ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Σχολή Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών ΕΜΠ Εργαστήριο Συγκοινωνιακής Τεχνικής

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Σχολή Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών ΕΜΠ Εργαστήριο Συγκοινωνιακής Τεχνικής Σιδηροδρομική Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου Λέκτορας ΕΜΠ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ιωάννα Σπυροπούλου Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ Σημείωση: Το αρχείο αυτό βασίζεται σε υλικό του αξιομνημόνευτου κ. Πέτρου Βυθούλκα, Επίκουρου Καθηγητή της Σχολής Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του ΕΜΠ.

2 Άδεια χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς. 2

3 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > ΓΕΝΙΚΑ Α. ΥΛΗ 1.Διαφάνειες μαθήματος (mycourses) 2. Βιβλίο Συστήματα Σιδηροδρομικών Μεταφορών Χ. Πυργίδης Σιδηροδρομική Θεωρία και Εφαρμογές Κ. Λυμπέρης Β. ΘΕΜΑ Υποχρεωτικό 30% του συνολικού βαθμού. Επιλογή αντικειμένου από το φοιτητή. Συζήτηση και προσδιορισμός αντικειμένων: 3 Μαρτίου. Παράδοση και παρουσίαση: 1 Ιουλίου. Γ. ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δ. ΑΛΛΑ Θεωρία και ασκήσεις με κλειστά βιβλία. Επίσκεψη σε αμαξοστάσιο και κέντρο λειτουργίας της ΑΜ. 3

4 1. Γενικά Έλξη Γραμμή Σχεδιασμός, Συνιστώσες, Σχηματισμοί & Όργανα Σταθμοί 5. Κυκλοφορία 6. Επιβάτες 7. Εμπορεύματα 8. Αστικοί σιδηρόδρομοι 4

5 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.1. Εισαγωγή Ο Σιδηρόδρομος: Αποτελεί μέσο χερσαίων μεταφορών Εξυπηρετεί επιβατικές και εμπορευματικές ανάγκες Είναι ΜΜΜ (όσον αφορά στην επιβατική κίνηση) Κινείται μηχανικά ή ηλεκτρικά Κινείται σε αποκλειστικό διάδρομο κυκλοφορίας 5

6 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.1. Εισαγωγή Η κίνηση πραγματοποιείται με τροχούς φέροντες όνυχες που κινούνται πάνω σε δύο παράλληλες χαλύβδινες σιδηροτροχιές ή γραμμές, είτε αυτοκινούμενα, είτε ελκόμενα από κινητήρια μονάδα. 6

7 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.1. Εισαγωγή Κωνικότητα τροχών Όνυχες Άξονας Σιδηροτροχιές Στρωτήρας Κεντρική θέση τροχών ως προς τις σιδηροτροχιές Ευθύγραμμη τροχιά Σχήμα 1. Τροχοί και σιδηροτροχιές για ευθύγραμμη τροχιά 7

8 φυγόκεντρος Μεγαλύτερη διάμετρος του κώνου επί της εξωτερικής σιδηροτροχιάς Μεγαλύτερη διανυόμενη απόσταση επί της εξωτερικής σιδηροτροχιάς Δεξιόστροφη καμπύλη Μικρότερη διάμετρος του κώνου επί της εσωτερικής σιδηροτροχιάς Μικρότερη διανυόμενη απόσταση επί της εσωτερικής σιδηροτροχιάς Σχήμα 2. Τροχοί και σιδηροτροχιές σε δεξιόστροφη καμπύλη 8

9 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.1. Εισαγωγή Ορίζεται από τρεις βασικές συνιστώσες: 1.Σιδηροδρομική Υποδομή 2.Τροχαίο Υλικό 3.Λειτουργία Εκμετάλλευση 9

10 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.1. Εισαγωγή Υπόστρωμα έρματος Σιδηροδρομική Υποδομή Σιδ. Γραμμή (επιδομή, υποδομή) Τεχνικά Έργα, Εγκαταστάσεις (γραμμής, λειτουργίας) Σιδηροτροχιά Έρμα Στρωτήρας Επιδομή Στρώση διαμόρφωσης Υποδομή Υπόβαση Φυσικό έδαφος Σχήμα 3. Σιδηροδρομική υποδομή Τροχαίο Υλικό Έλκοντα οχήματα (πορείας, ελιγμών) Απλές Αυτοκινητάμαξες Ελκόμενα οχήματα (επιβατικά, εμπορικά) Μηχανήματα Γραμμής Λειτουργία/Εκμετάλλευση Τεχνική Εμπορική 10

11 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.1. Εισαγωγή Άξονας Διπλής Γραμμής Περίφραξη Κανάλι ομβρίων Στύλος Ηλεκτροκίνησης Διαμορφωμένο Πρανές 6.20 μ. Κανάλι Σηματοδότησης Φυτικό Χώμα Στρωτήρες Σκύρο Φυτικό Χώμα Επίχωμα Περίφραξη Κανάλι Σηματοδότησης Αποχέτευση Ομβρίων Υπόστρώμα - Στρώση Διαμόρφωσης 4.20 μ. Αποχέτευση Ομβρίων Βάση - Υπόβαση Κανάλι ομβρίων Σχήμα 4. Διατομή Διπλής Σιδηροδρομικής Γραμμής με τις ονομασίες των βασικών στοιχείων της κατασκευής 11

12 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.1. Εισαγωγή Κατηγορίες Συστημάτων Σταθερής τροχιάς: Με βάση τον τύπο της οδού Σιδηροδρομικά Οδικά Μαγνητικά Κατηγορίες Σιδηροδρομικών Συστημάτων: Με βάση το γεωγραφικό/πολεοδομικό περιβάλλον 1. Υπεραστικά (> χλμ) 2. Προαστιακά/ Περιαστικά / Περιφερειακά (έως 100χλμ) 3. Αστικά (μετρό, ελαφρύ μετρό, τραμ, μονόραβδος σιδηρόδρομος) 4. Μεγάλων κατά μήκος κλίσεων (οδοντωτός, καλωδιοκίνητος) 12

13 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.1. Εισαγωγή Κατηγορίες Αστικών Σιδηρόδρομων: Μετρό σύστημα με μεγάλη χωρητικότητα και ταχύτητες σε αστικά κέντρα/περιοχές Αθήνα Παρίσι Λονδίνο (1863) Νέα Υόρκη (1355χλμ) Σχήμα 5. Μετρό σε αστικά κέντρα Σανγκάη (μεγαλύτερο μήκος γραμμών 282 στάσεις, 420χλμ διαδρομών) 13

14 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.1. Εισαγωγή Κατηγορίες Αστικών Σιδηρόδρομων: Ελαφρύ μετρό χαμηλότερη ταχύτητα και χωρητικότητα από το μετρό και τον άλλους τύπους αστικού σιδηρόδρομου αλλά μεγαλύτερη ταχύτητα και χωρητικότητα από το τραμ Σύδνεϋ Λονδίνο Σχήμα 6. Ελαφρύ μετρό DART Dallas Area Rapid Transit Light Rail 14

15 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.1. Εισαγωγή Κατηγορίες Αστικών Σιδηρόδρομων: Τραμ όχημα που κινείται σε σιδηροτροχιές τμήμα των οποίων είναι τοποθετημένες στο οδικό δίκτυο. Βουδαπέστη Σαν Φρανσίσκο Αθήνα Σχήμα 7. Τραμ Βιέννη 15

16 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.1. Εισαγωγή Κατηγορίες Αστικών Σιδηρόδρομων: Μονόραβδος σιδηρόδρομος (monorail) το όχημα κινείται πάνω σε μία γραμμή η οποία το καθοδηγεί αλλά και το στηρίζει. Η γραμμή αυτή έχει πλάτος μικρότερο από το όχημα (πρωτότυπο) 1962 (εφαρμογή) Βούπερταλ Σύδνεϋ Μόσχα Σχήμα 8. Μονόραβδος σιδηρόδρομος 16

