Δημήτρης Παπαχαραλάμπους Ο Tυφλός Nτετέκτιβ Οιδίπους Tύραννος και Aστυνομική Tαινία

Transcript

1

2

3 T N

4 ΤΟ ΑΧΡΟΝΟ ΣΥΜΠΑΝ Εκδόσεις Λευκή Σελίδα Επιστημονικό Σύγγραμμα Κινηματογράφος ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ Δημήτρης Παπαχαραλάμπους Ο Tυφλός Nτετέκτιβ Οιδίπους Tύραννος και Aστυνομική Tαινία Σελιδοποίηση: Γιάννης Χατζηχαραλάμπους Μακέτα εξωφύλλου: Γιάννης Χατζηχαραλάμπους Φωτογραφία εξωφύλλου: από την ταινία Murder, My Sweet (1944) του Edward Dmytryk με τον Dick Powell, επεξεργασμένη από τον Δημήτρη Παπαχαραλάμπους Copyright Εκδόσεις Λευκή Σελίδα και Δημήτρης Παπαχαραλάμπους, Αθήνα 2013 Πρώτη έκδοση από τις Εκδόσεις Publibook, Αθήνα 2010 ISBN Εκδόσεις Λευκή Σελίδα Σταδίου 10, , Αθήνα Τηλ. & Fax.: Αυτό το κείμενο που δημοσιεύεται από τις εκδόσεις «Λευκή Σελίδα» προστατεύεται από τους διεθνείς νόμους και τις διεθνείς συνθήκες που αφορούν τα συγγραφικά δικαιώματα. Η εκτύπωσή του σε χαρτί προορίζεται αποκλειστικά για τον αγοραστή και περιορίζεται στην προσωπική του χρήση. Κάθε άλλη αναπαραγωγή ή αντιγραφή, από όποιον και να προέρχεται, θα αποτελεί απομίμηση και θα υπόκειται στις προβλεπόμενες κυρώσεις από το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο περί πνευματικής ιδιοκτησίας και από τις ισχύουσες διεθνείς συνθήκες για την προστασία των συγγραφικών δικαιωμάτων. 4

5 T N T A T Publibook

6

7 Στην Ιωάννα

8

9 Περιεχόμενα Ευχαριστίες...11 Πρόλογος...13 Εισαγωγή...19 Οιδίπους Τύραννος και Αστυνομική Μυθοπλασία...20 Τραγωδία και Κινηματογράφος...36 Film Noir...40 Film Νoir και Τραγωδία...43 Film Noir και Οιδιπόδεια Αστυνομική Έρευνα...48 Οιδιπόδειες Αστυνομικές Ταινίες...57 Η Συνομιλία (The Conversation)...65 Chinatown Blade Runner Ανθρωποκτονία (Homicide) Συγκριτική Θεώρηση Συμπεράσματα Έρευνα Αυτογνωσίας Ο Άλλος Η Ανθρώπινη Φύση Η Αλήθεια Έργο Αίνιγμα Αυτοαναφορικότητα Η Γλώσσα Η Eνοχή Ο Λοιμός και η Πόλη Η Πατρίδα και ο Ξένος Η Αιμομιξία Η Ελευθερία Επίλογος Βιβλιογραφία Περιλήψεις Ταινιών

10

11 Ευχαριστίες Το παρόν βιβλίο βασίζεται στη διδακτορική διατριβή με τίτλο «Οιδίπους Τύραννος και Αστυνομική Ταινία», την οποία εκπόνησα κατά την περίοδο , υπό την επίβλεψη της καθηγήτριας Πέπης Ρηγοπούλου στο Τμήμα Ε ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η συνεισφορά, βέβαια, της Πέπης Ρηγοπούλου υπερβαίνει κατά πολύ την επιστημονική καθοδήγηση και την ηθική υποστήριξη που μου παρείχε ως επιβλέπουσα καθηγήτρια. Δεν είναι μόνο το γεγονός πως η ιδέα της εργασίας γεννήθηκε στη διάρκεια του κύκλου μαθημάτων της για τη μελαγχολία, αλλά, κυρίως, το ότι, εδώ και πολλά χρόνια, η μαθητεία μου δίπλα της δίνει προσανατολισμό και μορφή στην πνευματική μου υπόσταση. Ευχαριστώ τον Γιάγκο Ανδρεάδη για την ουσιαστική συμμετοχή του στην τριμελή επιτροπή, του οποίου, εξάλλου, η δημιουργική σκέψη επάνω στην τραγωδία και το αστυνομικό στάθηκε πολύτιμος οδηγός μου τη Μαρία Κομνηνού, επίσης για την παρουσία της στην επιτροπή. Την Πηνελόπη Λαμπρινίδου και τον Νίκο Τρίκολα για τις σημαντικές παρατηρήσεις τους. Ευχαριστώ τη μη κερδοσκοπική κινηματογραφική εταιρεία STUDIO Παράλληλο Κύκλωμα για το ότι μου έδωσε απλόχερα τη δυνατότητα να μελετήσω στη βιβλιοθήκη της και μου παραχώρησε πρόσβαση στο αρχείο του Παύλου Ζάννα. Ευχαριστώ την Ασπασία Λαμπρινίδου για τις συμβουλές, τις διορθώσεις, τη συμπαράσταση, μα προπαντός για το ότι είναι δίπλα μου. 11

