Χρηματοοικονομική Διοίκηση

Χρηματοοικονομική Διοίκηση Ενότητα 3: Τεχνικές επενδύσεων Ι Γιανναράκης Γρηγόρης Τμήμα Διοίκηση Επιχειρήσεων (Γρεβενά)

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

Σκοποί ενότητας Να γνωρίζει ο φοιτητής διαφορετικές τεχνικές αξιολόγησης επενδύσεων. 4

Περιεχόμενα ενότητας Απαιτούμενο επιτόκιο αποδόσεως. Απαιτούμενο επιτόκιο αποδόσεως χωρίς κίνδυνο. Απαιτούμενο επιτόκιο αποδόσεως με συνθήκες κινδύνου. Η μέθοδος της περιόδου επανείσπραξης (Payback period). Προεξοφλημένη περίοδος επανείσπραξης. 5

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ 1/2 Η ανάλυση κινδύνου αποτελεί ένα σημαντικό στάδιο στη ανάλυση επενδύσεων. Όσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος μιας επενδύσεως, τόσο μεγαλύτερο είναι το απαιτούμενο επιτόκιο αποδόσεως από την επένδυση αυτή. Όσο μεγαλύτερη είναι η αβεβαιότητα για την είσπραξη μιας μελλοντικής χρηματικής εισροής τόσο μεγαλύτερο είναι το επιτόκιο προεξοφλήσεως για την αναγωγή της σε παρούσα αξία. 6

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ 2/2 Θα συζητήσουμε για: το Επιτόκιο προεξόφλησης. τις βασικές μεθόδους αξιολόγησης των επενδύσεων. Υποθέτουμε ότι έχουμε προβλέψει τις καθαρές ταμειακές ροές των επομένων ετών. Μελλοντικές ταμειακές εισροές εκροές. Ερώτηση: Με ποιο επιτόκιο θα προεξοφλήσουμε τις ταμειακές ροές; Υπολογισμός του κόστους κεφαλαίου. 7

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΑΠΟΔΟΣΕΩΝ Επιτόκιο προεξοφλήσεως: το επιτόκιο αποδόσεως που προσφέρεται από ισοδύναμες σε κίνδυνο εναλλακτικές επενδύσεις τις οποίες θυσιάζει η επιχείρηση. Ονομάζεται επίσης: απαιτούμενο επιτόκιο αποδόσεως. και κόστος ευκαιρίας κεφαλαίου, γιατί απεικονίζει την απόδοση την οποία η επιχείρηση θυσιάζει επενδύοντας τα διαθέσιμα κεφάλαια της στην ανέγερση της πολυκατοικίας αντί σε έντοκα γραμμάτια του δημοσίου. 8

Υπόθεση: ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΠΑΓΙΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1/6 Μια οικοδομική επιχείρηση έχει διαθέσιμο κεφάλαιο 300 εκατομμύρια. το οποίο επιθυμεί να επενδύσει για ένα έτος. Πρόταση: να αγοράσει ένα οικόπεδο επί του οποίου θα ανεγείρει μια πολυκατοικία δέκα διαμερισμάτων. Η τιμή αγοράς του οικοπέδου εκτιμάται σε 80 εκατομμύρια. Η κατασκευή της πολυκατοικίας μπορεί να περατωθεί σε ένα έτος με 220 εκατομμύρια. 9

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΠΑΓΙΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 2/6 Η επιχείρηση προσδοκά ότι η ζήτηση διαμερισμάτων μετά από ένα έτος θα είναι υψηλή. π.χ. ανακοινώθηκε ένα μεγάλο πρόγραμμα στεγαστικών δανείων. θα πουλήσει τα δέκα διαμερίσματα αντί 380 εκατομμύρια. Να επενδύσει σήμερα 300 εκατομμύρια με την προσδοκία να εισπράξει μετά από ένα έτος 380; Εξαρτάται: από το κατά πόσο μπορεί να εισπράξει μετά από ένα έτος 380 εκατομμύρια. τοποθετώντας σήμερα σε μια εναλλακτική επένδυση λιγότερα από 300 εκατομμύρια. 10

