νεφροί ουρητήρες ουροδόχος κύστη ουρήθρα 2 αποτελείται από: τους διηθητικούς μηχανισμούς την αποχετευτική μοίρα νεφροί νεφρικοί κάλυκες νεφρική αρτηρία νεφρική πύελος Νεφρική φλέβα μυελός ουρητήρας φλοιός 3 1
Απέκκριση των άχρηστων προϊόντων του μεταβολισμού, των φαρμάκων και άλλων τοξικών ουσιών από τον οργανισμό. Διατήρηση του όγκου των υγρών του σώματος ενδοκυττάριο και εξωκυττάριο υγρό Διατήρηση της οξεοβασικής ισορροπίας του οργανισμού. διατήρηση του ph του αίματος μεταξύ 7,35-7,45. Παραγωγή ορμονών όπως η ρενίνη που ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση Συμβάλλει στην «ερυθροποίηση» εκκρίνοντας την ορμόνη ερυθροποιητίνη, Συμμετοχή στο μεταβολισμό της βιταμίνης D. 4 οφείλονται σε διάφορα συνήθη μικρόβια Οι ουρολοιμώξεις διακρίνονται σε Απλές εμφανίζονται για πρώτη φορά σε ανθρώπους οι οποίοι κατά τα άλλα έχουν ένα απόλυτα φυσιολογικό ουροποιητικό σύστημα. οι γυναίκες προσβάλλονται πολύ συχνά. Επιπλεγμένες όταν η λοίμωξη υποτροπιάζει συχνά παρά τη θεραπεία και προκαλεί χρόνιες βλάβες ή εμφανίζεται σε ασθενείς οι οποίοι πάσχουν από άλλη νόσο 5 Τα συμπτώματα που συνοδεύουν τις λοιμώξεις αυτές μπορεί να είναι: συχνουρία, αίσθημα καψίματος (τσούξιμο) κατά την ούρηση, αίσθημα βάρους στο κατώτερο τμήμα της κοιλιάς. μπορεί να υπάρχει και αιματουρία. γενικά πυρετός, κακουχία άτυπα απώλεια βάρους, ανορεξία εμφανίζονται στη βρεφική ηλικία. 6 2
Η μόλυνση του ουροποιητικού μπορεί να γίνει με τους εξής τρόπους «ανιούσα» οδός αιματική κυκλοφορία (δηλ., το μικρόβιο προέρχεται από φλεγμαίνουσα περιοχή) πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή όταν παρουσιάζονται: Συχνά επεισόδια ουρολοίμωξης στις γυναίκες Ουρολοιμώξεις που εμφανίζονται σε παιδιά κάτω των 2 ετών Το πρώτο επεισόδιο ουρολοίμωξης στους άντρες 7 οξεία κυστίτιδα οξεία πυελονεφρίτιδα 8 φλεγμονή της ουροδόχου κύστης. κυρίως σε γυναίκες. σε άντρες, συνήθως προϋπάρχει και κάποια νόσος Χαρακτηρίζεται από έντονο πόνο και αίσθημα καύσου κατά την ούρηση (δυσουρία), συχνουρία και θολά ούρα εξαιτίας της παρουσίας πύου σε αυτά μπορεί να υπάρχει αιματουρία Συνήθως δεν υπάρχει πυρετός, αλλά αν εμφανιστεί σημαίνει ότι η φλεγμονή επεκτάθηκε προς τους νεφρούς. 9 3
Η μόλυνση γίνεται συνήθως μέσω της ανιούσας οδού μέσω της αιματικής κυκλοφορίας, οι βλάβες είναι περισσότερες και διάχυτες, Εμφανίζεται έντονη ευαισθησία και πόνος στην οσφυϊκή χώρα, υψηλός πυρετός με ρίγη συχνουρία και δυσουρία ίσως μόνο πυρετός φλοιός Κάλυκες Νεφρική πύελος Μυελός 10 χρόνια κυστίτιδα χρόνια πυελονεφρίτιδα ουρηθρίτιδα 11 συνήθως στις γυναίκες Προδιαθεσικοί παράγοντες είναι η ύπαρξη λίθου προκαλεί απόφραξη ανατομικές ανωμαλίες του ουροποιητικού και η έντονη σεξουαλική δραστηριότητα τα συμπτώματα είναι ελαφρά πόνος, δυσκολία στην ούρηση 12 4
