ΙΗΜΕΡΙ Α ΤΕΕ ΣΜΕ ΣΜΕ ΕΚΕΜ ΣΕΓΜ ΙΣΧΥΟΝ ΠΛΑΙΣΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ

ΙΗΜΕΡΙ Α ΤΕΕ ΣΜΕ ΣΜΕ ΕΚΕΜ ΣΕΓΜ ΙΣΧΥΟΝ ΠΛΑΙΣΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ Αθήνα, 22-23 Σεπτεµβρίου 2009 ΟΙ ΜΕΛΕΤΕΣ ΤΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟ ΟΜΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΑΜΕΣΕΣ ΚΑΙ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ Ολυµπία Χ. Βαγγελάτου, Γεν. Γραµµατέας ΣΜΕ, Μέλος ΕΕΕ Π.Μ. ΤΕΕ, π. Γεν. Γραµµατέας Ε ΤΕΕ 1. Εισαγωγή Έχουν περάσει σχεδόν πέντε χρόνια από τη ψήφιση του Νόµου 3316/22-2- 2005 για την «Ανάθεση και εκτέλεση δηµοσίων συµβάσεων εκπόνησης µελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών και άλλες διατάξεις», δηλαδή από τη θεσµοθέτηση του ΙΣΧΥΟΝΤΟΣ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΜΕΛΕΤΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ, το οποίο αποτελεί το αντικείµενο κριτικής και διατύπωσης προτάσεων της παρούσας ιηµερίδας. Σκοπός θεσµοθέτησης του νέου Νόµου Μελετών ηµοσίου ήταν, αφενός η εναρµόνιση της Ελληνικής Νοµοθεσίας µε το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό ίκαιο και αφετέρου η βελτίωση των προβλέψεων του, µέχρι τότε, ισχύοντος Νοµοθετικού Πλαισίου Μελετών ηµοσίου, που είχε περίπου 30 χρόνια εφαρµογής. Ισχύον πλαίσιο μελετών δημοσίου. Εφαρμογή προβληματισμοί βελτιώσεις, ΤΕΕ, 22-23/9/2009, Αθήνα 1

2. Αποτίµηση της µέχρι σήµερα λειτουργίας του Νόµου. Προκειµένου να υπάρξει η αποτίµηση της µέχρι τώρα εφαρµογής του Ν. 3316/2005 µε αντικειµενικό τρόπο, χρήσιµο είναι να απαντηθεί το κατά πόσον αυτός ανταποκρίνεται θετικά σε κριτήρια, όπως είναι τα πιο κάτω αναφερόµενα. ηλαδή να απαντηθεί αν : Υπάρχει ικανοποιητικός βαθµός ενσωµάτωσης του Νόµου στις διαδικασίες των φορέων Ανάθεσης που εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής του, όπως και στο κοινωνικό σύνολο που απευθύνεται ; Επιδιώκεται η εφαρµογή του Νόµου από όλες τις Αναθέτουσες Αρχές ή αντίθετα αναζητείται η εξεύρεση τρόπων για την αποφυγή της εφαρµογής του και την παράκαµψή του, τουλάχιστον από ορισµένες από αυτές, λόγω εγγενών αδυναµιών τους ; Οι νέοι όροι και διαδικασίες που εισήχθησαν µ αυτόν (π.χ. δηµιουργία του Φακέλου του Έργου), το επιστηµονικό δυναµικό που χρειάζεται για την εφαρµογή τους και οι εν γένει απαιτήσεις που τίθενται από το Νόµο, είναι συµβατές µε τις υφιστάµενες δοµές σε όλες τις Αναθέτουσες Αρχές ; Υπάρχουν ταχείες διαδικασίες για την ανάθεση των Μελετών που να εξασφαλίζουν αποτελέσµατα σε µικρό χρόνο ; Υπάρχει διαφάνεια και αξιοκρατία στις διαδικασίες επιλογής Μελετητών και ανάθεσης µελετών, µε εφαρµογή πάγιων και κυρίως