ANOΣOΠOIHTIKO ΣYΣTHMA O ανθρώπινος οργανισµός προστατεύεται > έναντι βλαπτικών παραγόντων µε 3 µηχανισµούς την προστατευτική δράση των βλεννογόνων > εξωτερικών ή εσωτερικών επιφανειών σώµατος την οξεία φλεγµονή την ανοσολογική απάντηση προστατευτική δράση βλεννογόνων των επιφαν. σώµατος εξασφαλίζεται από -------------------------------------------------------------- κερατίνη βλέννη αναπνευστικής όξινο περιβάλλον δέρµατος & πεπτικής οδού του κόλπου είναι µή ειδική ανοσολογική απάντηση οξεία φλεγµονή είναι οργανωµένη απάντηση του ιστού > σε ξένους εισβολείς εξουδετερώνονται τοπικά > από τα ουδετερόφιλα που µεταναστεύουν > µέσω των αγγείων > στους προσβεβληµένους ιστούς (τοπική φλεγµονή) ή µπορεί να είναι γενικευµένη απάντηση του οργανισµού ανοσολογική απάντηση είναι ειδική & κατευθύνεται σε συγκεκριµένες χηµικές οµάδες πάνω σε εισβάλλοντες µικροοργανισµούς--- ή ξένους παράγοντες επιτελείται από εξειδικευµένους > που απαρτίζουν το ανοσολογικό σύστηµα ιστούς & κύτταρα η λειτουργία του > βασίζεται στην ικανότητα αναγνώρισης αντιγόνων που ενεργοποιεί το ανοσολογικό σύστηµα > για να καταστρέψει ή να αδρανοποιήσει το αντιγόνο H ανοσολογική απάντηση περιλαµβάνει > αρκετούς τύπους κυτ. που συνεργάζονται 80
κύτταρα που παρουσιάζουν αντιγόνα > είναι όµοια µε τα µακροφάγα αναγνωρίζουν εξωγενείς παράγοντες "σαν ξένους" > που διασπώνται σε στοιχεία κλειδιά > & ενεργούν ως αντιγόνα εξειδικευµένα εκτελεστικά κύτταρα > τα λεµφοκύτταρα αναγνωρίζουν τα ξένα αντιγόνα µε το να συνδέονται µε αυτά > πολ/ νται & κινητοποιούν µια ανοσολογική απάντηση 2 κύριοι τύποι ανοσολ. απάντησης > κυτταρική ανοσία > συνδυασµένη δράση λεµφοκυττάρων & µακροφάγων για την καταστροφή > της ξένης ουσίας ή την αδρανοποίηση χυµική ανοσία > έκκριση πρωτεϊνών (αντισώµατα) συνδέονται ειδικά µε το αντιγόνο > & το εξουδετερώνουν H ανοσολογική απάντηση > γίνεται σε όλους ιστούς > αλλά η ανάπτυξη η διατήρηση & ο προγραµµατισµός των ανοσοκυττάρων --------------------------------------------------------------- επιτελείται > στους λεµφαδένες τα ειδικά κύτταρα ανοσολογικού συστήµατος στο σπλήνα είναι στο θύµο αδένα B - λεµφοκύτταρα ο µυελό οστών T -» µακροφάγα δενδριτικά κύτταρα B - λεµφοκύτταρα προέρχονται από τα πρόδροµα κυτ. µυελού οστών κυκλοφορούν στο αίµα > µεταναστεύουν στους ιστούς & εγκαθίστανται στα εξειδικευµένα λεµφικά όργανα µετατρέπονται σε πλασµατοκύτταρα > & εκκρίνουν αντισώµατα (βλαστική σειρά B- κυτ.) > έχουν κοινά γονίδια που κωδικοποιούν τις ανοσοσφαιρίνες κατά την ωρίµανση τα γονίδια υφίστανται αναδιάταξη µε σκοπό την παραγωγή µοναδικών ανοσοσφαιρινών που αλληλεπιδρούν ειδικά µε συγκεκριµένα αντιγόνα (ετερογένεια χυµικής ανοσολογικής απάντησης) προέρχονται από > το µυελό των οστών > & ωριµάζουν στους περιφερικούς ιστούς 81
τα αδρανή B - κυτ. > είναι µικρά έχουν ελάχιστο κυτταρόπλασµα πυρήνας είναι σφαιρικός µε συµπαγή χρωµατίνη τα ενεργοποιηµένα B - κυτ. > είναι µεγαλύτερα έχουν µέτριο βασίφιλο > κυτταρόπλασµα πυρήνας > είναι µεγάλος περιοχές ευχρωµατίνης (µεταγραφή γονιδ.) ορατό πυρήνιο τα πλασµατοκύτταρα > εκκρίνουν αντισώµατα κυτταρόπλασµα > βασίφιλο (αδρό E ) διαυγή περιοχή (Golgi) πυρήνας > έχει µεγάλο κεντρικό πυρήνιο κατανοµή χρωµατίνης > δίκην "πλάκας ρολογιού" T - λεµφοκύτταρα προέρχονται από µυελό οστών > ωριµάζουν στο θύµο αδένα