17 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.1. Εισαγωγή Μήκος Διαδρομής (χλμ) Απόσταση μεταξύ στάσεων (μ) Μέση ταχύτητα εκμετάλλευσης (χλμ/ώρα) Κατά μήκος κλίσεις (%) Συχνότητα δρομολογίων Μέγιστο επιβατικό έργο Ένταξη στο χώρο Υψηλών ταχυτήτων Υπεραστικός Συμβατικών ταχυτήτων Προαστιακός/ Περιφερειακός Μετρό Τραμ Οδοντωτός Καλωδιοκίνητος >100 > <2.5 πολύ μεγάλη (συνήθως >200χλμ) συνήθως μία ανά 80χλμ χωρίς ενδιάμεσες στάσεις > ή = 150 <150 > < Ανάλογα με τη ζήτηση Μεγάλο / Ζήτηση για μετακινήσεις μεταξύ των τερματικών σταθμών Κατά κανόνα επιφανειακή / Αποκλειστικό διαχωρισμένο διάδρομο Ανάλογα με τη ζήτηση Μεγάλο/ Ζήτηση για μετακινήσεις και μεταξύ των τερματικών σταθμών και των ενδιάμεσων στάσεων της διαδρομής Κατά κανόνα επιφανειακή / Αποκλειστικό διαχωρισμένο διάδρομο < 1 ώρας 2-10 λεπτά 3-15 λεπτά Μεγάλο χωρίς εποχιακή διακύμανση / Ζήτηση για μετακινήσεις των ενδιάμεσων σταθμών της διαδρομής Επιφανειακή και σε μικρά τμήματα υπόγεια / Αποκλειστικό διαχωρισμένο διάδρομο άτομα ανά ώρα ανά κατεύθυνση Κατά κανόνα υπόγεια / Αποκλειστικό διαχωρισμένο διάδρομο άτομα ανά ώρα ανά κατεύθυνση Επιφανειακή / Αποκλειστικό διαχωρισμένο διάδρομο/κοινό διάδρομο με οδικά οχήματα Ανάλογα με τη ζήτηση Μικρή μεταφορική ικανότητα Επιφανειακή / Αποκλειστικό διαχωρισμένο διάδρομο Συχνά δρομολόγια - ανάλογα με το μήκος της γραμμής Πολύ μικρή μεταφορική ικανότητα Επιφανειακή / Αποκλειστικό διαχωρισμένο διάδρομο Σύνθεση συρμών 4-10 οχήματα 4-10 οχήματα 2-8 οχήματα 4-10 οχήματα αρθρωτά οχήματα Απλές αυτοκινητάμαξες Ένα όχημα Ισόπεδες διαβάσεις Απαγορεύονται Επιτρέπονται Με αυτόματα τρόπο - Επιτρέπονται Επιτρέπονται Απαγορεύονται Περιβάλλον Υπεραστικό Υπεραστικό Τρουριστικό Προαστιακό - Αστικό Αστικό Ορεινό (αστικές Περιαστικό συνδέσεις) Μέγιστη ταχύτητα (χλμ/ώρα) Ιδιαιτερότητες Υψηλές Ταχύτητες Μεγάλο κόστος επένδυσης Πολύ μικρή μεταφορική ικανότητα Μεγάλος αριθμός καθήμενων θέσεων Υπόγεια διαδρομή Μεγάλη μεταφορική ικανότητα Μεγάλο κόστος κατασκευής Ιδιαίτερη επιδομή Ένταξη σε αστικό ιστό Επιφανειακό αστικό μέσο Μεγάλες κλίσεις Αποκλειστικό σύστημα τροχοπέδησης Ιδιαίτερη επιδομή Ελαφρυά οχήματα Πολύ μεγάλες κλίσεις Μικρό μήκος Κίνηση μέσω καλωδίων 17 Μικρή μεταφορική ικανότητα

18 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.1. Εισαγωγή Υψηλών ταχυτήτων Υπεραστικός Συμβατικών ταχυτήτων Προαστιακός/ Περιφερειακός Μετρό Τραμ Οδοντωτός Καλωδιοκίνητος Εύρος γραμμής Κανονικό Όλα τα εύρη Όλα τα εύρη Όλα τα εύρη Όλα τα εύρη Συνήθως μετρικό Συνήθως στενό Διπλή ή μονή με Αριθμός Διπλή ή μονή Συνήθως μονή Διπλή γραμμή Διπλή γραμμή Διπλή γραμμή Διπλή γραμμή περιοχή τροχιοσειρών γραμμή γραμμή διασταύρωσης Σύστημα έλξης Επιδομή Τροχαίο υλικό Σηματοδότηση Ηλεκτροκίνηση Συμβατική ή/και σταθερή επιδομή. Σιδηροτροχιές UIC60 Στρωτήρες σκυροδέματος Αυτοκινητάμαξες και ελκόμενοι συρμοί ειδικών προδιαγραφών Στο θάλαμο οδήγησης Ηλεκτροκίνηση Ντηζελοκίνηση Συμβατική. Σιδηροτροχιές Σ.Σ.Σ. Στρωτήρες σκυροδέματος ή ξύλινους Αυτοκινητάμαξες. Ελκόμενοι συρμοί Ηλεκτρική πλευρική Αυτόματο σύστημα προστασίας συρμών Ηλεκτροκίνηση (Ντηζελοκίνηση) Συμβατική ή/και σταθερή επιδομή. Αυτοκινητάμαξες ειδικών προδιαγραφών Ηλεκτρική πλευρική/στο θάμαο οδήγησης Αυτόματο σύστημα προστασίας συρμών Ηλεκτροκίνηση Συνήθως σταθερή επιδομή. Ειδικών προδιαγραφών Στο θάλαμο οδήγησης Ηλεκτροκίνηση Συμβατική ή εγκιβωτισμένη στο οδόστρωμα Ειδικών προδιαγραφών χαμηλού ή όχι δαπέδου Ηλεκτρική πλευρική Ηλεκτροκίνηση Ντηζελοκίνηση Συμβατική επιδομή με πρόσθετη οδοντωτή ράβδο κατά μήκος του άξονα της γραμμής Αυτοκινητάμαξες Συνήθως μηχανική Μέσω συρόμενων ηλεκτρικά καλωδίων τοποθετημένων επί της υποδομής Συμβατική επιδομή με τροχαλίες κατά μήκος της γραμμής για στήριξη του καλωδίου Οχήματα τύπου καμπίνας 18

19 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.1. Εισαγωγή Η λειτουργία του σιδηροδρόμου βασίζεται στην αρχή ότι οι χαλύβδινοι τροχοί, κυλιόμενοι επί χαλυβδίνων σιδηροτροχιών, έχουν πολύ μικρή τριβή κύλισης και απαιτούν σχετικώς μικρή κινητήρια δύναμη για να μετακινήσουν ένα βαρύ φορτίο. 19

20 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.1. Εισαγωγή Το χαρακτηριστικό αυτό της ελεύθερης κύλισης παρέχει στους σιδηροδρόμους σχέση ισχύος περίπου ενός ίππου ανά μικτό ελκόμενο τόννο. Τα αντίστοιχα οδικά μέσα μεταφοράς φορτίων (φορτηγά μετά ρυμουλκουμένου) απαιτούν ισχύ περίπου δέκα ίππων ανά μικτό ελκόμενο τόννο. Οι σιδηρόδρομοι παρέχουν επίσης, σε σχέση με τα αντίστοιχα οδικά μέσα, πλεονέκτημα 10 προς 1 όσον αφορά την οικονομία καυσίμων και την παραγωγικότητα της εργασίας. 20

21 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.2. Πρώιμοι Σιδηρόδρομοι ΠΡΩΙΜΟΙ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ Σιδηρόδρομοι κατασκευάστηκαν για πρώτη φορά σε Ευρωπαϊκά ορυχεία τον 16ο αιώνα. Ένα εκ των πρωϊμοτέρων ήταν αυτό του Leberthal στην Αλσατία, περί το Οι σιδηρόδρομοι ορυχείων στη Βρετανία χρονολογούνται από το

22 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.2. Πρώιμοι Σιδηρόδρομοι Από την πρώτη στιγμή της χρησιμοποίησης σιδηροδρόμων, υιοθετήθηκαν οχήματα με τροχούς φέροντες όνυχες, οι οποίοι κρατούν τα οχήματα επί της γραμμής και τα καθιστούν αυτοκαθοδηγούμενα. Τα πρώτα σιδηροδρομικά οχήματα είχαν όνυχες είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό των τροχών. Στα σύγχρονα οχήματα οι όνυχες βρίσκονται στο εσωτερικό των τροχών. 22

23 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.2. Πρώιμοι Σιδηρόδρομοι Τα πρώϊμα σιδηροδρομικά οχήματα ορυχείων έλκονταν από ανθρώπους ή άλογα. Σχήμα 9. Πρώιμα σιδηροδρομικά δίκτυα Ο σύγχρονος σιδηρόδρομος προέκυψε μετά την εμφάνιση της ατμοκινούμενης κινητήριας μονάδας (steam locomotive) το 1804 στην Ουαλλία. 23