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΠΑΓΙΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 3/6 Υπόθεση: Η επιχείρηση είναι σίγουρη ότι θα εισπράξει μετά από ένα έτος 380 εκατομμύρια. Αυτό σημαίνει ότι η επένδυση των 300 εκατομμυρίων δεν συνεπάγεται κίνδυνο (risk free). η αξιολόγηση γίνεται κάτω από συνθήκες βεβαιότητας. Έστω ότι η επιχείρηση έχει ως καλύτερη εναλλακτική: κάτω από συνθήκες βεβαιότητας. να επενδύσει σήμερα σε έντοκα γραμμάτια του δημοσίου που λήγουν μετά από ένα έτος. Έστω ότι η σημερινή ετήσια απόδοση των εντόκων γραμματίων του δημοσίου είναι 18%. 11

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΠΑΓΙΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 4/6 Ποιο ποσό θα έπρεπε η επιχείρηση να επενδύσει σήμερα σε έντοκα γραμμάτια του δημοσίου ώστε να εισπράξει μετά από ένα έτος 380 εκατομμύρια; θα έπρεπε να επενδύσει 380(1,18) -1 = 322 εκατομμύρια. Επομένως, η επιχείρηση μπορεί να εισπράξει μετά από ένα έτος κάτω από συνθήκες βεβαιότητας 380 εκατομμύρια επενδύοντας σήμερα. είτε το ποσό των 300 εκατομμύρια κατασκευάζοντας την πολυκατοικία. είτε το ποσό των 322 εκατομμύρια Ευρώ αγοράζοντας έντοκα γραμμάτια του δημοσίου. Η κατασκευή της πολυκατοικίας συμφέρει γιατί συνεπάγεται ένα όφελος ίσο με 322-300 = 22 εκατομμυρίων. 12

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΠΑΓΙΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 5/6 Το κεφάλαιο των 322 εκατομμυρίων που πρέπει να επενδυθεί σήμερα σε έντοκα γραμμάτια αποτελεί την παρούσα αξία (ΠΑ) = 380(1,18) -1 = 322 εκατομμύρια. Δεδομένου ότι η πώληση των διαμερισμάτων μετά από ένα έτος θα απέδιδε 380 εκατομμύρια. οι αγοραστές θα επιθυμούσαν να πληρώσουν σήμερα το πολύ 322 εκατομμύρια. Το ίδιο ποσό που θα μπορούσαν να επενδύσουν σε έντοκα γραμμάτια για να εισπράξουν μετά ένα έτος 380 εκατομμύρια. Υπόθεση και οι δυο επενδύσεις δεν εμπεριέχουν κίνδυνο. 13

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΠΑΓΙΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 6/6 Η επιχείρηση πάλι δεν θα δεχόταν να προπουλήσει τα διαμερίσματα λιγότερο από 322 εκατομμύρια. όσο θα πρέπει να επενδύσει σε έντοκα γραμμάτια του δημοσίου για να εισπράξει μετά από ένα έτος 380 εκατομμύρια. Το ποσό των 322 εκατομμυρίων αποτελεί τη μόνη δυνατή τιμή που ικανοποιεί τον αγοραστή και τον πωλητή ταυτόχρονα. Δηλαδή η παρούσα αξία της πολυκατοικίας είναι επίσης και η αγοραία τιμή της. Η διαφορά μεταξύ της παρούσας αξίας και του κόστους κατασκευής της πολυκατοικίας αποτελεί την καθαρή παρούσα αξία (ΚΠΑ) της επενδύσεως. Η επένδυση θεωρείται συμφέρουσα γιατί ΚΠΑ>0. 14

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΑΠΟΔΟΣΕΩΣ ΧΩΡΙΣ ΚΙΝΔΥΝΟ 1/2 Η εύρεση της (ΠΑ) και της (ΚΠΑ) έγινε: χρησιμοποιώντας ως επιτόκιο προεξοφλήσεως. το επιτόκιο αποδόσεως που προσφέρεται από ισοδύναμες σε κίνδυνο εναλλακτικές επενδύσεις τις οποίες θυσιάζει η επιχείρηση. Ονομάζεται επίσης. απαιτούμενο επιτόκιο αποδόσεως. κόστος ευκαιρίας κεφαλαίου, γιατί απεικονίζει την απόδοση την οποία η επιχείρηση θυσιάζει επενδύοντας τα διαθέσιμα κεφάλαια της στην ανέγερση της πολυκατοικίας αντί σε έντοκα γραμμάτια του δημοσίου. 15

