ΖΜΔΗΩΔΗ ΣΟΤ ΜΑΘΖΜΑΣΟ ΣΟΤ ΔΡΓΑΣΖΡΗΟΤ ΣΖ ΔΗΑΓΩΓΖ ΣΖΝ ΣΑΣΗΣΗΚΖ ΣΩΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΑΘΑΝΑΙΑ ΜΠΟΤΜΠΟΤΛΗ - ΚΩΝΣΑΝΣΙΝΟ ΚΟΤΝΔΣΑ ΔΡΓΑΣΖΡΗΑΚΟΗ ΤΝΔΡΓΑΣΔ ΑΣΔΗ ΠΑΣΡΩΝ

ΖΜΔΗΩΔΗ ΣΟΤ ΜΑΘΖΜΑΣΟ ΣΟΤ ΔΡΓΑΣΖΡΗΟΤ ΣΖ ΔΗΑΓΩΓΖ ΣΖΝ ΣΑΣΗΣΗΚΖ ΣΩΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΑΘΑΝΑΙΑ ΜΠΟΤΜΠΟΤΛΗ - ΚΩΝΣΑΝΣΙΝΟ ΚΟΤΝΔΣΑ ΔΡΓΑΣΖΡΗΑΚΟΗ ΤΝΔΡΓΑΣΔ ΑΣΔΗ ΠΑΣΡΩΝ ΑΣΔΙ ΠΑΣΡΑ-ΣΜΗΜΑ ΔΠΙΥΔΙΡΗΜΑΣΙΚΟΤ ΥΔΓΙΑΜΟΤ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΤΣΗΜΑΣΩΝ ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ 2005 0

ΔΗΑΓΩΓΖ Γηα ηελ επεμεξγαζία δεδνκέλσλ κε βάζε ην ζηαηηζηηθό παθέην SPSS (Statistical Package for Social Sciences) ρξεηάδεηαη αξρηθά ν δηαρσξηζκόο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζε δπν κεγάια κέξε, ηνλ Data Editor ην κελνύ όπνπ ζα κπνξνύκε λα εηζάγνπκε ηα ζηνηρεία καο (αξηζκνύο ή ραξαθηήξεο) θαη λα νξίδνπκε ηηο κεηαβιεηέο καο θαη ην Output Viewer ην θνκκάηη ζην νπνίν θαη ζα αλαγξάθνληαη ηα απνηειέζκαηα καο. Πξηλ αλαθεξζνύκε ζηα δπν απηά κεγάια κέξε αο δνύκε πσο εθθηλνύκε ην πξόγξακκα καο. 1. Δκκίνηζη και Έξοδορ. Α) Εκκίνηζη ζε Windows ME ή ζε Windows Professional Από ηελ κπάξα εξγαζίαο (task bar), επηιέγνπκε Start Programs SPSS for Windows SPSS 12 for Windows. Β) Άλνηγκα ηνπ SPSS από ηα πξνγξάκκαηα ησλ Windows. Γηπιό θιηθ ζην εηθνλίδην ηνπ SPSS. Έξοδορ από ηο SPSS. Δπιλογή File Exit. 2. MENU DATA EDITOR Οκνίσο κε ηα παξαπάλσ ν Editor κπνξεί λα ρσξηζηεί ζε επίζεο δπν θνκκάηηα ηα νπνία θαη ζπκίδνπλ θύιια εξγαζίαο ηνπ Excel. Σν πξώην θνκκάηη κε ην όλνκα Data View, όπνπ εθεί κπνξνύκε λα εηζαγάγνπκε ηνπο αξηζκνύο καο θαη ην δεύηεξν θνκκάηη κε ηίηιν Variable View όπνπ κπνξνύκε λα νξίδνπκε ηηο κεηαβιεηέο καο. Ο Editor απνηειείηαη, όπσο θαη έλα θύιιν εξγαζίαο ηνπ Excel, από ζηήιεο θαη γξακκέο. Κάζε ζηήιε απνηειεί κηα κεηαβιεηή (Var), ελώ θάζε γξακκή θαη κηα δηαθνξεηηθή πεξίπησζε ή παξαηήξεζε (case). 1

Βαζικά Μενού ηος Data Editor 1. File με βαζικέρ ενηολέρ: NEW : Γεκηνπξγνύκε έλα λέν αξρείν OPEN : Αλνίγνπκε έλα ήδε ππάξρνλ αξρείν SAVE-SAVE AS : ώδνπκε ηελ εξγαζία καο ζε ήδε ππάξρνλ αξρείν ή ζώδνπκε ηελ εξγαζία καο γηα πξώηε θνξά δίλνληαο ηεο θαη έλα όλνκα αξρείνπ ην νπνίν θαη έρεη ηελ θαηάιεμε *.sav ή *.spo Αποθήκεςζη ηων πεπιεσομένων ενόρ Window Δπηινγή ηνπ αξρείνπ πξνο απνζήθεπζε. File Save (Window Type) As. Δπηινγή ελόο ηύπνπ αξρείνπ. Δηζαγσγή ελόο νλόκαηνο θαη θιηθ ΟΚ. ημείωζη Με ηελ απνζήθεπζε ελόο project απνζεθεύνληαη: όια ηα παξάζπξα πνπ ην απαξηίδνπλ καδί κε ην πεξηερόκελό ηνπο. ε πεξηγξαθή ηνπ θάζε project πνπ δεκηνπξγείηαη. ε πεξηγξαθή ηνπ θάζε worksheet πνπ δεκηνπξγείηαη από Editor Worksheet Description. ην κέγεζνο, ε ζέζε θαη ε θαηάζηαζε ηνπ θάζε παξαζύξνπ. ηα πεξηερόκελα από θάζε dialog box. PRINT : Δθηππώλνπκε έρνληαο ηε δπλαηόηεηα λα θάλνπκε δηάθνξεο επηινγέο θαη ξπζκίζεηο από ην αληίζηνηρν πιαίζην δηαιόγνπ Δκηύπωζη ηων πεπιεσομένων ενόρ Window 1. Δπηινγή ηνπ. 2. File Print (Window Name). 3. Γηα έλα Data Window γίλνληαη νη θαηάιιειεο επηινγέο θαη ΟΚ. ην Print Dialog Box θιηθ ΟΚ. EXIT : Βγαίλνπκε από ην πξόγξακκα 2

