Ο επιπολασμός της υπέρτασης και των φαινοτύπων της ανάλογα με την ηλικία και το φύλο σε παιδιά σχολικής ηλικίας στην Ελλάδα: μελέτη Healthy Growth

ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Ο επιπολασμός της υπέρτασης και των φαινοτύπων της ανάλογα με την ηλικία και το φύλο σε παιδιά σχολικής ηλικίας στην Ελλάδα: μελέτη Healthy Growth 1,2 Χ. Τσιριμιάγκου, 1 Κ. Καράτζη, 2 Α.Δ. Πρωτογέρου, 1 Γ. Μοσχώνης, 1 Ο. Ανδρούτσος, 3 Γ.Π. Χρούσος, 4 Χ. Λιονής, 1 Γ. Μανιός 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Σχολή Επιστημών Υγείας και Αγωγής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, Ελλάδα 2 Μονάδα Καρδιαγγειακής Πρόληψης και Έρευνας, Τμήμα Παθολογικής Φυσιολογίας, Τμήμα Ιατρικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, Ελλάδα 3 Α Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική, Νοσοκομείο Παίδων Αγία Σοφία, Τμήμα Ιατρικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, Ελλάδα 4 Κλινική Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής, Τμήμα Ιατρικής, Ηράκλειο, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Κρήτη, Ελλάδα

1 Chen X, Wang Y Circulation (2008), 2 Recarti C, Unger T Curr Atheroscler Rep (2013) ΕΙΣΑΓΩΓΗ Παιδική/εφηβική υπέρταση Φαινόμενο tracking 1 Παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνο στην ενήλικο ζωή 2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1 Chen X, Wang Y Circulation (2008), 2 Recarti C, Unger T Curr Atheroscler Rep (2013), 3 Belsha CW et al. Am J Hypertens (1998), 4 Sorof JM et al. Pediatrics (2003), 5 Litwin M et al. Pediatr Neprhol (2010) Παιδική/εφηβική υπέρταση Φαινόμενο tracking 1 Παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνο στην ενήλικο ζωή 2 Βλάβη οργάνου-στόχου 3-5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Επιπολασμός παιδικής υπέρτασης Υψηλά ποσοστά 1 Rosner B et al. Hypertension (2013), 2 Schwandt P et al. Am J Hypertens (2015), 3 Marras AR et al. G Ital Cardiol (Rome) (2010), 4 Maldonado J et al. Blood Press (2011), 5 Ramos E, Barros H Rev Port Cardiol (2005) ΗΠΑ: προ-υπέρταση+υπέρταση 20% 1 Ευρώπη: υπέρταση 7,3% 2 9,4% 3... 12,8% 4...22% 5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Επιπολασμός παιδικής υπέρτασης Υψηλά ποσοστά ΗΠΑ: προ-υπέρταση+υπέρταση 20% 1 Ευρώπη: υπέρταση 7,3% 2 9,4 % 3... 12,8% 4... 22% 5 Εξαρτάται από 1 Rosner B et al. Hypertension (2013), 2 Schwandt P et al. Am J Hypertens (2015), 3 Marras AR et al. G Ital Cardiol (Rome) (2010), 4 Maldonado J et al. Blood Press (2011), 5 Ramos E, Barros H Rev Port Cardiol (2005), 6 Lurbe E et al. ESH Guidelines J Hypertens (2016) διαγνωστικά κριτήρια υπέρτασης 6 μεθοδολογία μέτρησης ΑΠ πίνακες αναφοράς

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Επιδημιολογία παιδικής υπέρτασης στην Ελλάδα Ελλιπή δεδομένα Μικρά δείγματα πληθυσμού Διακυμάνσεις στα αποτελέσματα των μελετών

ΣΚΟΠΟΣ Εκτίμηση επιπολασμού υπέρτασης ανάλογα με την ηλικία και το φύλο Εκτίμηση επιπολασμού φαινοτύπων υπέρτασης σε ένα μεγάλο δείγμα Ελλήνων μαθητών

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Healthy Growth Study Συγχρονική επιδημιολογική μελέτη 77 Δημοτικά σχολεία Αττική, Αιτωλοακαρνανία, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο Πληθυσμός 2.655 μαθητές Ε και ΣΤ Δημοτικού Τυχαία δειγματοληψία Γραπτή συγκατάθεση κηδεμόνων