12

13 Πρόλογος Το θέμα του βιβλίου του Δημήτρη Παπαχαραλάμπους είναι υπό μία έννοια η ιστορία μιας έλξης και μιας απώθησης. Της έλξης και της απώθησης που ένιωθαν και σε έναν βαθμό νιώθουν πολλοί άνθρωποι, επιστήμονες, λογοτέχνες, κριτικοί, κινηματογραφιστές, όταν γίνεται ταυτόχρονα λόγος για τραγωδία και αστυνομικό μυθιστόρημα ή γκαγκστερικές και ταινίες noir. Πώς μπορούμε να αναφερόμαστε μαζί στο πιο υψηλό που υπάρχει, την τραγωδία, και σε ένα ταπεινό είδος που έχει να κάνει με το έγκλημα και τον υπόκοσμο και εκφράζεται σε μια γλώσσα την οποία δεν θα χρησιμοποιούσαν ποτέ αξιοπρεπείς άνθρωποι; Και ακόμα, τι γίνονται στο αστυνομικό μερικές κεντρικές έννοιες της τραγωδίας, όπως η μοίρα που τσακίζει τον τραγικό ήρωα για να οδηγηθεί η δράση στο τραγικό της πέρας; Στο τέλος τέλος, άλλο είναι το τραγικό, που ενέπνευσε φιλοσόφους από τον Χέγκελ και τον Νίτσε μέχρι τον Ντερριντά και τον Καστοριάδη και άλλο το δράμα μιας πόρνης, ενός κακοποιού ή ενός κακοπληρωμένου, μελαγχολικού ντετέκτιβ. Η ανησυχαστική επικοινωνία του «υψηλού» με το «ταπεινό», ωστόσο, επιμένει. Θυμηθείτε την ταινία Με Διπλή Ταυτότητα (Double Indemnity). Η μετάφραση του τίτλου στα Ελληνικά υπογραμμίζει εύστοχα το γεγονός πως η λέξη Indemnity (ασφάλεια ζωής) παίζει συνειρμικά με τη λέξη Identity (ταυτότητα). Το συμβόλαιο για ασφάλεια ζωής στο έργο μετατρέπεται σε συμβόλαιο θανάτου. Ο ερευνητής ασφαλιστικής εταιρείας, ο Νεφ, θα καταλήξει, για χάρη της μοιραίας γυναίκας, δολοφόνος του άνδρα της για να εισπράξουν τα ασφάλιστρα. Ο ντετέκτιβ/κυνηγός απατεώνων ή και δολοφόνων καταλήγει δολοφόνος. Βρισκόμαστε ήδη αντιμέτωποι με τον Οιδίποδα Τύραννο και τα ανησυχαστικά αυτά περάσματα από την τραγωδία στο αστυνομικό και το noir θα συνεχίζονται μέχρι και τις μέρες μας με ταινίες όπως το Chinatown, το Blade Runner και άλλες. Να μαστε, λοιπόν, παγιδευμένοι στο αναπάντεχο και όμως τόσο επαναλαμβανόμενο οξύμωρο του ένοχου/ερευνητή, του κυνηγού/θηράματος του Οιδίποδα ή ίσως του ανθρώπου, της λέξης με την οποία ο βασιλιάς της Θήβας έλυσε το αίνιγμα της Σφίγγας, θανατώνοντάς την. Όμως η συσχέτιση δεν σημαίνει ταύτιση. Τραγωδία και αστυνομικό σχετίζονται βαθιά και 13

