ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ

Τ.Ε.Ι. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΟΚΟΜΙΑΣ ΣΕΥΠ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ Επιβλέπουσα: Χούλιαρη Ολγα Σπουδάστριες: Κατσιάβα Αθανασία Α.Μ.: 11522 Καραλή Ελένη Α.Μ.: 11296 ΙΩΑΝΝΙΝΑ 2012

Οργάνωση και Διοίκηση Βρεφονηπιακού Σταθμού ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περίληψη...σελ. 7 (Ελένη-Αθανασία) Εισαγωγή σελ.8 (Αθανασία-Ελένη) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο 1. Έννοια και σκοπός της οργάνωσης..σελ. 10 (Ελένη) 1.1. Οργάνωση Β/Σ.σελ.10 (Ελένη) 1.2. Οργανωτική δομή Β/Σ..σελ.11 (Αθανασία) 1.3. Σκοπός και αναγκαιότητα Β/Σ..σελ.11 (Αθανασία) 1.4. Ρόλος της βρεφονηπιοκόμου στην οργάνωση σελ. 11 (Ελένη) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο 2. Προϋποθέσεις καταλληλότητας κτιριακών εγκαταστάσεων του Β/Σ...σελ.13 (Αθανασία) 2.1. Αρχιτεκτονική του Β/Σ σελ. 16 (Αθανασία) 2.2. Επιλογή χώρου (οικοπέδου) του Β/Σ...σελ. 16 (Ελένη) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο 3. Οργάνωση-διαμόρφωση εσωτερικού χώρου...σελ. 18 (Ελένη) 3.1. Η είσοδος του κτηρίου και ο προθάλαμος....σελ.19 (Αθανασία) 3.2. Η αίθουσα υποδοχής...σελ.19 (Ελένη) 3.3. Η αίθουσα παραστάσεων...σελ.19 (Αθανασία) 3.4. Αίθουσα ρυθμικής σελ.20 (Ελένη) 3.5. Οι χώροι υγιεινής..σελ.20 (Αθανασία) 3.6. Ιματιοθήκη σελ.21 (Ελένη) 3.7. Ιατρείο.σελ.21 (Αθανασία) 2

3.8. Κουζίνα...σελ.21 (Ελένη) 3.9. Τραπεζαρία...σελ.21 (Αθανασία) 3.10. Υπνοδωμάτιο-Χώροι ανάπαυσης.σελ.22 (Ελένη) 3.11. Το πλυντήριο-σιδερωτήριο.σελ.22 (Αθανασία) 3.12. Τα χρώματα- Οι τοίχοι.σελ.22 (Ελένη) 3.13. Τα υφάσματα- Οι κουρτίνες σελ.23 (Αθανασία) 3.14. Τα φώτα- Ο αερισμός..σελ.23 (Ελένη) 3.15.Θέρμανση..σελ.23 (Αθανασία) 3.16. Ορισμός γωνιών Β/Σ σελ.24 (Ελένη) 3.17.Οργάνωση γωνιών Β/Σ σελ.24 (Αθανασία-Ελένη) 3.18. Οι γωνιές παιχνιδιού σελ.25 (Αθανασία) 3.19. Η γωνιά παρατήρησης-συζήτησης σελ.25 (Ελένη) 3.20. Η γωνιά της βιβλιοθήκης..σελ.26 (Αθανασία) 3.21. Η γωνιά οικοδομικού υλικού σελ.26 (Ελένη) 3.22. Η γωνιά του κουκλόσπιτου...σελ. 27 (Ελένη) 3.23. Η γωνιά μεταμφιέσεων.σελ.27 (Αθανασία) 3.24. Η γωνιά του κουκλοθέατρου σελ. 28 (Ελένη) 3.25. Η γωνιά της μουσικής..σελ.29 (Αθανασία) 3.26. Η γωνιά παιδαγωγικών παιχνιδιών..σελ. 29 (Αθανασία) 3.27. Η γωνιά των εικαστικών..σελ.30 (Ελένη) 3.28. Η γωνιά με το μαγαζάκι.σελ. 31 (Ελένη) 3.29. Η γωνιά των ηλεκτρονικών υπολογιστών..σελ. 32 (Αθανασία) 3.30. Η γωνιά επιστημών και εξερευνήσεων..σελ.32 (Ελένη) 3.31. Η γωνιά επαγγελμάτων..σελ. 34 (Αθανασία) 3.32. Η γωνιά κομμωτηρίου σελ.34 (Αθανασία) 3