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Ανθρωπομετρικά στοιχεία Σωματικό Βάρος (Seca Alpha, Model 770, Hamburg, Germany) Ύψος (Leicester Height Measure, Invicta Plastics, Oadby, UK) ΔΜΣ Περιφέρεια Μέσης (Hoechstmass, Germany) Βιοχημικοί δείκτες έπειτα από ολονύκτια νηστεία

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Διατροφική Πρόσληψη 3 ανακλήσεις 24ώρου (2 καθημερινές ημέρες, 1 Σαββατοκύριακου) Αξιολόγηση Φυσικής Δραστηριότητας Βηματoμετρήτης (Yamax SW-200 Digiwalker; Yamax Corporation, Tokyo, Japan)

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Μέτρηση Αρτηριακής Πίεσης Καθιστή στάση 5 λεπτά ηρεμίας Μέτρηση περιφέρειας βραχίονα κατάλληλο μέγεθος περιχειρίδας Πιεσόμετρο υδραργύρου 2 επαναλήψεις ή 3 αν υπήρχε διαφορά >10mmHg

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Ταξινόμηση Υπέρτασης Προ-υπέρταση Συστολική ή/και Διαστολική ΑΥ Στάδιο 1 Υπέρτασης Στάδιο 2 Υπέρτασης Μεμονωμένη Συστολική Υπέρταση (ISH) 90 η -95 η εκατοστιαία θέση ΣΑΠ ή/και ΔΑΠ 95 ης εκατοστιαίας θέσης 95 η -99 η εκατοστιαία θέση +5mmHg >99 η εκατοστιαία θέση +5mmHg Μη φυσιολογική ΣΑΠ- φυσιολογική ΔΑΠ Μεμονωμένη Διαστολική Υπέρταση (IDH) Μη φυσιολογική ΔΑΠ- φυσιολογική ΣΑΠ Συστολική-Διαστολική Υπέρταση (SDH) Συνδυασμός μη φυσιολογικών επιπέδων ΣΑΠ&ΔΑΠ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ ΣΥΣΤΟΛΙΚΗΣ, ΔΙΑΣΤΟΛΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΠΡΟ-ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ/ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΦΥΛΟ ΣΑΠ: Συστολική Αρτηριακή Πίεση ΔΑΠ: Διαστολική Αρτηριακή Πίεση

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ ΣΥΣΤΟΛΙΚΗΣ, ΔΙΑΣΤΟΛΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΠΡΟ-ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ/ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΣΑΠ: Συστολική Αρτηριακή Πίεση ΔΑΠ: Διαστολική Αρτηριακή Πίεση

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ ΦΑΙΝΟΤΥΠΩΝ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ISH: Μεμονωμένη Συστολική Υπέρταση IDH: Μεμονωμένη Διαστολική Υπέρταση SDH: Συστολική και Διαστολική Υπέρταση

ΣΥΖΗΤΗΣΗ Επιπολασμός προ-υπέρτασης + υπέρτασης: 37,2%

ΣΥΖΗΤΗΣΗ NHANES 1988-2008 [Rosner B et al. (2013)] Πληθυσμός Προυπέρταση+υπέρταση (%) 11.636 15,9 Επιπολασμός προ-υπέρτασης + υπέρτασης: 37,2% Lo JC et al. 2013 199.513 18,1 IDEFICS [Moraes AC et al. (2014)] Γερμανία (PEP Family Heart Study) [Schwandt P. et al. (2015)] Ιταλία [Marras AR et al. (2010)] Πορτογαλία [Ramos E, Barros H (2005)] Πορτογαλία [Maldonado J et al. (2011)] 5.221 22,9 22.051 22 839 19,7 2.023 35,4 5.381 32,7

ΣΥΖΗΤΗΣΗ NHANES 1988-2008 [Rosner B et al. (2013)] Πληθυσμός Προυπέρταση+υπέρταση (%) 11.636 15,9 Lo JC et al. 2013 199.513 18,1 Επιπολασμός προ-υπέρτασης + υπέρτασης: 37,2% Η.Π.Α. IDEFICS [Moraes AC et al. (2014)] Γερμανία (PEP Family Heart Study) [Schwandt P. et al. (2015)] Ιταλία [Marras AR et al. (2010)] Πορτογαλία [Ramos E, Barros H (2005)] Πορτογαλία [Maldonado J et al. (2011)] 5.221 22,9 22.051 22 839 19,7 2.023 35,4 5.381 32,7

