Όνομα Επιχείρησης Περιγραφή/Αντικείμενο Εταιρείας (Κωδικός δραστηριότητας - ΚΑΔ) Έδρα/Υποκαταστήματα (διεύθυνση) Ιστοσελίδα (εάν υπάρχει) Αριθμός Εργαζομένων Τηλέφωνο επικοινωνίας ερωτώμενου και email Ονοματεπώνυμο ερωτώμενου Θέση εργασία τους ερωτώμενου μέσα στην επιχείρηση Έτος ίδρυσης της επιχείρησης Δηλώστε μας, εάν επιθυμείτε, συστηματικότερη συνεργασία με την ερευνητική μας ομάδα του Πανεπιστημίου χωρίς 1
ουδεμία οικονομική επιβάρυνση εκ μέρους σας Ερωτηματολόγιο στο πλαίσιο εκπόνησης εργασίας, για το εαρινό ακαδημαϊκό εξάμηνο 2019, του μαθήματος «Επιχειρησιακή Στρατηγική». Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. 2
Πως αλλάζει η επιχείρηση σας, μέσα στην κρίση; *Μοιράστε το συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο, επιλέξτε τον αντίστοιχο αριθμό στο κουτάκι/κελί του πίνακα και σχολιάστε Α. ΓΕΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΛΟΓΙΚΗ Σ.1 Κερδοφορία/προσαρμογή στο περιβάλλον Το κυρίαρχο στρατηγικό ζητούμενο της επιχείρησης είναι: ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ : Δεν υπάρχει κυρίαρχο στρατηγικό ζητούμενο Η βραχυπρόθεσμη κερδοφορία ή/και η μείωση της άμεσης αβεβαιότητας Ενδιάμεσα στο 1&3 Η σταθερή επέκταση και η μακροπρόθεσμη προοπτική Ενδιάμεσα στο 3&5 Η ταχεία προσαρμογή στις αλλαγές διατηρώντας ένα μακροπρόθεσμο στρατηγικό σκεπτικό Διαθέτετε ή όχι γραπτό στρατηγικό πλάνο ή ολοκληρωμένο επιχειρηματικό σχέδιο; Ναι Όχι Σ.2 Γενική στρατηγική λογική Ποιος από τους παρακάτω γενικούς χαρακτηρισμούς πιστεύετε ότι ταιριάζει καλύτερα στην στρατηγική της επιχείρησής σας; Δεν υπάρχει γενική «Ελεύθερη και ενστικτώδης»: χωρίς «Σίγουρη»: με συνειδητοποίηση των περιορισμών και «Σταθερή»: συστηματική και «Ανοικτή»: συστηματική αλλά με σημαντικά «Ευέλικτη»: συστηματικά 3
στρατηγική λογική γραφειοκρατία και περιορισμούς χωρίς περιττές «αναλύσεις και στρατηγικές» προγραμματισμέν η περιθώρια αφομοίωσης του καινούργιου προσανατολισμέν η στην αλλαγή Β. ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Σ.3 Βαθμός συμμετοχής στην διαμόρφωση της Αποστολής της Επιχείρησης (Mission statement) ενδοεπιχειρησιακά Αν υπάρχει ΓΡΑΠΤΗ δήλωση εταιρικής αποστολής στην επιχείρησή σας, ποιος/ποιοί έχουν συμμετάσχει σε επαρκή βαθμό στον σχηματισμό και διατύπωσή της; Α. Διευθύνων σύμβουλος-πρόεδρος Β. Ανώτατη διοίκηση και Σύμβουλοι επιχειρήσεων/εξωτερικοί συνεργάτες Γ. Μέτοχοι Δ. Μεσαία διοικητικά στελέχη Ε. Το «σύνολο» του ανθρώπινου δυναμικού της επιχείρησης Δεν υπάρχει Γραπτή Δήλωση Αποστολής Α Α+Β Α+Β+Γ Α+Β+Γ+Δ Α+Β+Γ+Δ+Ε Σ.4 Βαθμός συμμετοχής στο Mission statement εξω-επιχειρησιακά Σε ποιο βαθμό έχετε αναγνωρίσει και εκφράσει τους επιχειρησιακούς στόχους στην δήλωση αποστολής της επιχείρησης βασισμένοι στη συστηματική επαφή και συνεργασία με τους πελάτες, συνεργάτες, προμηθευτές σας και την ευρύτερη κοινωνία μέσα στην οποία δραστηριοποιείστε; 4