24 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.2. Πρώιμοι Σιδηρόδρομοι Οι πρώτες ατμάμαξες υπέφεραν από την αδυναμία των σιδηρών τροχιών και την ανεπάρκεια ή αναξιοπιστία των μηχανικών τους μερών. Βελτιώσεις στα υλικά και των σχεδιασμό των γραμμών καθώς και τεχνολογικοί νεωτερισμοί, που εισήχθησαν από μηχανικούς όπως ο Στήβενσον, κατέστησαν ταχέως τους σιδηροδρόμους απολύτως πρακτικούς. Ο σιδηρόδρομος Στόκτον και Ντάρλινγκτον (Stockton and Darlington Railway), η λειτουργία του οποίου ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 1825 ήταν ο πρώτος που μετέφερε τόσο εμπορεύματα όσο και επιβάτες 24

25 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.2. Πρώιμοι Σιδηρόδρομοι Ακολούθησε ο σιδηρόδρομος του Λίβερπουλ και Μάντσεστερ το 1830, με την εισαγωγή της ατμομηχανής "Rocket", που κατασκευάστηκε από τον Stephenson Ο σιδηρόδρομος του Λίβερπουλ και Μάντσεστερ μπορεί να θεωρηθεί αφετηρία της εποχής των σιδηροδρόμων. Σχήμα 10. Η ατμομηχανή Rocket 25

26 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.2. Πρώιμοι Σιδηρόδρομοι Ο σιδηρόδρομος του Λίβερπουλ και Μάντσεστερ 26

27 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.2. Πρώιμοι Σιδηρόδρομοι Η είσοδος του σταθμού Water Street Station στο Manchester Περί το 1841 στη Βρετανία υπήρχαν ήδη σε λειτουργία περισσότερα από 1300 μίλια σιδηροδρομικής γραμμής. Σχήμα 11. Πρώιμοι σιδηρόδρομοι 27

28 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.3. Η Εποχή των Σιδηροδρόμων Η ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ Οι σιδηρόδρομοι αναπτύχθηκαν γρήγορα στη διάρκεια του 19ου αιώνα και κατέστησαν παγκοσμίως βασική δύναμη της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Οι σιδηρόδρομοι επέβαλαν επίσης πολλούς τεχνολογικούς νεωτερισμούς. 28

29 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.3. Η Εποχή των Σιδηροδρόμων Οι περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες ακολούθησαν το Βρετανικό παράδειγμα του πλάτους (ή εύρους ) των 4 ποδών και 8,5 ιντσών (1,435 μέτρα) μεταξύ των εσωτερικών παρειών των σιδηροτροχιών. Όμως, στη Ρωσία και τη Φινλανδία υιοθετήθηκε εύρος 5 ποδών, ενώ στην Ισπανία και την Πορτογαλία εύρος 5 ποδών και 6 ιντσών. 29

30 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.3. Η Εποχή των Σιδηροδρόμων Ευρύ εύρος (Ισπανία): 1,674 μ. Ευρύ εύρος (Πορτογαλία): 1,665 μ. Ευρύ εύρος (Ιρλανδία): 1,600 μ. Ευρύ εύρος (Φινλανδία): 1,524 μ. Ευρύ εύρος (πρώην ΕΣΣΔ): 1,520 μ. Κανονικό εύρος: 1,435 μ. Στενό εύρος (νοτίως Σαχάρας): 1,067 μ. Στενό εύρος (μετρικό): 1,000 μ. Στενό εύρος (ΗΠΑ): 0,914 μ. 30

31 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.3. Η Εποχή των Σιδηροδρόμων Στις ΗΠΑ, που υιοθέτησαν το Βρετανικό «κανονικό εύρος», ο John Stephens κατασκεύασε την πρώτη ατμομηχανή και την επέδειξε στο κήπο της κατοικίας του στο Hoboken του New Jersey το Ο Σιδηρόδρομος Βαλτιμόρης και Οχάϊο (Baltimore and Ohio Railroad - B&O), η πρώτη σιδηροδρομική επιχείρηση στις ΗΠΑ, έλαβε άδειας λειτουργίας δύο χρόνια αργότερα. 31

32 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.3. Η Εποχή των Σιδηροδρόμων Σχήμα 12. Ατμομηχανές του σιδηροδρόμου Βαλτιμόρης και Οχάιο στο ομώνυμο μουσείο 32

33 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.3. Η Εποχή των Σιδηροδρόμων Αρχικά όλες οι κινητήριες μονάδες εκινούντο με τη χρήση ατμού. Όμως, μετά το 1900, ηλεκτροκίνητες κινητήριες μονάδες χρησιμοποιήθηκαν σε ειδικές υπηρεσίες. Περί τα μέσα του 20ου αιώνα οι ντηζελο-ηλεκτρικές κινητήριες μονάδες (diesel-electric locomotives) είχαν αντικαταστήσει τις ατμοκίνητες στα περισσότερα σιδηροδρομικά δίκτυα. Σχήμα 13. Κινητήριες μονάδες ατμού και ηλεκτροκίνητες 33

34 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.3. Η Εποχή των Σιδηροδρόμων Μια ποικιλία σιδηροδρομικών οχημάτων κατασκευάστηκε για τη μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων. Τα οχήματα εμπορευματικών μεταφορών περιελάμβαναν κλειστές φορτάμαξες, φορτάμαξες ανοικτής οροφής και επίπεδες φορτάμαξες. Τα οχήματα μεταφοράς ειδικών φορτίων περιελάμβαναν βαγόνια-βυτία, βαγόνια μεταφοράς ζώων και βαγόνια-ψυγεία. 34

35 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.3. Η Εποχή των Σιδηροδρόμων Βαγόνι μεταφοράς ζώων της Canadian Northern (1911) Βαγόνι-ψυγείο της Canadian Northern (1910) Σχήμα 14. Βαγόνι μεταφοράς ζώων και ψυγείο της Canadian Northern 35

36 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.3. Η Εποχή των Σιδηροδρόμων Σχήμα 15. Επιβατικά οχήματα 36 Τα επιβατικά οχήματα περιελάμβαναν βαγόνια με καθίσματα, βαγόνια-εστιατόρια για την παροχή γευμάτων σε μεγάλου μήκους διαδρομές και κλινάμαξες ή κλινοθέσια για νυχτερινές διαδρομές.

37 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.3. Η Εποχή των Σιδηροδρόμων Ο George Pullman, το όνομα του οποίου κατέστη συνώνυμο των κλιναμαξών (ιδιαίτερα στις ΗΠΑ), νοίκιασε το πρώτο όχημά του στους σιδηροδρόμους το Σχήμα 16. Επιβατικά οχήματα 37

38 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.3. Η Εποχή των Σιδηροδρόμων Οι σιδηρόδρομοι έφτασαν στην ωριμότητά τους στις αρχές του 20ού αιώνα, οπότε σιδηροδρομικοί συρμοί μετέφεραν το μεγαλύτερο μέρος των φορτίων και των επιβατών στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες παγκοσμίως. 38

39 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.3. Η Εποχή των Σιδηροδρόμων Σχήμα 17. Επιβατικά οχήματα 39

40 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.4. Η Παρακμή των Σιδηροδρόμων Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ Περί τα μέσα του 20ού αιώνα οι σιδηρόδρομοι έχασαν την κυρίαρχη θέση τους. Το ιδιωτικό αυτοκίνητο τους υπεκατέστησε σε μικρού μήκους επιβατικές διαδρομές... και το αεροπλάνο σε ταξίδια μεγάλων αποστάσεων, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ. Σχήμα 18. Παρακμή σιδηροδρόμων 40

41 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.4. Η Παρακμή των Σιδηροδρόμων Οι σιδηρόδρομοι παρέμειναν αποτελεσματικοί στη μαζική μεταφορά επιβατών μεταξύ των κέντρων μεγάλων πόλεων και των προαστίων τους (προαστιακός σιδηρόδρομος), και σε μεσαίου μήκους μετακινήσεις για αποστάσεις της τάξης των 500 χιλιομέτρων μεταξύ αστικών κέντρων. 41

42 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.4. Η Παρακμή των Σιδηροδρόμων Μετά τα μέσα του 20ού αιώνα, η κατασκευή σιδηροδρομικών γραμμών μεγάλου μήκους και δαπάνης συνεχίστηκε μόνο σε μερικές χώρες παγκοσμίως, ιδιαίτερα στον Καναδά, την Κίνα, την τέως Σοβιετική Ένωση και την Αφρική. Αντιθέτως, στις περισσότερες βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες η κατασκευή νέων γραμμών πρακτικώς μηδενίστηκε μέχρι περίπου τη δεκαετία του