χρόνιες βλάβες στο νεφρό που μπορούν να οδηγήσουν σε μείωση της νεφρικής λειτουργίας και σε σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια 13 Αιτιολογία συχνές ουρολοιμώξεις Ατελής θεραπεία οξείας πυελονεφρίτιδας Άλλα μη μικροβιακά αίτια, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπερκατανάλωση παυσίπονων. η χρόνια αποφρακτική ουροπάθεια λόγω νεφρολιθίασης ή στενώσεως των ουρητήρων. κ.ά. πρωταρχική εκδήλωση υπέρταση Όταν προχωρήσει η βλάβη συμπτώματα της νεφρικής ανεπάρκειας 14 Σπειραματονεφρίτιδα Νεφρίτιδα Νεφρωσικό σύνδρομο Νεφρολιθίαση 15 5
16 17 Η φλεγμονώδης βλάβη αυτού του ανατομικού σχηματισμού ονομάζεται σπειραματονεφρίτιδα 18 6
19 Η διάκριση της σπειραματονεφρίτιδας γίνεται με βάση το είδος της ανατομικής βλάβης του σπειράματος Νεφρίτιδες Νεφρώσεις ή νεφρωσικό σύνδρομο με βάση την οξύτητα ή χρονιότητα της πάθησης οξείες μπορεί να ιανθούν πλήρως, μπορεί να εξελιχτούν σε χρόνια χρόνιες εξελίσσονται σε διάστημα μηνών ή και χρόνων και οδηγούν συνήθως σε Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια 20 Το νεφρικό σπείραμα αλλοιώνεται, οι σχισμές ανάμεσα στα ποδοκύτταρα κλείνουν καταλαμβάνονται από φλεγμονώδη και αιμορραγικά στοιχεία. Η διήθηση των υγρών του σώματος παρεμποδίζεται φλεγμονώδη και αιμορραγικά στοιχεία 21 7
Απότομη αύξηση των υγρών του σώματος, με συνέπεια οξεία υπερτασική κρίση και πνευμονικό οίδημα Τοπική αγγειοσύσπαση και αδυναμία αιμάτωσης του νεφρού οδηγεί σε οξεία νεφρική ανεπάρκεια. Αιματουρία Ολιγουρία με συνέπεια τη δημιουργία οιδημάτων. Πυρετό και άλλα γενικά και συστηματικά φαινόμενα 22 «άνοιγμα» των σχισμών, δημιουργία μεγάλου χάσματος ανάμεσα στα ποδοκύτταρα που παρουσιάζουν φλεγμονή, διαρροή και διαφυγή μεγαλομοριακών ενώσεων από το σπείραμα μεγάλη διαρροή νερού και ουσιών 23 οιδήματα αρχικά στο πρόσωπο και μετά στα κάτω άκρα λόγω απώλειας πρωτεϊνών πολυουρία, απώλεια υγρών και αφυδάτωση. διαταραχές του μηχανισμού πήξης εμφάνιση θρομβωτικών επεισοδίων υπάρχει απώλεια αντιπηκτικών ουσιών στα ούρα υπερχοληστεριναιμία υπερλιπιδαιμία ευαισθησία σε λοιμώξεις λόγω απώλειας αντισωμάτων στα ούρα 24 8
η παρουσία λίθου στη νεφρική πύελο ή στον ουρητήρα, προκαλεί διαφόρου βαθμού απόφραξη ή τραυματισμό εμφάνιση «κωλικού» ο κωλικός είναι εντονότατος πόνος στην οσφυϊκή ή και την κοιλιακή χώρα μπορεί να συνοδεύεται από ναυτία, εμετό, εφίδρωση, ωχρότητα στο πρόσωπο. μπορεί να συνοδεύεται από δυσκολία στην ούρηση και αιματουρία Αν και ουρολοίμωξη εμφανίζονται πυρετός και ρίγος 25 νεφρικοί λίθοι λίθος «πέτρα» λίθος «πέτρα» λίθοι αρκετά μεγάλοι για να αποβληθούν με τα ούρα με τη βοήθεια των υπερήχων διαλύεται ο λίθος σε πιο μικρά κομμάτια οι μικρότεροι λίθοι μπορούν να περάσουν τον ουρητήρα 26 ιδιοπαθής νεφρολιθίαση οικογενής προδιάθεση, οι διαιτητικές συνήθειες, η μικρή κατανάλωση νερού, κ.ά. δευτεροπαθής νεφρολιθίαση ο υπερπαραθυρεοειδισμός ο υπερθυρεοειδισμός διάφορα φλεγμονώδη νοσήματα οι μεταστατικοί όγκοι η υπερβιταμίνωση D προκαλούν υπερασβεστιουρία με ή χωρίς υπερασβεστιαιμία 27 9
