ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΤΕΦΑΝΙΟΓΡΑΦΙΑ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΔΟΥ ΤΑΤΙΑΝΑ ακτινολόγος ΚΑΡΑΔΗΜΗΤΡΑΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ καρδιολόγος
Τι είναι αξονική στεφανιογραφία; Είναι μέθοδος απεικόνισης των στεφανιαίων αγγείων με πολυτομικό αξονικό τομογράφο π.χ. GE LIGHT SPEED VCT-64
Πώς επιτυγχάνεται η απεικόνιση; Με ταχύτατη σάρωση της καρδιάς κατά τη διάρκεια της διέλευσης του σκιαστικού που εγχύεται από περιφερική φλέβα και
Πώς επιτυγχάνεται η απεικόνιση; σε άμεση συσχέτιση με τον καρδιακό κύκλο
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία; Πρωτίστως εξετάζουμε το τοίχωμα των αγγείων, οι αθηρωματικές αλλοιώσεις του οποίου μπορεί να προκαλούν στένωση αυλού ή όχι. Στην εικόνα: θετική επαναδιαμόρφωση, positive remodeling
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία; Εκτιμούμε το βαθμό επασβέστωσης της αθηρωματικής πλάκας (μαλακή, μικτής υφής ή επασβεστωμένη πλάκα)
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία; Εξετάζεται ο αυλός των στεφανιαίων αγγείων πού μπορεί να είναι φυσιολογικός
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία μπορεί να έχει διαφόρων βαθμών στένωση
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία ή να είναι αποφραγμένος.
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία Μπορούμε να δούμε τα by-pass (αρτηριακά και φλεβικά)
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία Μπορούμε επίσης να εξετάσουμε τα stents Ο αυλός των stents απεικονίζεται τόσο καλύτερα, όσο μεγαλύτερη είναι η διάμετρος του stent.
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία Συγγενείς ανωμαλίες Στην εικόνα το στέλεχος της αριστεράς στεφανιαίας εκφύεται από τη δεξιά στεφανιαία και
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία πορεύεται έμπροσθεν της αορτής
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία Συγγενείς ανωμαλίες Συρίγγιο (fistula) μεταξύ δεξιάς στεφανιαίας και αριστεράς κύριας πνευμονικής αρτηρίας
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία Παρεμπιπτόντως εξετάζουμε και τη λειτουργικότητα της αριστεράς κοιλίας
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία τις διαστάσεις της και το πάχος των τοιχωμάτων της..
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία και την ανατομία των βαλβίδων Φυσικά η μέθοδος εκλογής για τον έλεγχο των βαλβίδων είναι το καρδιακό υπερηχογράφημα
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία Αδρή εξέταση και των υπόλοιπων καρδιακών κοιλοτήτων Στην εικόνα: μύξωμα του αριστερού κόλπου
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία Συγχρόνως ελέγχονται και οι δομές του θώρακα, του μεσοθωρακίου και τα μεγάλα αγγεία του θώρακα Ο παρακαρδιακός όζος της εικόνας είναι τυχαίο εύρημα
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία Εξετάζεται η πιθανότητα διαχωριστικού ανευρύσματος της θωρακικής αορτής και η σχέση του με την έκφυση των στεφανιαίων
Τι ελέγχουμε με την πολυτομική αξονική στεφανιογραφία Ελέγχουμε την πιθανότητα πνευμονικής εμβολής.
Περιορισμοί της αξονικής στεφανιογραφίας Οι έντονες επασβεστώσεις των αγγείων δεν επιτρέπουν την αξιόπιστη εκτίμηση του αυλού τους
Περιορισμοί της αξονικής στεφανιογραφίας Αν στη CT θώρακος (που προηγείται της έγχυσης του σκιαστικού) διαπιστωθεί εκτεταμένη επασβέστωση των στεφανιαίων, η εξέταση μπορεί να σταματήσει και ο ασθενής να παραπεμφθεί για καθετηριασμό (ανάλογα φυσικά με τις ενδείξεις)
Περιορισμοί της αξονικής στεφανιογραφίας Σημαντικό εμπόδιο είναι οι αρρυθμίες (κολπική μαρμαρυγή, συχνές έκτακτες κολπικές ή κοιλιακές συστολές, φλεβοκομβική ταχυκαρδία) Στην εικόνα: artifacts κινήσεως
Δόση ακτινοβολίας Ενδεικτικά: Απλή ακτινογραφία κοιλίας: 1 msv Αξονική τομογραφία θώρακος: 8 msv Αξονική αγγειογραφία: 8-13 msv Εκλεκτική στεφανιογραφία: 2,5-10 msv