43 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.4. Η Παρακμή των Σιδηροδρόμων Παρότι οι σιδηρόδρομοι έχαναν το μεγαλύτερο μέρος της μεταφοράς γενικών φορτίων από τα φορτηγά αυτοκινητα μετά ρυμουλκουμένων, παρέμεναν το καλύτερο μέσο μεταφοράς μεγάλων ποσοτήτων χύδην φορτίων σε μεγάλες αποστάσεις, όπως... 43

44 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > κάρβουνο Η Παρακμή των Σιδηροδρόμων Σχήμα 19. Κάρβουνο 44

45 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.4. Η Παρακμή των Σιδηροδρόμων δημητριακά... Σχήμα 20. Δημητριακά 45

46 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.4. Η Παρακμή των Σιδηροδρόμων χημικά προϊόντα... Σχήμα 21. Χημικά προϊόντα 46

47 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.4. Η Παρακμή των Σιδηροδρόμων και μεταλλεύματα. Σχήμα 22. Μεταλλεύματα 47

48 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.5. Η Νέα Εποχή των Σιδηροδρόμων Η ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ Αρχικά η ζήτηση για νέα αστικά σιδηροδρομικά συστήματα και στη συνέχεια η δημιουργία στην Ευρώπη και την Ιαπωνία νέων γραμμών υψηλών ταχυτήτων για intercity επιβατικές μεταφορές οδήγησαν στη νέα εποχή των σιδηροδρόμων. 48

49 ΣΓΥΤ Υφιστάμενες και σχεδιαζόμενες - Ευρώπη Σχήμα 23. ΣΓΥΤ- Υφιστάμενες και σχεδιαζόμενες- Ευρώπη 49

50 ΣΓΥΤ Υφιστάμενες και σχεδιαζόμενες - Κίνα Σχήμα 24. ΣΓΥΤ- Υφιστάμενες και σχεδιαζόμενες- Κίνα 50

51 ΣΓΥΤ Υφιστάμενες και σχεδιαζόμενες - ΗΠΑ Σχήμα 25. ΣΓΥΤ- Υφιστάμενες και σχεδιαζόμενες- ΗΠΑ 51

52 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.5. Η Νέα Εποχή των Σιδηροδρόμων Η τεχνολογική έμφαση μετακινήθηκε στην περιοχή των ταχυτέρων λειτουργιών, των περισσοτέρων ανέσεων για τους επιβάτες, των μεγαλυτέρων και ειδικού φορτίου φορταμαξών, των περισσότερο σύνθετων συστημάτων σηματοδότησης και ελέγχου κυκλοφορίας και των νέων τύπων κινητήριας δύναμης. 52

53 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.5. Η Νέα Εποχή των Σιδηροδρόμων Επίσης, η ανάπτυξη της μοναδοποίησης των φορτίων και της χρήσης εμπορευματοκιβωτίων (containers) κατέστησε τους σιδηροδρόμους περισσότερο αποτελεσματικούς στην παραλαβή και διακίνηση επεξεργασμένων εμπορευμάτων με μεγάλες σχετικά ταχύτητες. Σχήμα 26. Containers 53

54 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.5. Η Νέα Εποχή των Σιδηροδρόμων Επιπροσθέτως, η χρησιμοποίηση επιπέδων βαθυδάπεδων φορταμαξών (piggyback), με τις οποίες ρυμουλκούμενα φορτηγών αυτοκινήτων μεταφέρονται σε μεγάλες αποστάσεις, επέτρεψε στους σιδηροδρόμους να επανακτήσουν μέρος του εμπορευματικού έργου, που είχε διαρρεύσει προς τα φορτηγά αυτοκίνητα. Συνδυασμένες μεταφορές 54

55 7. Εμπορευματικές Μεταφορές > 7.2. Φορτάμαξες Επίπεδη φορτάμαξα piggyback Σχήμα 27. Επίπεδη φορτάμαξα 55

56 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.5. Η Νέα Εποχή των Σιδηροδρόμων Ταυτόχρονα όμως, σε πολλές από τις ανεπτυγμένες χώρες, οι σιδηρόδρομοι λειτουργούσαν πλέον σε ένα νέο κλίμα έντονου ανταγωνισμού με τα άλλα μέσα μεταφοράς. 56

57 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα οι εξελίξεις στη σιδηροδρομική τεχνολογία και η πρακτική λειτουργίας ήταν περιορισμένες. Μια από αυτές ήταν η τελειοποίηση της ντηζελοκίνητης έλξης ως πλέον αποδοτική εναλλακτική λύση έναντι της ατμοκίνησης και ως οικονομικώς αποδοτικότερη έναντι της ηλεκτροκίνησης σε γραμμές χαμηλής πυκνότητας κυκλοφορίας. Σχήμα 28. Ντηζελοκίνητη έλξη 57

58 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Μια άλλη ήταν η μετάβαση από τη μηχανική σηματοδότηση και τον τηλεφωνικό έλεγχο της κυκλοφορίας σε ηλεκτρικά συστήματα, που επέτρεπαν τον κεντρικό έλεγχο της σιδηροδρομικής κυκλοφορίας σε μεγάλες περιοχές. Σχήμα 29. Ηλεκτρικά συστήματα για τον κεντρικό έλεγχο 58

59 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Επίσης, αξιοσημείωτη ήταν η υιοθέτηση της συνεχώς συγκολλημένης σιδηροτροχιάς, που συνέβαλε στη βελτίωση της ποιότητας κύλισης, στην αύξηση της ωφέλιμης ζωής της γραμμής και στη μείωση των δαπανών συντήρησης. Σχήμα 30. Συνεχώς συγκολλημένη σιδηροτροχιά 59

60 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Έκτοτε, από το 1960 περίπου, τα ανεπτυγμένα σιδηροδρομικά δίκτυα παγκοσμίως, υπό την πίεση του έντονου ανταγωνισμού των αυτοκινητοδρόμων και των αεροπορικών μεταφορών, προχώρησαν γρήγορα σε νέα τεχνολογική εποχή. 60

61 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Στο δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα, η νέα τεχνολογία κατάφερε να μειώνει σταθερά το αρχικό κόστος της ηλεκτροκίνησης και να εισάγει ραγδαίως μεγάλες βελτιώσεις στην ισχύ και την απόδοση της ηλεκτρικής έλξης σε σχέση με το μέγεθος και το βάρος των ηλεκτραμαξών. 61

62 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Ιδιαίτερη επίδραση στα ανωτέρω είχε η πρωτοποριακή Γαλλική τεχνολογία ηλεκτροκίνησης απευθείας τροφοδοσίας εναλλασσομένου ρεύματος υψηλής τάσης σε βιομηχανική συχνότητα. Η νέα αυτή τεχνολογία απετέλεσε την αφετηρία μεγάλων προγραμμάτων ηλεκτροκίνησης στην Κίνα, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, μερικές ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, τη Σοβιετική Ένωση και την Ινδία. 62

63 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Άλλη αιτία προώθησης της ηλεκτροκίνησης ήταν η ραγδαία αύξηση των τιμών των καυσίμων και η κατανόηση των κινδύνων από την εξάρτηση από εισαγόμενο πετρέλαιο ως καύσιμο, που ακολούθησαν την κρίση της Μέσης Ανατολής του Έτσι, μετά το 1990, ελάχιστοι βασικοί δυτικοευρωπαϊκοί σιδηροδρομικοί άξονες λειτουργούσαν ακόμη με ντηζελοκίνητη έλξη. 63

64 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Όσον αφορά τις ραγδαίες εξελίξεις στον τομέα της ηλεκτρονικής, ελάχιστοι βιομηχανικοί τομείς ωφελήθηκαν περισσότερο από ό, τι οι σιδηρόδρομοι, στους οποίους αναπτύχθηκε μια τεράστια ποικιλία εφαρμογών 64

65 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη από την παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο των λειτουργιών... Σχήμα 31. Παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο 65

66 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων > 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη μέχρι τον βασισμένο σε Η/Υ έλεγχο της κυκλοφορίας. Σχήμα 32. Έλεγχος κυκλοφορίας με Η/Υ 66