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΑΠΟΔΟΣΕΩΣ ΧΩΡΙΣ ΚΙΝΔΥΝΟ 2/2 Το κόστος ευκαιρίας κεφαλαίου είναι 18% και η (ΚΠΑ) της πολυκατοικίας: η διαφορά μεταξύ της (ΠΑ) και του κόστους κατασκευής της είναι: (ΚΠΑ)= 380 (1,18) -1-300 = 22 εκατομμύρια. Με άλλα λόγια, για την επιχείρηση η πολυκατοικία αξίζει περισσότερο από ότι κοστίζει σήμερα η κατασκευή της, η λήψη της σχετικής επενδυτικής αποφάσεως συμβάλει στην αύξηση της αγοραίας αξίας της επιχειρήσεως κατά 22 εκατ.. 16

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΑΠΟΔΟΣΕΩΣ ΜΕ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 1/6 Μέχρι τώρα υποθέσαμε ότι η χρηματική εισροή των 380 εκατομμύρια αποτελεί μια σίγουρη είσπραξη μετά από ένα έτος. Η τιμές που προβλέψαμε ότι θα πουλήσουμε τα διαμερίσματα εμπεριέχουν αβεβαιότητα. Υπάρχει, ακόμη, η πιθανότητα να μην πουλήσουμε. Από την άλλη πλευρά, τα έντοκα γραμμάτια θα αποδώσουν με βεβαιότητα 18 %. Επομένως, ως αγοραστές των διαμερισμάτων θα δίναμε τιμή αγοράς χαμηλότερη των 322 εκατομμυρίων. 17

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΑΠΟΔΟΣΕΩΣ ΜΕ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 2/6 Η επιχείρηση πωλητής επίσης: Δεν είναι βέβαιη ότι θα εισπράξει μετά από ένα έτος 380 εκατομμύρια. Αν π.χ. δεν καταφέρει να προπουλήσει τα διαμερίσματα κατά το χρόνο της ενάρξεως της κατασκευής τους. Η επιχείρηση δεν θα δεχόταν να επενδύσει σήμερα 322 εκατομμύρια για την ανέγερση της πολυκατοικίας, αφού το ποσό αυτό θα μπορούσε να το επενδύσει σε έντοκα γραμμάτια και με βεβαιότητα 100% να εισπράξει 380 εκατομμύρια μετά από ένα έτος. Επομένως, και για τους αγοραστές και για την επιχείρηση η παρούσα αξία (ΠΑ) της πολυκατοικίας είναι μικρότερη από 322 εκατομμύρια. 18

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΑΠΟΔΟΣΕΩΣ ΜΕ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 3/6 Ο κίνδυνος (risk) διαφέρει μεταξύ των επενδύσεων. Η επένδυση σε έντοκα γραμμάτια του δημοσίου δεν έχει πρακτικά κανένα κίνδυνο (risk - free). Η επένδυση στην πολυκατοικία έχει κίνδυνο ο οποίος είναι διαφορετικός από αυτόν που συνεπάγονται άλλες επενδύσεις. π.χ είναι μικρότερος από τον κίνδυνο που έχει μια επένδυση σε εξοπλισμό εκμεταλλεύσεως ορυχείων. 19

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΑΠΟΔΟΣΕΩΣ ΜΕ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 4/6 Έστω ότι: Η επένδυση στην πολυκατοικία συνεπάγεται τον ίδιο κίνδυνο με την επένδυση σε μετοχές οικοδομικών εταιριών που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο. Η αναμενόμενη ετήσια απόδοση των μετοχών οικοδομικών εταιριών είναι 24%. Το ισοδύναμο από απόψεως κινδύνου κόστος ευκαιρίας κεφαλαίου είναι 24%. Επομένως, 24 % θα είναι επιτόκιο προεξόφλησης των 380 εκατομμυρίων. 24 % = θυσιαζόμενη απόδοση των μετοχών των οικοδομικών εταιρειών. Συνεπώς έχουμε: (ΠΑ) = 380 (1,24) -1 = 306,5 εκατομμύρια. (ΚΠΑ) = 306,5-300 = 6,5 εκατομμύρια. 20

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΑΠΟΔΟΣΕΩΣ ΜΕ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 5/6 Αν όλοι οι επενδυτές συμφωνούν με τις εκτιμήσεις της επιχειρήσεως όσον αφορά: τη χρηματική εισροή των 380 εκατομμύρια μετά από ένα έτος. και το βαθμό του κινδύνου που εκφράζεται με το κόστος ευκαιρίας κεφαλαίου 24%. τότε η πολυκατοικία αξίζει σήμερα 306,5 εκατ. = 380 (1,24) -1. Η αύξηση της αξίας της επιχειρήσεως, λαμβάνοντας υπ' όψη τον κίνδυνο, είναι πολύ μικρότερη απ' ότι ήταν πριν: 6,5 εκατομμύρια έναντι 22 εκατομμυρίων. Ο υπεύθυνος χρηματοοικονομικής διοικήσεως θα πρέπει να εξετάζει τους παράγοντες. Χρόνο και αβεβαιότητα στον προσδιορισμό της αξίας της επιχειρήσεως. 21

