UNIDADE 1: PREHISTORIA E ANTIGAS CIVILIZACIÓNS HISTORIA DA MÚSICA

Transcript

1 HISTORIA DA MÚSICA 1.- Prehistoria 2.- A Música nas civilizacións antigas Mesopotámica Exipcio Hebrea India China 3.- Orixes da música occidental Grecia 3.2.-Roma DESCUBRINDO A MÚSICA Epitafio de Seikilos

2 HISTORIA DA MÚSICA 1.- PREHISTORIA Non se sabe con exactitude como comezou a música, pero sabemos que xa existía dende os tempos prehistóricos, xa que se atoparon algúns restos de instrumentos musicais, pinturas rupestres e gravados que tratan sobre a música naqueles tempos. Crese que a música puido comezar como unha imitación dos sons da natureza, así como unha chamada dunha persoa a outra, ou de sons feitos durante a caza e recolección. Música en tempos prehistóricos era o uso da voz, do corpo (palmas, percusión cos pés, pasos...) e de obxectos: frautas (feitos de ósos de animais ou humanos, con sons diferentes de acordo coa súa lonxitude), maracas (feitas con cabaza ), cornos de animais, tambores (troncos ocos, pel estirada), etc. Estes instrumentos musicais primitivos foron usados para acompañar o baile e o canto, e tiñan un significado relixioso e máxico. 2.- A MÚSICA NAS CIVILIZACIÓNS ANTIGAS MESOPOTÁMICA A civilización mesopotámica (babilonios, asirios, sumerios, hititas, persas...) comezou sobre o 1830 a.c e permaneceu ata que Babilonia foi conquistada por Alexandre o Grande, no 331 ac. Nesa civilización, a música era moi importante, como amosa o feito de que os músicos (profesionais ou non) foron máis respectados que os reis e sacerdotes. Sabemos estes datos grazas a os detalles nas pinturas, táboas de arxila e rochas, e pratos que se atoparon. Neses obxectos amósanse escenas onde os músicos aparecen en pequenas orquestras, animando as actividades relixiosas, de lecer e da vida cotiá (banquetes, bailes...). Os instrumentos musicais máis representativos son os seguintes: Cordas: lira, arpa e laúde, Ventos: frauta e trompeta EXIPTO A civilización exipcia comezou ao redor de 3000 a.c e permaneceu ata que Exipto foi conquistado por Alexandre o Grande, en 332 ac. Había unha sociedade que deu gran importancia na música, tendo influencia en todos os aspectos da vida. A música estaba presente nas cerimonias relixiosas e militares, festas ou calquera outro tipo de celebración. A música tamén foi importante nas actividades diarias, de campo e traballo na casa. Os exipcios adoptaron os instrumentos musicais das civilizacións da Mesopotamia, pero tamén melloraron outros instrumentos como o sistro de Isis, que era un instrumento primitivo de madeira. Outros instrumentos eran a arpa angular ou a trompeta recta (SNEB), usada en procesións. De Exipto chegou tamén o primeiro órgano hidráulico coñecido, que funciona con auga.

3 2.3.- HEBREA A civilización hebrea comezou ao redor de 1700 a.c. Despois de ser divido en dous reinos, Israel foi conquistado polos asirios en 721 a.c., mentres Xudea foi conquistada pola Babilonia en 587 a.c. A música hebrea recibiu moitas influencias de diferentes culturas veciñas (especialmente exipcia e mesopotámica). Aínda que non foron preservados moitos instrumentos artísticos ou musicais, sabemos os aspectos básicos da súa música a través dos libros do Antigo Testamento. Instrumentos musicais: kinnor ou arpa do rei David, usada en templos, o laúde, lira, Ugab (ou frauta vertical, usada na música profana), shofar (corno de carneiro, usado en cerimonias relixiosas), jazozra (trompeta de prata que foi usada no templo). A partir da difusión do cristianismo (século I d.c), a música relixiosa hebrea lanzou as bases da música cristiá INDIA Ao redor de 1400 a.c, as primeiras civilizacións importantes que viviron na India asentáronse nas marxes dos ríos Indo e Ganxes. Practicábanse dúas relixións, o budismo e o hinduísmo, que estaban intimamente ligados á cultura. Na música, o compositor indio suxería unha melodía (raga), un ritmo (talla) e unha nota pedal (kharaj), e a partir destes elementos musicais os músicos improvisaban. Así, cada músico reflicte a súa propia personalidade musical nas creacións. A música era esencialmente vocal e monódica, cun propósito litúrxico, pero tamén se usaba coma entretemento. A principal fonte de información son os libros dos Vedas, que recollen oracións, himnos e formas rituais. O tambor e a frauta son os únicos instrumentos considerados propios hindús. Os outros foron adoptados a partir de culturas occidentais CHINA A historia de China comezou ao redor de 2200 a.c. E pasou por varias fases e dinastías. Era unha civilización cunha sociedade moi xerarquizada, liderada pola familia real e os mandaríns (altos cargos civís e militares). O goberno chinés atribuíu grande importancia á música que foi asociada co universo. En realidade, todos os sons da escala tiñan un significado relacionado cos planetas. O repertorio principal da música chinesa está composto por himnos, danzas rituais, pantomimas (ou teatro mímico) e cancións. A partir de moitos escritos que nos deixou esta cultura coñecemos todo o seu repertorio musical. O Libro de documentos, Libro das cancións, escrito por Confucio, e o Libro dos Ritos, que contén a música cerimonial, son documentos moi importantes. Os instrumentos máis importantes son: king (pedras colgado nunha vara que o son cando son afectados), gong (instrumento chino por excelencia), kin (cítara con cordas de seda) e cheng (órgano construído cunha cabaza oca, con tubos de cana de bambú).