67 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Οι σύγχρονες σιδηροδρομικές τεχνολογίες αναπτύχθηκαν στη βάση ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού σιδηροδρομικής γραμμής και σιδηροδρομικών οχημάτων (επιβατικών και εμπορευματικών) υψηλής απόδοσης. Οι τεχνολογίες αυτές είχαν επίσης στόχο την ανάπτυξη συστημάτων μεταφοράς επιβατών υψηλής ταχύτητας, ικανών να ανταγωνιστούν τις αεροπορικές μεταφορές και την τεράστια αύξηση των μετακινήσεων με ιδιωτικά αυτοκίνητα επί των βελτιωμένων εθνικών δικτύων αυτοκινητοδρόμων. 67

68 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Βορ. Αμερική Κεντρ. Αμερική Συνεργασία ΤΥΤ και Αερομεταφορών : το παράδειγμα του Α/Δ Φρανκφούρτης Φρανκφούρτη Ασία Νοτ. Αμερική Αυστραλία Βόννη Αννόβερο Μανχάιμ Κολωνία Στουτγάρδη Αφρική 68

69 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Βορ. Αμερική Κεντρ. Αμερική Δίκτυο απ ευθείας αεροπορικών συνδέσεων Χαμηλή ζήτηση χαμηλή συχνότητα πτήσεων Υψηλό κόστος Φρανκφούρτη Ασία Νοτ. Αμερική Αυστραλία Βόννη Αννόβερο Μανχάιμ Κολωνία Στουτγάρδη Αφρική 69

70 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Βορ. Αμερική Κεντρ. Αμερική Κομβικά Αεροδρόμια Υψηλή ζήτηση υψηλή συχνότητα πτήσεων χαμηλότερο κόστος Φρανκφούρτη Ασία Νοτ. Αμερική Αυστραλία Βόννη Αννόβερο Μανχάιμ Κολωνία Στουτγάρδη Αφρική 70

71 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Βορ. Αμερική Κεντρ. Αμερική Κομβικά Αεροδρόμια Χρόνος προς/απο-γείωσης περίπου ίδιος για όλους τους τύπους αεροσκαφών Φρανκφούρτη Ασία Νοτ. Αμερική Αυστραλία Βόννη Αννόβερο Μανχάιμ Κολωνία Στουτγάρδη Πολύτιμος χρόνος καταλαμβάνεται από μικρά αεροσκάφη εσωτερικών πτήσεων Αφρική 71

72 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Βορ. Αμερική Σιδηροδρομικές συνδέσεις αντικαθιστούν τις εσωτερικές πτήσεις Κεντρ. Αμερική Φρανκφούρτη Ασία Νοτ. Αμερική Αυστραλία Βόννη Αννόβερο Μανχάιμ Κολωνία Στουτγάρδη Πλεόνασμα χρόνου διατίθεται για τις διεθνείς πτήσεις Αφρική 72

73 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Συνδυασμένες μεταφορές συνεργασία ΤΥΤ και Αεροπορικών μεταφορών Άμεση σύνδεση σιδ. Σταθμού με τερματικό διεθνών πτήσεων (terminal 2) Επιβάτες κάνουν check-in στο σιδ. Σταθμό Κολωνίας και Στουτγάρδης Σχήμα 33. Σιδηροδρομικός σταθμός ΤΥΤ στο Α/Δ Φρανκφούρτης 73

74 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Τρένα υψηλών ταχυτήτων Συνδυασμένες μεταφορές (μετακινήσεις με μετεπιβιβάσεις) Μετακινήσεις χωρίς μετεπιβιβάσεις (από κέντρο σε κέντρο) Ταχύτητα Με βάση το είδος των γραμμών και το τροχαίο υλικό Διαφορετικοί ορισμοί ανά χώρα/οργανισμό κλπ Επηρεάζεται από τη γεωμετρία και την τοποθεσία Για τα ΤΥΤ είναι αναγκαία η συμβατότητα μεταξύ των χαρακτηριστικών της υποδομής και του τροχαίου υλικού Από το μέγεθος της συμβατότητας εξαρτάται και το επίπεδο Απόδοσης Ασφάλειας Ποιότητας υπηρεσιών Κόστους 74

75 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Ορισμός Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα ΤΥΤ: Σε σχέση με το είδος των γραμμών 1.Ταχύτητα ίση ή μεγαλύτερη από 250χλμ/ώρα για γραμμές ΤΥΤ 2.Ταχύτητα 200χλμ/ώρα για αναβαθμισμένες γραμμές χρήσης ΤΥΤ 3.Ταχύτητα που προσαρμόζεται κατάλληλα σε γραμμές που έχουν αναβαθμιστεί εξαιτίας του φυσικού αναγλύφου ή περιορισμών σε σχέση με το σχεδιασμό των πόλεων Σε σχέση με το τροχαίο υλικό 1.Ταχύτητα τουλάχιστον 250χλμ/ώρα που μπορεί να ανέλθει σε 300χλμ/ώρα σε κατάλληλες συνθήκες σε γραμμές ΤΥΤ 2.Ταχύτητα 200χλμ/ώρα σε αναβαθμισμένες γραμμές χρήσης ΤΥΤ 3.Μέγιστη δυνατή ταχύτητα σε όλες τις άλλες γραμμές 75

76 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Ορισμός US DoT: Ταχύτητα η οποία αναμένεται να έχει (συνεχείς) τιμές τουλάχιστον ίσες με 201χλμ/ώρα Ορισμός Οργανισμού Σιδηροδρόμων ΗΠΑ: Ταχύτητα τουλάχιστον ίση με 177χλμ/ώρα 76

77 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Μέγιστη ταχύτητα ΤΥΤ: 1.Συνήθως 300χλμ/ώρα (Ιαπωνία, Κίνα, Ταϊβάν, Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο) 2.Παρατηρείται σε γραμμές ΤΥΤ χωρίς ισόπεδες διαβάσεις και με λίγες καμπύλες 3.Το Shanghai Maglev μπορεί να φτάσει την ταχύτητα των 431χλμ/ώρα 4.Μέγιστη ταχύτητα από συμβατικό ΤΥΤ 574.8χλμ/ώρα από το V150 (Alstom TGV) (δοκιμή) 5.Μέγιστη ταχύτητα από Maglev 581χλμ/ώρα από το MLX01 (πειραματικό στάδιο) 6.Για περισσότερες λεπτομέρειες για ταχύτητες ΤΥΤ (χώρα, εταιρεία κατασκευής, ταχύτητες κλπ): 77

78 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Άλλα θέματα: 1.Πλάτος γραμμών: συνήθως 1435χιλ. Μεγαλύτερο πλάτος γραμμών (Ισπανία, Ρωσία, Φινλανδία) μεγαλύτερη χωρητικότητα, αυξημένο κόστος για κατασκευή τροχαίου υλικού, ιδιαίτερη προσοχή σε σημεία αλλαγής πλάτους (χαμηλές ταχύτητες) 2.Ύψος δαπέδου ύψος πλατφόρμας 3.Ύψος βαγονιού μεγάλο ύψος (διπλό βαγόνι) υψηλότερη χωρητικότητα, αλλά και μεγαλύτερο φορτίο, ανάπτυξη υψηλοτέρων δυνάμεων, χαμηλότερη αντίσταση σε αέρα 4.Βασικές παράμετροι ταχύτητα, αξιοπιστία και άνεση 5.Άνεση εντός αμαξοστοιχίας αποσκεύες, εστιατόριο 6.Χαμηλοί ρύποι χώρος για κάθισμα, τουαλέτες, χώρος για 78

79 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Άλλα θέματα: 1.Επιτάχυνση/επιβράδυνση σημαντικές για μικρές διαδρομές, συχνές στάσεις ή μείωση ταχυτήτων για συγκεκριμένες χαράξεις 2.Μέγιστη επιβράδυνση σε περίπτωση κινδύνου 3.Μήκος τρένου 4.Μήκος βαγονιού 400μέτρα (ή 2x200μέτρα) 13-19μέτρα (αρθρωτά) ή 25μέτρα (μη αρθρωτά) 79

80 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Μήκος (χλμ)/χώρα Σε Λειτουργία Υπό Κατασκευή Μελλοντικός Σχεδιασμός Σύνολο ΕΥΡΩΠΗ Βέλγιο Γαλλία Γερμανία Ελβετία Η.Βασίλειο Ισπανία Ιταλία Ολλανδία Πολωνία Πορτογαλία Ρωσία Σουηδία 209 (1997) 1896 (1981/83) 1285 (1988) 35 (2007) 113 (2003) 2056 (1992) 923 (1981) 120(2009) ΑΣΙΑ Ιαπωνία Ινδία Ιράν Κίνα Ν. Κορέα Σ. Αραβία Ταϊβάν Τουρκία 2663 (1964) (2003) 412 (2004) (2007) 447 (2009) ΑΛΛΕΣ Βραζιλία ΗΠΑ Μαρόκο πηγή: UIC High Speed Dep. - Νοέμβριος