διαιρούνται σε 3 κύριες λειτουργικές υποκατηγορίες βρίσκονται στο περιφερικό αίµα & διάσπαρτα στους ιστούς καθώς & σε ειδικές περιοχές εξειδικευµένων λεµφ. οργάνων όταν διεγερθούν εκκρίνουν λεµφοκίνες εκφράζουν πρωτεΐνες επιφανείας (υποδοχείς T - κυτ.) & αναγνωρίζουν ειδικά αντιγόνα όπως τα αντισώµατα (αναδιάταξη γονιδ. για τους υποδοχ. T- κυτ.) τα T - κυτ. λειτουργούν > κατευθύνοντας & στρατολογώντας > άλλα κύτταρα αποτελούν την βάση > κυτταρικής ανοσολογικής απάντησης τα αδρανή T - κυτ. > είναι µικρά µε µόλις ορατό κυτταρόπλασµα πυρήνας σφαιρικός µε συµπαγή χρωµατίνη τα ενεργοποιηµένα T - κυτ. > είναι µεγαλύτερα µε µέτριο βασίφιλο κυτταρόπλασµα πυρήνας > είναι µεγάλος 82
εσπειραµένος µε περιοχές ευχρωµατίνης ορατό πυρήνιο τα κύτταρα που εκκρίνουν λεµφοκίνες > έχουν µεγάλο πυρήνα εσπειραµένο βασίφιλο κυτταρόπλασµα Λειτουργικές υποκατηγορίες > αναγνωρίζονται από την ύπαρξη διαφορετικών πρωτεϊνικών & γλυκοπρωτεϊνικών µορίων στις µεµβράνες τους τα T - βοηθητικά κυτ. > εκκρίνουν λεµφοκίνες που επάγουν τα B - κυτ. στη παραγωγή αντισωµάτων ενεργοποιούν τα αµυντικά φαγοκυτταρικά συστήµατα δείκτης αναγνώρισης CD4 µόριο τα T - κυτταροτοξικά κυτ. > καταστρέφουν κυτ. που έχουν προσβληθεί από ιούς όπως & τα κακοήθη κυτ. αλληλεπιδρούν µε T - βοηθητικά κυτ. δείκτης αναγνώρισης CD8 τα T - κατασταλτικά κυτ. > εµποδίζουν τη δράση T - βοηθητικών κυτ. συντονίζοντας µια ανοσολογική απάντηση δείκτης αναγνώρισης CD8 ανάλογα µε την πρωτεϊνική δοµή T κυτ. υποδοχέων > υποδιαιρούνται αβ υποδοχείς > 90 % T - κυτ > εκφράζουν CD4 CD8 δείκτες γδ υποδοχείς > 10 % T - κυτ. > δεν εκφράζουν CD4 D8 δείκτ. (εκφρ. άλλους) τα κύτταρα αυτά αποτελούν σηµαντικά στοιχεία του λεµφικού ιστού που συνοδεύει τους βλεννογόνους ρόλος τους είναι η αναγνώριση ορισµένων αντιγόνων που ονοµάζονται > κυτταρικές πρωτεΐνες της έντασης (από κατεστραµµένα κύτταρα) µε σκοπό τη διευκόλυνση αποµάκρυνσης τέτοιων κυττάρων µακροφάγα & δενδριτικά κύτταρα έχουν µονοκυτταρική προέλευση & µεταναστεύουν στους ιστούς όπου 83
παίρνουν ποικιλία µορφολογικών χαρακτηριστικών ένας πληθυσµός κυτ. > προσαρµόζεται για φαγοκυττάρωση ακίνητα ιστικά µακροφάγα ή ιστιοκύτταρα αποµακρύνουν > υλικό έχουν σχήµα στρογγύλο ή αποθηκεύουν µεγάλο αριθµό λυσοσσωµάτων κοντά & πλατιά > ψευδοπόδια διεγείρονται από λεµφοκίνες για να εκκρίνουν > χηµικές αγγελιοφόρες ουσίες κυτοκίνες (ελέγχουν ανοσολογική απάντηση ιστικής περιοχής) εκκριτικού τύπου µακροφάγα είναι κυτ. > µεγάλα µε µεγάλο ροδόχροο κυτταρόπλασµα σπάνια > σε φυσιολογικούς ιστούς σηµαντικά > στην T - εξαρτώµενη ανοσ. κυτ. απάντηση όπου & ονοµάζονται > επιθηλιοειδή κύτταρα σχηµατίζουν ανοσο - κύτταρα επιτήρησης > δενδριτικά κυτ. που παρουσιάζουν αντιγόνα έχουν επιµήκης διακλαδισµένες > αποφυάδες λίγα λυσοσώµατα H µορφολογία των µακροφάγων µεταβάλλεται ανάλογα > µε την λειτουργία & την περιοχή που βρίσκονται εξειδικευµένα µακροφάγα βρίσκονται> πνεύµονες (κυψελιδικά µακροφάγα) ήπαρ (κυτ. Kupffer) εγκέφαλο (µικρογλοιακά κυτ.) δέρµα (κυτ. Langerhans) αποτελούν σηµαντικό στοιχείο εξειδικευµένων οργάνων ανοσολ. συστήµατος είναι άφθονα στον αραιό ινοκολλαγονώδη στηρικτικό ιστό 84