4 3.- ORIXES DA MÚSICA OCCIDENTAL GRECIA A civilización grega comezou coa cultura dos Aqueos ao redor do 1400 a.c, pasando por varias etapas: Monarquía, o nacemento da polis (cidade politicamente autónoma), esplendor da polis e declive do imperio. A arte grega buscou sempre o ideal de beleza a través da proporción, o equilibrio e a harmonía Contribucións da música grega Todos os artistas tiveron un recoñecemento especial nesta sociedade. De feito, no século V a.c., Atenas converteuse no principal foco de poetas-músicos, co ditirambo (forma teatral) como o seu principal medio de expresión. Pitágoras é considerado o pai da teoría musical grega. Entre outras contribucións súas está a demostración da relación entre a lonxitude-tensión dunha corda e a altura do son producido por ela. Os gregos tamén inventaron a notación alfabética (como escribir música a través dos sinais do alfabeto), que tivo dúas formas: unha para a música instrumental e outra para a música vocal. Segundo a mitoloxía grega, os deuses inventaron os instrumentos musicais, por iso a cada instrumento se lle atribúe o culto dun deus. Existen moitos vestixios arqueolóxicos que confirman isto Instrumentos musicais gregos Percusión: usados con instrumentos de vento para as representacións de dramas: krotala (mantendo semellanza coa castañolas), Kimball (pratos), triángulos, pandeiretas, krupezion (cascabel para os pés), tambor. Corda: phormix, barbitone, cítara, lira e arpas. Vento: aulos (óboe), salpinx (trompeta), syrinx (frauta de pan) ROMA A civilización romana comezou cos etruscos, que, despois de gañar varias aldeas, fundaron a cidade de Roma, no 753 a.c. Despois de pasar por varias etapas (monarquía, república e imperio), o Imperio Romano foi dividido en dous: o Imperio Bizantino, que durou ata a Idade Media, e Imperio Romano do Occidente, despois subdivididos en pequenos imperios bárbaros. O Imperio Romano cae definitivamente no 476 d.c. A arte romana era monumental e práctica, constituíndo unha continuación da arte grega A música na sociedade romana Como dato común a todas as formas de arte (escultura, música e arquitectura), nótase que o pobo romano copiou do arte rego, desenvolvéndoo e adaptándoo ás súas necesidades. A música foi usada para entreter actos oficiais, actos solemnes (vitorias militares) e espectáculos públicos (combates de gladiadores, carreiras de coches...). Estaba presente en todos os tipos de festas, populares e privadas, e formaba parte de cerimonias relixiosas e de culto dos deuses. Ademais, no mundo romano había unha conexión estreita entre o teatro e a música (dando a importancia á danza e ó coro, símbolos da grandeza do Imperio). Había tamén "músicos de rúa", considerados os antepasados dos xograres medievais ou

5 malabaristas, que gañaban a vida a través de actuacións musicais, xogos acrobáticos e malabarismos. A maioría dos instrumentos musicais gregos foron adoptados polos romanos, o que mostra unha evidencia das moitas coincidencias entre as dúas civilizacións. Percusión: scabillum, crótalos, pandeiretas, cascabeis Corda: cítara, lira, arpas, laúde. Vento: órgano hidráulico de tubos (inventado no século III a.c.) que traballaba con auga e aire,varios tipos de trompas e trompetas, frautas (tibia, instrumento nacional de Roma).

6 DESCUBRINDO A MÚSICA EPITAFIO DE SEIKILOS Existen poucas composicións musicais realizadas en papiros ou gravados en táboas de mármore que chegaron aos nosos días do tempo da Grecia antiga. Unha delas é a canción fúnebre coñecida como Epitafio de Seikilos, unha peza musical atopada nunha columna de mármore que un músico chamado Seikilos colocou na tumba da súa esposa. Foi descuberto en 1883, desapareceu en 1922 e, posteriormente, apareceu na casa dunha muller que a usou como un soporte para as plantas. É unha das obras musicais máis antigas que coñecemos. EPITAFIO DE SEIKILOS GUÍA DE AUDICIÓN ESTRUTURA DA PEZA MUSICAL O tema, Skolion ou "canción para beber" ten o seguinte texto no comezo: "Eu son unha imaxe de pedra, Seikilos púxome aquí como un sinal eterno da lembranza inmortal.". O documento contén as seguintes palabras sobre as que a melodía é desenvolvida: Ὅσον ζῇ ς, φαίνου, Hoson zês, phainou, Mentras estés vivo, brilla μηδὲν ὅλως σ ὺ λυπο ῦ mêden holôs su lupou; non deixes que nada te entristeza, πρὸς ὀλίγον ἐστ ὶ τ ὸ ζῆ ν, pros oligon esti to zên, porque curta é a vida, τ ὸ τέλος ὁ xρόνος ἀπαιτε ῖ. to telos ho chronos apaitei. E a súa retribución o tempo esixe. Traducido a notación musical moderna, a música é algo como isto: CARACTERÍSTICAS DA PEZA MUSICAL A canción está catalogada como Skolion o "canción para beber". É notación alfabética e indica a altura e a duración dos sons. As letras determinan a altura dos sons. Os signos enriba das letras determinan a duración dos sons. Non podemos saber a velocidade ou o tempo da canción porque non está indicado na notación. A textura á monódica, pero posiblemente a voz fose dobrada cun acompañamento dun instrumento de corda.