Γ. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΥΡΥΤΕΡΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Σ.5 Δεδομένα P.E.S.T. Σε ποιο βαθμό η άρθρωση της στρατηγικής συλλέγει, συνυπολογίζει και αξιοποιεί συστηματικά και σε συνέχεια τα δεδομένα που αφορούν την εξέλιξη των γενικών εξω-οικονομικών τάσεων και παραγόντων (πολιτικών, οικονομικών, νομικών, κοινωνικών, τεχνολογικών, περιβαλλοντικών, δημογραφικών, τεχνολογικών, κλπ.) ως αναγκαίο συστατικό των στρατηγικών της αποφάσεων; Δ. ΔΟΜΕΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ & ΤΟΠΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Σ.6 5 F s analysis Σε ποιο βαθμό η επιχείρησή σας συλλέγει και παρακολουθεί συστηματικά τα δεδομένα που αφορούν την δυναμική του άμεσου ανταγωνιστικού της περιβάλλοντος και που αφορούν τους: Πελάτες της Προμηθευτές της Ανταγωνιστές της Δυνητικούς νέους ανταγωνιστές της Δίκτυα ενδιαμέσων και συνεργάτες της Υποκατάστατα προϊόντα Συμπληρωματικά προϊόντα 5
Σ.7 Σε ποιο βαθμό πιστεύετε (πιστεύατε αντίστοιχα) ότι η ανταγωνιστικότητα της δικής σας επιχείρησης (ορισμένη ως η ικανότητα της επικερδούς διάθεσης στην αγορά προϊόντων και υπηρεσιών σε συνθήκες διεθνούς ανταγωνισμού), ευνοείται, επηρεάζεται θετικά και ενισχύεται: Αν είναι ισχυρός και ανεπτυγμένος ο παραγωγικός ιστός των υπολοίπων επιχειρήσεων, συσχετισμένων και συμπληρωματικών, που την περιβάλλουν στο τοπικό επίπεδο λειτουργίας της; Αν είναι έντονος και υψηλής ποιότητας ο ανταγωνισμός από τις υπόλοιπες ανταγωνίστριες επιχειρήσεις που λειτουργούν στο ίδιο τοπικό επίπεδο με τη δική σας; Αν είναι ισχυρές και ανεπτυγμένες οι αγορές των εισροών και οι προμηθευτές σας, στο τοπικό επίπεδο λειτουργίας σας; Αν είναι ισχυρές, ανεπτυγμένες και απαιτητικές οι αγορές εκροών σας, οι πελάτες σας, στο τοπικό επίπεδο λειτουργίας σας; Αν είναι συστηματικές και ανεπτυγμένες οι αλληλεπιδράσεις σε όρους διάχυσης και αφομοίωσης τεχνολογίας σε τοπικό επίπεδο λειτουργίας της επιχείρησης (π.χ. τεχνολογικές συνεργασίες σε τοπικό επίπεδο, ύπαρξη και ανάπτυξη τεχνολογικής κουλτούρας και αφομοίωση «know-how» από το ανθρώπινο δυναμικό σε τοπική κλίμακα); 6
Αν το ίδιο το εξωτερικό τοπικό περιβάλλον λειτουργίας σας κατορθώνει διαχρονικά να διατηρεί και να αναπτύσσει μια ισορροπημένη αξιοποίηση μεταξύ: α) των τοπικών, φυσικών και περιβαλλοντικών πόρων του, β) των τοπικών του όρων της κοινωνικής του ανάπτυξης και γ) των στοιχείων της εξέλιξης του τοπικού τεχνολογικού του δυναμικού; Αν οι θεσμοί κρατικής-κοινωνικής παρέμβασης κατορθώνουν να ανταποκρίνονται στις ιδιαιτερότητες της τοπικής πραγματικότητας στο εσωτερικό της οποίας λειτουργείτε; Αν η στρατηγική της επιχείρησής σας κατορθώνει να προσαρμόζεται κατάλληλα στις παραπάνω δομικές ισορροπίες στο τοπικό επίπεδο λειτουργίας σας; ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ.8 Strategic benchmarking Σε ποιο βαθμό η άρθρωση της επιχειρησιακής σας στρατηγικής συνυπολογίζει, με συστηματικό και συνεχή τρόπο, τα δεδομένα που αφορούν άλλες «επιτυχημένες στρατηγικές» εντός και εκτός του κλάδου/κλάδων που δραστηριοποιείστε (external benchmarking); 7