81 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Χάρτες δικτύων ΤΥΤ Για μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα των δικτύων ΤΥΤ μπορείτε να ανατρέξετε στο αρχείο: «Χάρτες δικτύων ΤΥΤ» (πηγή: UIC, 2010) 81

82 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Ανταγωνιστικότητα ΤΥΤ και αεροπλάνου Κριτήρια επιλογής μεταφορικού μέσου - Χρόνος - Κόστος - Συχνότητα - Άνεση Εξαρτάται από τη ζήτηση και χωρητικότητα υποδομής Σύγχρονοι συρμοί παρέχουν μεγαλύτερη άνεση κατά την διάρκεια του ταξιδιού - Αξιοπιστία Ευρωπαϊκά HUBS Χωρητικότητα γραμμής σηματοδότηση αποκλειστικές γραμμές για ΤΥΤ Χωρητικότητα Α/Δ συστήματα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας 82

83 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Ανταγωνιστικότητα ΤΥΤ και αεροπλάνου Αν η μέση ταχύτητα του αεροπλάνου είναι 680χλμ/ωρα η μέση ταχύτητα του ΤΥΤ είναι 270 χλμ/ωρα και - το κόμιστρο, - η συχνότητα, - η άνεση και - η αξιοπιστία είναι ίδια και με τα δύο μεταφορικά μέσα, Το αεροπλάνο θα είναι πάντα προτιμότερο? Για ποια μήκη ταξιδιού είναι προτιμότερο το ΤΥΤ από το αεροπλάνο? 83

84 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Ανταγωνιστικότητα ΤΥΤ και αεροπλάνου Κριτήριο επιλογής μεταφορικού μέσου : χρόνος αεροπλάνο ΤΥΤ Πρόσβαση στο τερματικό σταθμό Έλεγχος εισιτηρίου Έλεγχος ασφάλειας/χειραποσκευών Έλεγχος επιβίβασης Παραλαβή αποσκευών Πρόσβαση στον τελικό προορισμό 85

85 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Ανταγωνιστικότητα ΤΥΤ και αεροπλάνου Κριτήριο επιλογής μεταφορικού μέσου : κόστος αεροπλάνο ΤΥΤ Πρόσβασης στο τερματικό σταθμό Κόμιστρο μεταφορικού μέσου Πρόσβασης στον τελικό προορισμό 87

86 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Ανταγωνιστικότητα ΤΥΤ και αεροπλάνου Κριτήριο επιλογής μεταφορικού μέσου : χρόνος Πρόσβαση στο τερματικό σταθμό Έλεγχος εισιτηρίου (check-in) Έλεγχος ασφάλειας/χειραποσκευών Έλεγχος επιβίβασης Παραλαβή αποσκευών Πρόσβαση στον τελικό προορισμό αεροπλάνο ΤΥΤ

87 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Ανταγωνιστικότητα ΤΥΤ και αεροπλάνου Αν η μέση ταχύτητα του αεροπλάνου είναι 680χλμ/ωρα η μέση ταχύτητα του ΤΥΤ είναι 270 χλμ/ωρα και το κόμιστρο είναι το ίδιο και με τα δύο μεταφορικά μέσα, Για ποια μήκη ταξιδιού είναι προτιμότερο το ΤΥΤ από το αεροπλάνο? 89

88 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Ανταγωνιστικότητα ΤΥΤ και αεροπλάνου Κριτήριο επιλογής μεταφορικού μέσου : χρόνος Συνολικός χρόνος με Αεροπλάνο (mins) (L/680)*60 Συνολικός χρόνος με TYT (mins) Συνολικός χρόνος ταξιδιού 70 + (L/270)* (L/680)*60 = 70 + (L/270)*60 => L = 522 χλμ ΤΥΤ Αεροπλάνο 90

89 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Ανταγωνιστικότητα ΤΥΤ και αεροπλάνου Κριτήριο επιλογής μεταφορικού μέσου : χρόνος αεροπλάνο ΤΥΤ Πρόσβαση στο τερματικό σταθμό Έλεγχος εισιτηρίου (check-in) 15 0 Έλεγχος ασφάλειας/χειραποσκευών 10 0 Έλεγχος επιβίβασης Παραλαβή αποσκευών 20 0 Πρόσβαση στον τελικό προορισμό ΣΥΝΟΛΟ Για αποστάσεις < 520 χλμ, ο συνολικός χρόνος μετακίνησης με ΤΥΤ είναι μικρότερος 91

90 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Ανταγωνιστικότητα ΤΥΤ και αεροπλάνου Κριτήριο επιλογής μεταφορικού μέσου : χρόνος Προέλευση και προορισμός: πλησιέστερα στο κέντρο της πόλης αεροπλάνο ΤΥΤ Πρόσβαση στο τερματικό σταθμό Έλεγχος εισιτηρίου (check-in) 15 0 Έλεγχος ασφάλειας/χειραποσκευών 10 0 Έλεγχος επιβίβασης Παραλαβή αποσκευών 20 0 Πρόσβαση στον τελικό προορισμό ΣΥΝΟΛΟ Για αποστάσεις < 672 χλμ, ο συνολικός χρόνος μετακίνησης με ΤΥΤ είναι μικρότερος 92

91 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Ανταγωνιστικότητα ΤΥΤ και αεροπλάνου Κριτήριο επιλογής μεταφορικού μέσου : χρόνος Προέλευση και προορισμός: προάστια αεροπλάνο ΤΥΤ Πρόσβαση στο τερματικό σταθμό Έλεγχος εισιτηρίου (check-in) 15 0 Έλεγχος ασφάλειας/χειραποσκευών 10 0 Έλεγχος επιβίβασης Παραλαβή αποσκευών 20 0 Πρόσβαση στον τελικό προορισμό ΣΥΝΟΛΟ Για αποστάσεις < 75 χλμ, ο συνολικός χρόνος μετακίνησης με ΤΥΤ είναι μικρότερος 93

92 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Ανταγωνιστικότητα ΤΥΤ και αεροπλάνου Επιλογή με βάση το γενικευμένο κόστος ΟΜΩΣ το κόμιστρο με τα δυο μέσα συνήθως δεν είναι το ίδιο και Αξία του χρόνου - δαπάνη χρόνου κατά την διάρκεια της μετακίνησης απώλεια παραγωγικού χρόνου για εργασία απώλεια χρόνου για άλλες δραστηριότητες (πχ. ψυχαγωγία) ρουτίνα Γενικευμένο κόστος = Γενικευμένο κόστος = TGV = κόμιστρο και άλλα κόστη ταξιδιού + κόστος χρόνου + + κόστος άλλων μη μετρήσιμων χαρακτηριστικών = κόμιστρο και άλλα κόστη ταξιδιού + + χρόνος * αξία χρόνου + 94

93 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Ανταγωνιστικότητα ΤΥΤ και αεροπλάνου Αν η μέση ταχύτητα του αεροπλάνου είναι 680χλμ/ωρα Η μέση ΤΥΤ είναι 280 χλμ/ωρα Και αποφασίζουμε με βάση το Γενικευμένο κόστος μετακίνησης, δηλ επιλέγουμε το μέσο με το χαμηλότερο γενικευμένο κόστος όπου : Γενικευμένο κόστος = Χρόνος * αξία του χρόνου + κόστος Αν η αξία του χρόνου είναι 10 Ευρώ / ωρα Συντελεστής προσαύξησης μήκους χερσαίας διαδρομής 25% Το κόστος κόμιστρου με αεροπλάνο είναι 0,18 Ευρώ/ χλμ Το κόστος κόμιστρου με ΤΥΤ είναι 0,13 Ευρώ/χλμ Για ποια μήκη ταξιδιού είναι προτιμότερο το ΤΥΤ από το αεροπλάνο? 95

94 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ Ανταγωνιστικότητα ΤΥΤ και αεροπλάνου Κριτήριο επιλογής μεταφορικού μέσου : γενικευμένο κόστος αεροπλάνο ΤΥΤ Πρόσβαση στον τερματικό σταθμό Έλεγχος εισιτηρίου (check in) 15 0 Έλεγχος ασφάλειας/ χειραποσκευών 10 0 Έλεγχος επιβίβασης Παραλαβή αποσκευών 20 0 Πρόσβαση στον τελικό προορισμό Το κόστος πρόσβασης στο Α/Δ ίσο με το κόστος πρόσβασης στον σιδηροδρομικό σταθμό Για ποια μήκη ταξιδιού είναι προτιμότερο το ΤΥΤ από το αεροπλάνο? 96