3.33. Η γωνιά κουζίνας...σελ.35 (Αθανασία) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο 4. Οργάνωση και Λειτουργία του εξωτερικού χώρου του Β/Σ.σελ.36 (Αθανασία) 4.1. Διαμόρφωση και εξοπλισμός της αυλής.σελ.36 (Ελένη) 4.2. Είδη εξοπλισμού για την οργάνωση του εξωτερικού χώρου για βρέφη.. σελ.37 (Ελένη) 4.3. Είδη εξοπλισμού για την οργάνωση του εξωτερικού χώρου για νήπια (2-6 ετών) σελ.37 (Ελένη) 4.4. Παιδική χαρά σελ.38 (Αθανασία) 4.5. Γωνιά νερού..σελ.38 (Ελένη) 4.6. Γωνιά άμμου σελ.39 (Αθανασία) 4.7. Γωνιά μικρών ζώων σελ.39 (Ελένη) 4.8. Γωνιά κήπου σελ.40 (Αθανασία) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο 5. Το παιδαγωγικό υλικό..σελ.41 (Αθανασία) 5.1. Ιδιότητες του παιδαγωγικού υλικού σελ.41 (Ελένη) 5.2. Κατηγορίες παιδαγωγικού υλικού.. σελ. 43(Αθανασία) 5.3. Παιδαγωγικό υλικό για βρέφη ηλικίας 2-18 μηνών.. σελ.43 (Ελένη) 5.4. Παιδαγωγικό υλικό για βρέφη 18μηνών-2ετών σελ.44 (Ελένη) 5.5. Παιδαγωγικό υλικό για νήπια 2-3 ετών σελ.45 (Αθανασία) 5.6. Παιδαγωγικό υλικό για νήπια 3-6 ετών. σελ.45 (Αθανασία) 5.7. Τακτοποίηση των υλικών. σελ.46 (Ελένη) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Ο 6. Η Οργάνωση του Β/Σ με βάση τις ανάγκες των παιδιών σελ.47 (Ελένη) 6.1. Ανάγκη για κίνηση. σελ.47 (Αθανασία) 6.2. Συναισθηματικές ανάγκες σελ.47 (Ελένη) 6.3. Κοινωνικές ανάγκες σελ.48 (Ελένη) 6.4. Νοητικές ανάγκες σελ.48 (Αθανασία) 6.5. Αισθητικές ανάγκες σελ.48 (Αθανασία) 4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Ο 7. Το ημερήσιο πρόγραμμα απασχόλησης στον Β/Σ.. σελ.49 (Αθανασία) Α. Βρέφη ηλικίας 8 μηνών έως 1,5 ετών. σελ.49 (Ελένη) Β. Παιδιά ηλικίας από 1,5 ετών έως 3 ετών σελ.50 (Αθανασία) Γ. Παιδιά ηλικίας από 3 ετών έως 6 ετών σελ.51 (Ελένη) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 Ο 8. Στοιχεία και αρχές διοίκησης σελ.52 (Αθανασία) 8. Ορισμός διοίκησης..σελ.52 (Ελένη) 8.1. Σκοπός διοίκησης..σελ.53 (Ελένη) 8.2. Βασικές λειτουργίες διοίκησης σελ53. (Ελένη) 8.3. Τα κυριότερα συστήματα της δημόσιας διοίκησης.σελ.53 (Αθανασία) 8.4. Αρχές γενικής και εκπαιδευτικής διοίκησης...σελ53. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Ο 9. Όργανα διοίκησης σελ.54 (Ελένη) 9.1. Μέλη της διοίκησης.σελ.54. (Αθανασία) 9.2. Καθήκοντα και αρμοδιότητες διευθυντή σελ.54 (Ελένη) 9.3. Αρμοδιότητες διοικητικού συμβουλίου σελ.55 (Αθανασία) 9.4. Προσωπικό βρεφονηπιακού σταθμού.σελ. 56(Αθανασία) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 Ο 10.Οργάνωση γραφείου σελ. 59(Αθανασία) 10.1. Ορισμός αρχείου σελ.59 (Ελένη) 10.2. Σκοπιμότητα ύπαρξης αρχείου σελ.60 (Ελένη) 10.3. Εκκαθάριση αρχείου μέθοδοι εκκαθάρισης σελ.60 (Αθανασία) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 Ο 11. Οργάνωση γραφείου σελ.62 (Ελένη) 11.1. Οργάνωση γραφείου διοίκησης σελ.62 (Αθανασία) 11.2. Ο προϊστάμενος του γραφείου..σελ.64 (Αθανασία) 11.3. Η αλληλογραφία του βρεφονηπιακού σταθμού..σελ.64 (Ελένη) 11.4. Υπηρεσιακά βιβλία - έντυπα του βρεφονηπιακού σταθμού.σελ.65 (Ελένη) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 Ο 12. Διαχείριση πόρων βρεφονηπιακού σταθμού.σελ.67 (Αθανασία) 12.1. Προϋπολογισμός του βρεφονηπιακού σταθμού..σελ.67 (Αθανασία) 12.2. Απολογισμός Ισολογισμός..σελ.72 (Ελένη) 12.3. Διαχείριση υλικού σελ.72 (Ελένη) 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 Ο 13. Δικαιολογητικά για εισαγωγή βρεφών και νηπίων.σελ.74 (Αθανασία) 13.1. Ημέρες αργίας και διακοπές σελ.74 (Ελένη) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 Ο 14. Ιστορική αναδρομή ίδρυσης βρεφονηπιακών σταθμών.σελ.76 (Ελένη) 14.1. Εισαγωγή..σελ.76 (Αθανασία) 14.2. Ιστορική εξέλιξη ιδρυμάτων.σελ.76 (Αθανασία) 14.3. Ημερήσια προγράμματα παιδικών σταθμών νηπιαγωγείων σελ.77 (Ελένη) 14.4. Αναλυτικό πρόγραμμα βρεφονηπιακού σταθμού.σελ.77 (Αθανασία) 14.5. Ωρολόγιο πρόγραμμα νηπιαγωγείου και ολοήμερου σύγχρονου νηπιαγωγείου σελ.78 (Ελένη) 14.6. Η σημερινή πραγματικότητα ίδρυσης βρεφονηπιακών σταθμών- Οι βρεφονηπιακοί σταθμοί και η εξέλιξή τους σελ.81 (Ελένη) 14.7. Οι ιδιωτικοί και δημόσιοι παιδικοί βρεφονηπιακοί σταθμοί σελ.82 (Αθανασία-Ελένη) 14.8. Η σημερινή πραγματικότητα ιδιωτικών και δημόσιων βρεφονηπιακών σταθμών με βάση την εμπειρία μας σελ.83 (Αθανασία-Ελένη) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15 Ο 15. Σχέσεις συνεργασίας παιδαγωγών γονέων σελ.86 (Αθανασία) 15.1. Η έννοια συνεργασίας μεταξύ γονέων και παιδαγωγών στο πρόγραμμα προσχολικής αγωγής...σελ.86 (Ελένη) 15.2. Η στάση γονέων στην προσχολική αγωγή..σελ.88 (Αθανασία) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 ο 16. Ορισμός σχολικής ψυχολογίας σελ.90 (Ελένη) 16.1. Η σχολική ψυχολογία στην Ευρώπη.. σελ90. (Ελένη) 16.2. Συστήματα αξιολόγησης συμπεριφοράς για παιδιά (Behavior Assessment System for children-basc, Rejuolds, Kamp Hans, 1992). σελ.90 (Αθανασία) 16.3. Τι είναι Συμβουλευτική Ψυχολογία. σελ.92 (Ελένη) 16.4. Είδη συμβουλευτικής ψυχολογίας σελ.93 (Αθανασία) 16.5. Ο εκπαιδευτικός σελ.94 (Αθανασία) 16.6. Ρόλοι του εκπαιδευτικού σελ.96 (Ελένη) 16.7. H συμβολή του βρεφονηπιοκόμου ως συμβούλου (πώς επηρεάζει τις λειτουργίες οργάνωσης και διοίκησης..σελ.97 (Αθανασία) 16.8. Περιορισμοί στο συμβουλευτικό έργο του εκπαιδευτικού. σελ.98 (Ελένη-Αθανασία) 16.9. Ο δάσκαλος σύμβουλος..σελ.101 (Αθανασία-Ελένη) Βιβλιογραφία.. σελ.103 (Αθανασία-Ελένη) 6

Περίληψη Η βιομηχανική επανάσταση έφερε μεγάλη αλλαγή στη ζωή της γυναίκας, καθιερώνοντας την εργασία έξω από το σπίτι. αυτό ήταν μια λύση όσων αφορά το οικονομικό πρόβλημα της οικογένειας αλλά και ταυτόχρονα δημιουργήθηκαν άλλα προβλήματα όπως αυτό της φροντίδας και της φύλαξης του παιδιού. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας ο αριθμός των γυναικών μέσα στον εργασιακό χώρο αυξανόταν, έτσι το κρατικό σύστημα έκρινε ότι συμφέρει στην παράγωγης να συστηματοποιηθεί η φύλαξη των παιδιών, των εργαζομένων γυναικών για να μην εγκαταλείπουν την δουλειά τους όταν αυτές γίνονται μητέρες. Το να πηγαίνουν τα παιδιά στον παιδικό σταθμό, ανεξάρτητα, απ το αν η μητέρα είναι εργαζόμενη ή όχι, κρίνεται απαραίτητο. Η μητέρα ξέρει ότι αφήνει το παιδί της σε κατάλληλα χέρια με αποτέλεσμα να μπορεί να αποδώσει καλύτερα στην εργασία της. Έτσι ο σταθμός κάνει καλό τόσο στην οικογένεια όσο και στην οικονομία της χώρας. Σύμφωνα με τον Μούνντ, ο πατέρας ασχολείται πιο συχνά με το παιδί από ότι η εργαζόμενη μητέρα η οποία περιορίζεται σε τρείς περιπτώσεις: α) στη διήγηση β) στην κοινή ακρόαση δίσκων ή ραδιοφωνικών εκπομπών και γ) στην παροχή βοήθεια στου παιδιού. Στην πραγματικότητα όμως η μητέρα ασχολείται περισσότερο με το παιδί παρά ο πατέρας, επειδή είναι περισσότερο απομονωμένη από τον έξω κόσμο και απέχει από τα κοινά. (Γεώργιος Δημ. Κητσαράς Αθήνα 2001) Ο βρεφονηπιακός σταθμός αποτελεί έναν προνομιακό χώρο, μέσα στον οποίο το παιδί έχει την δυνατότητα να οικοδομήσει τα θεμέλια του και θα πρέπει να είναι ένα περιβάλλον το οποίο θα περιέχει ασφάλεια και προστασία στο παιδί. Ωστόσο για να επιτευχθουν όλα αυτά θα πρέπει μέσα στον παιδικό σταθμό η σωστή οργάνωση και η καλή διοίκηση του. 7