Ε. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Σ.9 Internal audit Σε ποιο βαθμό η επιχείρησή σας διαθέτει και ενεργοποιεί συστηματικά μηχανισμούς παρακολούθησης και αξιολόγησης των λειτουργικών μετασχηματισμών που λαμβάνουν χώρα στο εσωτερικό των επιμέρους επιχειρησιακών της λειτουργιών (τμήμα πωλήσεων, τμήμα προσωπικού, τμήμα χρηματοοικονομικής διοίκησης κλπ.) και παρουσιάζει τα συμπεράσματά της με τη μορφή τακτικών εκθέσεων εσωτερικού ελέγχου; ΣΤ. ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝ Σ.10 5P Mintzberg Ποιος εκτιμάτε ότι είναι ο βαθμός έμπρακτης αξιοποίησης και ενεργοποίησης των παρακάτω διαστάσεων στην στρατηγική της επιχείρησής σας; Η στρατηγική ως σχέδιο (plan): Κατορθώνει να είναι το προμελετημένο σχέδιο που βοηθά την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων που έχουν τεθεί. Η στρατηγική ως τέχνασμα (ploy): Κατορθώνει να είναι το σύστημα ελιγμών που βοηθούν να κερδίσεις στις μάχες του ανταγωνισμού. 8
Η στρατηγική ως υπόδειγμα (pattern): Κατορθώνει να είναι το επεξεργασμένο μοντέλο επιχειρησιακής συμπεριφοράς που εξασφαλίζει συνέπεια και αποτελεσματικότητα κυρίως στην φάση υλοποίησης. Η στρατηγική ως τοποθέτηση (position): Κατορθώνει να είναι το γενικό πλαίσιο ένταξης της επιχείρησης στο περιβάλλον της χωρίς αναφορά σε «τακτικές» λεπτομέρειες. Η στρατηγική ως προοπτική (perspective): Κατορθώνει να είναι ο συνεκτικός χώρος έκφρασης της ιδεολογίας και των φιλοδοξιών που επικρατούν στο εσωτερικό της επιχείρησης και της νοοτροπίας των ατόμων που λειτουργούν μέσα σ' αυτήν. ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Ζ. ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΦΑΙΡΕΣΗΣ ΣΤΗΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Σ.11 Περιβαλλοντικός καθορισμός, εσωτερικές ικανότητες και στρατηγική πρόθεση Από τις 3 προσεγγίσεις ποια ή ποιον συνδυασμό τους έμπρακτα αφομοιώνει η στρατηγική της επιχείρησής σας; Α) Προσέγγιση περιβαλλοντικού καθορισμού βιομηχανικής οργάνωσης: 9
Η στρατηγική της επιχείρησης προσαρμόζεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του επιχειρησιακού της περιβάλλοντος. Β) Προσέγγιση των πόρων και των ικανοτήτων της επιχείρησης: Η στρατηγική βασίζεται στο τι η επιχείρηση μπορεί να κάνει πιο καλά από τους ανταγωνιστές της. Γ) Προσέγγιση στρατηγικής πρόθεσης: Η στρατηγική της επιχείρησης για να οδηγεί σε νίκη δεν αρκεί να προσαρμόζεται στους εκάστοτε «κανόνες του παιχνιδιού» και τις συνθήκες του περιβάλλοντος, αλλά οραματίζεται το μέλλον πριν τους ανταγωνιστές της και προσπαθεί με στρατηγικές παρεμβάσεις να το κάνει πραγματικότητα, «αλλάζοντας τους κανόνες του παιχνιδιού»; Α Β Α+Β Α+Γ ή Β+Γ Α+Β+Γ Α Β Α+Β Α+Γή Β+Γ Α+Β+Γ Δ) Άλλη προσέγγιση: Σ.12 