ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΡΜΟΝΙΑ-ΟΣΤΙΝΑΤΟ (2) ΣΧΟΛΕΙΟ/ΤΑΞΗ: Α ΑΡ. ΜΑΘΗΤΩΝ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΠΕΡΙΟΔΟΣ: ΣΤΟΧΟΙ: ΑΚΡΟΑΣΗΣ: Επίπεδο 1ο Επίπεδο 2ο Επίπεδο 3ο Επίπεδο 4ο Επίπεδο 5ο Ακούσουν το τραγούδι «Έλα Ψυχούλα μου» του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα. ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ: Εξερευνούν το παράλληλο άκουσμα συνοδευτικών γραμμών σε μια μελωδία Τραγουδήσουν το τραγούδι «Έλα Ψυχούλα μου» του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα. Ενορχηστρώσουν μέρος του τραγουδιού «Έλα Ψυχούλα μου» του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα. Εκτελέσουν, σε ομάδες, τις συνθέσεις τους Αναγνωρίζουν το οστινάτο μέσα σε μια σύνθεση. Διακρίνουν πότε ακούγεται το οστινατο. Διακρίνουν το ρυθμικό από το μελωδικό οστινάτο. Εκτελέσουν ενορχηστρωμένο το τραγούδι «Έλα Ψυχούλα μου» του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα. ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΝΑΓΗ 1

ΣΥΝΘΕΣΗΣ: ΑΛΛΟΙ: Προσθέτουν στίχους στις συνοδευτικές γραμμές και τη μελωδία πάνω γραμμές. Ενορχηστρώνουν ρυθμικά τους στίχους που δημιούργησαν. Ερευνήσουν στο διαδίχτυο για πληροφορίες σχετικά με τη σύγχρονη Ελληνική Μουσική. Συνθέσουν, σε ομάδες, δικό τους ρυθμικό, ή μελωδικό οστινάτο πάνω σε δοσμένη μελωδία. Απαντούν ερωτήσεις πάνω σε μουσικές πληροφορίες. Αυτοαξιολογήσουν τις δημιουργίες τους και να αξιολογήσουν τις δημιουργίες των συμμαθητών τους. Να χρησιμοποιούν σωστή μουσική ορολογία και να εκφράζονται άνετα. Συνθέσουν, σε ομάδες, ρυθμικό, ή μελωδικό, οστινάτο πάνω σε δοσμένη μελωδία. Αναγνωρίζουν οπτικά το ρυθμικό ή το μελωδικό οστινάτο. Μεθοδολογία: Διερευνητική, Συνεργατική, Μετωπική. Οργάνωση τάξης: σε ομάδες ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΝΑΓΗ 2

ΠΟΡΕΙΑ: ΧΡΟΝΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΠΟΠΤΙΚΑ ΕΣΤΙΑΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 2-3 1. Φωνητική προθέρμανση (επισυνάπτεται) (ΑΝΤΡΗ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ) Πιάνο Φωνή Ορθότητα στον τόνο, αναπνοή και έκφραση 2 2. Εφαρμογή στίχων στα οστινάτι της φωνητικής προθέρμανσης: Οι μαθητές σκέφτονται στίχους που να ταιριάζουν με τα μελωδικά οστινάτι της προθέρμανσης π.χ. «Αχ καρδούλα μου» 2 3. Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και η κάθε ομάδα χτυπά από ένα ρυθμό που συναντάμε στην ενορχήστρωση. Ταυτόχρονα κάποιοι μαθητές τραγουδάνε τους στίχους που έγραψαν (βλ. δραστ. 2) Παρτιτούρες, πιάνο, σώμα (χέρια) Να χτυπάνε σωστά τους ρυθμούς και να απολαμβάνουν το τραγούδι και την εκτέλεση ρυθμών. 4. Ακρόαση: 5-8 Ακρόαση του τραγουδιού «Έλα ψυχούλα μου» και συμπλήρωση φύλλου ακρόασης. Να διακρίνουν π.χ. το οστινάτο, σε ποιο σημείο ακούγεται. Ίσως χρειαστεί να ακούσουν 2,3 φορές την πρώτη στροφή. Το μελωδικό οστινάτο θα το παίξω στο πιάνο πριν απαντήσουν τη σχετική ερώτηση. CD player, φύλλο ακρόασης Να απολαμβάνουν την ακρόαση και τις ασκήσεις και να απαντούν σωστά. 4 5. Διδασκαλία τραγουδιού: Τραγούδι «Έλα ψυχούλα μου». Παρτιτούρες, πιάνο Να αναπνέουν σωστά, να τραγουδούν σωστά. Να συγχρονίζονται, να ακολουθούν το ρυθμό. ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΝΑΓΗ 3