Εισαγωγή Η είσοδος στον παιδικό σταθμό είναι μία σημαντική στιγμή του παιδιού που σημαδεύεται από την «αποκόλληση» από την οικογένεια. Τα παιδιά και η νηπιαγωγός περνούν πολλές ώρες μέσα στον χώρο του βρεφονηπιακού σταθμού και γι αυτό το λόγο είναι σημαντική η διαρρύθμιση του ζωτικού αυτού περιβάλλοντος. Ο σχολικός χώρος έχει μεγάλη σημασία γιατί αποτελεί το πλαίσιο όπου διαμορφώνεται η προσωπικότητα του παιδιού και το έργο της αγωγής. Σε αυτό «αποτυπώνεται» το σύστημα στο οποίο στηρίζεται η σχολική αγωγή. Οι συνθήκες του παιδικού σταθμού, εάν είναι κατάλληλες, μπορούν να βοηθήσουν περισσότερο από τις συνθήκες του σπιτιού στην ομαλή ανάπτυξη του παιδιού. Το κτίριο του σχολείου, ο κήπος του, τα παιχνίδια του στον κλειστό και υπαίθριο χώρο του, τα έπιπλα, τα χρώματα, οι χώροι υγιεινής είναι προσαρμοσμένα σε κλίμακα μικρού παιδιού. Εκεί μέσα το παιδί αισθάνεται άνεση και ελευθερία, μπορεί να δοκιμάζει τις δυνάμεις του και να ασκεί τις ικανότητές του. Το παιδί είναι προικισμένο από την φύση του με πολλές δυνατότητες που για την ανάπτυξη τους χρειάζονται ερεθίσματα από το περιβάλλον σε ποσότητα και με ποιότητα. Ο ίδιος ο χώρος οφείλει να εξυπηρετεί τόσο τις ανάγκες των παιδιών όσο και της ίδιας της παιδαγωγικής διαδικασίας. Ένα καλό πρόγραμμα προσχολικής αγωγής χρειάζεται τους κατάλληλους χώρους εσωτερικούς και εξωτερικούς. Ο/η βρεφονηπιοκόμος θα μετατρέψει τους χώρους αυτούς σε δελεαστικές εστίες μάθησης. Το περιβάλλον ασκεί σημαντική επίδραση στην προσαρμογή του παιδιού στον παιδικό σταθμό και στον βαθμό συμμετοχής του στο πρόγραμμα. Η διαρρύθμιση του χώρου είναι σημαντική για την προώθηση μεγαλύτερης ανεξαρτησίας για δράση και την ανάπτυξη της αυτονομίας του παιδιού. Προπαντός ο εξοπλισμός και η κατάλληλη διευθέτηση του χώρου βοηθούν το νήπιο να αναπτύξει πρωτοβουλία, με ελάχιστη βοήθεια της βρεφονηπιοκόμου. Καθοριστικό ρόλο παίζει η φαντασία και η διάθεση του/της βρεφονηπιοκόμου, που καλείται να δώσει τη δική της ταυτότητα στο χώρο. (Καρτασίδου Λ. Λιώνη Σ. Μακρή Ε. 2001, Π.Κυριαζοπούλου-Βαληνάκη 1977) Στην πτυχιακή μας εργασία ασχοληθήκαμε με την οργάνωση και την διοίκηση του Ιδιωτικού και Δημοσίου βρεφονηπιακού σταθμού. Ο λόγος για τον οποίο ασχοληθήκαμε με το συγκεκριμένο θέμα, είναι διότι μας διέγειρε την περιέργεια να ερευνήσουμε και να μελετήσουμε διάφορα θέματα σχετικά με αυτό, και ακόμη διότι σκεφτόμαστε μέσα στα μελλοντικά μας σχέδια να ανοίξουμε έναν δικό μας ή σε συνεργασία βρεφονηπιακό σταθμό. Ένα από τα βασικά προγράμματα του βρεφονηπιακού σταθμού είναι η καλή σύσταση και η σωστή λειτουργία του, η οποία υποστηρίζει τον ρόλο της και τις λειτουργίες της οικογένειας και των εργαζομένων μελών της καθώς και την 8

εξασφάλιση του δικαιώματος του παιδιού στην προστασία αγωγής και στην εκπαίδευση. Επίσης η καλή διοίκηση και η σωστή λειτουργία βοηθά στην εύρυθμη λειτουργία του βρεφονηπιακού σταθμού καθώς το παιδί αναπτύσσεται ολόπλευρα, κοινωνικά, συναισθηματικά, νοητικά, πνευματικά, ένα ζήτημα το οποίο αναπτύσσεται μέσα στην εργασία μας. Η λειτουργικότητα, η αισθητική και η ασφάλεια του σχολικού χώρου, στοιχεία που εξετάστηκαν στην εργασία μας σε επίπεδο αιθουσών διδασκαλίας, ειδικών αιθουσών, υπαίθριων χώρων, γραφειακών χώρων, με κύριο ερώτημα την επάρκεια τους ως προς το διδακτικό έργο, την κοινωνικοποίηση των μαθητών, την ανάπτυξη σχέσεων φιλίας και καλού κλίματος κτλ. Τέλος αναπτύξαμε το ζήτημα της συνεργασίας γονιών και εκπαιδευτικών, καθώς και το ρόλο της συμβουλευτικής ψυχολογίας μέσα στην τάξη. Η έρευνα αναδεικνύει τον σχολικό χώρο ως ένα από τα βασικότερα ζητήματα που σχετίζονται με την ποιότητα του σχολείου στη συνείδηση των ερωτώμενων, αλλά και την ανάγκη συνεργασίας μεταξύ αρχιτεκτόνων και χρηστών, ζήτημα που αποτελούσε βασική υπόθεση εργασίας. Για όλα αυτά έγινε προσπάθεια να αναλυθούν στην εργασία μας τα ακόλουθα κεφάλαια... 9