Δόση ακτινοβολίας Με τα σύγχρονα πρωτοκόλλα όπου λαμβάνονται υψηλής ευκρίνειας εικόνες μόνον στις φάσεις του καρδιακού κύκλου που αφορούν στην απεικόνιση των στεφανιαίων αγγείων, η δόση της ακτινοβολίας μειώνεται δραστικά, ως 3-5 msv
Προετοιμασία για την εξέταση Για την εξάλειψη των πιθανών αρρυθμιών πρέπει να προηγηθεί προετοιμασία (συνήθως με β-blocker) Επίσης ο εξεταζόμενος πρέπει να είναι νηστικός από 4ώρου περίπου Συνιστάται αποφυγή καφεΐνης και νικοτίνης λίγες ώρες πριν, για ελαχιστοποίηση της πιθανότητας εμφάνισης εκτάκτων συστολών Διερεύνηση του ιστορικού για αλλεργία στο σκιαστικό και για νεφρική ανεπάρκεια
Αξιοπιστία ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΘΕΤΙΚΗ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙ-ΚΗ ΑΞΙΑ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙ-ΚΗ ΑΞΙΑ Hofman et al, JAMA 2005, Vol 293 No 20 95% 98% 87% 99% Leschka et al, Eur. Heart J ; 2005 26 :1482-7 94 % 97% Mollet NR et al, Circulation 2005 ;112 :2318-23 99% 95% 76% 99%
Αξιοπιστία Εξαιρετικά αξιόπιστη εξέταση για τον αποκλεισμό της στεφανιαίας νόσου Σε σημαντικές ή κριτικές στενώσεις πιθανώς να απαιτηθεί καθετηριασμός, για επιβεβαίωση και επεμβατική αντιμετώπιση
Αξιοπιστία Πιθανές αποκλίσεις από τα αποτελέσματα της εκλεκτικής στεφανιογραφίας, μπορεί να οφείλονται στην απεικόνιση όλου του αθηρωματικού φορτίου του αγγείου, ενώ η στεφανιογραφία σκιαγραφεί μόνον τον αυλό.
Αξιοπιστία Σε αυτές τις περιπτώσεις ό έλεγχος με ενδοστεφανιαίο υπέρηχο (IVUS), θα δείξει καλύτερη συσχέτιση με το αποτέλεσμα της αξονικής στεφανιογραφίας
Ενδείξεις αξονικής στεφανιογραφίας Το 2006 το Αμερικανικό Κολλέγιο Καρδιολογίας και η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρία, εξέδωσαν κατευθυντήριες οδηγίες για την αξονική στεφανιογραφία
Journal of the American College of Cardiology Vol. 48, No. 7, 2006 2006 by the American College of Cardiology Foundation ISSN 0735-1097/06/$32.00 Published by Elsevier Inc. doi:10.1016/j.jacc.2006.07.003 ACCF/ACR/SCCT/SCMR/ASNC/NASCI/SCAI/SIR APPROPRIATENESS CRITERIA ACCF/ACR/SCCT/SCMR/ASNC/NASCI/SCAI/SIR 2006 Appropriateness Criteria for Cardiac Computed Tomography and Cardiac Magnetic Resonance Imaging A Report of the American College of Cardiology Foundation Quality Strategic Directions Committee Appropriateness Criteria Working Group, American College of Radiology, Society of Cardiovascular Computed Tomography, Society for Cardiovascular Magnetic Resonance, American Society of Nuclear Cardiology, North American Society for Cardiac Imaging, Society for Cardiovascular Angiography and Interventions, and Society of Interventional Radiology CCT/CMR WRITING GROUP Robert C. Hendel, MD, FACC Manesh R. Patel, MD Christopher M. Kramer, MD, FACC Michael Poon, MD, FACC
Ενδείξεις αξονικής στεφανιογραφίας Η φιλοσοφία των οδηγιών αυτών είναι ότι η αξονική στεφανιογραφία πρέπει να διενεργείται στις περιπτώσεις που αναμένονται ευρήματα είτε αρνητικά είτε ήπιας στεφανιαίας νόσου (υπενθυμίζεται ότι τα ευρήματα αυτά αντιστοιχούν στο 20% περίπου των στεφανιογραφιών σε διεθνές επίπεδο). Τέτοιες περιπτώσεις, ενδεικτικά, είναι:
Ενδείξεις αξονικής στεφανιογραφίας Διερεύνηση θωρακικού άλγους με «ύποπτη» δοκιμασία κοπώσεως, χωρίς όμως οι προδιαθεσικοί παράγοντες ή η συμπτωματολογία να πείθουν για ύπαρξη σοβαρής στεφανιαίας νόσου Διερεύνηση διατατικής μυοκαρδιοπάθειας Έλεγχος στεφανιαίων πρίν από επέμβαση για βαλβιδοπάθεια Πιθανή ύπαρξη διαχωριστικού ανευρύσματος θωρακικής αορτής ή πνευμονικής εμβολής Διερεύνηση ανώμαλης έκφυσης των στεφανιαίων (συγγενής ανωμαλία)
Συμπέρασμα Η αξονική στεφανιογραφία είναι μέθοδος εύκολη, ακίνδυνη και αξιόπιστη που έχει ήδη λάβει τη θέση της στην καθημερινή κλινική πράξη όσον αφορά στη διερεύνηση της στεφανιαίας νόσου