Οι παπακάηω ενηολέρ λειηοςπγούν όπωρ και ζηα ςπόλοιπα ππογπάμμαηα ηος office. 2. Edit με βαζικέρ ενηολέρ : UNDO : Αλαίξεζε ηεο ηειεπηαίαο ελέξγεηαο καο CUT : Απνθνπή COPY : Αληηγξαθή PASTE : Δπηθόιιεζε FIND : Αλαδήηεζε εγγξαθήο OPTIONS : Γεληθέο ξπζκίζεηο 3. View με βαζικέρ ενηολέρ STATUS BAR : Γξακκή θαηάζηαζεο TOOLBARS : Γηακόξθσζε γξακκώλ εξγαιείσλ FONTS : Γηακόξθσζε γξακκαηνζεηξώλ GRID LINES : Δκθάληζε-απόθξπςε πεξηγξακκάησλ θειηώλ VALUE LABELS : Δκθάληζε-απόθξπςε εηηθεηώλ (labels). 4. Data με βαζικέρ ενηολέρ Insert Case: Με ηελ εληνιή απηή πεηπραίλνπκε ηελ εηζαγσγή κηαο λέαο γξακκήο. Γηα ηελ εηζαγσγή λέαο γξακκήο κεηαμύ δύν άιισλ, παηάκε ζηε δεύηεξε γξακκή θαη κεηά ζηελ εληνιή Insert Case. Delete Case: Με ηελ εληνιή απηή πεηπραίλνπκε ηελ δηαγξαθή κηαο λέαο γξακκήο. Με δεμί θιηθ ζηελ πεξηνρή ηνπ θειηνύ θαη κε επηινγή ησλ clear, cut δηαγξάθνπκε ηελ γξακκή. Insert Variable: Με ηελ εληνιή απηή πεηπραίλνπκε ηελ εηζαγσγή κηαο θαηλνύξγηαο κεηαβιεηήο ή λέαο ζηήιεο. Γηα ηελ εηζαγσγή λέαο ζηήιεο κεηαμύ δύν ήδε άιισλ, παηάκε ζηε δεύηεξε ζηήιε θαη κεηά ζηελ εληνιή Insert Variable Delete Variable: Με ηελ εληνιή απηή δηαγξάθνπκε ηπρόλ κεηαβιεηέο πνπ έρνπκε δεκηνπξγήζεη. Με δεμί θιηθ ζην όλνκα ηεο κεηαβιεηήο θαη κε επηινγή ησλ clear, cut δηαγξάθνπκε ηελ κεηαβιεηή. Go to case: Μεηάβαζε ζηνλ αξηζκό ηεο γξακκήο πνπ ζέινπκε. Sort case: Σαμηλόκεζε δεδνκέλσλ θαη' αύμνπζα ή θζίλνπζα ηάμε. Find case: Γηα λα βξνύκε κεκνλσκέλα ηελ ηηκή κηαο κεηαβιεηήο ελεξγνύκε σο εμήο Edit Find Γπάθοςμε ηην ηιμή Find Next Άλλερ ενηολέρ ηος μενού ηος DATA EDITOR θα αναλςθούν ζε άλλα κεθάλαια και καηά ηην διάπκεια ηων αζκήζεων. 3