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο Οργάνωση Β/Σ 1. Έννοια και σκοπός της οργάνωσης Η Διαμόρφωση άνετου κλίματος και οικείας ατμόσφαιρας στον εργασιακό και οικογενειακό χώρο αποτελεί βασικό συντελεστή της ήρεμης συμβίωσης και συνύπαρξης διαφορετικών ατόμων. Προκειμένου όμως να επιτευχθεί αυτή η ατμόσφαιρα, είναι απαραίτητη η σωστή οργάνωση του χώρου, κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες κάθε ατόμου αλλά και του συνόλου που βρίσκεται στον χώρο. Ουσιαστικά η καλή οργάνωση αποτελεί ρυθμιστική ενέργεια που αφορά σχέσεις μεταξύ ανθρώπων και πραγμάτων, έχει τις δικές της λειτουργίες και όργανα προσαρμοσμένα στους στόχους της, και περικλείει την έννοια της ασφάλειας, της κατανομής αρμοδιοτήτων, της ηγεσίας, και της ευθύνης. Οργάνωση είναι: ένα σύνολο διαδικασιών ή ενεργειών που συγκροτούν και τελειοποιούν τις σχέσεις των μερών του όλου. Οργάνωση είναι: η συστηματική διάταξη, διευθέτηση των μερών ενός συνόλου, έτσι ώστε να αποτελέσει ένα καλά οργανωμένο σύνολο. (Καρτασίδου Λ. Λιώνη Σ. Μακρή Ε. 2001) Η οργάνωση δεν είναι μία αυτόνομη ενέργεια ενός και μόνο ατόμου, αλλά επηρεάζεται από τρία στοιχεία: α) το χώρο, β) τα υλικά-αντικείμενα και γ) τα πρόσωπα-άτομα που κινούνται μέσα στο χώρο αυτό. Η σημασία καλής οργάνωσης είναι μεγάλη, αυτή καθορίζει τη δυνατότητα σωστής λειτουργίας οπουδήποτε χώρου, ικανοποιώντας τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των ανθρώπων που κινούνται μέσα στο χώρο αυτό εκπληρώνοντας έτσι, κατ επέκταση την αποστολή τους. Η καλή οργάνωση έχει ένα απαραίτητο καλό στοιχείο στην τάξη. Ο άνθρωπος στο σπίτι ή στη δουλειά του δίνει σε κάθε πράγμα μία ορισμένη θέση, εκείνα που κατά τη γνώμη του ταιριάζει και που από αυτή μπορεί να το παίρνει όταν το χρειάζεται. (Παπανικολάου Ρ. 1999). 1.1. Οργάνωση βρεφονηπιακού σταθμού Η οργάνωση του σχολικού χώρου αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα της Παιδαγωγικής διαδικασίας, συνδέεται αλλά επηρεάζεται από τις αρχές κάθε παιδαγωγικής μεθόδου που εφαρμόζεται. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ο τρόπος που συνδέονται η οργάνωση του χώρου και οι παιδαγωγικές μέθοδοι. Ως κύριο σκοπό η οργάνωση του βρεφονηπιακού σταθμού έχει την αυτοεξυπηρέτηση των παιδιών, την ανάπτυξη της πρωτοβουλίας τους και την υπευθυνότητα για πολλές από τις πράξεις τους. Παράλληλα θα πρέπει να ικανοποιεί τις ανάγκες των παιδιών για κίνηση, δράση, μάθηση, γνώση, ασφάλεια, για αυτονομία και βίωση του ωραίου αισθητική απόλαυση. (Παπανικολάου Ρ. 1999) Η οργάνωση του βρεφονηπιακού σταθμού παρεμβαίνει σε μεγάλο βαθμό στην συνολική διαδικασία ανάπτυξης της προσωπικότητας του παιδιού. 10

1.2. Οργανωτική δομή του βρεφονηπιακού σταθμού Με τον όρο οργανωτική δομή εννοούμε την εσωτερική διάρθρωση των χώρων του βρεφονηπιακού σταθμού με σκοπό την καλύτερη επικοινωνία και εξυπηρέτηση των ατόμων που εμπλέκονται στην «ζωή» του σταθμού (παιδιά, προσωπικό, γονείς, και επισκέπτες). Στην δομή του βρεφονηπιακού σταθμού διακρίνουμε τρείς κατηγορίες ομάδες χώρων: 1) Χώροι που προορίζονται για την υποδοχή των παιδιών, και των γονέων, καθώς και για την διοίκηση και το προσωπικό. 2) Κύριοι χώροι, που καλύπτουν τη βασική λειτουργία του βρεφονηπιακού σταθμού και πρέπει να επιτρέπουν την ικανοποίηση όλων των αναγκών και δραστηριοτήτων της ζωής των παιδιών ανάλογα με την ηλικία τους. 3) Χώροι γενικών ή βοηθητικών υπηρεσιών, που συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του βρεφονηπιακού σταθμού. (Καρτασίδου Λ. Λιώνη Σ. Μακρή Ε. 2001). 1.3. Σκοπός και αναγκαιότητα του Β/Σ Αρχικά, η δημιουργία των βρεφονηπιακών σταθμών κρίθηκε απαραίτητη για την κάλυψη κάποιων κοινωνικών αναγκών. Ο θεσμός ξεκίνησε με σκοπό να φυλάσσονται εκεί τα παιδιά των εργαζομένων γυναικών, ώστε να μπορούν και αυτές να συμβάλλουν με την εργασία τους στην παραγωγική και οικονομική ανάπτυξη της χώρας και στην βελτίωση του οικονομικού και πολιτιστικού επιπέδου της χώρας. Ενώ στην αρχή ο βρεφονηπιακός σταθμός προσέφερε απλή φύλαξη και σίτιση στα παιδιά, γρήγορα διαπιστώθηκε πως τα παιδιά που πηγαίνουν εκεί ευεργετούνται πολύπλευρα από το κατάλληλο περιβάλλον, την επίβλεψη και τις οργανωμένες απασχολήσεις που δημιουργούνται από το εκπαιδευμένο προσωπικό. Έτσι ο ρόλος που έχει τροποποιηθεί στις μέρες μας σε σχέση με το παρελθόν, έχει περισσότερο κοινωνικό και παιδαγωγικό χαρακτήρα. Σκοπός του είναι η ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού, νοητική, συναισθηματική, κοινωνική, και ψυχοσωματική. (Νικολακάκη Μ.-Σόφρωνα Ε.-Κιαμίλη Φ. 2001). Μέσα στο κατάλληλο διαμορφωμένο περιβάλλον ικανοποιούνται βασικές βιολογικές και ψυχολογικές ανάγκες του παιδιού, συμπληρώνεται και τελειοποιείται η οικογενειακή αγωγή και αναπληρώνονται πολλά στοιχεία που ίσως λείπουν από το οικογενειακό περιβάλλον. Έτσι η προσφορά του βρεφονηπιακού σταθμού αποκτά ιδιαίτερη σημασία, σε σχέση με το γεγονός ότι τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού είναι κρίσιμα και αποφασιστικά για την διάπλαση της προσωπικότητάς του και ολόκληρης της εξέλιξής του. (Δαράκη Π. 1995). 1.4. Ο ρόλος της βρεφονηπιοκόμου στην οργάνωση του Β/Σ Ο \ Η βρεφονηπιοκόμος, είναι το σημαντικότερο πρόσωπο που συντονίζει οργανωμένο περιβάλλον και το πρόγραμμα της προσχολικής αγωγής ανάλογα με τις ανάγκες των παιδιών. (Λαλούμη Ε.-Βιδάλη, 2007-2008). Ο ρόλος της/του βρεφονηπιοκόμου είναι πολύτιμος τόσο για το μικρό παιδί όσο και για την κοινωνία. Στο παιδί προσφέρει αγάπη, φροντίδα, στοργή στα πρώτα βήματα της ζωής του, τα οποία είναι τόσο σημαντικά για την διαμόρφωση του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς του. Άλλωστε, το παιδί αναπτύσσεται με την πράξη του 11

