)

26 3D αυτοματοποιημένες ογκομετρικές τεχνικές

27 SIENA/SIENAX SIENA ογκομέτρηση του ίδιου ασθενή συγκριτικά σε διαφορετικό χρονικό διάστημα (διαχρονική ανάλυση/ longitudinal) SIENAX ογκομέτρηση ενός ασθενή σε μια δεδομένη στιγμή (συγχρονική ανάλυση/ cross-sectional)

28 3D Msmetrix (icometrix) NeuroQuant FSL

29 προτυπωμένος εγκεφαλικός χάρτης (π.χ. Montreal Neurological Institute χάρτη ή MNI 152)

30 «αποδιαμερισματοποίηση»

32 Ο όγκος του εγκεφάλου υπολογίζεται με βάση τον παράγοντα διόρθωσης (scaling factor) του εξεταζόμενου κρανίου ως προς τον MNI (Fein G et al 2004) Ο παράγοντας διόρθωσης εκφράζει το εγκεφαλικό απόθεμα, όσο μεγαλύτερος είναι ο παράγοντας διόρθωσης (π.χ. >1) τόσο μεγαλύτερο είναι το εγκεφαλικό απόθεμα, που (όπως και το νοητικό απόθεμα) επιβραδύνει τη νοητική έκπτωση (Sandroff BM 2016)

33 MSmetrix (icometrix) Brain structure Volume Normal range Normative percentile Whole brain volume 1506 ml* ( ml*) 38.1 Grey matter volume 905 ml* ( ml*) 51.0

34 Displayed brain volumes are normalised for head size. The normalisation factor for this patient equals (παράγοντας διόρθωσης <1 )

35 J.B. Brewer / Volumetric MRI in clinical practice, Behavioural Neurology 21 (2009) NeuroQuant in AD

39 Bakirtzis et al

40 Οι ογκομετρικές αυτές τεχνικές είναι πλήρως αυτοματοποιημένες, συγκρίσιμες, ακριβείς και αξιόπιστες με μικρά ποσοστά σφάλματος 0.15% ποσοστό λάθους σε διαχρονική ανάλυση 0.5 1% σε συγχρονική (SIENAX)

41 Lysandropoulos Α. Brain and Behavior, 2016; 6(2), e ασθενείς με MS στον ίδιο μαγνήτη Ταυτόχρονη ογκομετρική ανάλυση MSmetrix και SIENA Μείωση ποσοστού σφάλματος μέτρησης του όγκου εγκεφάλου σε %

42 Η απώλεια όγκου του εγκεφάλου και των δομών του σχετίζονται με τη νοητική έκπτωση στη ΣΚΠ Αποτελεί παράλληλα σημαντικό προγνωστικό δείκτη για την εξέλιξη της αναπηρίας στην ΣΚΠ Νεότερες τεχνικές ογκομετρίας μας βοηθούν με ικανοποιητική ακρίβεια να μελετήσουμε τη δραστηριότητα της νόσου των ασθενών μας Αποτελεί χρήσιμο εργαλείο στις κλινικές μελέτες της ΣΚΠ Χρειάζεται περαιτέρω μελέτη ως προς το όφελος τους στην κλινική πράξη

Σχετικά έγγραφα

ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚA ΓΝΩΣΙΑΚHΣ ΕΚΠΤΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ AΡΤΕΜΙΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΝΕΥΡΟΛΟΓΟΣ

ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚA ΓΝΩΣΙΑΚHΣ ΕΚΠΤΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ AΡΤΕΜΙΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΝΕΥΡΟΛΟΓΟΣ ΜS ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΕΚΠΤΩΣΗ H Σκλήρυνση κατά Πλάκας (Multiple Sclerosis-MS) είναι μία απομυελινωτική,