Διαστάσεις αφαίρεσης της στρατηγικής Παρότι οι παρακάτω διαστάσεις είναι συμπληρωματικές, που πιστεύετε ότι η επιχείρησή σας διαθέτει ήδη υψηλής επάρκειας στρατηγική επεξεργασία; Α) Δόμηση αποστολής (mission) Εκθέτει τον βασικό σκοπό της επιχείρησης Καθορίζει την σχέση της εταιρίας με άλλους οργανισμούς Θέτει συγκεκριμένους στόχους Β) Δόμηση οράματος (vision) Σκιαγραφεί το σχήμα της επιχείρησης μελλοντικά Θέτει γενικούς στόχους Οδηγεί την στρατηγική και αποστολή Γ) Φιλοσοφία (philosophy) Ενσωματώνει οργανωτικές αξίες, ορίζει γενικές αρχές και δεοντολογική συμπεριφορά στην λειτουργία της επιχείρησης Καθορίζει τον χαρακτήρα των σχέσεων με τα μέρη που η επιχείρηση συναλλάσσεται Καθορίζει το στυλ διοίκησης. 10
Α Β Α+Β Β+Γ Α+Β+Γ Α Β Α+Β Β+Γ Α+Β+Γ Η. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ & ΕΠΙΛΟΓΗΣ Σ.13 Αποτίμηση συνεισφοράς στρατηγικής ανάλυσης Αξιολογείστε, κατά τη γνώμη σας, την έμπρακτη χρήση και συνεισφορά των παρακάτω διαστάσεων της στρατηγικής στη πραγματική λειτουργία της επιχείρησής σας. Η στρατηγική θέτει κατευθύνσεις: Αν ονομάσουμε το που θα ήθελε να βρεθεί η επιχείρηση στο μέλλον με τον όρο Αποστολή ή/και Όραμα τότε η απάντηση στο πως θα φτάσει είναι η στρατηγική της. Η στρατηγική υποστηρίζει τη λήψη ομοιόμορφων αποφάσεων και συντονίζει τη δραστηριότητα: Αν δεν υπάρχουν κάποιες σταθερές, κάποιος δεδομένος προσανατολισμός είναι πολύ δύσκολο να εξεταστούν οι συνέπειες κάθε επιχειρησιακής επιλογής και να ληφθεί η βέλτιστη απόφαση με τρόπο ώστε να εναρμονίζεται με τη συνολική προσπάθεια. Η στρατηγική ορίζει την ίδια την επιχείρηση και τη θέση της απέναντι στον ανταγωνισμό: Η στρατηγική είναι «η προσωπικότητα» του οργανισμού, δίνει απάντηση στο ερώτημα «τι είδους επιχείρηση είμαστε» στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης. 11
H στρατηγική μειώνει την αβεβαιότητα: Μέσα από το πρίσμα μιας ξεκάθαρης επιχειρησιακής στρατηγικής είναι πιο εύκολο να εκμεταλλευτείς μία ευκαιρία και να προστατευτείς από μία απειλή. Η στρατηγική προσδίδει ένα βιώσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα: Επιτρέπει στις επιχειρήσεις να πετύχουν μια μόνιμη σύνδεση ανάμεσα στο εξωτερικό περιβάλλον και τις ιδιαίτερες εσωτερικές τους δυνατότητες. ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ.14 Ατομικότητα-συμμετοχικότητα στην άρθρωση της στρατηγικής Η στρατηγική επιτυχία της επιχείρησής σας στηρίζεται κυρίως: 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 Στο ένστικτο και την φαντασία του επιχειρηματία Ενδιάμεσα στο 1&3 Στη συστηματικότητα των κανόνων και των διαδικασιών που αξιοποιούν τα διευθυντικά στελέχη της επιχείρησης Ενδιάμεσα στο 3&5 Στην ομαδική πρωτοβουλία και συνεργασία και στην δημιουργικότητα όλων μέσα στην επιχείρηση 12