αντικειµενικών κριτηρίων κατά τις αξιολογήσεις ; Έχει εξασφαλισθεί η ποιότητα του τελικού προϊόντος, σε συνδυασµό µε το χαµηλό κόστος των µελετώµενων Έργων ; Έχει αξιοποιηθεί και έχει παραµείνει στην παραγωγική διαδικασία το αξιόλογο µελετητικό δυναµικό όλων των Κατηγοριών και Τάξεων, σε κέντρο και περιφέρεια ; Απάντηση στα πιο πάνω δίνει από µόνη της η υφιστάµενη κατάσταση που ενδεικτικά σηµειώνεται στη συνέχεια. 2 Ισχύον πλαίσιο μελετών δημοσίου. Εφαρμογή προβληματισμοί βελτιώσεις, ΤΕΕ, 22-23/9/2009, Αθήνα 2

Αυτή χαρακτηρίζεται από : Προσπάθεια παράκαµψης του Νόµου από Αναθέτουσες Αρχές, στην περιφέρεια, λόγω έλλειψης δυνατότητας εφαρµογής του από αυτές, αλλά και στο κέντρο από Αρχές που δεν αναγνωρίζουν την υποχρέωσή συµµόρφωσής τους σ αυτόν. Υποστελέχωση πολλών από τις Αναθέτουσες Αρχές σε εξειδικευµένο επιστηµονικό προσωπικό, κυρίως σε περιφερειακό επίπεδο. Σύνταξη του φακέλου του Έργου «κατ οικονοµία», προκειµένου να γίνει η προκήρυξη για την εκπόνηση της µελέτης. Χρονοβόρες διαδικασίες στην προετοιµασία των προκηρύξεων των προς ανάθεση µελετών. Χρονοβόρες διαδικασίες για την αξιολόγηση των Μελετητών και την ανάθεση των µελετών, που τις περισσότερες φορές απαιτούν διψήφιο αριθµό µηνών για να ολοκληρωθούν. Αύξηση της γραφειοκρατίας και της «νοµικής» ύλης, σε σχέση µε το µελετητικό αντικείµενο. Υποκειµενικότητα στα κριτήρια ανάθεσης, που οδηγούν σε υπερσυγκέντρωση µελετών σε µικρό αριθµό Γραφείων Μελετών. υσµενέστερη αντιµετώπιση των Ελληνικών Μελετητικών Γραφείων, σε σχέση µε τα Ξένα. Αύξηση του κόστους συµµετοχής των Γραφείων Μελετών στους διαγωνισµούς, µε αποτέλεσµα την αποτροπή πολλών µικροµεσαίων Γραφείων να συµµετάσχουν σ αυτούς. Έλλειψη «ζωτικού χώρου» για τις χαµηλότερες Τάξεις Γραφείων Μελετών και Μελετητών, σε όλες τις Κατηγορίες. Από την άλλη πλευρά θα ήταν παράλειψη να µην αναφερθεί κανείς σε θετικές προβλέψεις του Νόµου, όπως είναι η δηµιουργία του Φακέλου του Έργου (Άρθρο 4.1), η θεσµοθέτηση αντικειµενικών κριτηρίων στην αξιολόγηση των Μελετητών (Άρθρο 6 και 7 αρχικού κειµένου), η προσέγγιση µε αρκετή ακρίβεια, σε σχέση µε το παρελθόν, της απαιτούµενης δαπάνης εκπόνησης των µελετών, µε βάση τις προεκτιµώµενες αµοιβές (Άρθρο 4.δ και 29). 3 Ισχύον πλαίσιο μελετών δημοσίου. Εφαρμογή προβληματισμοί βελτιώσεις, ΤΕΕ, 22-23/9/2009, Αθήνα 3

