Δείκτες υγείας αντιπροσωπευτικού δείγματος του πληθυσμού στην Ελλάδα Υπέρταση Υπερχοληστερολαιμία Χρόνια Κατάθλιψη Φαρμακοληψία Ελένη-Μαρία Παπατέστα, Iατρός Επιστημονική Συνεργάτις Ελληνικού Ιδρύματος Υγείας ΥΠΕΡΤΑΣΗ 1
Κατηγοριοποίηση επιπέδων ΑΠ(mmHg) Κατηγορία Συστολική Διαστολική Ιδανική <120 και <80 Φυσιολογική 120 129 ή/και 80 84 Οριακά φυσιολογική 130 139 ή/και 85 89 1ου βαθμού υπέρταση (ήπια) 140 159 ή/και 90 99 2ου βαθμού υπέρταση (μέτρια) 160 179 ή/και 100 109 3ου βαθμού υπέρταση (σοβαρή) 180 ή/και 110 Μεμονωμένη συστολική υπέρταση 140 και <90 Πηγή: ManciaG., FagardR., et al. 2013 ESH/ESC guidelines for the management of arterial hypertension: the Task Force for the management of arterial hypertension of the European Society of Hypertension (ESH) and of the European Society of Cardiology (ESC) European Heart Journal. 2013;34:2159 2219 Μέση τιμή (Μ)και Σταθερή Απόκλιση(Σ.Α), Διάμεσος (Q2), 1 ο (Q1) και 3 ο (Q3) τεταρτημόριο της κατανομής των επιπέδων αρτηριακής πίεσης Αρτηριακή πίεση (mmhg) Μ ±Σ.Α Τεταρτημόρια Q 1 Q 2 Q 3 Διάμεσος Συστολική αρτηριακή πίεση 123.9± 16.6 112.0 122.0 132.7 Διαστολική αρτηριακή πίεση 76.8 ± 10.7 69.3 76.7 84.0 2
Κριτήρια παρουσίας ενδείξεων Υπέρτασης Δήλωση ιατρικής διάγνωσης ή Λήψη φαρμακευτικής αγωγής ή Συστολική ΑΠ 140mmHg ή/και Διαστολική ΑΠ 90mmHg Επιπολασμός (%) υπέρτασης ανά φύλο και ηλικιακή ομάδα Σύνολο Συνολικός επιπολασμός 45.8 37.9 41.7 ΣΑΠ 140 ή/και ΔΑΠ 90mmHg 14.5 4.6 9.4 10 9 8 7 6 5 4 3 1 7. 0.5% 17.3% 5.5% 9.3% 3.9% 18-24 ετών 25-64 ετών 65 ετών 3
Επιπολασμός(%) υπέρτασης ανά φύλο, ηλικιακή ομάδα και μορφωτικό επίπεδο 10 8 6 4 <65 ετών 10 8 6 4 65 ετών ΥΠΕΡΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΑΙΜΙΑ 4
Ταξινόμηση επιπέδων Ολικής και HDL Χοληστερόλης (mg/dl) ATP III Classification of Total Cholesterol (mg/dl)* <200 Επιθυμητή 200-239 Οριακά Υψηλή 240 Υψηλή ATP III Classification of HDL Cholesterol (mg/dl)* <40 Χαμηλή 60 Υψηλή *Πηγή: Third Report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel ondetection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III) Final Report. Circulation. 2002;106:3143 Μέση τιμή (Μ) και Σταθερή απόκλισή (Σ.Α), Διάμεσος (Q2), 1 ο (Q1) και 3 ο (Q3) τεταρτημόριο της κατανομής των επιπέδων χοληστερόλης (ολικής και HDL) Λιπίδια αίματος(mg/dl) Μ ± Σ.A Τεταρτημόρια Q 1 Q 2 Q 3 Διάμεσος Ολική χοληστερόλη ορού 195.4 ± 39.2 168.0 193.0 221.0 HDL χοληστερόλη 58.1 ± 15.6 47.0 57.0 68.0 5
Κριτήρια παρουσίας ενδείξεων Υπερχοληστερολαιμίας Δήλωση ιατρικής διάγνωσης ή Λήψη φαρμακευτικής αγωγής ή Επίπεδα ολικής χοληστερόλης 240 mg/dl Επιπολασμός (%) υπερχοληστερολαιμίας ανά φύλοκαι ηλικιακή ομάδα Σύνολο Συνολικός επιπολασμός 41.9 40.3 41.1 Ολική χοληστερόλη 240 mg/dl 7.7 5.0 6.3 10 9 8 7 6 5 4 3 1 9.3% 6.3% 4.9% 1.8% 3.1% 0.4% 18-24 ετών 25-64 ετών 65 ετών 6
Επιπολασμός(%) υπερχοληστερολαιμίας ανά φύλο, ηλικιακή ομάδα και μορφωτικό επίπεδο 10 8 6 4 10 8 6 4 <65 ετών 65 ετών ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ H αποτύπωση της χρόνιας κατάθλιψης βασίστηκε στις απαντήσεις των συμμετεχόντων κατά τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων με κατά πρόσωπο συνέντευξη Οι συμμετέχοντες δήλωναν εάν νοσούν ή έχουν νοσήσει τους τελευταίους 12 μήνες ή παλαιότερα από χρόνια κατάθλιψη και αν έχει γίνει διάγνωση της πάθησης από ιατρό (στοιχεία κατά δήλωση) 7