14 διαφέρουν. Και τα ερωτήματα, καθώς παρακολουθούμε το έργο του Δημήτρη Παπαχαραλάμπους το πρώτο ελληνικό έργο που είναι συστηματικά και αποκλειστικά αφιερωμένο σε ένα θέμα, στο οποίο αναφέρεται πλέον μια πολύ πλούσια, διεθνή βιβλιογραφία, όπου μας μυεί ο συγγραφέας ανακύπτουν πιεστικά: Ποιο είναι το επίπεδο στο οποίο πρέπει να δούμε την ενοχή; Μήπως, με άλλα λόγια, για να κλέψουμε τα λόγια του Σοφοκλή από τον Οιδίποδα επί Κολωνώ, ο δράστης είναι και παθών; Μήπως αυτά που ονομάζουμε «υψηλό» και «ταπεινό» είναι στερεότυπα που έχουν πολύ λίγο να κάνουν με τις τέχνες του θεάτρου και του κινηματογράφου; Μήπως ακόμη αυτό που χαρακτηρίζουμε ως τραγικό δεν σχετίζεται υποχρεωτικά με την τραγωδία; Και μήπως επίσης αυτό που λέμε αστυνομική λογοτεχνία και γκαγκστερικές ή ταινίες noir ξεχειλίζουν, υπερβαίνουν, ιδίως όταν είναι πολύ καλές, κάθε τυπική κατάταξη και μας αναγκάζουν να μιλάμε «απλώς» για λογοτεχνία και κινηματογράφο; Για να θεμελιώσω τις απορίες αυτές, που απασχολούν και τον συγγραφέα στο σημαντικό έργο του, θα δώσω λίγα παραδείγματα που θεμελιώνουν αντίστοιχες αξιωματικές τοποθετήσεις. Η τραγωδία δεν είναι πάντα «τραγική». Με άλλα λόγια, η τραγωδία δεν τελειώνει υποχρεωτικά με μια σκηνή στρωμένη με πτώματα, όπως γίνεται στα έργα του Σενέκα. Στο έργο του Ευριπίδη Ίων, ο πρωταγωνιστής, ο Ίων, δεν σκοτώνει τελικά, όπως απειλούσε, τη μάνα του, που πρώτη αυτή είχε δοκιμάσει ανεπιτυχώς να τον δολοφονήσει, και μάνα και γιος επιστρέφουν αγαπημένοι ή περίπου στην Αθήνα. Το καταστροφικό τέλος ή αυτό που ο Αριστοτέλης στην Ποιητική του περιγράφει ως μετάπτωση από την ευτυχία στη δυστυχία είναι σε έναν βαθμό χαρακτηριστικό τραγωδιών, όπως ο Αίας, η Αντιγόνη, ο Οιδίπους Τύραννος, αλλά απουσιάζει από πολλές άλλες: Για παράδειγμα από τον Επί Κολωνώ, τις Ευμενίδες, την Ιφιγένεια εν Ταύροις, τον Ορέστη, την Ελένη, την Άλκηστη, την Αντιγόνη του Ευριπίδη, που μας σώθηκε σε αποσπάσματα. Η έννοια της μοίρας, που υποτίθεται ότι οδηγεί τον τραγικό ήρωα στην τελική του καταστροφή, είναι και αυτή ένα στερεότυπο που δεν ανταποκρίνεται στα πράγματα. Στα τραγικά κείμενα υπάρχει όχι μόνον η μοίρα αλλά και η ελευθερία επιλογής, και αυτό είναι αισθητικά αλλά και πολιτικά αναγκαίο, γιατί διαφορετικά κάθε 14