ΣΥΖΗΤΗΣΗ NHANES 1988-2008 [Rosner B et al. (2013)] Πληθυσμός Επιπολασμός προ-υπέρτασης + υπέρτασης: 37,2% Προυπέρταση+υπέρταση (%) 11.636 15,9 Lo JC et al. 2013 199.513 18,1 Η.Π.Α. IDEFICS [Moraes AC et al. (2014)] Γερμανία (PEP Family Heart Study) [Schwandt P. et al. (2015)] Ιταλία [Marras AR et al. (2010)] Πορτογαλία [Ramos E, Barros H (2005)] Πορτογαλία [Maldonado J et al. (2011)] 5.221 22,9 22.051 22 839 19,7 2.023 35,4 5.381 32,7 Ευρώπη

ΣΥΖΗΤΗΣΗ NHANES 1988-2008 [Rosner B et al. (2013)] Πληθυσμός Προυπέρταση+υπέρταση (%) 11.636 15,9 Επιπολασμός προ-υπέρτασης + υπέρτασης: 37,2% Lo JC et al. 2013 199.513 18,1 IDEFICS [Moraes AC et al. (2014)] Γερμανία (PEP Family Heart Study) [Schwandt P. et al. (2015)] Ιταλία [Marras AR et al. (2010)] Πορτογαλία [Ramos E, Barros H (2005)] Πορτογαλία [Maldonado J et al. (2011)] 5.221 22,9 22.051 22 839 19,7 2.023 35,4 5.381 32,7 Ελλάδα: ~36-40% 1,2 1 Angelopoulos PD et al. Eur J Clin Nutr (2006), 2 Papandreou D et al. Ann Nutr Metab (2007)

ΣΥΖΗΤΗΣΗ Επιπολασμός προ-υπέρτασης + υπέρτασης: Αγόρια 34,8% - Κορίτσια 39,8%

ΣΥΖΗΤΗΣΗ Επιπολασμός προ-υπέρτασης + υπέρτασης: Αγόρια 34,8% - Κορίτσια 39,8% NHANES 1988-2008 [Rosner B et al. (2013)] Αγόρια προ-υπέρταση+υπέρταση (%) Κορίτσια προ-υπέρταση+υπέρταση (%) 19,2 12,6 Lo JC et al. 2013 20,6 15,6 IDEFICS [Moraes AC et al. (2014)] Πορτογαλία [Ramos E, Barros H (2005)] Πορτογαλία [Maldonado J et al. (2011)] 21,2 24,5 38,2 32,6 35,3 30,1

1 Chiolero A et al. J Hypertens (2007), 2 Marras AR et al. G Ital Cardiol (2010), 3 Karatzi K et al. J Hum Hypertens (2009), 4 Sorof JM et al. Am J Hypertens (2002) ΣΥΖΗΤΗΣΗ ISH: 11,9% Άλλες μελέτες: o Σουηδία: 1,7% 1 o Ιταλία: 4,6% 2 o Ελλάδα: 1-6% 3 Ο πιο κοινός φαινότυπος στα παιδιά 4

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ISH: ο πιο κοινός φαινότυπος παιδικής υπέρτασης Πραγματική κλινική σημασία στα παιδιά;

1 Protogerou AD et al. J Hypertens (2013), 2 Avolio AP et al. Hypertension (2009), 3 Ferreira DL et al. J Am Coll Cardiol (2015) ΣΥΖΗΤΗΣΗ ISH: ο πιο κοινός φαινότυπος παιδικής υπέρτασης Πραγματική κλινική σημασία στα παιδιά; κεντρική ΣΑΠ vs περιφερική ΣΑΠ 1-3

1 Protogerou AD et al. J Hypertens (2013), 2 Avolio AP et al. Hypertension (2009), 3 Ferreira DL et al. J Am Coll Cardiol (2015), 4 Grebla RC et al. J Hypertens (2010) ΣΥΖΗΤΗΣΗ ISH: ο πιο κοινός φαινότυπος παιδικής υπέρτασης Πραγματική κλινική σημασία στα παιδιά; κεντρική ΣΑΠ vs περιφερική ΣΑΠ 1-3 Υποχώρηση ISH στη μετέπειτα ενήλικο ζωή 4

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ επιπολασμός παιδικής υπέρτασης Κορίτσια Μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά ISH πιο κοινός φαινότυπος υπέρτασης σε αγόρια & κορίτσια

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ επιπολασμός παιδικής υπέρτασης Κορίτσια Μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά ISH πιο κοινός φαινότυπος υπέρτασης σε αγόρια & κορίτσια Μελλοντικοί στόχοι: >1 επισκέψεις μετρήσεις εκτός ιατρείου

Σας ευχαριστώ πολύ