κύτταρα που παρουσιάζουν αντιγόνα > φαγοκυτταρώνουν το αντιγόνο το επεξεργάζονται & παρουσιάζουν > τεµάχια του υλικού > στα λεµφοκύτταρα κοινά χαρακτηριστικά > προέρχονται από τα µονοκύτταρα & εκφράζουν δείκτες της λευκοκυτταρ σειράς έχουν λεπτές - διακλαδιζόµενες κυτταροπλασµατ. αποφυάδες που αυξάνουν την περιοχή της επιφάνειας της κυτ. µεµβράνης που αλληλεπιδρά µε άλλα κύτταρα & αντιγόνα έχουν χαµηλά επίπεδα λυσοσωµατικών ενζύµων έχουν υψηλά επίπεδα µορίων της οµάδας II του MHC (µείζον σύστηµα ιστοσυµβατότητας, HLA - Dr) δενδριτικά κύτταρα είναι > κυτ. Langerhans του δέρµατος δενδριτικά δικτυωτά κυτ. των λεµφαδένων ενδιάµεσα δενδρ. κυτ. στους στηρικτικούς ιστούς οργάνων "σαν πέπλο" κυτ. του αίµατος µικρογλοιακά κυτ. του K.N.Σ H φύση της ανοσολογικής απάντησης > η πρόκληση ανοσολογικής απάντησης εξαρτάται από τη στενή αλληλεπίδραση µεταξύ των κυτ. του ανοσολογικού συστήµατος πραγµατοποιείται σε εξειδικευµένους ιστούς > όπως λεµφαδένες & όργανα σπλήνας η έναρξη ανοσολογικής απάντησης > γίνεται όταν αλληλεπιδρά > το αντιγόνο µε τα λεµφοκύτταρα (συµµµετέχουν κυτ. που παρουσιάζουν αντιγόνα) το αντιγόνο > προσλαµβάνεται από ειδικό κύτταρο παρουσίασης & τεµαχίζεται > συνδέεται στο κυτταρόπλ. + HLA - πρωτεΐνη & µεταφέρεται στην επιφάνεια κυτ > όπου η HLA - πρωτεΐνη ενσωµατώνεται (στη κυτταρική µεµβράνη) όταν το επεξεργασµένο αντιγόνο συναντήση > το ώριµο T - λεµφοκύτταρο (µε το κατάλληλο υποδοχέα) & η φύση της απάντησης <--- το ενεργοποιεί 85
εξαρτάται > αν το αντιγόνο έχει συνδεθεί > µε HLA I > αλληλεπιδρούν > µε T- κυτ. CD8 - HLA II >»» CD4 προάγουν απάντηση T - β > για να βοηθήσουν B - κυτ. να απαντήσουν στο ίδιο αντιγόνο σπάνια B - κυτ. > αλληλεπιδρούν ευθέως µε αντιγόνο που φέρει επαναλ. χηµηκές οµάδες τα αντιγόνα που παράγονται µέσα στα κυτ. > νεοπλασµατικά > συνδέονται µε HLA I ή µολυσµένα µε ιό ενσωµατώνονται στη κυτταρική µεµβράνη & αναγνωρίζονται από > T - κυτ. µε CD8 δείκτη Kατά την ανοσολογική απάντηση πολ/ νται τα ενεργοπ. λεµφοκυτ. > µερικά ωριµάζουν µετατρέπονται σε -------------------------------------------------------- T - κυτ. µνήµης > όµοια εµφάνιση µε αδρανή λεµφοκ. B - κυτ. µνήνης αναγνωρίζουν ειδικό αντιγόνο > απαντούν γρήγορα > µε πολ/ σµό σε έκθεση στο & ενεργοποίηση > ίδιο αντιγόνο βρίσκονται σε εξειδικευµένα λεµφικά όργανα & κυκλοφορούν > στο αίµα & τη λέµφο Oι άφθονες πρωτεΐνες του κυτταροπλάσµατος > που χαρακτηρίζουν τα λεµφοκύτταρα & της κυτ. µεµβράνης παίρνουν ονόµατα που τις σχετίζουν µε πρωτεΐνες που (CD µόρια) <-- εκφράζονται σε διαφορετικές φάσεις διαφοροποίησης αντισώµατα γι'αυτά χρησιµοποιούνται για την αναγνώριση υποτύπων λεµφοκυττάρων επιπλέον τα B - κυτ. αναγνωρίζονται από την παρουσία > βαριών & ελαφρών αλυσίδων ανοσοσφαιρίνης Θύµος αδένας είναι θέση όπου τα ήρεµα λεµφοκύτταρα από το µυελό των οστών διαφοροποιούνται σε πολ/ νται <--- T - β <------- ώριµα T - λεµφοκυτ. T - κατ. ------- T - κυτ. ώστε να είναι συνεχής ο εφοδιασµός > λεµφικών οργάνων µε T - λεµφοκυτ. 86