15 έννοια προσωπικής ευθύνης, που είναι θεμέλιο της δημοκρατίας, ακυρώνεται. Η τραγωδία δεν είναι μόνον ελληνική. Το όνομα του ντετέκτιβ Μάρλοου του Τσάντλερ, που ερμήνευσαν ο Μπόγκαρτ και ο Μίτσαμ στον κινηματογράφο, στέλνει άθελά του; ένα μήνυμα. Τραγωδία έγραψε ο Μάρλοου και ο Σαίξπηρ. Τραγικά πρόσωπα είναι και ο Ταμερλάνος, ο Εδουάρδος Β, ο Ριχάρδος Β, ο Ληρ και η Κορδήλια, ο Αντώνιος και η Κλεοπάτρα. Όπως και η ελληνική τραγωδία, έτσι και το ελισαβετιανό και το ιακωβιανό δράμα είναι είδος υψηλό και λαϊκό ταυτοχρόνως και απευθύνεται με μια γλώσσα ταυτόχρονα λαϊκή και ποιητική, απλή και φιλοσοφημένη, σε ένα διαταξικό κοινό. Αν θέλετε να βρείτε μια άγρια επιθετική συμπεριφορά ενός πατέρα στο παιδί του, δεν υπάρχει μόνον ο Λάιος στον Οιδίποδα Τύραννο. Υπάρχει ακόμα και ο Ερρίκος Δ, όταν σκοτώνει με τα λόγια του τον γιο του τον Χάρι, που είναι έτοιμος να αποδυθεί σε άνισο αγώνα για να σώσει το στέμμα του πατέρα. Η τραγωδία δεν είναι μόνον υψηλή, αν με τη λέξη εννοούμε κάτι το ξένο προς την ωμότητα, τη χυδαιότητα. Η μεγάλη γραφή είναι συχνά «χυδαία», δηλαδή άμεση και απροσχημάτιστη, ή αλλιώς, το ταλέντο δεν έχει καλούς τρόπους. Στο έργο Αγαμέμνων ο απόλεμος και θρασύδειλος Αίγισθος κρύβεται στα παρασκήνια ή μάλλον στα φουστάνια της φονικής Κλυταιμνήστρας. Όταν όμως στο τέλος του έργου, μετά τη δολοφονία του Αγαμέμνονα και της Κασσάνδρας, ο χορός των γερόντων του Άργους φτάνει σε έναν αναποτελεσματικό ξεσηκωμό, ο Αίγισθος εξηγεί την πρώτη αιτία του μίσους του: Ο πατέρας του Αγαμέμνονα, ο Ατρέας, μαθαίνοντας ότι ο αδελφός του ο Θυέστης τον απατά με τη γυναίκα του, την Αερόπη, έσφαξε όλα τα ανίψια του, εκτός από τον Αίγισθο που γλίτωσε, και αφού κάλεσε τον αδελφό του, τον τάισε με ένα φαγητό που ήταν φτιαγμένο από τα κορμιά των παιδιών του. Ο αδελφός απατά τον αδελφό. Ο άλλος αδελφός σφάζει, μαγειρεύει και σερβίρει τα ανίψια του στον αδελφό του. Λίγες γκαγκστερικές και noir ταινίες μπορούν να συναγωνιστούν αυτή την αγριότητα. Αλλά το πιο σημαντικό στοιχείο, που θα ξαναβρούμε και στα 15

16 μοντέρνα αυτά είδη, είναι ο τρόμος που αναδύεται από το στοιχείο της φιλίας, της εγγύτητος: Ο θάνατος φτάνει από πολύ κοντά, ο θάνατος φορά το προσωπείο του πατέρα, της μάνας, της Ιοκάστης στον Οιδίποδα, της πολυαγαπημένης γυναίκας, της Βέλμα, στο Αντίο γλυκιά μου (Farewell my lovely), του σοφού κυβερνήτη του Κρέοντα στην Αντιγόνη, του πατέρα Noah Cross στο Chinatown. Τραγωδία και Noir μιλούν για μια εισβολή του άλλου, που αλλάζει τον ήρωα, την εικόνα του κόσμου και, τελικά, τον θεατή. Ο Διόνυσος εισβάλλει στη Θήβα σαν φονική ετερότητα και την οδηγεί στο βακχικό παραλήρημα. Ο ντετέκτιβ εισβάλλει απρόσκλητος σε έναν καλό κόσμο, τον οποίο σοκάρει πριν αποδείξει τη σήψη του. Η τραγωδία είναι υψηλή, όχι γιατί ντρέπεται να λερώσει τα πόδια της πατώντας στις λάσπες και στο αίμα, αλλά ακριβώς γιατί το υψηλό μάς ανοίγει στο άμετρο, στην τρέλα, στο χάος, από το οποίο θα προέλθει ο νέος κόσμος, δηλαδή το κεκοσμημένο, οργανωμένο αλλά και μεταμορφωμένο σύμπαν. Η λειτουργία της έρευνας στο αστυνομικό είναι ανάλογη. Το ζητούμενο λέει ο Τσάντλερ στο Play back δεν είναι το ποιος έκανε το έγκλημα, αλλά ποιο είναι το νόημα της ζωής. Στο τέλος του Γερακιού της Μάλτας (The Maltese Falcon) ή της Chinatown η πικρή γεύση που μένει στα χείλη έχει να κάνει και με το γεγονός ότι η εικόνα του κόσμου κυρίως του «καλού» έχει γκρεμιστεί και από τα ερείπια αναδύονται η αγωνία, το άγχος και κάποτε μια ελπίδα. Η γυναικεία μορφή της femme fatale κινείται ακόμη σε αναμενόμενα όρια, εφόσον πρόκειται για την Μπριζίτ Ο Σόνεσι του Γερακιού. Με τη Βέλμα του Αντίο γλυκιά μου, η αριστοκρατική καλλονή, που αποδεικνύεται πόρνη, προδότρα του γκάγκστερ εραστή της και δολοφόνος, μεταμορφώνεται στο αρχέτυπο της αρχαϊκής μάνας. Γίνεται η αρχαϊκή πανέμορφη και φρικτή διπλή γοργόνα, το γοργόνειο που σαγηνεύει, πετρώνει και γεμίζει σφαίρες τον εγκληματία γίγαντα Μάρλοου, ο οποίος τη λατρεύει μέχρι τέλους. Με το πέρας των δρωμένων της τραγωδίας και της noir ταινίας μια καρναβαλική ανατροπή μιλά για έναν σκληρό κόσμο που πρέπει 16