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΑΠΟΔΟΣΕΩΣ ΜΕ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 6/6 Συμπέρασμα: η χρηματική εισροή των 380 εκατομμυρίων. Αξίζει 380 εκατομμύρια αν μπορεί να πραγματοποιηθεί αμέσως. Αξίζει λιγότερο (322 εκατομμύρια ευρώ) αν πραγματοποιηθεί με συνθήκες πλήρους βεβαιότητας μετά από ένα έτος. Αξίζει ακόμη λιγότερο (306,5 εκατομμύρια). αν η επένδυση στην πολυκατοικία συνεπάγεται τον ίδιο κίνδυνο με τις μετοχές των οικοδομικών επιχειρήσεων. Όσο μεγαλύτερη η αβεβαιότητα τόσο μικρότερη είναι η παρούσα αξία: προεξόφληση με ένα υψηλό επιτόκιο προεξοφλήσεως. υψηλό κόστος ευκαιρίας κεφαλαίου. υψηλή αναμενόμενη απόδοση μιας ισοδύναμης από απόψεως κινδύνου εναλλακτικής επενδύσεως. 22

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΑΠΟΔΟΣΕΩΣ 1/4 Ένας εναλλακτικός τρόπος αξιολόγησης επενδυτικής πρότασης: Προσδιορισμός της αναμενόμενης απόδοση της επενδύσεως στην πολυκατοικία και σύγκριση με τις αποδόσεις ισοδύναμων επενδύσεων από απόψεως κινδύνου. Η αναμενόμενη απόδοση του κεφαλαίου. 23

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΑΠΟΔΟΣΕΩΣ 2/4 Η αναμενόμενη απόδοση του κεφαλαίου που επενδύεται για την ανέγερση της πολυκατοικίας είναι: το κέρδος που αναμένει να πραγματοποιήσει η επιχείρηση στο τέλος του έτους εκφρασμένο ως ποσοστό της αρχικής επενδύσεως. 24

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΑΠΟΔΟΣΕΩΣ 3/4 Το κόστος ευκαιρίας κεφαλαίου είναι η απόδοση που θυσιάζεται 24 %. επειδή η επιχείρηση δεν επενδύει τα διαθέσιμα κεφάλαια της σε μετοχές οικοδομικών εταιριών που έχουν τον ίδιο κίνδυνο, προκειμένου να τα επενδύσει για την ανέγερση της πολυκατοικίας. Η αναμενόμενη απόδοση της επένδυσης στην πολυκατοικία είναι 26,7% > 24%. Το όφελος είναι μεγαλύτερο από την αντίστοιχη θυσία. 25

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΑΠΟΔΟΣΕΩΣ 4/4 Κανόνες λήψης επενδυτικών αποφάσεων: α) Κανόνας της καθαρής παρούσας αξίας (ΚΠΑ). Σύμφωνα με τον κανόνα αυτό μια επενδυτική πρόταση είναι συμφέρουσα όταν έχει θετική καθαρή παρούσα αξία. β) Κανόνας του επιτοκίου αποδόσεως (R). Σύμφωνα με τον κανόνα αυτό μια επενδυτική πρόταση είναι συμφέρουσα, όταν το αναμενόμενο επιτόκιο αποδόσεως της είναι μεγαλύτερο από το ισοδύναμο από απόψεως κινδύνου κόστος ευκαιρίας κεφαλαίου. 26

ΡΑΝΤΑ ΕΤΗΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΡΡΟΩΝ 1/6 Οι ετήσιες καθαρές χρηματορροές της επενδύσεως αποτελούν μια ράντα. Η ράντα αυτή καλύπτει: τόσο την περίοδο κατασκευής. όσο και την περίοδο λειτουργικής ζωής της επενδύσεως. Παραδοχή: οι ετήσιες καθαρές χρηματορροές λαμβάνουν χώρα στο τέλος των αντίστοιχων ετών. 27