1. ΚΑΣΑΥΩΡΗΖ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ Τπάξρνπλ πνιινί ηξόπνη εηζαγσγήο δεδνκέλσλ ζην SPSS. Με δαθηπινγξάθεζε ησλ δεδνκέλσλ, κε αληηγξαθή θαη επηθόιιεζε, δεκηνπξγία θαη επζείαλ από ην SPSS, θαη θπζηθά κε άλνηγκα αξρείσλ. ε απηό ην Κεθάιαην ζα αλαθεξζνύκε ζε νξηζκέλα είδε, ηύπνη δεδνκέλσλ θαη γεληθά ηξόπνη ρεηξηζκνύ δεδνκέλσλ ζην SPSS. Όπσο μέξνπκε από ηε ζεσξία ηεο ηαηηζηηθήο ζε θάζε εξώηεζε νη απαληήζεηο πνπ ζα καο δνζνύλ ζα αθνξνύλ: Aξηζκεηηθέο ηηκέο, πεξίπησζε πνζνηηθήο κεηαβιεηήο (π.ρ ειηθία, βάξνο, εηζόδεκα θ.η.ι.) Γηάθνξνη ραξαθηεξηζκνί νη νπνίνη δελ αλήθνπλ ζε αξηζκεηηθό ζύλνιν, πεξίπησζε πνηνηηθήο κεηαβιεηήο ζε θιίκαθα ηάμεο. (π.ρ. θύιν, επάγγεικα, νηθνγελεηαθή θαηάζηαζε θ.η.ι.) Γηα ηελ θαηαρώξεζε ησλ απαληήζεσλ, ινηπόλ, είλαη απαξαίηεην λα εμεηάζνπκε απηέο ηηο δύν πεξηπηώζεηο, κηα θαη παξνπζηάδνπλ δηαθνξεηηθή δπζθνιία θαη ε ηερληθή πνπ εθαξκόδνπκε δηαθέξεη. Όηαλ ηα δεδνκέλα είλαη πνζνηηθά, ε θαηαρώξεζε ηνπο είλαη πνιύ απιή. Ζ θαηαρώξεζε ησλ δεδνκέλσλ γίλεηαη ζην κελνύ Data View ηνπ Data Editor αξθεηά απιά επηιέγνληαο κηα ζηήιε πνπ ζα πεξάζνπκε ηα δεδνκέλα θαη πιεθηξνινγώληαο ηα ζε απηήλ ηελ ζηήιε. Όκσο πξηλ ηελ εηζαγσγή ησλ δεδνκέλσλ ζα πξέπεη λα νξίζνπκε ηελ κεηαβιεηή ηελ νπνία θαη ζα απεηθνλίδνπλ ηα δεδνκέλα απηά. Γεληθά ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνύλ ηελ κεηαβιεηή θαη ηελ θύζε απηήο βξίζθνληαη ζην κελνύ Variable View ηνπ Data Editor. Παηάκε ινηπόλ, ζην θνπκπί Variable View από ην Data Editor, (εηθόλα 1) ή θάλνπκε δηπιό θιηθ ζηελ επηθεθαιίδα ηεο ζηήιεο (Var) πνπ ζέινπκε λα εηζάγνπκε ηα δεδνκέλα. 4

Δηθόλα 1. Menu Data Editor ηε ζηήιε Name γξάθνπκε ην όλνκα ηεο κεηαβιεηήο πνπ ζέινπκε λα πεξηγξάςνπκε ή αθήλνπκε ηελ απηόκαηε αξίζκεζε πνπ πξνηείλεη ην πξόγξακκα, (π.ρ Var00001). ηελ ζηήιε Type κπνξνύκε λα ραξαθηεξίζνπκε ηνλ ηύπν ηεο κεηαβιεηήο ζρεηηθά κε ην αλ είλαη αξηζκόο ή εκεξνκελία ή κηα πεξηγξαθή. Δπηιέγνπκε Numeric επεηδή ηα δεδνκέλα καο είλαη αξηζκνί θαη ζηε ζπλέρεηα ηελ έλδεημε Width αλαγξάθνπκε ην κέγηζην πιήζνο ησλ ςεθίσλ πνπ έρεη ε κεηαβιεηή ηελ έλδεημε Decimal Places ην πιήζνο ησλ δεθαδηθώλ ςεθίσλ ηεο κεηαβιεηήο, αλ θπζηθά ππάξρνπλ. Δπλόεην είλαη όηη γηα ηηκέο αθέξαηεο ζηε ζέζε Decimal Places βάδνπκε ηνλ αξηζκό 0 ή ηίπνηα. ηε ζηήιε Label, ηεο εηθόλαο 1, γξάθνπκε ηνλ ηίηιν ηεο εξώηεζεο, αλ ζέινπκε κε ειιεληθνύο ραξαθηήξεο, ν νπνίνο ζα εκθαλίδεηαη ζαλ επηθεθαιίδα όηαλ κε ην πνληίθη πεξλάκε πάλσ από ηε ζηήιε αιιά θαη ζηελ παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ. 5

Παηώληαο ζηε ζηήιε Values εκθαλίδεηαη έλα θνπκπάθη όκνην κε απηό ηεο ζηήιεο Type. Σε θόξκα απηή ζε πεξίπησζε πνζνηηθώλ δεδνκέλσλ δελ ηε ρξεζηκνπνηνύκε, ελώ αληίζεηα είλαη πνιύ ρξήζηκε ζε πεξηπηώζεηο πνηνηηθώλ δεδνκέλσλ κηαο θαη ρξεζηκεύεη ζηελ θσδηθνπνίεζε απηώλ, όπσο ζα δνύκε ζηε ζπλέρεηα. Ζ ζηήιε Missing, ηεο εηθόλαο 1 καο δίλεη ηελ επόκελε θόξκα. ηε θόξκα απηή ζεκεηώλνπκε ηηο ηηκέο ή ηνπο θσδηθνύο ησλ ηηκώλ νη νπνίεο ζέινπκε λα ζεσξνύληαη missing ζηελ επεμεξγαζία θαη ζηελ παξνπζίαζε ησλ δεδνκέλσλ. Δίλαη πεξηζζόηεξν ρξήζηκε ζε θσδηθνπνηεκέλα δεδνκέλα. Έηζη κε ηελ επηινγή: No missing values όπνπ ην πξόγξακκα δελ ζα ζεσξεί ειιείπνπζα (missing) θακία ηηκή. Discrete missing values ζα ζεσξεί ειιείπνπζεο (missing) ηηο ηηκέο πνπ ζα αλαγξάςνπκε ζηα ηξία παξάζπξα. Aπό ηε ζηήιε Columns ξπζκίδνπκε ηνλ αξηζκό ησλ ραξαθηήξσλ νη νπνίνη ζα ρσξνύλ ζε θάζε ζηήιε. Παηώληαο ζηε ζηήιε Αlign έρνπκε ηελ επόκελε θόξκα από ηελ νπνία επηιέγνπκε Left, Right ή Center αλάινγα κε ηε ζηνίρηζε πνπ ζέινπκε ηα δεδνκέλα κέζα ζηα θειηά. Σέινο επηιέγνληαο ηελ ζηήιε measure ζα έρνπκε ηελ θόξκα ζύκθσλα κε ηελ νπνία δειώλνπκε ην είδνο ηεο κεηαβιεηήο. Scale: ε πεξίπησζε πνζνηηθώλ κεηαβιεηώλ Ordinal ή Nominal: ε πεξίπησζε πνηνηηθώλ κεηαβιεηώλ. 6