το ανοσολ. σύστηµα διαχωρίζει > δικά του από τα > & αναπτύσσει ανοσοανοχή ξένα αντιγόνα ενδοκρινές όργανο > εκκρίνει ορµόνες (θυµολίνη - θυµοποιητίνη - θυµοσίνη α1) διαλυτούς παράγοντες που ελέγχουν > παραγωγή > T - λεµφοκ. διαφοροποίηση ωρίµανση ρυθµίζουν > την λειτουργία & τις αλληλεπίδρασεις >T - λεµφοκυττάρων στους περιφερικούς ιστούς H φυσιολογική λειτουργία είναι ουσιώδης > για τη φυσιολογική ανάπτυξη λεµφικού ιστού µέχρι τηνεφηβεία κατά την εµβρυϊκή ζωή > αποτελεί σηµαντική θέση αιµοποίησης είναι το µοναδικό λεµφικό όργανο > πού έχει στηρικτικό σκελετό από επιθηλιακά κυτ. (επιθηλιοκύτταρα) O θύµος είναι > µαλακός λοβωτός επίπεδος κατά την > γέννηση > ζυγίζει10-15 gr, έχει ροδόχροη χροιά εφηβεία > 30-40 gr > υποστρέφεται > διηθείται από λιποκύτταρα που του προσδίδουν κιτρινωπή χροιά παιδική ηλικία > εξωτερικά διαιρείται σε έντονα κυτταρικό φλοιό µε λεπτά διαφραγµάτια που το διαχωρίζουν > σε ατελή λόβια & εσωτερικά σε αραιοχρωµατικό µυελό > σχηµατίζοντας συνεχή περιοχή αποτελείται από > επιθηλιοκύτταρα λεµφοκύτταρα µακροφάγα ηωσινόφιλα επιθηλιοκύτταρα > σχηµατίζουν το δικτυωτό υπόστρωµα > εµφανίζοντας ποικιλία υπερδοµικών & ανοσοϊστοχηµικών γνωρισµάτων 4 κυτ. τύποι > υποκαψικά φλοιακά εσωφλοιακά µυελικά σωµάτια Hassall είναι ευδιάκριτα > κυρίως στο µυελό > έχουν αραιοχρωµατικό ωοειδή πυρήνα & ηωσινόφιλο κυτταρόπλασµα η διάταξη ποικίλει ανάλογα µε τη θέση - ---- κάτω κάψα > σχηµατίζει συνεχή στιβάδα > εκτείνεται βαθειά στο θύµο & περιβάλλει ------------------------------------------------------ εισερχόµενα & τα διαφράγµατα εξερχόµενα αγγεία 87
στο φλοιό > σχηµ. σπογγώδη δοµή > εκτεταµένο δίκτυο χώρων > που αποικίζονται από λεµφοκύτταρα στο µυελό > σχηµ. πιό στέρεη δοµή µε µικρότερους διάµεσους χώρους > µε µικρότερο αριθµό λεµφοκυττάρων βαθιά µυελό >σχηµ. ογκώδης χορδές & ελικοειδείς σχηµατισµούς > µερικοί περιέχουν πετελοειδείς δοµές τα σωµάτια Hassall στο φλοιό τα επιθηλιοκύτταρα > είναι σε επαφή > µε τα λεµφοκύτταρα & τα > περιβάλλουν µε βαθιές εγκολπώσεις της κυτταρικής µεµβράνης θυµικά τροφικά κύτταρα > αποµακρύνουν > τα ανώριµα T - κυτ. (κυτ. που καταστρέφουν τα "δικά τους" αντιγόνα) ακόµη τα επιθηλιοκύτταρα προωθούν > τη διαφοροποίηση - ωρίµανση & τον πολ/ σµό των T - λεµφοκυτ. θυµικά λεµφοκύτταρα > τα περισσότερα είναι T - λεµφοκυτ. σε διάφορα στάδια διαφοροποίησης υπάρχουν λίγα B - λεµφοκύτταρα κλώνοι T - λεµφοκυτ. παράγονται > στην εξωτερική περιοχή του φλοιού & ωριµάζουν µετακινούµενα > βαθύτερα µέσα στο φλοιό προς ------------------------- το µυελό εισέρχονται > στα αιµοφόρα & τα λεµφικά αγγεία αποικίζουν στους περιφερικούς λεµφικούς ιστούς (αποκτούν τελική ανοσολογική τους ωρίµανση) ένας µικρός αριθµός T - κυτ. φθάνει σε <------------- πλήρη ωρίµανση µε την ικανότητα αναγνώρισης των ξένων αντιγόνων θυµικά µακροφάγα > µε φαγοκυτταρικές & συµπληρωµατικές ανοσολογικές λειτουργίες τα φαγοκυτταρικά µακροφάγα > βρίσκονται υποκαψικά περιέχουν πυρηνικά & κυτταροπλ. υπολείµµατα τα δενδριτικά διαπλεκόµενα µακροφάγα > βρίσκονται στη φλοιοµυελική περιοχή & παρουσιάζουν αντιγόνα στα ώριµα T - λεµφοκ. θυµικά ηωσινόφιλα > εµφανίζονται κατά την εµβρυϊκή ζωή & την παιδική ηλικία στην εφηβία δεν είναι συνηθισµένα 88
βρίσκονται > στα διαφράγµατα του στηρικτικού ιστού στο µυελό στα σωµάτια Hassall ο θύµος αιµατώνεται από > την έσω θωρακική & την κάτω θυρεοειδική αρτηρία > στη φλοιοµυελική συµβολή δίνουν αρτηρίδια -------------------------------------------------------------------------------- αιµατώνουν έχουν ψηλότερο ενδοθήλιο φλοιό µυελό σηµείο µετανάστευσης λεµφοκ. συνεχές ενδοθήλιο θυριδωτό φλεβικά αγγεία ακολουθούν πορεία αρτηριών > µέσω θυµικών φλεβών ------------------------------------------------------ αριστερή έσω κάτω ανώνυµη θωρακική θυρεοειδή φλ. Tα αγγεία του θύµου