Όµως παράλληλα, είναι πράγµατι αξιοσηµείωτο το γεγονός ότι, παρά τις επισηµάνσεις που γίνονται συνεχώς τόσο από το ΤΕΕ, όσο και από Συλλόγους Μελετητών, ο Νόµος αντί να βελτιώνεται σε βάθος χρόνου, διολισθαίνει προς την αντίθετη κατεύθυνση. Έτσι υπήρξαν τροποποιήσεις ή διευκρινήσεις που έγιναν µε µεταγενέστερα Νοµικά Κείµενα, τα οποία αλλοίωσαν θετικές προβλέψεις του Νόµου. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή της Εγκυκλίου Ε30/10-12-2007, που εκδόθηκε µε βάση σχετική Τροπολογία του Νόµου 3621/2007, στην οποία, µεταξύ των άλλων, προβλέπεται ότι «καταργούνται οι διατάξεις των άρθρων 6 και 7 του Ν. 3316/05 που προβλέπουν τη διαθεσιµότητα των µελών της οµάδας µελέτης κατά τον προεκτιµώµενο χρόνο εκτέλεσης της προς ανάθεση σύµβασης, µεταξύ των λοιπών υποκριτηρίων ανάθεσης», δηλαδή προβλέπεται ότι καταργείται ο συνυπολογισµός του φόρτου των γραφείων που αξιολογούνται. Τα αναφερόµενα στην Εισηγητική Έκθεση της πιο πάνω Τροπολογίας, µε κατακλείδα το ότι «..πρόκειται για ένα κριτήριο που η εφαρµογή του υπόκειται σε πολλούς αστάθµητους παράγοντες, πράγµα που αντίκειται στη διαφάνεια του διαγωνισµού», δηµιουργεί έντονο προβληµατισµό. Άραγε τι περισσότερο αντικειµενικό και ποσοτικά προσδιοριστέο υπάρχει κατά την αξιολόγηση, από το «ανεκτέλεστο µέρος των ηµοσίων Συµβάσεων» του κάθε διαγωνιζόµενου, κατ αντιστοιχία µε αυτό που ισχύει κατά την ανάθεση εκτέλεσης των ηµοσίων Έργων; Πάντως το γεγονός είναι ότι, η πιο πάνω τροποποίηση είναι σε αρνητική κατεύθυνση και εκτός από την υπερσυγκέντρωση των µελετών σε περιορισµένο αριθµό Γραφείων, οδηγεί και σε υποβάθµιση της ποιότητας των εκπονούµενων µελετών. Επίσης πρέπει να αναφερθεί ως αρνητική εξέλιξη, η διάταξη, η οποία πρόσφατα περιλήφθηκε στην εγκεκριµένη Πρότυπη ιακήρυξη που χαρακτηρίζει την αµοιβή των ανατιθέµενων µελετών ως «κατ αποκοπήν» αµοιβή, διάταξη που στρεβλώνει το πνεύµα και το γράµµα του Νόµου 3316/05, δηµιουργεί σοβαρό πρόβληµα στην εκτέλεση των Συµβάσεων και στην ποιότητα των παραγόµενων Μελετών. 4 Ισχύον πλαίσιο μελετών δημοσίου. Εφαρμογή προβληματισμοί βελτιώσεις, ΤΕΕ, 22-23/9/2009, Αθήνα 4

Τέλος, εκτός από τα προβλήµατα που παρουσιάζει το Νοµικό Πλαίσιο εκπόνησης Μελετών ηµοσίου, µερικά από τα οποία προαναφέρθηκαν, το ευρύτερο σχετικό περιβάλλον δηµιουργεί πρόσθετες δυσκολίες στον υπόψη τοµέα. Θεωρείται σκόπιµο να αναφερθεί ενδεικτικά ότι : Σε όλη τη διάρκεια της περασµένης 5ετίας, δηλαδή του χρόνου εφαρµογής του νέου Θεσµικού Πλαισίου Μελετών ηµοσίου, έχει υπάρξει σηµαντική µείωση του Προγράµµατος ηµοσίων Επενδύσεων, µε αποκορύφωµα το έτος 2009. Η εφαρµογή του θεσµού των Σ ΙΤ (Σύµπραξη ηµόσιου Ιδιωτικού Τοµέα) αφαίρεσε σηµαντική ύλη από τον «κλασσικό» τρόπο εκπόνησης των Μελετών ηµοσίου και βρίσκεται, όσον αφορά την εκπόνηση των Μελετών, τελείως εκτός της υφιστάµενης Νοµοθεσίας που ισχύει για τις Μελέτες ηµοσίου. Η σηµαντική καθυστέρηση καταβολής της αµοιβής των µελετών που έχουν εκπονηθεί. Όλα τα πιο πάνω δίνουν αδρά την εικόνα που έχει διαµορφωθεί στο χώρο των Μελετών ηµοσίου τα τελευταία χρόνια. 