Δηθόλα 2 Μπάπα μενού Μπάπα επγαλείων Όνομα Μεηαβληηήρ Μπάπα καηάζηαζηρ Data Window Σιμή μεηαβληηήρ Πεπίπηωζη Ποιοηικών Γεδομένων. Αο ππνζέζνπκε όηη ζέινπκε λα εηζάγνπκε δέθα ηηκέο βάξνπο (Kg) αηόκσλ εθ ησλ νπνίσλ νη πέληε πξώηεο αθνξνύλ άληξεο ελώ νη πέληε επόκελεο γπλαίθεο ζύκθσλα κε ηνλ παξαθάησ πίλαθα. 98 79 81 74 82 65 58 54 49 66 ΑΝΓΡΑ ΑΝΓΡΑ ΑΝΓΡΑ ΑΝΓΡΑ ΑΝΓΡΑ ΓΤΝΑΗΚΑ ΓΤΝΑΗΚΑ ΓΤΝΑΗΚΑ ΓΤΝΑΗΚΑ ΓΤΝΑΗΚΑ Γεκηνπξγνύκε ινηπόλ δπν κεηαβιεηέο, ηo ΒΑΡΟ θαη ην ΦΤΛΟ (θαη νη δπν ζα νξίδνληαη σο scale). ηελ πξώηε κεηαβιεηή ηνπ ΒΑΡΟΤ εηζάγνπκε ζύκθσλα κε ηα παξαπάλσ ηηο δέθα ηηκέο. Γηα ηελ κεηαβιεηή ηνπ ΦΤΛΟΤ ελεξγνύκε σο εμήο: από 7

Data Editor Variable View Values θαη παηώληαο ζην κελνύ Values εκθαλίδεηαη ε παξαθάησ εηθόλα. ηελ πεξηνρή Value εηζάγνπκε ηελ ηηκή 1 ελώ ζηελ πεξηνρή Value Label γξάθνπκε ΑΝΓΡΑ θαη παηώληαο ην θνπκπί add εκθαλίδεηαη 1=ΑΝΓΡΑ. Οκνίσο ηελ πεξηνρή Value εηζάγνπκε ηελ ηηκή 2 ελώ ζηελ πεξηνρή Value Label γξάθνπκε ΓΤΝΑΗΚΑ θαη παηώληαο ην θνπκπί add εκθαλίδεηαη 2=ΓΤΝΑΗΚΑ. Δπηζηξέθνληαο ζηνλ Data View ηνπ Data Editor ελεξγνύκε σο εμήο κε ηελ κεηαβιεηή ΦΤΛΟ. Πεξλάκε ζηηο πέληε πξώηεο παξαηεξήζεηο ηελ ηηκή 1 ελώ ζηηο επόκελεο πέληε ηελ ηηκή 2. Με απηό ηνλ ηξόπν θαη από ηελ επηινγή Value Labels έρνπκε ηελ αληηζηνίρηζε 1=ΑΝΓΡΑ, 2=ΓΤΝΑΗΚΑ ζεσξώληαο ην πξόγξακκα ηηο πέληε πξώηεο ηηκέο ηνπ βάξνπο σο βάξε αληξώλ ελώ ηηο επόκελεο σο βάξε γπλαηθώλ. 8

2. OUTPUT VIEWER-BASIC COMMANDS (ΔΝΣΟΛΔ) Γιαδικαζία Crosstabs Ζ δηαδηθαζία α απηή ζα αλαιπζεί κόλε ηεο αξγόηεξα ζε μερσξηζηό θεθάιαην. Γιαδικαζία Explore Με ηελ δηαδηθαζία Explore ηνπ SPSS κπνξνύκε λα πεηύρνπκε ηελ ηαπηόρξνλε παξνπζίαζε δπν ή θαη πεξηζζνηέξσλ πνηνηηθώλ ραξαθηεξηζηηθώλ (κεηαβιεηώλ) πξνρσξώληαο θαη ζηελ εμέηαζε ηεο έληαζεο θαη θύζεο ηεο πηζαλήο ζρέζεο ηνπο. Analyze Descriptive Statistics Explore Γηαιέγνπκε ηελ κεηαβιεηή πνπ ζέινπκε λα επεμεξγαζηνύκε θαη ηελ ηνπνζεηνύκε ζην παξάζπξν Dependent List. Καζνξίδνπκε ηελ κεηαβιεηή ησλ παξάηππσλ ζεκείσλ θαη ηελ κεηαθηλνύκε ζην παξάζπξν Label Cases By. Δπηιέγνπκε κηα κεηαβιεηή (θπξίσο πνηνηηθέο) θαη ηελ κεηαθηλνύκε ζην παξάζπξν Factor List. Σν SPSS ζα ππνινγίζεη ηα δηάθνξα ζηαηηζηηθά κέηξα. Γηα πεξηζζόηεξεο ιεπηνκέξεηεο επηιέγνπκε ην θνπκπί Statistics. Descriptive: Σν ινγηζκηθό ζα ππνινγίζεη εμ' νξηζκνύ ηα θπξηόηεξα ζηαηηζηηθά κέηξα (εύξνο, κέζε ηηκή, δηάκεζν, ηππηθή απόθιηζε, δηαθύκαλζε, δηαζηήκαηα εκπηζηνζύλεο θιπ). M-estimators: ηαηηζηηθά κέηξα, αλάινγα ηεο κέζεο ηηκήο (αλζεθηηθνί εθηηκεηέο κέγηζηεο πηζαλνθάλεηαο ηεο θεληξηθήο ηάζεο). ηνλ ππνινγηζκό ηνπο 9