αγαπώ. Το άτομο που έχει λάβει σωστή αγωγή στη βρεφική και νηπιακή ηλικία θα γίνει στην ενήλικη ζωή του σωστό και χρήσιμο για την κοινωνία. Ο/ Η βρεφονηπιοκόμος με μεγάλη υπευθυνότητα και φροντίδα πρέπει να δημιουργήσει το κατάλληλο κλίμα ώστε τα βρέφη και τα νήπια να αισθανθούν ασφάλεια και να αναπτυχθούν σωστά. Για το λόγο αυτό πρέπει να έχει τις κατάλληλες γνώσεις και πνευματική κατάρτιση, θετικά στοιχεία στο χαρακτήρα του/της, όπως γλυκύτητα, υπομονή, υπευθυνότητα, και φαντασία. (Μπιρμπίλη Μ., Κλημανόγλου Σ. Μποσινάκη Ι. 2001). Πιο συγκεκριμένα, ο ρόλος του\της βρεφονηπιοκόμου, της Προσχολικής Αγωγής είναι: 1) Να εντοπίζει τυχόν προβλήματα στην φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού. 2) Να αντιμετωπίζει εξατομικευμένα τα παιδιά, ιδιαίτερα όταν αντιμετωπίζουν προβλήματα μάθησης ή συμπεριφοράς. 3) Να προσφέρει στα παιδιά το κατάλληλο υλικό και την υποστήριξη που χρειάζονται για να επιλύσουν με επιτυχία καταστάσεις, ώστε να αποκτούν αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στις δεξιότητες τους. 4) Να δίνει έμφαση όχι μόνο στο τι θα μάθουν τα παιδιά (περιεχόμενο μάθησης), αλλά και στο πώς θα το μάθουν (διαδικασία μάθησης). 5) Να συνεργάζεται με τους γονείς, ώστε να συμμετέχουν κι αυτοί στην εκπαιδευτική διαδικασία. 6) Να μπορεί να διακρίνει τι προκαλεί το ενδιαφέρον των παιδιών, και τι τα κινητοποιεί. 7) Ν δημιουργεί καταστάσεις για ατομική και ομαδική εργασία. 8) Να δημιουργεί καταστάσεις προβληματισμού, που ενεργοποιούν τη σκέψη των παιδιών, προκαλούν την δημιουργικότητα τους και προάγουν το γραπτό και προφορικό λόγο. Τέλος, ο/η βρεφονηπιοκόμος, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στην ποικιλία και πολυπλοκότητα των οικογενειακών διαπροσωπικών σχέσεων οι οποίες αντανακλώνται στην κοινωνική συμπεριφορά των παιδιών στον προσχολικό χώρο. Είναι βέβαιο ότι η αντικοινωνική συμπεριφορά ορισμένων παιδιών μπορεί να είναι επικίνδυνη μέσα στην τάξη. Στόχος της παιδαγωγού είναι να αναπτύξει μία νέα μορφή επικοινωνίας μέσω της οποίας τα νήπια θα βελτιώσουν την κοινωνική ικανότητά τους. (Λαλούμη Ε Βιδάλη. 2007-2008). 12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο Καταλληλότητες κτιριακών εγκαταστάσεων του Β/Σ 2. Προϋποθέσεις καταλληλότητας κτιριακών εγκαταστάσεων του Β/Σ Είναι αποδεδειγμένο ότι τα παιδιά είναι ευαίσθητα απέναντι στο δομημένο χώρο. Οι διάφορες αρχιτεκτονικές μορφές επιδρούν στο πνεύμα και τη φαντασία τους. Γι αυτό ο G. Mesmin ονομάζει τη σχολική αρχιτεκτονική «βουβή μορφή διδασκαλίας» και παρομοιάζει τον αρχιτέκτονα με παιδαγωγό. Και ο Δ Γερμανός γράφει: «Η σημασία της σχέσης του παιδιού-περιβάλλοντος, καθώς και ο πολυδιάστατος χαρακτήρας του κτισμένου χώρου, που ξεπερνάει τη γεωμετρική του ποιότητα, οδήγησαν στην ολοένα μεγαλύτερη ένταξη του χώρου στα στοιχεία της παιδαγωγικής διαδικασίας». Το σπίτι, ο παιδικός σταθμός, το νηπιαγωγείο και αργότερα το δημοτικό σχολείο είναι οι πρώτες και κύριες αρχιτεκτονικές μορφές με τις οποίες έρχεται σε επαφή το παιδί. Πρέπει λοιπόν να είναι έτσι φτιαγμένα, ώστε να έχουν θετική επίδραση σε αυτό. Ένας παιδικός σταθμός εκτός από ασφαλές και λειτουργικός, πρέπει να είναι και αισθητικά όμορφος. Γιατί αν η αισθητική αποτελεί βασική προϋπόθεση σε μια οποιαδήποτε αρχιτεκτονική σύνθεση, στον παιδικό σταθμό έχει βασική σημασία για την ψυχολογική και αισθητική αγωγή του παιδιού. Ένας παιδικός σταθμός λοιπόν για να είναι όμορφος και λειτουργικός και να ικανοποιεί τις ανάγκες των παιδιών με βάση τους σκοπούς της σύγχρονης παιδαγωγικής χρειάζεται: Να βρίσκεται σε μια καλή τοποθεσία, αν είναι δυνατόν έξω από το κέντρο της πόλης, μακριά από θορύβους και καυσαέρια. Να έχει καλό προσανατολισμό. Να είναι απλό και μονώροφο κτίριο που να θυμίζει περισσότερο σπίτι. Το κτήριο αυτό μπορεί να είναι ανεξάρτητο ή ενσωματωμένο στο συγκρότημα νηπιαγωγείου. Στη δεύτερη περίπτωση θα πρέπει να έχει δική του αυλή και δικό του κήπο. Να έχει μεγάλα κ χαμηλά παράθυρα, που να επιτρέπουν στα παιδιά να βλέπουν έξω, ακόμη και όταν είναι καθισμένα. Να έχει κήπο ή αυλή εξοπλισμένη με διάφορα παιχνίδια. Να έχει χαμηλές οροφές. Οι τάξεις να βγαίνουν απευθείας στην αυλή και στον κήπο. (Ρ. Παπανικολάου, 1994) Η διαρρύθμιση να προβλέπει, εκτός από τις άνετες αίθουσες, χώρο για ρυθμική και παιχνίδια, βεστιάριο, χώρο για τους γονείς, χώρο για εκδηλώσεις. Οι τοίχοι να βάφονται ή να επενδύονται με υλικά σε χαρούμενους χρωματισμούς, να καθαρίζονται εύκολα και να είναι κατά το δυνατόν απορροφητικά. Οι τοίχοι των χώρων υγιεινής και ακαθάρτων να επενδύονται από το δάπεδο μέχρι ύψος 1,60 μέτρα τουλάχιστον με πλακάκια πορσελάνης. Το ίδιο ισχύει και για τους τοίχους κουζίνας και του πλυντηρίου. 13

Όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται σε κατασκευές και τελειώματα να είναι μη τοξικά. Για την αποφυγή ατυχημάτων, πρέπει να αποφεύγονται τα ανισόπεδα δάπεδα. Όπου υπάρχουν σκάλες, πρέπει να ληφθεί μέριμνα για τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων. Τα δάπεδα στα σκαλοπάτια πρέπει να είναι στρωμένα με αντιολισθητικά υλικά και οι γωνιές να είναι στρογγυλεμένες και να μπορούν να καθαρίζονται εύκολα. Τα κάγκελα ή άλλα προστατευτικά χωρίσματα δεν πρέπει να έχουν ανοίγματα μεγαλύτερο από 12 εκατοστά. Να μην έχουν σκαλωτή κατασκευή που επιτρέπει το σκαρφάλωμα των παιδιών. Το ύψος των πάσης φύσεως κιγκλιδωμάτων ή των στηθαίων θα πρέπει να έχει ύψος όχι λιγότερο από 1,50 μέτρο. Να αποφεύγονται οι μεγάλες τζαμαρίες στους παιδικούς και πρέπει να λαμβάνονται μέτρα προστασίας με μπάρες ή κάγκελα ύψους τουλάχιστον 1,50 μέτρο. Να τοποθετούνται τζάμια ασφαλείας, άθραυστα ή οπλισμένα με ειδική μεμβράνη. Τα παράθυρα μέχρι και σε ύψος 1,50 μέτρο να είναι σταθερά, χωρίς ανοιγώμενα φύλλα και να έχουν κάγκελα που τα κενά ανοίγματα να είναι όχι μεγαλύτερα από 12 εκατοστά. Τα χωρίσματα μεταξύ W.C. των νηπίων δεν είναι απαραίτητα. Αν υπάρχουν όμως να μην έχουν ύψος μεγαλύτερο από 1,30 μέτρο. Η ηλεκτρική εγκατάσταση απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Πρέπει να είναι καλυμμένες οι πρίζες, οι διακόπτες, τα καλώδια ώστε να μην έχουν πρόσβαση τα παιδιά. Το σύστημα συναγερμού, ανίχνευσης καπνού-φωτιάς, η αντικεραυνική προστασία, το σύστημα πυρόσβεσης λεβητοστασίου και λοιπών χώρων, να ελέγχονται τακτικά για τη διαπίστωση της καλής λειτουργίας. Απαραίτητο κρίνεται κατά τακτά χρονικά διαστήματα να γίνονται στους Β/Ν Σταθμούς «ασκήσεις ετοιμότητας» βρεφών, νηπίων και προσωπικού και να μπαίνουν σε δοκιμαστική λειτουργία όλα τα συστήματα ασφαλείας. (Καρτασίδου Λ.-Λιώνη Σ.- Μακρή Ε. 2001) 14

Η σημασία του περιβάλλοντος, ιδίως στην τρυφερή παιδική ηλικία, είναι τεράστια. Τα παιδιά χρειάζονται να νιώσουν το περιβάλλον τους σε αρμονία με τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους. Έτσι, αναμφίβολα ο σχολικός χώρος, όπου τα παιδιά περνούν πολλές ώρες της μέρας τους, όχι μόνο καθορίζει τη λειτουργία του χώρου αυτού, αλλά παράλληλα επηρεάζει θετικά ή αρνητικά την όλη αγωγή τους. Η διαπίστωση αυτή φορτώνει στους ώμους των εκπαιδευτικών τεράστιες ευθύνες. Γιατί θα πρέπει ιδιαίτερα να προσέξουν το πώς θα οργανώσουν το σχολικό περιβάλλον και τη δουλειά τους, ώστε να συμβάλλουν στην αρμονική ανάπτυξη των παιδιών. Οι παιδαγωγοί και οι ψυχολόγοι που ασχολούνται με την αγωγή της προσχολικής ηλικίας θεωρούν ότι οι σωστές κτιριακές εγκαταστάσεις αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία κατάλληλου παιδαγωγικού περιβάλλοντος. Γενικά, η κακή ή ελλιπή αντιμετώπιση του κτηριακού προβλήματος δεν διευκολύνει το έργο της βρεφονηπιοκόμου και εμποδίζει το παιδί «να βρει τη θέση του μέσα στο χώρο που ζει». (Ρ. Παπανικολάου, 1994) 15

2.1. Αρχιτεκτονική του Β/Σ Η κτηριολογία του Β/Σ ασχολείται με τη διαρρύθμιση των χώρων του ώστε να εξυπηρετούν τις ανάγκες της ζωής του παιδιού μέσα σε αυτό. Όπως για την αγωγή των μεγαλύτερων παιδιών του δημοτικού σχολείου χτίζονται ειδικά διδακτήρια, έτσι και για την αγωγή του παιδιού της προσχολικής ηλικίας πρέπει να υπάρχουν ανάλογοι χώροι, που να επιτρέπουν στο παιδί ελευθερία στις κινήσεις του και να εξυπηρετούν τις ανάγκες του. Σε ένα Β/Σ δεν αρκεί η αρμονική διάταξη, πρέπει όλοι οι χώροι, οι γραμμές, οι επιφάνειες, τα σχήματα, τα χρώματα να ανταποκρίνονται στην κλίμακα, στο πνεύμα και στον ψυχισμό του παιδιού. Οι μεγάλοι σε μάκρος διάδρομοι, οι ογκώδεις και πολύπλοκες αρχιτεκτονικές συνθέσεις, στο τέλος δίνουν κτίρια ακατάλληλα, ασυμβίβαστα στην λειτουργία και το σκοπό του Β/Σ. Για να μπορούν να λειτουργήσουν ομαλά στη χώρα μας, οι παιδικοί σταθμοί και τα νηπιαγωγεία πρέπει να στεγαστούν σε σύγχρονα κτήρια, ανεξάρτητα από το κτήριο του δημοτικού σχολείου, να έχουν σπιτική ατμόσφαιρα με αίθουσες για τις ομαδικές και ατομικές ενασχολήσεις των νηπίων και την ανάπτυξη της πρωτοβουλίας. (Π. Κυριαζοπούλου-Βαληνάκη, 1977) 2.2. Επιλογή χώρου (οικοπέδου) του Β/Σ Για να έχουμε ικανοποιητικό αποτέλεσμα και να ανταποκρίνεται το κτίριο του Β/Σ στις ανάγκες του παιδιού, πρέπει ο σχεδιαστής του να έχει βαθιά γνώση του θέματος με την προϋπόθεση να υπάρχει κατάλληλος χώρος-έκταση 1.500-2.000 τετραγωνικά μέτρα πλουτισμένος με πράσινο, ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες, ανοιχτός και ελεύθερος χώρος, μακριά από θόρυβο, σκόνη εργοστασίων και αναθυμιάσεις, στεγνό έδαφος με επιφάνεια ομαλή, επίπεδη, οριζόντια ή με μικρή κλίση προς τα 16