3. Συµπεράσµατα - Προτάσεις Όσα προαναφέρθηκαν επισηµαίνουν προβλήµατα που υπάρχουν από την ψήφιση και εφαρµογή του Ν. 3316/2005 µέχρι σήµερα. Είναι βέβαιο δε ότι, στα περιορισµένα πλαίσια µιας εισήγησης δεν είναι δυνατόν να καταγραφεί το σύνολο των δυσλειτουργιών του Νόµου. Αυτές σε µεγάλο βαθµό έχουν κατ επανάληψη επισηµανθεί από το ΤΕΕ, από Συλλόγους Μελετητών και από µεµονωµένους συναδέλφους Μελετητές, έχουν δει το φως της ηµοσιότητας στο Ε.. του ΤΕΕ και έχουν σταλεί σχετικές βελτιωτικές προτάσεις στο αρµόδιο Υπουργείο ΠΕ.ΧΩ. Ε. Συνολική καταγραφή τους και κωδικοποίηση θα γίνει και στα πλαίσια της παρούσας ιηµερίδας. 5 Ισχύον πλαίσιο μελετών δημοσίου. Εφαρμογή προβληματισμοί βελτιώσεις, ΤΕΕ, 22-23/9/2009, Αθήνα 5

Όµως, η βελτίωση του Θεσµικού Πλαισίου Μελετών ηµοσίου δεν αποτελεί ένα «Τεχνικό ζήτηµα» καταγραφής και διευθέτησης επί µέρους προβληµάτων. Και αυτή η άποψη απαντά και στο ψευτοδίλληµα που συνοψίζεται στο ερώτηµα, αν πρέπει να υπάρξει ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ και ΒΕΛΤΙΩΣΗ του υφιστάµενου Νόµου ή ΑΛΛΑΓΗ και ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ του; Αυτό που είναι κρίσιµο είναι η κατεύθυνση που θα κινείται το Νοµοθετικό Πλαίσιο, οι πολιτικές που αυτό θα υπηρετεί. Αυτή η Απόφαση προηγείται. Η Νοµοτεχνική Επεξεργασία έπεται και οφείλει να υλοποιεί τις πολιτικές που αποφασίζονται. Ακόµη κρίσιµη πολιτική Απόφαση είναι αυτή που θα προσδιορίσει το περιβάλλον εφαρµογής του Θεσµικού Πλαισίου Μελετών ηµοσίου και αφορά γενικότερα θέµατα. Αν γίνει αποδεκτό ότι γενικά: Κατά τη σύνταξη και εφαρµογή ενός θεσµικού πλαισίου πρέπει να εξυπηρετείται η ΑΝΑΠΤΥΞΗ και η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, εξίσου µε τις ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΜΕΣ και το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Η πρόσφατη παγκόσµια οικονοµική κρίση απέδειξε την αξία της πραγµατικής οικονοµίας και των παραγωγών που µετέχουν σ αυτήν. Και ειδικότερα για το θέµα που εξετάζουµε ότι : Οι Μελέτες των ηµοσίων Έργων αποτελούν «εργαλείο» στην αναπτυξιακή διαδικασία της χώρας. Η εκπόνηση άρτιων µελετών οδηγεί σε Έργα που έχουν ασφάλεια, λειτουργικότητα, αισθητική, αλλά και µικρότερο κόστος. Σε Έργα που θα µπορούν να εφαρµοσθούν χωρίς «κατασκευαστικές αποκλίσεις». Προτείνεται από την εισήγηση η λήψη πλέγµατος βελτιωτικών µέτρων που αφορούν το Θεσµικό Πλαίσιο ανάθεσης και εκπόνησης Μελετών ηµοσίου, τα οποία είναι : 6 Ισχύον πλαίσιο μελετών δημοσίου. Εφαρμογή προβληματισμοί βελτιώσεις, ΤΕΕ, 22-23/9/2009, Αθήνα 6