28 οι νεφροί αδυνατούν να επιτελέσουν το φυσιολογικό τους ρόλο, αύξηση των τοξικών προϊόντων στο αίμα Η νεφρική ανεπάρκεια διακρίνεται σε οξεία και χρόνια. Στην οξεία εισβάλει απότομα και με θορυβώδη συμπτώματα. θεραπεία ή θάνατος Στη χρόνια ανεπανόρθωτη βλάβη της νεφρικής λειτουργίας αναπλήρωση της νεφρικής λειτουργίας είτε με συσκευή αιμοκάθαρσης (τεχνητός νεφρός), είτε με μεταμόσχευση. 29 μείωση του ενδαγγειακού όγκου (=ο όγκος μέσα στα αγγεία) αιμορραγία αφυδάτωση οιδήματα καρδιακή ανεπάρκεια ή κίρρωση απόφραξη των αρτηριών των νεφρών θρόμβωση νεφρικής αρτηρίας βαριά υπόταση δεν έχει την κατάλληλη πίεση το αίμα για να φτάσει στους νεφρούς ισχαιμική νεφροπάθεια 30 10
νεφροτοξικά φάρμακα είναι τα φάρμακα που βλάπτουν τους νεφρούς ορισμένα αντιβιοτικά, το ιώδιο κ.ά. σηψαιμία συνήθως μετά από επεμβάσεις στην κοιλιά κακοήθης υπέρταση σημαντική αύξηση της Α.Π. νέκρωση των αρτηριών των νεφρών οξεία σπειραματονεφρίτιδα απόφραξη αποχετευτικής μοίρας του ουροποιητικού στένωση ουρητήρων, απόφραξη κύστεως κ.α. πολλαπλούν μυέλωμα 31 ολιγουρία ή ανουρία άρα υπερφόρτωση με υγρά και υπέρταση, οιδήματα σε όλο το σώμα και πνευμονικό οίδημα δύσπνοια, μπορεί περικαρδίτιδα συμπτώματα ουραιμικής εγκεφαλοπάθειας σύγχυση, σπασμοί, κώμα υπερκαλιαιμία και οξέωση συσσώρευση καλίου και ιόντων υδρογόνου (αδυναμίας αποβολής) οδηγεί σε επικίνδυνες συνέπειες στην καρδιακή λειτουργία και τον κυτταρικό μεταβολισμό (αρρυθμίες, καρδιακή ανακοπή). είναι ευαίσθητοι σε λοιμώξεις και στην ανάπτυξη σηψαιμίας 32 1-2 εβδομάδες διάρκεια και στη συνέχεια η διούρηση αποκαθίσταται σταδιακά και ο νεφρός επαναλειτουργεί ομαλά. στη φάση της αποκατάστασης μπορεί να έχουμε έντονη πολυουρία σε αρκετές όμως περιπτώσεις τα θεραπευτικά μέτρα δεν επαρκούν, γεγονός που οδηγεί στην πλήρη καταστροφή του νεφρού και το θάνατο 33 11
μόνιμη βλάβη στους νεφρούς που επιδεινώνεται κυριότερα αίτια υπέρταση πολυκυστικοί νεφροί σακχαρώδης Διαβήτης χρόνια πυελονεφρίτιδα χρόνια σπειραματονεφρίτιδα άλλες ουρολογικές, αποφρακτικές διαταραχές 34 χρόνια νεφρική ανεπάρκεια κλινική εικόνα 35 Αιμοποιηπκό σύστημα Αναιμία, μειωμένη ικανότητα δράσης των λευκών αιμοσφαιρίων και των αιμοπεταλίων Εκδηλώσεις από το αναπνευστικό Ευπάθεια σε βρογχίτιδες και πνευμονίες, συλλογή πλευριτικού υγρού. Ενδοκρινικές διαταραχές Υπογλυκαιμία, υπογοναδισμός Βιοχημικές διαταραχές Αύξηση ουρίας, κρεατινίνης, καλίου, φωσφόρου στο αίμα και μείωση του ασβεστίου. 36 12
Νευρολογικές διαταραχές: Υπνηλία, παραλήρημα, σπασμοί, άνοια, περιφερική νευροπάθεια (μουδιάσματα, αδυναμία άκρων), κώμα Οφείλονται στη συγκέντρωση ουραιμικών τοξινών στο αίμα που προσβάλλουν το νευρικό κύτταρο 37 Δερματικές εκδηλώσεις: Κνησμός, ανοιχτή κίτρινη χρώση του δέρματος ("σαν άχυρο»). Γαστρεντερικές διαταραχές: Ναυτία, εμετοί, αιμορραγείς πεπτικού σωλήνα. Καρδιαγγειακές διαταραχές Υπέρταση, αρρυθμίες, περικαρδίτιδα, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια και πνευμονικό οίδημα, γενικευμένα οιδήματα στο σώμα 38 Εκδηλώσεις από τα οστά: Οστικά άλγη, οστεοπορωτικά κατάγματα, ραχίτιδα και οοτεομαλάκυνση. Οφείλονται στη διαταραχή του μεταβολισμού ταυ ασβεστίου και της βιταμίνης D. 39 13