95 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη ΤΥΤ αεροπλάνο χρόνος πρόσβασης χρόνος εντός οχήματος ΤΥΤ χρόνος πρόσβασης χρόνος εντός οχήματος L * L*0, ,25* L *10 1,25* L*0, Αξία χρόνου κόμιστρο Αξία χρόνου κόμιστρο L < 591 μήκος αεροπορικού ταξιδιού L < 740 μήκος σιδηροδρομικού ταξιδιού 97

96 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Συνδυασμένες Μεταφορές Αναπτύχθηκαν επίσης τεχνικές συνδυασμένων μεταφορών, ώστε να εξασφαλίζουν μια σιδηροδρομική συνιστώσα στη μεταφορά υψηλής αξίας εμπορευματικού φορτίου, η προέλευση ή ο προορισμός της οποίας μεταφοράς δεν συνέφερε πλέον οικονομικώς να εξυπηρετηθεί απευθείας σιδηροδρομικώς. 98

97 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Συνδυασμένες Μεταφορές Σχήμα 34. Συνδυασμένες μεταφορές 99

98 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Συντήρηση Τέλος, το κόστος της συντήρησης σιδηροδρομικής γραμμής υψηλής ποιότητας μειώθηκε με την εμφάνιση ενός ευρέος φάσματος μηχανημάτων συντήρησης γραμμής, με δυνατότητα να διεξάγουν κάθε είδους εργασία, όπως πλήρη ανακαίνιση γραμμής, καθαρισμό και συμπίεση έρματος, εντοπισμό σφαλμάτων ή φθορών στις σιδηροτροχιές με υπερήχους και ηλεκτρονικό έλεγχο της οριζοντιογραφικής και υψομετρικής κατάστασης της γραμμής. 100

99 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Συντήρηση Σχήμα 35. Συντήρηση 101

100 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Άλλες χώρες Την ίδια εποχή οι αναπτυσσόμενες χώρες προχωρούσαν στην κατασκευή νέων μεγάλων σιδηροδρομικών αξόνων, ιδιαίτερα στην Κίνα, την Ινδία και την τέως Σοβιετική Ένωση, όπου ο σιδηρόδρομος παρέμενε το κύριο μέσο μεταφοράς επιβατών και εμπορευμάτων. 102

101 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Άλλες χώρες Η αύξηση της χωρητικότητας υφισταμένων σιδηροδρομικών αξόνων με διπλασιασμό ή τετραπλασιασμό των γραμμών καθώς και η κατασκευή νέων αξόνων ήταν πρωταρχικής σημασίας για τη διευκόλυνση της μαζικής μεταφοράς πρώτων υλών στις αναπτυσσόμενες βιομηχανίες και για την υποστήριξη της περιφερειακής κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης. 103

102 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Άλλες χώρες Στην Κίνα, μεταξύ των ετών 1950 και 1990, το συνολικό μήκος του εθνικού σιδηροδρομικού δικτύου διπλασιάστηκε και έφτασε τα χιλιόμετρα. Σχήμα 36. Σιδηροδρομικό δίκτυο στην Κίνα 104

103 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.6. Η Τεχνολογική Εξέλιξη Άλλες χώρες Στους Σιδηρόδρομους της Σοβιετικής Ένωσης, την μέχρι το 1990 μεγαλύτερη παγκοσμίως ενιαία σιδηροδρομική επιχείρηση, η οποία έκτοτε διασπάστηκε σε ανεξάρτητες κρατικές επιχειρήσεις, αντίστοιχες με τον πολιτικό διαμελισμό της χώρας, στην περίοδο το συνολικό μήκος του δικτύου αυξήθηκε από σε χιλιόμετρα. 105

104 Σχήμα 37. Σιδηροδρομικό δίκτυο στην Ελλάδα 106

105 Σχήμα 38. Σιδηροδρομικές υποδομές και υπηρεσίες στην Ελλάδα 107

106 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ Για περισσότερα από 100 χρόνια ο σιδηρόδρομος απετέλεσε τον κυρίαρχο τρόπο χερσαίας μεταφοράς στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη. Ήταν, και παραμένει, το χερσαίο μέσο, για τη μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων, με πραγματικό κόστος μικρότερο από το αντίστοιχο των άλλων χερσαίων μεταφορικών μέσων ή του αεροπλάνου. Παρ όλ αυτά, στην εποχή μας, τα άλλα μέσα μεταφοράς έχουν επίσης αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μπορούν να διεξάγουν συγκεκριμένες δραστηριότητες μεταφοράς αποτελεσματικότερα απ ότι ο σιδηρόδρομος. 108

107 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων Τα δίκτυα σωληνωτών αγωγών (pipelines) μπορούν να μεταφέρουν υγρά προϊόντα, με μεγάλη οικονομία και σε μεγάλες αποστάσεις. Σχήμα 39. Δίκτυα σωληνωτών αγωγών 109

108 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων Τα αεροπλάνα, με την μεγάλη ταχύτητα, μπορούν να μεταφέρουν κάποια είδη ελαφρών και μεγάλης αξίας εμπορευμάτων με οικονομικότερο τρόπο. Σχήμα 40. Μεταφορά εμπορευμάτων με αεροπλάνα 110

109 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων Τα φορτηγά αυτοκίνητα παρέχουν ταχύτητα και ευελιξία, ιδιαίτερα σε σχετικά μικρού μήκους μεταφορές. 111

110 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων Το ιδιωτικό επιβατικό αυτοκίνητο, κυκλοφορώντας σε σύγχρονους αυτοκινητοδρόμους, καθώς και το αεροπλάνο, έχουν ήδη αποσπάσει πολύ μεγάλο μερίδιο από το επιβατικό έργο, το οποίο κατά το παρελθόν διαχειριζόταν ο σιδηρόδρομος. 112

111 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων Το λεωφορείο αποτελεί σοβαρό ανταγωνιστή για μικρού και μεσαίου μήκους επιβατικές μεταφορές. 113

112 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων Αναμφίβολα, οι παραπάνω ανταγωνιστές του σιδηροδρόμου μπορούν να εξυπηρετήσουν με καλύτερο τρόπο κάποιες από τις ανάγκες του τομέα των μεταφορών. Συνεπώς, η ανάπτυξη αυτών των ανταγωνιστικών προς τον σιδηρόδρομο μεταφορικών μέσων μεταβάλλει αναγκαστικά τον ρόλο του σιδηροδρόμου, από γενικής φύσης μεταφορέα σε περισσότερο εξειδικευμένης φύσης μεταφορέα, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο με τον οποίο εξειδικεύονται σε συγκεκριμένους τομείς και οι ανταγωνιστές του. 114

113 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων Ο μελλοντικός ρόλος του σιδηροδρόμου ως εξειδικευμένου μεταφορέα θα διαφέρει ασφαλώς από χώρα σε χώρα, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Παρ όλ αυτά, σε γενικές γραμμές, ο σιδηρόδρομος θα συνεχίσει να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός στους παρακάτω τομείς: 115

114 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων 1 Στη μεταφορά μεγάλων ποσοτήτων χύδην φορτίων (κάρβουνο, μεταλλεύματα, χημικά προϊόντα, δημητριακά). 116

115 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων Όταν η ύπαρξη κυκλικών διατάξεων γραμμών στην αφετηρία και τον προορισμό επιτρέπουν σε εμπορευματικούς συρμούς σταθερής σύνθεσης να κυκλοφορούν κατά μήκος συνεχούς κυκλώματος και υφίσταται επίσης εξοπλισμός για την ταχύτατη φόρτωση και εκφόρτωση, ο σιδηρόδρομος μπορεί να καταστεί ανταγωνιστικός, ακόμη και σε μικρού μήκους διαδρομές. Ο σιδηρόδρομος μπορεί επίσης να μεταφέρει μεγάλες ποσότητες επεξεργασμένων εμπορευμάτων, με οικονομικό τρόπο και σχετικά υψηλές ταχύτητες, επί μεσαίων ή μεγάλων αποστάσεων. 117

116 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων 2 Στην μεταφορά μεγάλων ποσοτήτων εμπορευματοκιβωτίων (containers) μεταξύ μεγάλων κέντρων, καθώς επίσης, σε ορισμένες χώρες, στη μεταφορά πλήρων οδικών φορτηγών οχημάτων επί συρμών (piggyback). 118