νοτιοανατολικά, δυνατότητες επικοινωνίας με τις κατοικίες ή τις δουλειές των γονέων των παιδιών και να βρίσκεται μακριά από τους κινδύνους των τροχοφόρων. Απαγορεύεται η εγκατάσταση των βρεφονηπιακών σταθμών σε οικοδομές, όταν μάλιστα τμήματα των οικοδομών αυτών χρησιμοποιούνται για άλλο σκοπό, έχοντας είσοδο ή έξοδο κοινή,ε αυτή του Β/Σ. Η οικοπεδική έκταση πρέπει να εκπληρώνει τους όρους χρήσης γης της ισχύουσας πολεοδομικής νομοθεσίας, να απέχει τουλάχιστον 300 μέτρα από την περίμετρο βιομηχανικής ζώνης και ανθυγιεινές και οχληρές εγκαταστάσεις. Και τέλος να εξυπηρετείται από τα δίκτυα παροχής πόσιμου νερού, αποχέτευσης, ηλεκτρικού ρεύματος και τηλεφώνου. (Καρτασίδου Λ.-Λιώνη Σ.- Μακρή Ε. 2001) 17

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο Οργάνωση και διαμόρφωση εσωτερικού χώρου 3. Οργάνωση-διαμόρφωση εσωτερικού χώρου Όσο αναγκαίο αλλά και απαραίτητο είναι να προσέξουµε την κατασκευή αλλά και την διαρρύθµιση του εξωτερικού χώρου του παιδικού σταθµού, άλλο τόσο απαραίτητο είναι να προσέξουµε και την οργάνωση του εσωτερικού του χώρου. Ο χώρος θα πρέπει να είναι ευχάριστος για το παιδί αλλά και η παραµονή του σε αυτόν θα πρέπει να είναι όχι µόνο ευχάριστη αλλά και δηµιουργική. Είθισται σε παιδικούς σταθµούς να κυριαρχούν τα έντονα και ζωντανά χρώµατα αλλά και οι παιδικές ζωγραφιές. Τα φωτεινά χρώµατα και οι ζωγραφιές στους τοίχους µας προϊδεάζουν και µας προδιαθέτουν για την χαρούµενη ατµόσφαιρα που επικρατεί στον σταθµό αλλά και εξάπτουν την φαντασία των παιδιών. Ο εσωτερικός χώρος θα πρέπει ακόµα να διαθέτει και ατοµικά συρτάρια ή ντουλαπάκια για το κάθε παιδί και εκεί να µπορεί να φυλάσσει τα πράγµατά του. Καλό είναι οι µεγάλες τζαµαρίες να αποφεύγονται για την πρόληψη αποφυγής ατυχηµάτων από τυχόν σπάσιµο της τζαµαρίας που είναι πολύ επικίνδυνο σε χώρους που κινούνται και παίζουν µικρά παιδιά (Χαρίτος, 1996, αράκη- Χατζηκωνσταντίνου, 1981). Σύµφωνα µε το ΦΕΚ 497/ τ.β / 22.04.2002, το εσωτερικό του παιδικού σταθµού πρέπει να αποτελείται από τους χώρους που θα αναλύσουµε παρακάτω και θα παραθέσουµε και την λειτουργία του κάθε χώρου. 1. Γραφείο πολλαπλών χρήσεων, όπου χρησιµοποιείται σαν εξεταστήριο από τον γιατρό ή σαν χώρος συνάντησης του ειδικού προσωπικού µε τους γονείς. 2. Χώρος προσωπικού. Απαιτείται όταν στον παιδικό σταθµό εργάζονται πάνω από 6-7 άτοµα. Περιλαµβάνει πάγκο για παρασκευή ροφήµατος. 3. Μόνωση.. 4. Χώροι υγιεινής προσωπικού-κοινού. 5. Αίθουσα απασχόλησης νηπίων. 6. Χώρος WC/ λουτρού νηπίων. 7. Τραπεζαρία. 8. Κουζίνα. (Χαρίτος, 1996, αράκη- Χατζηκωνσταντίνου, 1981). 9.Θέρμανση. Οι χώροι παραµονής των παιδιών θα πρέπει να έχουν κατάλληλο φυσικό φωτισµό, µε προσανατολισµό κατά προτίµηση µεσηµβρινό, απαγορευµένου του φωτισµού και του αερισµού διαµέσου φωταγωγών. 18