ΡΑΝΤΑ ΕΤΗΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΡΡΟΩΝ 2/6 Τοποθετούμε το έτος μηδέν με δύο τρόπους: Στο τέλος της περιόδου κατασκευής του έργου, δηλαδή στο χρόνο της περατώσεως του, στον οποίο αρχίζει και η περίοδος της λειτουργικής ζωής του. Σχήμα 1. Ράντα ετήσιων καθαρών χρηματορροών 2/6, πηγή: Διδάσκων (2015). 28

ΡΑΝΤΑ ΕΤΗΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΡΡΟΩΝ 3/6 Στην έναρξη της περιόδου κατασκευής του έργου. Σχήμα 2. Ράντα ετήσιων καθαρών χρηματορροών 3/6, πηγή: Διδάσκων (2015). 29

ΡΑΝΤΑ ΕΤΗΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΡΡΟΩΝ 4/6 Επομένως: αν η περίοδος κατασκευής είναι m έτη και η περίοδος λειτουργικής ζωής του έργου είναι n έτη, τότε το πλήθος των ετήσιων καθαρών χρηματορροών της επενδύσεως θα είναι m+n. H ετήσια καθαρή χρηματορροή ΧΡ t μπορεί να δείχνει: Είτε εκροή οπότε θα είναι αρνητική. Είτε εισροή οπότε θα είναι θετική. 30

ΡΑΝΤΑ ΕΤΗΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΡΡΟΩΝ 5/6 Eπιλέγουμε τον πρώτο τρόπο για τους εξής λόγους: Το άθροισμα των ανηγμένων στο έτος 0 ετήσιων καθαρών επενδυτικών χρηματορροών εμφανίζει το κόστος του επενδυτικού έργου. Το εν λόγω κόστος περιλαμβάνει και τους τόκους των καθαρών επενδυτικών εκροών. Δεδομένου ότι οι τόκοι αυτοί δημιουργούνται κατά την περίοδο κατασκευής του έργου, ονομάζονται τόκοι κατασκευαστικής περιόδου. 31

ΡΑΝΤΑ ΕΤΗΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΡΡΟΩΝ 6/6 Το άθροισμα των προεξοφλημένων στο έτος μηδέν ετήσιων καθαρών χρηματορροών εμφανίζει την αξία του επενδυτικού έργου, η οποία απεικονίζει την τιμή πώλησης του κατά το χρόνο έναρξης της λειτουργίας του. 32

Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ 1/11 Η περίοδος επανείσπραξης μιας επένδυσης είναι: ο αριθμός των ετών λειτουργίας της στον οποίο οι σωρευτικές ετήσιες καθαρές χρηματορροές ισούνται με το μηδέν. το άθροισμα των καθαρών λειτουργικών χρηματορροών (εισροών) ισούται με το άθροισμα των καθαρών επενδυτικών χρηματορροών (εκροών). Η ευρεία χρησιμοποίηση της μεθόδου οφείλεται: στο γεγονός είναι απλή και τα αποτελέσματά της γίνονται εύκολα κατανοητά. 33

Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ 2/11 Έστω ότι οι καθαρές χρηματορροές μετά από φόρους της εξεταζόμενης επενδύσεως έχουν προσδιοριστεί ως εξής: Σχήμα 3. Πίνακας δεδομένων, πηγή: Διδάσκων (2015). Ζητείται να προσδιοριστεί η αναμενόμενη περίοδος επανείσπραξης της επενδύσεως αυτής. 34

Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ 3/11 Σχήμα 4. Επίλυση άσκησης, πηγή: Διδάσκων (2015). Η περίοδος επανείσπραξης του αρχικού κόστους της επενδύσεως (20.000 χιλ.) είναι 4 έτη. Δηλαδή η επιχείρηση θα ανακτήσει το αρχικό κόστος της επενδύσεως μετά από 4 έτη. 35

Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ 4/11 Η μέθοδος αυτή προσδιορίζει μόνο τη χρονική περίοδο λειτουργίας της επενδύσεως κατά την οποία αναμένεται να ανακτηθεί το αρχικό κόστος της δίνει τον αναμενόμενο βαθμό ρευστοποιήσεως και όχι το βαθμό οικονομικής αποδόσεως της επενδύσεως. Για το λόγο αυτό: Η μέθοδος αυτή πρέπει να χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με τους κανόνες προεξοφλημένων χρηματορροών εφόσον η επιχείρηση θεωρεί ότι ο βαθμός ρευστοποιήσεως της επενδύσεως αποτελεί επίσης σημαντικό παράγοντα για τη λήψη της σχετικής επενδυτικής αποφάσεως. 36

Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ 5/11 Παράδειγμα: Έστω οι καθαρές χρηματορροές (μετά από φόρους) είναι: Σχήμα 5. Δεδομένα άσκησης, πηγή: Διδάσκων (2015). 37

Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ 6/11 Σχήμα 6. Πίνακας δεδομένων και επίλυση, πηγή: Διδάσκων (2015). Επομένως, η περίοδος επανείσπραξης του αρχικού κόστους της επενδύσεως είναι μεταξύ 5 και 6 έτη. Για την ακρίβεια είναι 5 + 5/20 = 5 1/4 έτη, δηλαδή 5 έτη και 3 μήνες ή 0,25 *12 = 3 μήνες. 38

Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ 7/11 Μια επενδυτική πρόταση γίνεται αποδεκτή, αν η αναμενόμενη περίοδος επανείσπραξης είναι μικρότερη από την απαιτούμενη περίοδο επανείσπραξης. π.χ. αν η παραπάνω επιχείρηση έχει καθορίσει ως απαιτούμενη περίοδο επανείσπραξης την περίοδο των 4 ετών, τότε θα απορρίψει την πρόταση. 39

Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ 8/11 Σε ορισμένες περιπτώσεις ο κανόνας της περιόδου επανείσπραξης χρησιμοποιείται ως περιορισμός στη διαδικασία λήψεως επενδυτικών αποφάσεων, εξαιρούνται από περαιτέρω αξιολόγηση οι προτάσεις των οποίων η περίοδος επανείσπραξης είναι μεγαλύτερη από την απαιτούμενη. Στις περιπτώσεις αυτές, η απαιτουμένη περίοδος πρέπει να βασίζεται στη διάρκεια λειτουργικής ζωής της επένδυσης. Ο κύκλος ζωής του προϊόντος που θα παραχθεί από την επένδυση. Ο κίνδυνος οικονομικής απαξιώσεως λόγω τεχνολογικών εξελίξεων. Ο κίνδυνος αλλαγής των προτιμήσεις των καταναλωτών. 40

Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ 9/11 Η επιχείρηση πρέπει να καθορίζει για κάθε επένδυση και την απαιτούμενη γι' αυτήν περίοδο επανείσπραξης, ανάλογα με τη φύση και τους κινδύνους που συνεπάγεται η επένδυση αυτή για την επιχείρηση. 41

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ 1/4 Δεν εξετάζει τις ετήσιες καθαρές λειτουργικές χρηματορροές που αναμένονται μετά την περίοδο επανείσπραξης: έτος 0 1 2 3 4 5 6 1ή Επιλογή -100 20 30 50 30 20 10 2ή Επιλογή -100 5 20 40 80 160 320 Αν η απαιτούμενη περίοδος είναι τα 3 έτη επιλέγουμε την 1. Το μειονέκτημα αυτό είναι σημαντικό: ο καθορισμός της απαιτούμενης περιόδου επανείσπραξης δεν βασίζεται συνήθως σε οικονομικούς παράγοντες. μάλλον εκφράζει την προτίμηση κινδύνου αναφορικά με την ρευστότητα της επένδυσης. 42

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ 2/4 Δεν εξετάζει τη χρονική αξία του χρήματος. Όλες οι καθαρές λειτουργικές χρηματορροές έχουν σήμερα την ίδια αξία ανεξάρτητα από τον χρόνο στο οποίο αναμένεται η πραγματοποίηση τους. Δεν λαμβάνει υπόψη ούτε και κατά την περίοδο επανείσπραξης, το κόστος των δεσμευόμενων στην επένδυση κεφαλαίων. επομένως δεν εξετάζει ένα σημαντικό στοιχείο κόστους της επένδυσης. 43

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ 3/4 Οι καταναλωτές ενέργειας θεωρούν. τις επενδύσεις σε εξοικονόμηση ενέργειας δεύτερης προτεραιότητας συγκριτικά. με τις επενδύσεις για την επιχειρηματική τους ανάπτυξη. Η αξιολόγηση των επενδύσεων για επιχειρηματική ανάπτυξη γίνεται με μεθόδους προεξοφλημένων χρηματορροών. χρησιμοποιώντας ως επιτόκιο προεξοφλήσεως το κόστος ευκαιρίας των κεφαλαίων 12% - 20%. 44

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ 4/4 Αντίθετα: για την αξιολόγηση επενδύσεων εξοικονόμησης ενέργειας χρησιμοποιούνται πολύ περιοριστικοί κανόνες λήψεως αποφάσεων Μέθοδος επανείσπραξης. 45