αληηζηνηρνύλ βάξε ζηελ θάζε πεξίπησζε, αλάινγα κε ηελ απόζηαζε ηνπο από θάπνην θεληξηθό ζεκείν. Outliers: Σν ινγηζκηθό ζα ππνδείμεη ηηο πέληε κεγαιύηεξεο θαη ηηο πέληε κηθξόηεξεο ηηκέο όισλ ησλ κεηαβιεηώλ ηνπ παξαζύξνπ Percentiles: Τπνινγηζκόο ηνπ 5νπ, 10νπ, 25νπ, 50νπ, 75νπ, 90νπ θαη 95νπ εθαηνζηηαίνπ ζεκείνπ. Θηκογπάμμαηα είλαη ν πην απιόο ηξόπνο γξαθηθήο παξνπζίαζεο ηεο δηαζπνξάο κηαο κεηαβιεηήο. Φςλλογπαθήμαηα είλαη ην εμ' νξηζκνύ γξάθεκα πνπ ηππώλεη γηα πεξηγξαθηθνύο ιόγνπο ην ινγηζκηθό. Μπνξνύκε λα έρνπκε επηπιένλ θαη ην αληίζηνηρν ηζηόγξακκα. Normality plots with tests: Έιεγρνο ηεο ππόζεζεο όηη νη παξαηεξήζεηο πξνέξρνληαη από πιεζπζκό πνπ αθνινπζεί θαλνληθή θαηαλνκή. Ζ εληνιή απηή ζα αλαιπζεί πεξαηηέξσ ζην κάζεκα ησλ εηδηθώλ ζεκάησλ ζηελ ζηαηηζηηθή ησλ επηρεηξήζεσλ 3. ΜΔΣΑΥΖΜΑΣΗΜΟΗ ΜΔΣΑΒΛΖΣΩΝ ΓΗΜΙΟΤΡΓΙΑ ΝΔΩΝ ΜΔΣΑΒΛΗΣΩΝ (COMPUTE) Δίλαη έλα από ηα βαζηθόηεξα κελνύ ηνπ Data Editor θαζώο κε βάζε ηελ εληνιή απηήλ κπνξνύκε λα δεκηνπξγήζνπκε μερσξηζηέο ζπλαξηήζεηο. Οη ζπλαξηήζεηο απηέο πξνζθέξνληαη είηε έηνηκεο από ην κελνύ ηνπ πξνγξάκκαηνο π.ρ ν ινγάξηζκνο κηαο κεηαβιεηήο είηε δεκηνπξγνύληαη από εκάο π.ρ έλα έρνπκε κηα κεηαβιεηή X 3 3 1 κπνξνύκε λα δεκηνπξγήζνπκε ηελ κεηαβιεηή 21 4 X. Αζθαιώο ε εληνιή X απηή ζα ρξεζηκνπνηεζεί ζε αξθεηέο δηαδηθαζίεο ηνπ καζήκαηνο θαη ζα δνζνύλ παξαδείγκαηα εθηελέζηεξα αξγόηεξα. Transform Compute Variable. Πεξηέρεη ην θνκπηνπηεξάθη γηα ππνινγηζκνύο θαη επίζεο κπνξνύκε λα ππνινγίζνπκε καζεκαηηθέο ζπλαξηήζεηο θαη πηζαλόηεηεο. ην παξάζπξν New Expression κεηαθέξνπκε ηελ κεηαβιεηή ηηο ηηκέο ηεο νπνίαο ζα κεηαηξέςνπκε ρξεζηκνπνηώληαο ηα καζεκαηηθά ζύκβνια ή ηηο έηνηκεο ζπλαξηήζεηο ηνπ κελνύ. ην κελνύ Target Variable ζέηνπκε ην όλνκα ηεο θαηλνύξγηαο κεηαβιεηήο ελώ ζην Type & Label νξίδνπκε εάλ ε κεηαβιεηή ζα είλαη πνηνηηθή (String) ή πνζνηηθή (numeric) θαη επεμεγνύκε πην αλαιπηηθά ην όλνκα απηήο. 10