3.1. Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΚΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ Ο ΠΡΟΘΑΛΑΜΟΣ Είναι η πόρτα που θα ανοίξει μπροστά στο φοβισμένο και διστακτικό παιδί, αλλά και το γονιό, για να οδηγήσει σε μία ζεστή φωλιά, σε μια τρυφερή οικογενειακή αγκαλιά ή σε μια ψυχρή απρόσωπη και ξένη αίθουσα. Γι αυτό το λόγο η πόρτα θα πρέπει να είναι όμορφη, καλόγουστη, πάντα βαμμένη και φρεσκαρισμένη. Απαραίτητο είναι να υπάρχει ένα χαλάκι μπροστά της για τα πόδια. Ανοίγοντας την πόρτα πρέπει να μπαίνει κανείς, σε ένα προθάλαμο (χολ) έστω και μικρό, το οποίο θα πρέπει να χωριστεί με ένα παραβάν ή γλάστρες ή με ένα φορητό ξύλινο καφασωτό, όπου θα πλέκονται κάποιες πρασινάδες, που θα ξεκινούν από μιαδύο γλάστρες στη βάση τους. Στο χώρο αυτό, πρέπει να υπάρχει ένας καθρέπτης, πρασινάδες, ένα μικρό τραπέζι ή γραφείο με μια καρέκλα και δύο-τρείς πίνακες ανακοινώσεων. Οι πίνακες αυτοί θεωρείται σκόπιμο να είναι φτιαγμένοι με πολύ προσοχή και καλαισθησία από υλικά που δε φθείρονται εύκολα (τσόχα, φανέλα, βαμμένο ξύλο, φελλό κλπ). Πρέπει ακόμη να καλύπτονται με τζάμι για να μην σκονίζονται εύκολα και να ψεκάζονται τακτικά με ένα απολυμαντικό σπρέι. Σε έναν πίνακα θα τοποθετούνται οι ανακοινώσεις του Σταθμού (εγγραφές, γιορτές, εκδηλώσεις το εβδομαδιαίο πρόγραμμα διατροφής κλπ.) σε κάποιον άλλο θα τοποθετούνται ανακοινώσεις και πληροφορίες που προέρχονται από την κοινωνική δημόσια αρχή (Υπουργείο, Δήμοι, εκδηλώσεις ιδιωτών, εκθέσεις, ομιλίες ή άλλες ενδιαφέρουσες κινήσεις τις περιοχής). Τέλος στον τρίτο πίνακα θα τοποθετούνται διάφορες φωτογραφίες των παιδιών από την ζωή μέσα στον Σταθμό. Είναι κάτι που πρέπει να γίνεται τακτικά και να καλύπτει όλες της φάσεις του προγράμματος του σταθμού. Ο πίνακας αυτός προβάλλεται εξίσου συχνά στους γονείς, που έτσι ενημερώνονται χαίρονται, θαυμάζουν και καθησυχάζουν. (Δαράκη Π.-Χατζηκωνσταντίνου, 1981) 3.2. Η ΑΙΘΟΥΣΑ ΥΠΟΔΟΧΗΣ Είναι ο χώρος, όπου κάθε πρωί μια χαμογελαστή γλυκιά και καλοκαμωμένη βρεφονηπιοκόμος υποδέχεται τα παιδιά του Σταθμού. Είναι το φιλόξενο δωμάτιο, όπου θα δεχτεί τους γονείς μέχρι να έρθει η σειρά τους να δούνε τη διευθύντρια, ή την βρεφονηπιοκόμο, ακόμη μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν αίθουσα χώρου σε εκδηλώσεις του Σταθμού ή σε ότι άλλο χρειαστεί. Ύστερα από όλα αυτά, καταλαβαίνει κανείς ότι αυτή η αίθουσα δεν μπορεί να έχει ούτε την ακαθόριστη μορφή μιας αίθουσας αναμονής, γραφείου ταξιδιών, ούτε πολύ περισσότερο την κρύα και απρόσιτη όψη ενός χώρου νοσοκομείου. 3.3. Η ΑΙΘΟΥΣΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ Μια αίθουσα κατάλληλα διαρρυθμισμένη και επιπλωμένη θα είναι πάντα έτοιμη να δεχτεί τους μικρούς θεατές για το κουκλοθέατρο, για ένα παραμύθι από διαφάνειες, για ένα θέατρο σκιών ή μια μικρή παράσταση από τα παιδιά. Πρέπει να υπάρχουν σε σειρές τακτοποιημένα μικρά καρεκλάκια για τους θεατές. Στο βάθος της αίθουσας ένας υπερυψωμένος χώρος (10-15 εκ. από το πάτωμα). Στρωμένος με μοκέτα για να απομονώνει τους θορύβους και να διευκολύνει τις κινήσεις, παίζει ρόλο της σκηνής. Επάνω εκεί στήνεται η σκηνή του κουκλοθέατρου. Αυτή είναι πτυσσόμενη, ακριβώς γι να κλείνει και να μεταφέρεται, όταν πρέπει να παρουσιάσουμε κάτι άλλο. Στην ίδια θέση στήνεται, όταν θέλουμε η 19

κινηματογραφική οθόνη ή πανί από Καραγκιόζη. Πίσω ακριβώς υπάρχουν ντουλάπια να μπορούν να αποθηκεύουν, όλα τα υλικά και τα εξαρτήματα που χρειάζονται. 3.4. ΑΙΘΟΥΣΑ ΡΥΘΜΙΚΗΣ Είναι μια αίθουσα απαραίτητη σε κάθε Β/Σ. Μια αίθουσα που εξυπηρετεί, εκτός από τις ασκήσεις ρυθμικής, σε πολλές άλλες περιπτώσεις π.χ. σε γιορτές κοινές για όλα τα τμήματα του Β/Σ, σε πρόβες εκδηλώσεων και άλλα. Πρέπει να είναι ευρύχωρη και φωτεινή αλλά να έχει προβλεφθεί και τρόπος για συσκότιση, να είναι στρωμένη με μοκέτα, ώστε τα παιδιά να μπορούν να αφήνουν απ έξω τα παπούτσια τους, να γυμνάζονται ξυπόλητα, μπορούν να κάθονται, να ξαπλώνουν στο δάπεδο για τις ασκήσεις τους χωρίς τον κίνδυνο να κρυώσουν, έτσι ώστε να αποφεύγεται η ακαταστασία, η μοκέτα αυτή θα πρέπει να είναι πάντα καθαρή. Στην αίθουσα αυτή θα πρέπει να υπάρχουν πολλά χαμηλά ντουλάπια, όπου εκεί θα φυλάσσονται όλα τα όργανα και τα εξαρτήματα γυμναστικής (μπάλες, ραβδάκια, στεφάνια, μαξιλάρια, μαντήλια, σχοινάκια, CD, κασέτες, μαγνητόφωνο, μουσικά όργανα και άλλα ). Αν είναι δυνατόν καλό θα ήταν να υπάρξει και ένα πιάνο ή μελλόντικα για να συνοδεύει το τραγούδια ή διάφορες δραστηριότητες. Θα είναι πολύ χρήσιμο σε γιορτές, εκδηλώσεις και στη συνοδεία των παιδιών στο τραγούδι ή στο χορό. (Συβροπούλου Ρ. 1999) 3.5. ΟΙ ΧΩΡΟΙ ΥΓΙΕΙΝΗΣ Οι χώροι υγιεινής με τις υγιεινολογικές εγκαταστάσεις είναι (νιπτήρες, αφοδευτήρια, κλπ. στο ύψος των παιδιών). Οι εγκαταστάσεις για την καθαριότητα των παιδιών πρέπει να είναι φτιαγμένες με πολλή φροντίδα. Οι τουαλέτες πρέπει να βρίσκονται σε κατάλληλο μέρος και να είναι ανάλογες με το ύψος των παιδιών και με τον αριθμό τους (μια για κάθε πέντε παιδιά). Οι νιπτήρες να βρίσκονται πάντα κοντά στα αφοδευτήρια. Κάθε παιδί πρέπει να έχει τα ατομικά του είδη καθαριότητας, ένα ποτήρι νερό, μια οδοντόβουρτσα, σαπούνι και πετσέτα. Οι πετσέτες καλό είναι να είναι κρεμασμένες σε κινητές κρεμάστρες, να είναι τοποθετημένοι σε απόσταση, ώστε να μην αγγίζει η μια την άλλη. Οι οδοντόβουρτσες καλύτερα να βρίσκονται ψηλά. Οι χώροι των αφοδευτηρίων πρέπει να έχουν χαμηλά χωρίσματα με πόρτες μικρές και ελαφρές για να κλείνουν εύκολα και να μην υπάρχει κίνδυνος για τα χέρια των παιδιών. Τα χερούλια στις πόρτες να είναι χαμηλά, ώστε να μπορούν μόνα τους να τα χρησιμοποιούν. Καλό θα ήταν και αυτοί οι χώροι να είναι ευχάριστοι, εκτός από τα χρωματιστά ή λευκά πλακάκια τα οποία υπάρχουν στους τοίχους, θα μπορούσαν να υπάρχουν αυτοκόλλητες εικόνες λουλουδιών και πετσέτες ανοιχτόχρωμες. (Κυριαζοπούλου Π.- Βαληνάκη, 1977) 20