ΑΣΚΗΣΗ 1/12 Υπόθεση: Οι καταβολές γίνονται στο τέλος κάθε έτους. Ο πινάκας εμφανίζει τα αποτελέσματα της αξιολογήσεως τριών αμοιβαίως αποκλειόμενων επενδύσεων. Η κατάταξη των επενδύσεων σε προτεραιότητα έγινε με βάση τον κανόνα της περιόδου επανείσπραξης. Σχήμα 7. Άσκηση 1/12, πηγή: Διδάσκων (2015). 46

ΑΣΚΗΣΗ 2/12 Η τελευταία στήλη του πίνακα εμφανίζει την καθαρή παρούσα αξία καθεμιάς επενδύσεως, υποθέτοντας ότι το κόστος κεφαλαίου της επιχειρήσεως είναι r = 0,10. Για την επένδυση Α κάνουμε για παράδειγμα τους παρακάτω υπολογισμό σχετικά με τον κανόνα ΚΠΑ. 47

ΑΣΚΗΣΗ 3/12 Η χρησιμοποίηση του κανόνα της (ΚΠΑ) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η επένδυση Γ αποτελεί την καλύτερη επενδυτική πρόταση. η Α έχει αρνητική (ΚΠΑ) και πρέπει να απορριφθεί χωρίς άλλη εξέταση, ενώ η Β γίνεται μεν αποδεκτή αλλά δεν επιλέγεται. 48

ΑΣΚΗΣΗ 4/12 Ας υποθέσουμε ότι η συγκεκριμένη επιχείρηση χρησιμοποιεί τον κανόνα της περιόδου επανείσπραξης. Έστω ότι η απαιτούμενη περίοδος επανείσπραξης είναι δύο έτη. Με τη χρησιμοποίηση του κανόνα αυτού η επενδυτική πρόταση Γ απορρίπτεται, επειδή ο χρόνος επανείσπραξης είναι 4 έτη, και γίνονται αποδεκτές οι επενδυτικές προτάσεις Α και Β. 49

ΑΣΚΗΣΗ 5/12 Μεταξύ των προτάσεων Α και Β, η Α είναι καλύτερη, επειδή έχει τη συντομότερη περίοδο επανείσπραξης. τα αποτελέσματα που δίνει ο κανόνας της περιόδου επανείσπραξης είναι πλήρως αντίθετα από τα αποτελέσματα του κανόνα της (ΚΠΑ). 50

Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ 10/11 Πρόσθετο μειονέκτημα της μεθόδου: όταν εφαρμόζεται για την επιλογή μεταξύ αμοιβαίως αποκλειόμενων επενδύσεων. δεν λαμβάνει υπόψη τη διαφοροποίηση των εναλλακτικών επενδύσεων από απόψεως μεγέθους αρχικού κόστους επενδύσεως. 51

Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ 11/11 Μερικές επιχειρήσεις που εφαρμόζουν τον κανόνα της περιόδου επανείσπραξης, χρησιμοποιούν τις προεξοφλημένες καθαρές χρηματορροές της επενδύσεως. Στην περίπτωση αυτή η μέθοδος ονομάζεται προεξοφλημένη περίοδος επανείσπραξης (discounted payback period). οι αναμενόμενες καθαρές χρηματορροές προεξοφλούνται σε παρούσα αξία με επιτόκιο που ισούται με το κόστος κεφαλαίου της επιχειρήσεως. Ουσιαστικά αναζητούμε την επένδυση που πρώτη θα δώσει ΚΠΑ = 0. 52

ΠΡΟΕΞΟΦΛΗΜΕΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ Η προεξοφλημένη περίοδος επανείσπραξης του αρχικού κόστους της επενδύσεως προσδιορίζεται από την εξίσωση: έστω χ έτη. όπου r παριστά το ετήσιο κόστος κεφαλαίου της επιχειρήσεως. 53

ΑΣΚΗΣΗ 6/12 Η βιομηχανική επιχείρηση "ΔΕΜ Α.Ε." επιθυμεί να προσδιορίσει την προεξοφλημένη περίοδο επανείσπραξης του αρχικού κόστους επενδύσεως. Σχεδιάζει την εγκατάσταση μιας μονάδας συμπαραγωγής θερμότητας και ηλεκτρισμού για να καλύψει αντίστοιχες ενεργειακές ανάγκες της παραγωγικής της διαδικασίας. Το κόστος κεφαλαίου της επιχειρήσεως είναι 10%. 54