17 να αντέξουμε να τον δούμε, για να ανακαλύψουμε μια χαραμάδα ελπίδας. Ο κόσμος στον οποίο μας μυεί το έργο του Δημήτρη Παπαχαραλάμπους, πρωτότυπο όχι μόνο για την ελληνική βιβλιογραφία αλλά έχοντας και πολύ σημαντική συμβολή στη διεθνή, είναι ένας κόσμος αναπάντεχων συναντήσεων. Για να τον παρακολουθήσουμε δεν απαιτείται τόσο η εμβρίθεια ο συγγραφέας έχει το ταλέντο να εκφράζεται απλά και εύστοχα όσο η αποτίναξη μιας πνευματικής και ψυχικής νωθρότητας που μας επιτρέπει να νιώθουμε επαρκείς και πληροφορημένοι όταν λιμνάζουμε στο αυτονόητο. Εύχομαι το βιβλίο του αυτό αλλά και τα άλλα που είμαι βέβαιη ότι θα ακολουθήσουν, καθώς και αντίστοιχα έργα άλλων νέων ανθρώπων, να μπορέσουν να δημιουργήσουν ένα νέο και διαφορετικό κλίμα τόλμης και αυθεντικής πρωτοτυπίας, που το έχουμε τόσο ανάγκη στον τόπο μας και διεθνώς, για να βγούμε από μια κρίση που εννοείται ότι είναι πρωτίστως πνευματική. Πέπη Ρηγοπούλου 17

18

19 Εισαγωγή Ο Οιδίπους Τύραννος δεν κατάφερε να κερδίσει το πρώτο βραβείο όταν παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στα Διονύσια. Ωστόσο, έναν αιώνα αργότερα, ο Αριστοτέλης χρησιμοποιεί στην Ποιητική το έργο ως υπόδειγμα για να διατυπώσει την πρώτη θεωρία της τραγικής ποίησης, με αποτέλεσμα η τραγωδία του Σοφοκλή στο εξής να προβληθεί ως το υπέρτατο τραγικό πρότυπο και να καθορίσει ακόμη και σε βαθμό παρερμηνείας την αντίληψή μας για την τραγωδία εν γένει. Στους επόμενους αιώνες, από τον Σενέκα έως τον Βολταίρο και τον Κορνέιγ, η ιστορία του βασιλιά της Θήβας θα διεγείρει αρκετές απόπειρες δραματικής επαναδιαπραγμάτευσής της. Όμως, η επίδρασή της στη σύγχρονη εποχή φτάνει στο απόγειό της, όταν, υπό τη σκέπη του ρομαντισμού, ξεκινά τον 19ο αιώνα μια θεαματική στροφή προς τον αρχαίο κόσμο, η οποία ταυτόχρονα συνοδεύεται και από ένα κύμα νέων θεωρητικών προσεγγίσεων σε ποικίλους επιστημονικούς τομείς, το οποίο θα κορυφωθεί φυσικά τον 20ό αιώνα. Ο Οιδίπους Τύραννος αφενός θα χρησιμοποιηθεί ως όχημα προσέγγισης και επαναπροσδιορισμού της αρχαιότητας και αφετέρου θα αποτελέσει τον θεμέλιο λίθο επάνω στον οποίο θα οικοδομηθούν ριζοσπαστικά ρεύματα στον χώρο της κλασικής φιλολογίας (Willamowitz), της φιλοσοφίας (Nietzche, Heidegger, Hegel, Schopenhauer, Kierkegaard), της μυθολογίας (Kerenyi), της κοινωνιολογίας και της εθνολογίας (Bachofen, Levi Strauss) και, φυσικά, της ψυχολογίας (Freud, Lacan). Το έργο καθιερώνεται σταδιακά ως το εξέχον κλασικό κείμενο της δυτικής παράδοσης 1 και ο Οιδίποδας ειδικά με τη συμβολή της ψυχανάλυσης μετατρέπεται σε πανανθρώπινο πρότυπο. 1 Βλ. Rudnytsky, Freud and Oedipus, σελ