περιβάλλονται από > στηρικτικό ιστό περιαγγειακού χώρου περικύτταρα επιθηλιοκύτταρα ==> λεµφικά στοιχεία φραγµός από ----------------------------------------------------- ενδοθήλιο τριχοειδών + βασική µεµβράνη περιαγγειακό στηρικτικό ιστό επιθηλιοκύτταρα + βασική µεµβράνη O θύµος > λαµβάνει το µέγιστο βάρος του στην εφηβεία υποστρέφεται > αντικαθίσταται µε λιπώδη ιστό στη µεγάλη ηλικία ελάττωση λεµφοκυτ. > µετά το πρώτο χρόνο ζωής Λεµφαδένες είναι µικρά όργανα που σχηµατίζουν > οµάδες > όπου διέρχονται αλυσίδες τράχηλο <-- κυρίως -- λεµφικά αγγεία µασχάλη βουβωνική περιοχή παραορτική» 89
2 κύριες λειτουργίες > τα φαγοκυτταρικά κύτταρα λεµφαδένα > δρούν σαν µη ειδικά φίλτρα για σωµατιδιακό υλικό εµποδίζοντας είσοδο τους στην κυκλοφορία τα λεµφοκύτ. αλληλεπιδρούν > µε νέα αντιγόνα & µε κυτ. παρουσιάζουν αντιγόνα αυτά που αναγνωρίζουν το αντιγόνο είναι αρχικά λίγα οι λεµφαδένες διευκολύνουν τον πολ/ σµό ενεργοποιηµένων κυτ. ώστε η ανοσολογική απάντηση ενισχύεται > µε το σχηµατισµός των κατάλληλων κλώνων από λεµφοκυτ. 3 λειτουργικοί τύποι κυτ. > λεµφικά κυτ. ανοσολογικά επικουρικά κυτ. ανοσολογικά ανενεργά κυτ. στρώµατος λεµφικά κυτ. > περιλαµβάνουν λεµφοκύτταρα όλων των τύπων + παράγωγά τους προέρχονται από το µυελό των οστών αυξάνουν σε αριθµό > στο θύµο & σε άλλους ιστούς εισέρχονται στους λεµφαδένες > κυρίως µε το αίµα & την λέµφο ανοσολογικά επικουρικά κυτ. > αποτελούν ποικιλία µακροφάγων που περιλαµβάνουν αυτά που µε φαγοκυττάρωση επεξεργάζονται αντιγόνα αυτά που παρουσιάζουν αντιγόνα αυτά µε µη ειδικές εκτελεστικές λειτουργίες προέρχονται από µυελό οστών & εισέρχονται στους περιφερικούς ιστούς > τελικά στους λεµφαδένες ανοσολογικά ανενεργά κυτ. του στρώµατος > περιλαµβάνουν ενδοθηλιακά κυτ. > λεµφικών & αιµοφόρων αγγείων ινοβλάστες > σχηµατίζουν το δικτυωτό σκελετό του στρώµατος O λεµφαδένας > είναι ένα όργανο σχήµατος φασολιού έχει ινοκολλαγονώδη κάψα από την οποία εκτείνονται ινώδεις δοκίδες στηρικτικού σκελετού η κυρτή επιφάνεια διαπερνάται από προσαγωγά λεµφαγγεία που µεταφέρουν λέµφο στους λεµφαδένες από την πύλη εξέρχεται το απαγωγό λεµφαγγείο που µεταφέρει την λέµφο στα αθροιστικά λεµφικά αγγεία στους παρακείµενους λεµφαδένες <--------- πριν εκβάλλουν -------------------------------------------- 90
θωρακικό πόρο δεξιό λεµφικό πόρο O λεµφαδένας αποτελείται από 3 λειτουργικά διαµερίσµατα ένα δίκτυο λεµφικών κόλπων > καλύπτεται από ενδοθήλιο συνέχεται µε αυλό προσαγωγών & απαγωγών λεµφαγγείων ένα δίκτυο µικρών αιµοφόρων αγγείων το παρεγχυµατώδες διαµέρισµα που αποτελείται από > εξωτερικό φλοιό παραφλοιό & µυελό Kόλποι λεµφαδένων > τα προσαγωγά λεµφαγγεία εκβάλλουν στον µείζονα υποκαψικό κόλπο που επικοινωνεί µε τους φλοιακούς κόλπους που κατευθύνονται προς το µυελό ο οποίος χαρακτηρίζεται από ένα δίκτυο αλληλοσυνδεόµενων λεµφικών αγωγών τους µυελικούς κόλπους οι οποίοι στην περιοχή της πύλης καταλήγουν > στο απαγωγό λεµφικό αγγείο Aγγειακό δίκτυο > τα αγγεία που αιµατώνουν τον λεµφαδένα * αποτελούν οδό εισόδου λεµφοκυτ. στο λεµφαδένα * εξασφαλίζουν τις µεταβολικές του ανάγκες από την πύλη του λεµφαδένα > εισέρχονται τα αρτηριακά αγγεία που στο µυελό αποσχίζονται σε κλάδους που υποδιαιρούνται σε τριχοειδικό δίκτυο > το οποίο αιµατώνει ------------------------------------------------------ λεµφοζίδια φλοιού παραφλοιό κυβικό ενδοθήλιο <------------- µετατριχοειδή φλεβίδια µε ειδικούς κυτ. υποδοχείς > που διευκολύνουν δίοδο λεφοκυτ. αίµατος στο λεµφαδένα 91