ΔΠΑΝΑΚΩΓΙΚΟΠΟΙΗΗ (RECODE) Ζ επαλαθσδηθνπνίεζε ησλ ηηκώλ κηαο κεηαβιεηήο είλαη γεγνλόο ζπλεζηζκέλν θαηά ηε ζηαηηζηηθή αλάιπζε. Γηα παξάδεηγκα αο ππνζέζνπκε όηη ζε κηα έξεπλα πνπ θάλακε θαηαγξάςακε ην κέγεζνο ελόο πιεζπζκνύ. Ζ κεηαβιεηή απηή κπνξεί λα έρεη ηηκέο από θάπνηεο δεθάδεο κέρξη θάπνηα εθαηνκκύξηα. ηελ εξεπλά καο όκσο δελ καο ελδηαθέξεη απηόο θαζαπηόο ν πιεζπζκόο ηνπ νηθηζκνύ, αιιά αλ απηόο είλαη ρσξηό (κε πιεζπζκό κέρξη 5000 θαηνίθνπο), θσκόπνιε (από 5001 κέρξη 10000 θαηνίθνπο), πόιε (από 10001 κέρξη 100000 θαηνίθνπο) ή ηέινο αζηηθό θέληξν (κε πιεζπζκό πάλσ από 100000 θαηνίθνπο). Γηα ηελ επαλαθσδηθνπνίεζε κηαο κεηαβιεηήο ρξεζηκνπνηνύκε ηελ εμήο ινγηθή:"... αλ ε παιηά ηηκή είλαη απηή, ηόηε αληηζηνίρεζε ηεο εθείλε ηε λέα ηηκή". Κάζε ηηκή ηεο κεηαβιεηήο ειέγρεηαη ζύκθσλα κε ηηο πξνδηαγξαθέο πνπ ηέζεθαλ κέρξη λα βξεζεί θάπνηα πνπ ηαηξηάδεη νπόηε γίλεηαη ε αληηζηνηρία.. Ζ εληνιή απηή ζα ρξεζηκνπνηεζεί αλαιπηηθόηεξα αξγόηεξα ζηα πιαίζηα ηνπ καζήκαηνο. 4. ΑΝΑΜΟΡΦΩΖ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ ΣΑΞΙΝΟΜΗΗ Ηδηαίηεξα ρξήζηκε κπνξεί λα απνδεηρζεί ζε αξθεηέο πεξηπηώζεηο ζηαηηζηηθήο αλάιπζεο (κε παξακεηξηθήο θύζεο ζπλήζσο) ε εύξεζε ηεο ηάμεο ησλ παξαηεξήζεσλ πνπ έρνπκε. Γηα παξάδεηγκα,, αο ππνζέζνπκε όηη ην ελδηαθέξνλ καο δελ αθνξά ηελ αθξηβή ηηκή ηνπ ηειηθνύ βαζκνύ ησλ θνηηεηώλ ηνπ ηκήκαηνο ηνπ Δπηρεηξεκαηηθνύ ρεδηαζκνύ & Πιεξνθνξηαθώλ πζηεκάησλ αιιά ε θαηάηαμε απηώλ ζύκθσλα κε ηνλ ηειηθό ηνπο βαζκό. Ζ δηαδηθαζία πνπ αθνινπζνύκε είλαη ε εμήο: Transform Rank cases Δπηιέγνπκε ηε κεηαβιεηή ηεο νπνίαο αλαδεηνύκε ηελ ηάμε θαη ηελ κεηαθηλνύκε ζην κελνύ Variables Γηαιέγνπκε ηελ ηερληθή εύξεζεο ηεο ηάξηρ (Rank Type) Δλέγσοςμε ηο ηι θα ζςμβεί για ηιρ ηιμέρ παπαηηπήζειρ με ηην ίδια ηιμή OK 11

ΑΝΑΜΟΡΦΩΗ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ Καηά ηελ δηάξθεηα επεμεξγαζίαο δεδνκέλσλ κε βάζε ην SPSS είλαη απαξαίηεηε νξηζκέλεο θνξέο θαη ε θάπνηα κνξθή ηαμηλόκεζεο ησλ κεηαβιεηώλ ή ησλ δεδνκέλσλ ηα νπνία θαη ρξεζηκνπνηνύκε. Δπίζεο είλαη πηζαλό λα δεηεζεί ε εύξεζε ηεο ηάμεο απηώλ ή θαη ε αληηζηνηρία θάπνησλ δηαθνξεηηθώλ βαξώλ. ΑΝΑΣΡΟΦΗ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ Ζ εηζαγσγή ησλ δεδνκέλσλ ζην SPSS γίλεηαη ζε ηξόπν ώζηε νη γξακκέο λα αληηζηνηρνύλ ζηηο πεξηπηώζεηο θαη νη ζηήιεο ζηηο κεηαβιεηέο. πρλά όκσο, θπξίσο ζηελ πεξίπησζε πνπ ηα δεδνκέλα είραλ θαηαγξαθεί αξρηθά ζε έλα ινγηζηηθό θύιιν, παξαηεξείηαη ην αληίζηξνθν. Σόηε ζα πξέπεη λα αλαζηξέςνπκε ηελ θαηαγξαθή ηνπο. Ζ δηαδηθαζία πνπ ρξεζηκνπνηνύκε είλαη DATA TRANSPOSE Δπιλέγοςμε ηην μεηαβληηή και ηην μεηαθέποςμε ζηο μενού Variables ΟΚ ΑΝΣΙΣΟΙΥΙΗ ΒΑΡΩΝ Αξθεηέο θνξέο νκαδνπνηεκέλα δεδνκέλα ρξεηάδνληαη αληηζηνίρηζε ζε κηα κεηαβιεηή ε νπνία θαη έρεη θαηαγεγξακκέλεο ηηο ζπρλόηεηεο. Ζ εληνιή πνπ ρξεζηκνπνηνύκε είλαη: Data Weight Cases. 5. ΥΡΖΖ ΣΖ ΒΟΖΘΔΗΑ Σν κελνύ ηεο βνήζεηαο (HELP) ηνπ SPSS είλαη αξθεηά ελδηαθέξνλ θαη θαηαηνπηζηηθό ηελ παξνύζα έθδνζε ηνπ 12.0. Μάιηζηα ηόζν ην tutorial κε ηα αλαιπκέλα παξαδείγκαηα όζν θαη ην κελνύ topics κε αλαθνξέο ζε δηαδηθαζίεο αιιά θαη ε βνήζεηα on-line κπνξνύλ λα θαηαηνπίζνπλ θαη ηνλ πην απιό ρξήζηε. 12