Σύνταξη του φακέλου των Έργων µε κατάλληλες διαδικασίες και δυναµικό, δηλαδή από στελέχη από τις Αναθέτουσες Αρχές που έχουν την τεχνογνωσία, αλλά και την απαιτούµενη διαθεσιµότητα, ώστε να µπορούν να φέρουν σε εύλογο χρόνο και επιτυχώς σε πέρας το έργο αυτό. Εάν οι Υπηρεσίες µιας Αναθέτουσας Αρχής δεν έχουν τη δυνατότητα να εκτελέσουν το έργο αυτό, η σύνταξη του φακέλου του Έργου να ανατίθεται σε Μελετητές. Απλούστευση και επιτάχυνση των διαδικασιών ανάθεσης µελετών (π.χ. υιοθέτηση ενιαίου τρόπου πρόσκλησης από όλες τις Αναθέτουσες Αρχές). Τήρηση σταθερών πάγιων κανόνων για την ανάθεση των µελετών και αποφυγή παρεκκλίσεων. Θέσπιση αντικειµενικών κριτηρίων για τη διενέργεια των αξιολογήσεων. Αξιοποίηση του συνόλου του Μελετητικού υναµικού της χώρας µε διασπορά µελετών, λαµβάνοντας υπόψη κατά την αξιολόγηση και το «ανεκτέλεστο» των Γραφείων. ιαµόρφωση πλήρων και αξιόπιστων µηχανισµών ελέγχου και έγκρισης των µελετών. Υποχρεωτική διασύνδεση της Μελέτης µε την Επίβλεψη κατασκευής του Έργου. Συµπλήρωση των υφιστάµενων ελλείψεων του Νοµοθετικού Πλαισίου, µε έκδοση των προβλεπόµενων από το Νόµο Π.. και Υ.Α. (µετά από διαβούλευση). Οι ελλείψεις αφορούν τον Κανονισµό Προεκτιµώµενων Αµοιβών στο σύνολο των Μελετών, τις Προδιαγραφές επάρκειας των Τεχνικών Υπηρεσιών για προετοιµασία και διεξαγωγή των διαγωνισµών, την αµοιβή του Συντονιστή της Μελέτης, τα Μητρώα Μελετητών, τη σύσταση της Γνωµοδοτικής Επιτροπής Ενστάσεων κ.λπ. Επανακαθορισµό των ορίων αµοιβών των µελετητικών πτυχίων, ώστε να εξασφαλισθεί «ζωτικός χώρος» για όλες τις Τάξεις των Μελετητών και των Γραφείων Μελετών, σε κάθε Κατηγορία. Εκτός από τα πιο πάνω προτείνεται και η λήψη γενικότερων µέτρων που απαιτούνται για να καταστεί το Θεσµικό Πλαίσιο Μελετών ηµοσίου 7 Ισχύον πλαίσιο μελετών δημοσίου. Εφαρμογή προβληματισμοί βελτιώσεις, ΤΕΕ, 22-23/9/2009, Αθήνα 7

λειτουργικό, αποτελεσµατικό και δίκαιο, αλλά κυρίως εργαλείο ανάπτυξης των υποδοµών της χώρας και όχι µέσο διαχείρισης. Τέτοια µέτρα είναι : Συνολικός αναπτυξιακός σχεδιασµός υποδοµών και όχι αποσπασµατική επιλογή Έργων. Ανασυγκρότηση της ηµόσιας ιοίκησης σε όλα τα επίπεδα και εν προκειµένω στις Υπηρεσίες που δραστηριοποιούνται µε τις Μελέτες και τα Έργα ηµοσίου. Προγραµµατισµός βελτίωσης, αναβάθµισης και συντήρησης υφιστάµενων υποδοµών. ηµιουργία µηχανισµού στήριξης Μελετητικών Γραφείων για ανάπτυξη δραστηριοτήτων εκτός της χώρας. Τόνωση του προγράµµατος ηµοσίων Επενδύσεων, µε παράλληλη απορρόφηση των πόρων από τα κοινοτικά προγράµµατα Εφαρµογή του θεσµού των Σ ΙΤ συµπληρωµατικά και µόνο σε ειδικά και µεγάλου µεγέθους Έργα, σε περιπτώσεις που αποδεικνύεται πρώτα ότι, εξασφαλίζεται το κοινωνικό και οικονοµικό όφελος και όχι, όπως συµβαίνει σήµερα, χωρίς σχετική τεκµηρίωση και µε εφαρµογή του σε «πακέττα» που προκύπτουν µε τη συνένωση πλήθους µικρών έργων, διακριτών µεταξύ τους, σε ένα µεγαλύτερο. 