20 Οιδίπους Τύραννος και Αστυνομική Μυθοπλασία Με δεδομένη, λοιπόν, την ισχυρή παρουσία της τραγωδίας στον ευρύτερο πνευματικό και επιστημονικό χώρο, όταν κατά τον 19ο αιώνα συντελείται η ειδολογική αυτονόμηση του αστυνομικού αφηγήματος, διατυπώνονται οι πρώτοι ισχυρισμοί πως οι ρίζες του νέου λογοτεχνικού είδους βρίσκονται στην αρχαία Ελλάδα. Συγκεκριμένα, με βάση το γεγονός πως αφηγηματικός άξονας του Οιδίποδα Τύραννου δείχνει να είναι η εξιχνίαση ενός παρελθόντος εγκλήματος, το έργο του Σοφοκλή αρχίζει να προβάλλεται ως η αρχετυπική αστυνομική ιστορία, όπου, μάλιστα, ο δολοφόνος ταυτίζεται με τον ντετέκτιβ. 2 Με αυτό τον τρόπο ξεκινά μια από τις πιο έντονες και επίμονες, σύγχρονες πνευματικές διαμάχες, η οποία σε γενικές γραμμές λαμβάνει χώρα ανάμεσα σε όσους κριτικούς και θεωρητικούς ως επί το πλείστον της λογοτεχνίας και του κινηματογράφου υποστηρίζουν τον αστυνομικό χαρακτήρα του Οιδίποδα Τύραννου και σε όσους κυρίως ελληνιστές τον αρνούνται κατηγορηματικά. Στις μέρες μας η διαμάχη αυτή δείχνει να έχει μάλλον κριθεί, με την επικράτηση της θέσης που εντοπίζει στην τραγωδία τις απαρχές του αστυνομικού είδους και αντιμετωπίζει τον Οιδίποδα ως τον πρωταρχικό αστυνομικό ερευνητή. Η θέση αυτή εκφράζεται τόσο σε μελέτες της αστυνομικής λογοτεχνίας, όπου για παράδειγμα ο βασιλιάς της Θήβας αναγνωρίζεται ως ο πρώτος τραγικός ντετέκτιβ του πολιτισμού 3, ο πιο εμφανής πρόγονος του αστυνομικού είδους 4 ή πρώτος ντετέκτιβ της λογοτεχνίας 5 σε συνέδρια και προγράμματα σπουδών πανεπιστημιακών τμημάτων θεωρίας της λογοτεχνίας και κλασικών σπουδών, όπου η τραγωδία του Σοφοκλή αντιμετωπίζεται ως αναπόσπαστο κομμάτι του αστυνομικού είδους ή εξετάζεται η συγγένειά της με αυτό αλλά και σε εργασίες επιφανών κλασικιστών, όπως του Comber 6 ή του Segal, ο οποίος στην πρώτη κιόλας σελίδα της 2 Ο Kerrigan υποστηρίζει χαρακτηριστικά ότι η υπόνοια πως ο Οιδίπους Τύραννος αποτελεί ένα είδος αστυνομικής ιστορίας έχει εκφραστεί από τον καιρό που ο Grenfell και o Hunt ανακάλυψαν τους παπύρους... Βλ. Kerrigan, Sophocles in Baker Street, σελ Βλ. Swales, Introduction to Art of Detective Fiction, σελ. xv. 4 Βλ. Priestman, Crime Fiction from Poe to the Present, σελ Βλ. Black, The Aesthetics of Murder, σελ Βλ. Comber, Suspense and Sensibility: Sophocles Oedipus the King. 20