ΠΗΝΑΚΑ ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΤΥΝΟΣΖΣΩΝ ΓΗΑ ΓΗΑΚΡΗΣΖ ΜΔΣΑΒΛΖΣΖ Καηανομή ζςσνοηήηων νλνκάδεηαη θάζε πίλαθαο ν νπνίνο πεξηέρεη ηηο ηηκέο πνπ παίξλεη ε κεηαβιεηή Υ θαζώο θαη νη ζπρλόηεηεο ησλ ηηκώλ απηώλ. ΑΚΖΖ Σα παξαθάησ δεδνκέλα αθνξνύλ ηνλ αξηζκό ππαιιήισλ ινγηζηεξίνπ 30 εκπνξηθώλ επηρεηξήζεσλ : 5 6 7 2 4 5 3 2 5 4 1 2 3 4 5 5 6 6 4 3 3 4 4 5 6 5 4 7 7 4 Να γίλεη ν πίλαθαο θαηαλνκήο ζπρλνηήησλ θαη ηα θαηάιιεια δηαγξάκκαηα. ΛΤΖ Γεκηνπξγνύκε ηελ κεηαβιεηή YPAL θαη εηζάγνπκε ηα παξαπάλσ δεδνκέλα. A) Γηα λα δεκηνπξγήζνπκε ηνλ πίλαθα θαηαλνκήο ζπρλνηήησλ αθνινπζνύκε ηα παξαθάησ βήκαηα : ANALYSE DESCRIPTIVE STATISTICS FREQUENCIES Δπηιέγνπκε από ην παξάζπξν αξηζηεξά ηελ κεηαβιεηή YPAL θαη κε πάηεκα ζην μαύπο βέλορ απηή κεηαθέξεηαη ζην παξάζπξν δεμηά. Σζεθάξνπκε ηελ έλδεημε DISPLAY FREQUENCY TABLES θαη ζηε ζπλέρεηα Ο.Κ. θαη εκθαλίδεηαη ην OUTPUT ζην νπνίν πεξηέρεηαη ν πίλαθαο ζπρλνηήησλ κε ηελ παξαθάησ κνξθή: arithmos ypal. Valid 1 2 3 4 5 6 7 Total Cumulative Frequency Percent Valid Percent Percent 1 3,3 3,3 3,3 3 10,0 10,0 13,3 4 13,3 13,3 26,7 8 26,7 26,7 53,3 7 23,3 23,3 76,7 4 13,3 13,3 90,0 3 10,0 10,0 100,0 30 100,0 100,0 13