4. Αποτελεσµατικότητα στη θέσπιση των βελτιωτικών µέτρων Είναι βέβαιο ότι, η συντριπτική πλειοψηφία του Τεχνικού υναµικού της χώρας και οι εκπρόσωποί του είναι έτοιµοι να συµβάλουν µε συγκεκριµένες προτάσεις προς την κατεύθυνση βελτίωσης του Θεσµικού Πλαισίου Μελετών ηµοσίου. Για το σκοπό αυτό εξάλλου οργανώθηκε και η παρούσα ιηµερίδα. Όµως, επειδή ο αριθµός των απαιτούµενων βελτιώσεων είναι µεγάλος, πολλές δε από αυτές είναι διαρθρωτικού χαρακτήρα και απαιτούν βάθος χρόνου για την υλοποίησή τους, ελλοχεύει ο κίνδυνος να οδηγηθούµε σε µία 8 Ισχύον πλαίσιο μελετών δημοσίου. Εφαρμογή προβληματισμοί βελτιώσεις, ΤΕΕ, 22-23/9/2009, Αθήνα 8

ατέρµονα διαβούλευση, ενώ τα πράγµατα θα εξακολουθούν να κινούνται µε τα σηµερινά δεδοµένα. Μετά από αυτό τον προβληµατισµό προτείνεται να καθορισθούν θέµατα που θα προωθηθούν άµεσα, κατά προτεραιότητα. Από την εισήγηση ως θέµατα που απαιτούν άµεση αντιµετώπιση θεωρούνται τα πιο κάτω : Η εφαρµογή αντικειµενικής διαδικασίας αξιολόγησης των διαγωνιζοµένων, µε επαναφορά ως κριτηρίου και του «ανεκτέλεστου µέρους των ηµοσίων Συµβάσεων» του κάθε διαγωνιζόµενου. Η θεσµοθέτηση των Προδιαγραφών επάρκειας των Τεχνικών Υπηρεσιών για προετοιµασία και διεξαγωγή διαγωνισµών. Η συµπλήρωση του Κανονισµού Προεκτιµώµενων Αµοιβών για το σύνολο των Μελετών. Η θεσµοθέτηση της αµοιβής του Συντονιστή της Μελέτης. Η καταβολή της αµοιβής µε τις προϋποθέσεις του Νόµου και µε βάση τις εκτελούµενες µελέτες, χωρίς να υπάρχει η δέσµευση της «κατ αποκοπήν» αµοιβής. Στο αµέσως προσεχές χρονικό διάστηµα, θα πρέπει να ακολουθήσει η επίλυση των λοιπών προβληµάτων που έχουν διαπιστωθεί, αλλά και η προώθηση τροποποιήσεων µε στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών και τη βελτίωση της ποιότητας των µελετών. Αυτό µπορεί να επιτευχθεί µε τη σύσταση Επιτροπής (µη αµοιβόµενης) από εκπροσώπους του ΤΕΕ, των Συλλόγων Μελετητών και του αρµόδιου Υπουργείου ΠΕ.ΧΩ. Ε. που θα καταλήξει στις σχετικές προτάσεις, µέσα σε συγκεκριµένο «στενό» χρονοδιάγραµµα. Αναµένεται η ευαισθητοποίηση και η απόκριση για τη λήψη των αναγκαίων πρωτοβουλιών κατ αρχήν από το αρµόδιο Υπουργείο ΠΕ.ΧΩ. Ε., µε το οποίο οι στόχοι των ασχολουµένων µε τη µελέτη και κατασκευή ηµοσίων Έργων εκτιµάται ότι πρέπει να είναι κοινοί και στη συνέχεια από το σύνολο της Νοµοθετικής Εξουσίας για τη θεσµοθέτησή τους. 9 Ισχύον πλαίσιο μελετών δημοσίου. Εφαρμογή προβληματισμοί βελτιώσεις, ΤΕΕ, 22-23/9/2009, Αθήνα 9