Θ. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΙΑΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΑΣ» Σ.15 Κυρίαρχη αντίληψη marketing Η κυρίαρχη στρατηγική αντίληψη σε όρους marketing που εφαρμόζει η επιχείρηση ταιριάζει περισσότερο στην παρακάτω δήλωση: Οποιοδήποτε προϊόν πουλιέται Παραγωγή: «Το προϊόν που παράγεται σε μεγάλες ποσότητες, χαμηλό κόστος και σταθερή ποιότητα πουλάει» Προϊόν: «Το καλής ποιότητας προϊόν πουλάει» Πώληση: «Το καλό προϊόν που συνοδεύεται από μία συστηματική και επιθετική προσπάθεια προώθησης πουλάει» Αγορά: «Το προϊόν που είναι φτιαγμένο με βάση τις επιθυμίες του πελάτη και τον βολεύει πραγματικά πουλάει» Κοινωνία: «Το προϊόν που καλύπτει τις άμεσες επιθυμίες του πελάτη αλλά και το μακροπρόθεσμο συμφέρον αυτού και της κοινωνίας ολόκληρης πουλάει και θα πουλάει» Σ.16 «Αναζήτηση της τελειότητας» Σε ποιό βαθμό, η συγκεκριμένη στρατηγική σας ενεργοποιεί και κάνει πράξη τις παρακάτω αρχές, καθιστώντας τις αναγκαία θεμέλια στην επιχειρησιακή σας λειτουργία; (P-W) Κλίση προς την δράση: Γρήγορη και δημιουργική αφομοίωση των περιβαλλοντικών αλλαγών, όχι «ανάλυση για την ανάλυση». Κοντά στον πελάτη: Ο πελάτης κατά βάθος είναι συνεργάτης και αυτός που ορίζει την ποιότητα. 13
Αυτονομία και επιχειρηματικότητα: Ενθάρρυνση των καινοτόμων και αυτών που παίρνουν ρίσκο δεν φοβόμαστε το λάθος αντίθετα ξέρουμε να το αξιοποιούμε. Παραγωγικότητα μέσω ανθρώπων: Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι τελικά η πηγή δημιουργικότητας και επιτυχίας της επιχείρησης. Άμεση διοίκηση κατευθυνόμενη, από αξίες: Ο σκοπός, οι αξίες και ή αποστολή της επιχείρησης κυριαρχούν, τα μέσα αλλάζουν με ευελιξία. Ασχολούμαστε με αυτό που ξέρουμε: Η γνώση του συγκεκριμένου προϊόντος και της παραγωγής του, η συσσωρευμένη εμπειρία μας είναι κρίσιμης σημασίας. Η ενασχόληση με πολλά και διαφορετικά αντικείμενα και οι ευκαιριακές κινήσεις αποπροσανατολίζουν και αποδεικνύονται επιζήμιες. Απλή μορφή, μικρός αριθμός ανωτέρου προσωπικού: Απλή δομή, λίγα ιεραρχικά επίπεδα, γρήγορη και αποτελεσματική επικοινωνία. 14
Ταυτόχρονη χαλαρότητα και αυστηρότητα: Αξιοποίηση τόσο της συγκεντρωτικότητας σε κάποιες διαδικασίες και της ευρείας αποκέντρωσης σε άλλες. ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ 15
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ Σ1. Σ2. 1. Μ.Ο. Γενικής στρατηγικής λογικής Σ3. Σ4. 2. Μ.Ο. Σχεδίου της επιχείρησης (Μ.S.) Σ5. 3. Μ.Ο. Παρακολούθησης ευρύτερου εξωτερικού περιβάλλοντος Σ6. Σ7. Σ8. 4. Μ.Ο. Δομών ανταγωνισμού και τοπικού περιβάλλοντος Σ9. 5. Μ.Ο. Παρακολούθησης εσωτερικού περιβάλλοντος Σ10. 6. Μ.Ο. Αξιοποίησης στρατηγικών προσεγγίσεων Σ11. Σ12. 7. Μ.Ο. Επιπέδου αφαίρεσης της στρατηγικής επιλογής Σ13. Σ14. 8. Μ.Ο. Αξιολόγηση συμβολής Σ15. Σ16. 9. Μ.Ο. Στρατηγικής και αναζήτησης τελειότητας Μέσος όρος βαθμολογίας 0 και 1: Ισχυρές ενδείξεις πως η επιχείρηση σας είναι μοναδοκεντρικού τύπου 16
2 και 3: Ισχυρές ενδείξεις πως η επιχείρηση σας είναι μαζικού τύπου 4 και 5: Ισχυρές ενδείξεις πως η επιχείρηση σας είναι ευέλικτου τύπου 17