Eξωτερικός φλοιός χαρακτηριστική η παρουσία έντονα χρωµατισµένων σφαιροειδών συσσωρεύσεων λεµφοκυττάρων (λεµφοζίδια) ------------------------------------------------------------- πρωτογενή δευτερογενή οµοιόµορφα έντονα χρωµατισµένα λιγότερο έντονα χρωµ. βλαστικά κέντρα τα λεµφοζίδια αποτελούνται από > κυρίως B - κυτ. T - β µακροφάγα & επικουρικά κυτ. Tα B - κύτταρα > από τα µετατριχοειδή φλεβίδια εισέρχονται στον παραφλοιό µεταναστεύουν στον επιφανειακό φλοιό αν ενεργοποιηθούν > πολ/ νται & παραµένουν ως αν δεν ενεργοποιηθούν <-- ------------------------------------ επανέρχονται στη κυκλοφορία κυτ. µνήµης & πλασµατοκύτταρα * πρωτογενή λεµφοζίδια > περιέχουν κυρίως B - κυτ. & κυτ. µνήµης * δευτερογενή λεµφοζίδια > περιέχουν µικρά µη ενεργοποιηµένα B - κυτ. (περιφέρεια) & ενεργοποιηµένα B - κυτ. (κέντρο) στο παραφλοιό > η αλληλεπίδραση > T - κυτ. > οδηγεί σε πολ/ σµό - διαφοροποίηση & B - κυτ. των πλασµατοκυττάρων που εκκρίνουν αντισώµατα & µεταναστεύουν > στις µυελικές χορδές στη περιφέρεια των βλαστικών κέντρων υπάρχουν επίπεδα κυτ. στρώµατος > µε µορφή κάψας ανοικτή στη περιφέρεια (κύτταρα αφορίζουν βλαστικό κέντρο) εµποδίζουν T - κυτ. > να εισέλθουν µέσα στα βλαστικά κέντρα επικουρικά κύτταρα από τον µυελό οστών > µε την προσαγωγό λέµφο > φθάνει στον εξωτερικό φλοιό µια ποικιλία επικουρικών κυτ. --------- µακροφάγα κόλπων > βρίσκονται > στους υποκαψικούς & φλοιακούς κόλπους > µε φαγοκυτταρική δραστηριότητα 92
"σαν πέπλο" κύτταρα > βρίσκονται > στους υποκαψικούς κόλπους > εµφανίζουν κυτταροπλασµατικές προσεκβολές ειδικά µακροφάγα > βρίσκονται > βλαστικά κέντρα > περιέχουν κυτ. κατάλοιπα µακροφάγα µεθοριακής ζώνης > βρίσκονται > στον ενδιάµεσο ιστό λεµφοζιδίων µορφολογικά ετερογενή οµάδα δενδριτικά κυτ. λεµφοζιδίων > βρίσκονται > στη επιφανειακή µοίρα λεµφοζιδίων µε άφθονες λεπτές κυτταρ. προσεκβολές Παραφλοιός αποτελείται από > λεµφοκύτταρα επικουρικά κυτ. T - κυτ. > επικρατούν > έρχονται από το αίµα µε τα µετατριχοειδή φλεβίδια & τον εγκαταλείπουν 6-18hr µε τα απαγωγά λεµφαγγεία όταν ενεργοποιηθούν > µεγεθύνονται τροποποιηµένα T - λεµφοκύτταρα (T - ανοσοβλάστες) όταν ο παραφλοιός επεκτείνεται > πρός τον µυελό > δηµιουργείται η παραφλοιακή αντίδραση ενεργοποιηµένα T - κυτ. > µέσω της κυκλοφορία > διασκορπίζονται σε περιφερικές θέσεις επικουρικά κυτ. > διαπλεκόµενα δενδριτικά κυτ. > είναι εµφανή στο παραφλοιό παρουσιάζουν αντιγόνα έχουν άφθονες κυτταροπλασµατικές αποφυάδες τα "σαν πέπλο" κυτ. των υποκαψικών κόλπων > είναι πιθανόν πρόδροµες & του αίµατος µορφές αυτών των κυτ. µακροφάγα > βρίσκονται στο παραφλοιό κυτταρόπλασµά τους > αθροίζονται λιπίδια & πυρηνικά υπολείµµατα Mυελός περιέχει > µεγαλύτερα αιµοφόρα αγγεία + στηρικτικά τους διαφράγµατα µυελικές χορδές πλούσιες σε κύτταρα ευρείς µυελικούς κόλπους όπου διηθείται η λέµφος ενδιάµεσος χώρος του µυελού στηρίζεται από > σκελετό δικτυωτών ινών πλασµατοκύτταρα > τα πιό συνήθη κυτ. των µυελικών χορδών συνθέτουν αντισώµατα & µέσω απαγωγού λέµφου µεταφέρονται στην κυκλοφορία 93