117 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων Η ικανότητα αυτή του σιδηροδρόμου έχει σε πολλές περιπτώσεις συνδυαστεί με τη δημιουργία, σε στρατηγικές τοποθεσίες, τερματικών εγκαταστάσεων μεταφόρτωσης, εφοδιασμένων με εξοπλισμό για τη γρήγορη και εύκολη διακίνηση συγκεκριμένων ειδών φορτίων μεταξύ φορταμαξών και φορτηγών αυτοκινήτων ή για την προσωρινή αποθήκευση. Σχήμα 41. Τερματικές εγκαταστάσεις μεταφόρτωσης 119

118 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων Αυτού του είδους τα βασισμένα στον σιδηρόδρομο κέντρα διανομής έχουν αναπτυχθεί για φορτία, που περιλαμβάνουν προϊόντα χαλυβουργίας, δασικής εκμετάλλευσης και χαρτιού. Ο σημαντικός ρόλος του σιδηροδρόμου στη διανομή νέων αυτοκινήτων από τη βιομηχανία στους τόπους πωλήσεων έχει επίσης οδηγήσει στην κατασκευή ειδικών τερματικών εγκαταστάσεων στις περιοχές διανομής. 120

119 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων Η αναγκαιότητα της ανάπτυξης εξειδικευμένων κέντρων συνεργασίας του σιδηροδρόμου με τις οδικές μεταφορές για μεγάλο φάσμα ειδών φορτίων, καθώς και για την ανάπτυξη των συνδυασμένων μεταφορών, οδηγεί διεθνώς τους σιδηροδρόμους στην αναζήτηση στενότερης συνεργασίας με την βιομηχανία των οδικών εμπορευματικών μεταφορών. Στην εποχή του ενδιαφέροντος της βιομηχανίας για την ελαχιστοποίηση, στην αλυσίδα τροφοδοσίας, των αποθεμάτων και αποθηκευμένων υλικών, αποκτά ιδιαίτερη σημασία η παράδοση «στην ώρα». 121

120 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων 3 Στη μεταφορά μεγάλων αριθμών επιβατών μεταξύ μεγάλων μητροπολιτικών κέντρων και των προαστίων τους (προαστιακός σιδηρόδρομος). Επίσης, με τη μορφή του μητροπολιτικού σιδηροδρόμου (μετρό), στη μετακίνηση επιβατών στο εσωτερικό μεγάλων πόλεων. 122

121 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων 4 Στις μεγάλης ταχύτητας intercity επιβατικές σιδηροδρομικές υπηρεσίες. 123

122 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων Αυτές μπορούν να αποδειχθούν επιτυχείς, όταν λειτουργούν με σύγχρονο εξοπλισμό σε μεσαίες έως μεγάλες αποστάσεις. Οι Γαλλικοί Σιδηρόδρομοι (SNCF) απέδειξαν με τη λειτουργία των συρμών TGV, ότι ο σιδηρόδρομος μπορεί να ανακτήσει από το αεροπλάνο μεγάλο μέρος του μεριδίου του σε διαδρομές μήκους μέχρι χιλιομέτρων. Στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών οι SNCF ερευνούν τη δυνατότητα αύξησης των σιδηροδρομικών ταχυτήτων (λειτουργικών) πλέον των 350 χλμ/ώρα για τους μελλοντικούς συρμούς TGV, ώστε να αυξήσουν στα χιλιόμετρα τις αποστάσεις, στις οποίες θα ανταγωνίζονται επιτυχώς το αεροπλάνο. 124

123 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων Συνοψίζοντας, στις σύγχρονες συνθήκες, ο σιδηρόδρομος είναι σε γενικές γραμμές περισσότερο αποτελεσματικός στη μεταφορά μεγάλου αριθμού επιβατών και μεγάλων ποσοτήτων φορτίου. Ασφαλώς υπάρχουν πολλές εξαιρέσεις από τον γενικό αυτόν κανόνα. 125

124 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων Πλεονεκτήματα: Λιγότερη κατανάλωση ενέργειας για το ίδιο μεταφορικό έργο Λιγότερο προσωπικό και δυνατότητα αυτοματισμού Μικρότερο μήκος διαδρόμου Ιδιαίτερα φιλικό προς το περιβάλλον Παροχή ασφαλούς μετακίνησης ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών (πλην χιονοπτώσεων) Ασφάλεια και άνεση για τους επιβάτες Ανάπτυξη ιδιαίτερα υψηλών ταχυτήτων Μειονεκτήματα: Δύσκολη παράκαμψη συρμών μεταξύ τους Μεγάλο μήκος πέδησης Μεγάλες επιφάνειες σταθμών Πολυδάπανες εγκαταστάσεις παροχής ενέργειας Δαπανηρά τεχνικά έργα 126

125 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων Κατά τη διερεύνηση του μελλοντικού ρόλου των σιδηροδρόμων, οι παρακάτω παράγοντες θα πρέπει επίσης να συνεκτιμηθούν: 127

126 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων 1 Οι αρνητικές επιπτώσεις επί του φυσικού περιβάλλοντος από την κατασκευή και λειτουργία σιδηροδρόμων είναι ιδιαίτερα περιορισμένες σε σχέση με τις αντίστοιχες ενός αυτοκινητοδρόμου ή ενός συστήματος αερομεταφορών. Επίσης, ο σιδηρόδρομος παράγει λιγότερους ρύπους ανά μονάδα μεταφοράς απ ό, τι οι αυτοκινητόδρομοι ή το αεροπλάνο. Οι παράγοντες αυτοί αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία, καθώς η κοινωνία αντιλαμβάνεται όλο και περισσότερο την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος, με τη μείωση της ρύπανσης του αέρα και των υδάτων, καθώς και της ηχητικής ρύπανσης. 128

127 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων 2 Ο σιδηρόδρομος παρουσιάζει μικρότερη κατανάλωση ενέργειας, σε σχέση με τις οδικές ή αεροπορικές μεταφορές. Το ενδιαφέρον για λελογισμένη χρήση των ενεργειακών αποθεμάτων και για μειωμένη κατανάλωση καυσίμων οδηγεί πολλές χώρες να δίνουν έμφαση στην ανάπτυξη των σιδηροδρομικών μεταφορών. 129

128 1. Γενικά περί Σιδηροδρόμων 1.7. Το Μέλλον των Σιδηροδρόμων 3 Τέλος, ενώ μεγάλο μέρος των δημοσίων επενδύσεων έχει κατευθυνθεί στην τεχνολογική έρευνα για νέα μέσα μεταφορών και στην κατασκευή εγκαταστάσεων γι αυτά, στις περισσότερες χώρες ελάχιστοι πόροι έχουν διατεθεί για τη βελτίωση της σιδηροδρομικής τεχνολογίας. Ούτε έχουν διατεθεί στη σιδηροδρομικη υποδομή επενδυτικοί πόροι αντίστοιχοι με αυτούς που διατίθενται στους αυτοκινητοδρόμους, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες. Συνεπώς, με ελάχιστες εξαιρέσεις, ακόμη και οι πιo σύγχρονες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες των σημερινών σιδηροδρόμων δεν αντιπροσωπεύουν τη βέλτιστη δυνατή αποδοτικότητα του τομέα αυτού. 130

129 Κατάλογος αναφορών σχημάτων (1/3) Σχήματα Σχήμα 3 Σχήμα 4 Railway Technical. Railway Systems, Technologies and operations across the world Σχήματα Σχήμα 9 Σχήμα 10 Σχήμα 11 Σχήμα 12 Σχήμα 13 Σχήμα 14 Σχήμα 15 Σχήμα 16 Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας. 131

130 Κατάλογος αναφορών σχημάτων (2/3) Σχήμα 17 Σχήμα 18 Manhattan-1946-Posters_i291278_.htm Σχήματα Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας. Σχήματα 26 Σχήματα Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας. Σχήμα 30 Σχήμα 31 Σχήματα 32 Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας. Σχήμα 33 Σχήμα

131 Κατάλογος αναφορών σχημάτων (3/3) Σχήμα 35 Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας. Σχήμα 36 China Online, 1998, Σχήμα 37 ΕΔΙΣΥ, 2006 Σχήμα 38 courses.arch.ntua.gr/fsr/125425/xartes.genikou.plaisiou pdf Σχήμα 39 Σχήμα 40 Phil DeVita Director of Air Quality Harris Miller Miller & Hanson Inc. Green Eggs: Green Airports Falmouth, Maine September 7, A Description of Federal Aviation Administration, Airport Sustainability Initiatives Σχήμα 41 Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας. 133

132 Χρηματοδότηση Το παρόν υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 134