5-8 6. Ακρόαση: Ακρόαση διαφόρων αποσπασμάτων που χρησιμοποιούν διάφορα είδη οστινάτο (αρμονικό, μελωδικό, ρυθμικό) για να διακρίνουν τα είδη αυτά. CD player, φύλλο ακρόασης Να απολαμβάνουν την ακρόαση, τις πληροφορίες και τις ερωτήσεις στο φύλλο ακρόασης και να απαντούν σωστά. 10 7. Δημιουργική εργασία: Οι μαθητές συνθέτουν μελωδικά ή/και ρυθμικά οστινάτι για δοσμένες μελωδίες ή μελωδία για δοσμένο οστινάτο. Μουσικά όργανα, φυλλάδια δημιουργικής εργασίας Να απολαμβάνουν τη σύνθεση. Να συμμετέχουν όλοι. Να κατανοούν τις οδηγίες και να τις ακολουθούν. 10 8. Εκτέλεση των συνθέσεων των μαθητών και ανατροφοδότηση (δραστ. 2,3,4,5,6,7,8: ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΝΑΓΗ) Μουσικά όργανα, φυλλάδια δημιουργικής εργασίας. Να απολαμβάνουν την εκτέλεση, να συμμετέχουν όλοι, να συγχρονίζονται. Να μπορούν ως ακροατές να κάνουν σχόλια για τις συνθέσεις των άλλων αλλά και οι ίδιοι να αξιολογούν τις συνθέσεις τους και να εξηγούν πώς λειτούργησαν. Κριτήρια αξιολόγησης σύνθεσης. ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΝΑΓΗ 4

ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΝΑΓΗ 5

Έλα ψυχούλα μου (Μαχαιρίτσας) 1. Είσαι τόσο παιδί κατά βάθος, είσαι τόσο καλό κατά λάθος είσαι τόσο αφελής, που άμα θέλεις μπορείς, Όσα κάνουν οι ξύπνιοι να βρεις 2. Είσαι τόσο αστείο μορτάκι, σου φυλάω και το δαχτυλάκι που χει πάθει ζημιά, τι τον θες τον καβγάτι τον θες αφού πιάνεις λαβράκι R. Έλα ψυχούλα μου, έλα καρδούλα μου, ξέρω δεν είσαι ότι δείχνεις Άλλοι σε παίξανε, άλλοι σε μπλέξανε κλάψε γιατί όταν κλαις μικροδείχνεις Δάγκωσ τα χείλη σου, είμαι μαντήλι σου, σβήνω τον πάγο απ το βλέμμα Έλα στραβάδι μου, πιάσου απ το χάδι μου κράτα εδώ μην σε πάρει το ρέμα 3. Μην ποζάρεις σα μούτρο σε μένα, δεν σε παίζω με φύλλα κρυμμένα βρίσκω αυτή τη ρωγμή, που η ζωή ειν ορμή, το χαμένο λατρεύει κορμί 4. Δεν υπάρχουν νερά του Ιορδάνη, κι όταν πιάνεις μωρό μου λιμάνι μην τη ψάχνεις πολύ, όλοι αμαρτωλοί, όλοι είναι απ το ίδιο χαρμάνι R. Έλα ψυχούλα μου, έλα καρδούλα μου, ξέρω δεν είσαι ότι δείχνεις Άλλοι σε παίξανε, άλλοι σε μπλέξανε. ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΝΑΓΗ 6