λίγα ώριµα πλασµατοκύτταρα µεταναστεύουν επικουρικά κυτ.> κλασσικά µακροφάγα > βρίσκονται στους κόλπους Επεξεργασία της λέµφου ---- η λέµφος > µε τα προσαγωγά λεµφαγγεία διοχετεύεται > υποκαψικό κόλπο φλοιακά κολποειδή µυελικούς κόλπους απαγωγά λεµφαγγεία σωµατιδιακό υλικό > µπορεί να προσλαµβάνεται από τη λέµφο > βοήθεια ενδοθηλιακών κυτ. µε φαγοκυτταρική λειτουργία & αποµακρύνεται > χωρίς ανοσολογική απάντηση αντιγόνα που φαγοκυτταρώνονται & επεξεργάζονται > εκτίθενται στη λέµφο > µεταφέρονται µε κυτταροπλ. αποφυάδες κυτ. που τα παρουσιάζουν σε θέσεις επαφής µε τα λεµφοκύτταρα µέσω της λέµφου το 10% όλων των λεµφοκυττάρων > εισέρχονται στους λεµφαδένες»» το 30%» > στους λεµφαδένες µεσεντερίου το υπόλοιπο των λεµφοκυττάρων > εισέρχονται µέσω φλεβιδίων µε υψηλό ενδοθήλιο Σπλήνας 2 κύριες λειτουργίες > οργάνωση πρωτογενούς ανοσολογικής απάντησης σε αντιγόνα του αίµατος διήθηση του αίµατος για την αποµάκρυνση ξένων σωµάτων γηρασµένων ή ελαττωµατικών ερυθροκυττάρων αιµοπεταλίων περιβάλλεται από > λεπτή ινοκολλαγονώδη κάψα > από την οποία εκτείνονται αποπλατυσµένα διαφράγµατα 94
τα οποία στηρίζουν ένα εκτεταµένο πλέγµα δικτυωτών ινών που είναι προσκολληµένος στο ινοκολλαγονώδη ιστό που περιβάλλει το αρτηριακό <------- & το φλεβικό δίκτυο Tο µεγαλύτερο τµήµα του σπλήνα αποτελείται από> εκτεταµένη σειρά κολποειδών & αγγειακών κόλπων γεµάτων µε αίµα (ερυθρός πολφός) η διακλαδιζόµενη διάταξη αρτηριών > που συνδέονται µε αθροίσµατα λεµφικού ιστού σχηµατίζουν > το λευκό πολφό ερυθρός πολφός αποτελείται από χαλαρό στηρικτικό ιστό > που φέρει κρηπίδωµα δικτυωτών ινών --------- --------------- που παρουσιάζει λειτουργικές περιοχές τριχοειδή > το περιεχόµενο καταλήγει σε χώρους επενδυόµενους από ατρακτοειδή µακροφάγα οι χώροι αυτοί αποτελούν τα ελλειψοειδή ή ελυτροειδή τριχοειδή παρέγχυµα > αποτελείται από αστεροειδή δικτυωτά στηρικτικά κυτ. που περιβάλλουν σπογγοειδείς κοιλότητες το αίµα από τα ελυτροειδή τριχοειδή > ρέει & διηθείται φλεβικά κολποειδή > που πορεύονται κοντά στις στήλες του παρεγχυµατικού ιστού ------------------------------------------------------ --------- & µεταφέρουν αίµα & αίµα που προέρχεται άµεσα που έχει διηθηθεί από τα ελυτροειδή τριχοειδή επενδύονται * από επίπεδα ενδοθηλιακά κυτ. > σε ασυνεχή βασικό υµένα µε άφθονες στενές σχισµές * από φαγοκυτταρικά κυτ. λευκός πολφός αποτελείται από 2 τύπους λεµφοκυττάρων > T - κυτ. 95
B - κυτ. T - κυτ. > κυρίως T - β σχηµατίζουν ακανόνιστες µάζες γύρο από κεντρικές αρτηρίες στη περιφέρεια της ζώνης T - κυτ. > υπάρχει στενή ζώνη µανδύα από µικρά λεµφοκυτ. που καλύπτεται από ευρύτερη µεθοριακή ζώνη µε µεγαλύτερα λεµφοκύτταρα & δενδριτικά κύτταρα περιβάλλουν αγγειακούς αγωγούς µε δικτυωτό κρηπίδωµα B - κυτ. > σχηµατίζουν λεµφοζίδια κοντά σε αρτηρίδιο στους νέους ανθρώπους > φέρουν βλαστικά κέντρα µε την πάροδο της ηλικίας > ελαττώνονται περιλεµφικές ζώνες η ζώνη ερυθρού πολφού που περιβάλλει T λεµφικές µάζες & B λεµφικές µάζες ------------------------------------ αποτελείται από αραιό δικτυωτό κρηπίδωµα αναστοµούµενους λεπτής υφής αγγειακούς αγωγούς περιβάλλονται από δενδριτικά κυτ. που παρουσιάζουν αντιγόνα το 10% του αίµατος > που εισέρχεται στο σπλήνα > διαπερνά το περιλεµφικό παρέγχυµα --------------------------------------------------------------- & κατευθύνεται είτε στο εσωτερικό κολποειδών εσωτερικό φλεβικών κολποειδών µεθοριακής ζώνης του ερυθρού πολφού τα κολποειδή της περιλεµφικής ζώνης > αποτελούν θέση ενίσχυσης της αλληλεπίδρασης µεταξύ -------------------------- των κυττάρων που & του ανοσολογικά ικανού παρουσιάζουν αντιγόνα λεµφικού ιστού του σπλήνα αγγείωση από τις κεντρικές αρτηρίες (διατρέχουν έκκεντρα τον λευκό πολφό) εκπορεύονται ----------------- αρτηρίδια & τριχοειδή που αιµατώνουν το λευκό πολφό 96