Κατά δήλωση επιπολασμός (%) χρόνιας κατάθλιψης ανά φύλο και ηλικιακή ομάδα 18% 16% 14% 12% 1 8% 6% 4% 2% 11.4% 7.4% 3.1% Σύνολο 18% 16% 14% 12% 1 8% 6% 4% 2% 16.9% 9.4% 4.6% 2.7% <65 ετών 65 ετών Επιπολασμός(%) χρόνιας κατάθλιψης ανά φύλο, ηλικιακή ομάδα και μορφωτικό επίπεδο 25% 15% 1 5% <65 ετών 25% 15% 1 5% 65 ετών 8
Ποσοστό ατόμων που αναφέρουν λήψη φαρμάκων διαφόρων κατηγοριών Κατηγορία Φαρμάκων % Φάρμακα για τη θεραπεία της υπέρτασης 27.1 Φάρμακα για τη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα 20.5 Θεραπεία του θυρεοειδούς 12.3 Αντιθρομβωτικοί παράγοντες 12.3 Φάρμακα χρησιμοποιούμενα στον σακχαρώδη διαβήτη 8.5 Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και αντιρρευματικά φάρμακα 8.3 Αντικαταθλιπτικά 4.8 Αγχολυτικά 4.6 Φάρμακα κατά της αναιμίας (δεν συμπεριλαμβάνονται τα 3.7 συμπληρώματα διατροφής) Φάρμακα για τις αποφρακτικές παθήσεις των αεροφόρων οδών 3.6 Φάρμακα για τη θεραπεία των καρδιακών παθήσεων 3.2 Φάρμακα χρησιμοποιούμενα στην καλοήθη υπερτροφία του προστάτη 3.0 Ποσοστό ατόμων που αναφέρουν λήψη φαρμάκων διαφόρων κατηγοριών (συνέχεια) Κατηγορία Φαρμάκων % Φάρμακα με δράση στον μεταβολισμό των οστών 2.7 Φάρμακα κατά της ουρικής αρθρίτιδας 2.6 Αντισταμινικά για συστηματική χρήση 2.4 Αντιεπιληπτικά 2.1 Κορτικοστεροειδή για συστηματική χρήση 1.3 Αντινεοπλασματικοί και ανοσοτροποποιητικοί παράγοντες 1.3 Αντιψυχωσικά 1.0 Ορμόνες του φύλου και τροποποιητικά με δράση στο γεννητικό σύστημα Υπνωτικά και ηρεμιστικά 0.8 Φάρμακα κατά της άνοιας 0.8 Αντιπαρκινσονικά 0.4 0.9 9
Ποσοστό ατόμων που αναφέρουν λήψη φαρμάκων διαφόρων κατηγοριών ανά φύλο Φάρμακα για τη θεραπεία της υπέρτασης Φάρμακα για τη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα Φάρμακα χρησιμοποιούμενα στον σακχαρώδη διαβήτη Αντικαταθλιπτικά Αγχολυτικά 1 3 4 5 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Περίπου δύο στους πέντε ενήλικες μόνιμους κατοίκους της Ελλάδας έχουν ενδείξεις υπέρτασης Το ποσοστό των ανδρών με ενδείξεις υπέρτασης είναι μεγαλύτερο από αυτό των γυναικών μέχριτηνηλικία των65ετών,ενώμετάδενυπάρχουνδιαφορέςμεταξύτωνδύοφύλων Μεταξύ των ατόμων 65 ετών περίπου τέσσερις στους πέντε έχουν ενδείξεις υπέρτασης Περίπου δύο στους πέντε ενήλικες μόνιμους κατοίκους της Ελλάδας έχουν ενδείξεις υπερχοληστερολαιμίας, χωρίς να υπάρχουν διαφορές μεταξύ των δύο φύλων Περίπου ένας στους δέκα άνδρες ηλικίας 25-64 ετών έχει αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης και δεν το γνωρίζει, βάσει των αποτελεσμάτων μιας μέτρησης Τα άτομα <65 ετών χαμηλού μορφωτικού επιπέδου έχουν συχνότερα υπέρταση και συχνότερα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης σε σχέση με τα άτομα μεσαίου ή ανώτερου μορφωτικού επιπέδου Περίπου μια στις δέκα γυναίκες έχει ή είχε χρόνια κατάθλιψη, κατά δήλωση Ο κατά δήλωση επιπολασμός της κατάθλιψης στις γυναίκες είναι περίπου 4 φορές μεγαλύτερος από των ανδρών. 10