Έλα ψυχούλα μου (Μαχαιρίτσας) 1. Αριθμήστε τα πιο κάτω μουσικά όργανα ανάλογα με την σειρά που μπαίνουν στο κομμάτι: Κιθάρα Ηλεκτρικό πιάνο Μπότα (των drums) Ντέφι 2. Ποιο είναι το μέτρο του κομματιού; 3. Το ηλεκτρικό πιάνο παίζει την πιο κάτω επαναλαμβανόμενη μελωδία (ostinato): Υπογραμμίστε στους στίχους το σημείο που ακούγεται η πιο πάνω μελωδία, στην πρώτη στροφή. 4. Ποιο έγχορδο με δοξάρι ακούγεται; ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΝΑΓΗ 7

OSTINATO (Ιταλ.) Το οστινάτο είναι ένα μουσικό σχήμα το οποίο επαναλαμβάνεται σε μέρος ενός κομματιού ή σε ολόκληρο το κομμάτι. Υπάρχουν 4 διαφορετικά είδη ostinato: Ρυθμικό. Μελωδικό. Αρμονικό (όπου επαναλαμβάνεται μια σειρά συγχορδιών). Συνδυασμός των πιο πάνω. ΑΚΡΟΑΣΗ Α: Θα ακούσετε διάφορα μουσικά αποσπάσματα τώρα και προσπαθήστε να διακρίνετε το είδος/είδη ostinato (π.χ. μελωδικό, ρυθμικό) που χρησιμοποιείται/ούνται στο κάθε ένα. 1. Wellscher Tanz (Αναγεννησιακός χορός της Γερμανίας) 2. Street Corner Kwela του Sam Sklair (Ένα δημοφιλές αστικό μουσικό στυλ της Νότιας Αφρικής. Kwela θα πει «πήγαινε ψηλά και νίκα» και έχει σχέση με την κοινωνική απελευθέρωση και αυξημένη ένταση της ζωής. Την δεκαετία του 1950, οι εκτελεστές ήταν αγόρια που είχαν μπάντες και έπαιζαν σφυρίχτρες στους δρόμους των διάφορων δήμων). 3. Induna Indaba ( Συγκέντρωση των αρχηγών. Στο κομμάτι αυτό παίζει κυρίως μια ορχήστρα από ξυλόφωνα από την φυλή Chopi της Μοζαμβίκης, επίσης ακούγονται αφρικάνικα φλάουτα). Πηγές: Bennett, Roy. Fortissimo, Κεφάλαιο 10. (Cambridge University Press, 1996), Μετάφραση: Ευαγγελία Παναγή. ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΝΑΓΗ 11

ΟΜΑΔΑ Α Να εκτελέσετε την πιο κάτω μελωδία στα μελωδικά σας όργανα. Στην συνέχεια να προσθέσετε μελωδικό ή/και ρυθμικό ostinato διάρκειας ενός μέτρου. Το μελωδικό σας ostinato θα πρέπει να περιέχει την πιο κάτω νότα σε ρυθμό που εσείς θα επιλέξετε: ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΝΑΓΗ 12

ΟΜΑΔΑ Β Να εκτελέσετε την πιο κάτω μελωδία στα μελωδικά σας όργανα. Στην συνέχεια να προσθέσετε μελωδικό ή/και ρυθμικό ostinato διάρκειας ενός μέτρου. Το μελωδικό σας ostinato θα πρέπει να περιέχει τις πιο κάτω νότες σε ρυθμό που εσείς θα επιλέξετε: ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΝΑΓΗ 13

ΟΜΑΔΑ Γ Να εκτελέσετε την πιο κάτω μελωδία στα μελωδικά σας όργανα. Στην συνέχεια να προσθέσετε μελωδικό ή/και ρυθμικό ostinato διάρκειας ενός μέτρου. Το μελωδικό σας ostinato θα πρέπει να περιέχει την πιο κάτω νότα σε ρυθμό που εσείς θα επιλέξετε: ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΝΑΓΗ 14

ΟΜΑΔΑ Δ Να συνθέσετε μια μελωδία 4 μέτρων για το πιο κάτω οστινάτο και να την εκτελέσετε στα μελωδικά σας όργανα. Χρησιμοποείστε τις πιο κάτω νότες: ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΝΑΓΗ 15