αρτηρίδια & τριχοειδή που κατευθύνονται σε σύστηµα αγγειακών κολποειδών µεθοριακής ζώνης καταλήγουν > σε σειρά ευθέων αρτηριακών αγγείων > τις θυσανωτές αρτηρίες καταλήγουν σε αρτηρίδια ερυθρού πολφού & τριχοειδή καταλήγουν σε ατρακτοειδή διάταξη µονοπυρηνικών φαγοκυττάρων (ελλειψοειδή ελυτροειδή τριχοειδή) τα περισσότερα ελυτροειδή τριχοειδή µεταφέρουν αίµα > στο εσωτερικό σπληνικού παρεγχύµατος αποτελείται από σπογγοειδές δίκτυο χώρων (σπληνικές χορδές) µικρή αναλογία ελυτροειδών τριχοειδών παροχετεύουν απευθείας > στους σηραγγώδεις κόλπους γύρο από την µεθοριακή ζώνη ανοικτή κυκλοφορία > το αίµα ρέει στις σπληνικές χορδές > µέσω φλεβικών κολποειδών καταλήγει στις σπληνικές φλέβες κλειστή κυκλοφορία > αίµα από σηραγγώδεις κόλπους (µεθοριακή ζώνη) > εισέρχεται στα σπληνικά φλεβικά κολποειδή σπληνικές φλέβες Λεµφικός ιστός που συνοδεύει τους βλεννογόνους βρίσκεται στα τοιχώµατα --------------------------------------------- αναπνευστικής γαστρεντερικής ουρογεννητικής οδού σχηµατίζει > διάσπαρτα αθροίσµατα > προσφέροντας ανοσολογική ή οζίδια προστασία στην είσοδο ξένων ουσιών O λεµφικός ιστός που συνοδεύει το βλεννογόνο του εντέρου > περιλαµβάνει υπερώϊες γλωσσικές φαρυγγικές αµυγδαλές > που σχηµατίζουν λεµφοζίδια µε βλαστικά κέντρα 97
οζίδια στο βλεννογόνο του οισοφάγου παϋέριες πλάκες του λεπτού εντέρου > αποτελούνται από οζίδια µε βλαστικά κέντρα λεµφικές συσσωρεύσεις στο παχύ έντερο & την σκωληκοειδή απόφυση διάσπαρτα λεµφοκύτταρα > στο χόριο του λεπτού & πλασµατοκύτταρα του παχέος εντέρου ο λεµφικός ιστός που συνοδεύει βλεννογόνο των βρόγχων > βρίσκεται κάτω βλεννογόνο ανώτερων αναπνευστικών οδών IgA εκκρίνεται αυλό του εντέρου (εκκριτική IgA) > ανθίσταται σε ενζυµική πέψη παρέχοντας προστασία σε παθογόνους µικροοργανισµούς IgG εκκρίνεται χόριο > αντιµετωπίζουν µικροοργανισµούς που διαφεύγουν IgM από προστατευτικούς µηχανισµούς επιφάνειας εντέρου IgE διαµεσολαβή στην απελευθέρωση ισταµίνης από τα σιτευτικά κυτ. χορίου Πλάκες Peyer > χόριο & υποβλεννογόνο εντέρου > το υπερκείµενο επιθήλιο είναι κυβικά κυτ. φέρουν µικροπτυχές µεταναστεύουν από τις κρύπτες βλεννογόνου (M κύτταρα) για τη µεταφορά αντιγόνου από αυλό εντέρου στις πλάκες του Payer H ανοσολογική απάντηση µε τη µεσολάβηση των πλακών Payer - --------------------------- αρχικά το αντιγόνο προσλαµβάνεται από µακροφάγα > & παρουσιάζεται στα B - κυτ. T - κυτ. ξεκινώντας την ανοσολογική απάντηση IgA εκκριτικά πρόδροµα B - κυτ. > διεγείρονται στις πλ. Payer & κυτ. µνήµης µεταφέρονται µε απαγωγά λεµφαγγεία στους λεµφαδένες µεσεντερίου (ενίσχυση της ανοσολογικής απάντ. µε κυτταρική διαίρεση) 98
τα ενεργοποιηµένα λεµφοκυτ. µέσω θωρακικού πόρου εισέρχονται στην κυκλοφορία εγκαθίσταται στο χόριο εντέρου για τη τελική ωρίµανση προς πλασµατοκύτταρα > & έκκριση αντισώµατος κατά τη διάρκεια της γαλουχίας > B - κυτ. από πλάκες Payer µεταναστεύουν στο µαστό ωριµάζουν > σε πλασµατοκύτταρα & εκκρίνουν > IgA στο γάλα 99
100
101
102
103