ΑΣΚΗΣΗ 7/12 Οι ετήσιες καθαρές χρηματορροές (μετά από φόρους) της επενδύσεως είναι οι εξής: Σχήμα 8. Άσκηση 7/12, πηγή: Διδάσκων (2015). 55

ΑΣΚΗΣΗ 8/12 Το συνολικό κόστος επενδύσεως θα επανεισπραχθεί μεταξύ 4 και 5 ετών. Η ακριβής περίοδος ισούται με 4+1795/3725 = 4,48 4,5 έτη ή 4 έτη και 6 μήνες. Σχήμα 9. Άσκηση 7/12, πηγή: Διδάσκων (2015). 56

ΑΣΚΗΣΗ 9/12 Ο κανόνας της προεξοφλημένης περιόδου επανείσπραξης είναι χρήσιμος στην περίπτωση που επιθυμούμε να εξετάσουμε: Τον κίνδυνο από σημαντικές εξελίξεις του εξωτερικού περιβάλλοντος. Που απειλούν τη μελλοντική συνέχιση της ωφέλιμης ζωής της επενδύσεως. Παραδείγματα τέτοιων εξελίξεων είναι: οι μεγάλες τεχνολογικές αλλαγές που μηδενίζουν την οικονομική αξία υφιστάμενων πάγιων περιουσιακών στοιχείων, οι εθνικοποιήσεις εγκαταστάσεων σε ξένες χώρες κ.λπ. Αυτός ο κίνδυνος μπορεί να οδηγήσει στην απότομη διακοπή μιας επένδυσης. 57

ΑΣΚΗΣΗ 10/12 Επομένως, ο κανόνας της προεξοφλημένης περιόδου επανείσπραξης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση του κινδύνου που διατρέχει η επένδυση σχετικά με τη χρονική περίοδο κατά την οποία αναμένεται ότι θα λειτουργεί. Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι η επιχείρηση "ΔΕΜ Α.Ε." εξετάζει την επένδυση για τη συμπαραγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού με αναφορά στο εργοστάσιο της που είναι εγκατεστημένο στη ξένη χώρα Β. Αν, τέλος, το εργοστάσιο εθνικοποιηθεί από τη ξένη κυβέρνηση σε χρόνο μικρότερο από 4,5 έτη, τότε η επιχείρηση δεν θα επανεισπράξει το συνολικό κόστος της επενδύσεως. 58

ΑΣΚΗΣΗ 11/12 Αν η επιχείρηση είναι σε θέση να εκτιμήσει τον κίνδυνο εθνικοποιήσεως: σε όρους χρονικής περιόδου. από την έναρξη της λειτουργίας της μονάδας συμπαραγωγής θερμότητας και ηλεκτρισμού. τότε ο κανόνας της προεξοφλημένης περιόδου επανείσπραξης προσφέρει μια κατάλληλη βάση για την ανάλυση κινδύνου της επενδύσεως. 59

ΑΣΚΗΣΗ 12/12 Άσκηση: Οι ταμειακές ροές δυο επενδύσεων Α και Β είναι: A: (-2000, 500, 600, 700, 800) B: (-2000, 950, 850, 400, 300) Να βρεθεί η προεξοφλημένη περίοδος επανείσπραξης. 60

Βιβλιογραφία 1/2 Θεμιστοκλής Λαζαρίδης, Γεώργιος Κοντέος, Νικόλαος Σαριαννίδης (2013) Σύγχρονη Χρηματοοικονομική Ανάλυση, 1 η έκδοση, ISBN 978-960-93-5138-6. Βασιλείου και Ηρειώτης (2008), Χρηματοοικονομική Διοίκηση Θεωρία και Πρακτική, Rosilli. Αρτίκης (2002), ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ, Interbooks. Χρηματοδότηση επιχειρήσεων /Δασκάλου Γ., Αθήνα: εκδ. Σύγχρονη Εκδοτική, 1999. 61

Βιβλιογραφία 2/2 Χρηματοοικονομική διοίκηση /Αρτίκης Γ..,Αθήνα: εκδ. Σταμούλη, 1996. Οικονομικό management /Siegel J.- Shim J., Αθήνα: εκδ. Singular, 1991. Χρηματοοικονομική διοίκηση /Παπούλιας Γ., Αθήνα: εκδ. Παπούλια, 1993. Principles of corporate finance /Brealey R.-Myers S., New York: McGraw Hill, 1996. 62

Τέλος Ενότητας