ηελ θνξπθή ηνπ πίλαθα βιέπνπκε ηνλ ηίηιν ηεο εξώηεζεο. Ζ 1 ε ζηήιε είλαη νη ηηκέο ηεο δηαθξηηήο κεηαβιεηήο νη νπνίεο ηνπνζεηνύληαη θαηά θπζηθή αύμνπζα ηάμε κεγέζνπο, δει. από ηε κηθξόηεξε πξνο ηε κεγαιύηεξε. Ζ 2 ε ζηήιε (Frequency) εθθξάδεη πόζεο θνξέο εκθαλίδεηαη ζηνλ ζπλνιηθό πιεζπζκό θάζε ηηκή ηεο κεηαβιεηήο. Ζ 3 ε ζηήιε (Percent) ππνινγίδεη ηα πνζνζηά δηαηξώληαο ηελ ηηκή Frequency κε ηελ ηηκή Total Cases. H 4 ε ζηήιε (Valid Percent) ππνινγίδεη ηα πνζνζηά δηαηξώληαο ηελ ηηκή Frequency κε ηελ ηηκή Valid Cases. (Πνιιέο θνξέο ζηνπο πίλαθεο θαηαλνκήο ζπρλνηήησλ εκθαλίδεηαη ε έλδεημε Missing Values. Με ηνλ όξν απηό αλαθέξνληαη ηα θειηά πνπ δελ πεξηέρνπλ ηηκέο. Γει. αλ ζε θάπνηα εξώηεζε δελ απαληήζνπλ θάπνηα άηνκα, ηα αληίζηνηρα θειηά ζα κείλνπλ θελά. Σα θειηά απηά απνηεινύλ Missing Values.) Οη ηηκέο Percent θαη Valid Percent είλαη ίζεο κόλν όηαλ δελ ππάξρνπλ Missing Values. H 5 ε ζηήιε (Cumulative Percent) πξνθύπηεη μεθηλώληαο κε ηελ πξώηε ηηκή ηεο ζηήιεο Valid Percent θαη πξνζζέηνληαο θάζε θνξά ηελ επόκελε. B) Οη γξαθηθέο παξαζηάζεηο πνπ κπνξνύκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε γηα λα πεξηγξάςνπκε κηα δηαθξηηή κεηαβιεηή είλαη ην ξαβδόγξακκα θαη ην θπθιηθό δηάγξακκα. Ζ δηαδηθαζία πνπ ζα αθνινπζήζνπκε είλαη ε ίδηα πνπ εθαξκόζακε παξαπάλσ γηα ηνλ ππνινγηζκό ηνπ πίλαθα ζπρλνηήησλ, δει. ANALYSE DESCRIPTIVE STATISTICS FREQUENCIES Δπηιέγνπκε από ην παξάζπξν αξηζηεξά ηελ κεηαβιεηή YPAL θαη κε πάηεκα ζην μαύπο βέλορ απηή κεηαθέξεηαη ζην παξάζπξν δεμηά. Σζεθάξνπκε ηελ έλδεημε CHARTS θαη εκθαλίδεηαη ην παξάζπξν FREQUENCIES : CHARTS από ην νπνίν επηιέγνπκε BAR CHARTS γηα λα θαηαζθεπάζνπκε ην ξαβδόγξακκα ή PIE CHARTS γηα λα θαηαζθεπάζνπκε ην θπθιηθό δηάγξακκα. Από ηελ έλδεημε CHART VALUES επηιέγνπκε ην FREQUENCIES αλ ζέινπκε ηα δεδνκέλα καο λα εθθξάδνληαη σο ζπρλόηεηεο ή επηιέγνπκε ην PERCENTAGES αλ ζέινπκε ηα δεδνκέλα καο λα εθθξάδνληαη σο πνζνζηά. ηε ζπλέρεηα παηάκε CONTINUE θαη Ο.Κ. θαη εκθαλίδεηαη ην OUTPUT ζην νπνίν πεξηέρνληαη ηα παξαθάησ γξαθήκαηα : 14

Percent Frequency 10 arithmos ypal. 8 6 4 2 0 1 2 3 4 5 6 7 arit hmos ypal. Δικόνα 1-Καηανομή ςσνοηήηων ηος απιθμού ςπαλλήλων 30 arithmos ypal. 20 10 0 1 2 3 4 5 6 7 arit hmos ypal. Δικόνα 2-Ποζοζηιαία καηανομή ζςσνοηήηων 15

arithmos ypal. 7 3,0 0 1 1,0 0 2 3,0 0 6 4,0 0 3 4,0 0 5 7,0 0 4 8,0 0 Δικόνα 3-Κςκλικό Γιάγπαμμα arithmos ypal. 1 7 2 6 1 0, 0 % 1 0, 0 % 1 3, 3 % 1 3, 3 % 3 2 3, 3 % 5 2 6, 7 % 4 Δικόνα 4-Κςκλικό Γιάγπαμμα με βάζη ηα ποζοζηά 16

ΠΗΝΑΚΑ ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΤΥΝΟΣΖΣΩΝ ΓΗΑ ΤΝΔΥΖ ΜΔΣΑΒΛΖΣΖ Αλ ηα ραξαθηεξηζηηθά είλαη ζπλερή ή δηαθξηηά κε κεγάιν πιήζνο δπλαηώλ ηηκώλ, ηόηε δπζρεξαίλεηαη ε κνξθή ηνπ πίλαθα, νπόηε θξίλεηαη απαξαίηεηε ε νκαδνπνίεζε ησλ παξαηεξήζεσλ. Γηα ην ιόγν απηό δηαηξείηαη όιε ε έθηαζε ηεο κεηαβνιήο ησλ ηηκώλ ησλ ζηαηηζηηθώλ δεδνκέλσλ ζε έλα νξηζκέλν πιήζνο δηαδνρηθώλ δηαζηεκάησλ (ίζνπ ή άληζνπ πιάηνπο) θαη ηνπνζεηνύκε ζε θάζε δηάζηεκα ην πιήζνο ησλ παξαηεξήζεσλ πνπ πεξηέρνληαη ζε απηή. ΑΚΖΖ 1 Γίλνληαη ηα αλαζηήκαηα ζε cm κηαο νκάδαο 50 αηόκσλ. 155 156 159 160 162 162 164 166 166 167 167 167 167 167 168 168 169 171 171 171 171 172 172 172 172 172 172 172 173 174 176 176 177 177 177 178 178 178 179 179 181 181 181 182 182 183 184 185 186 189 Να θαηαζθεπαζηεί ν πίλαθαο θαηαλνκήο ζπρλνηήησλ, ην ηζηόγξακκα θαη ην αζξνηζηηθό δηάγξακκα. ΛΤΖ Γεκηνπξγνύκε ηελ κεηαβιεηή HEIGHT θαη εηζάγνπκε ηα παξαπάλσ δεδνκέλα. A) Γηα λα δεκηνπξγήζνπκε ηνλ πίλαθα θαηαλνκήο ζπρλνηήησλ αθνινπζνύκε ηα παξαθάησ βήκαηα : 1) Πξνζδηνξίδνπκε ηνλ αξηζκό ησλ ηάμεσλ κε ηνλ θαλόλα ηνπ Sturges : θ = 1 + 3,322logn όπνπ θ = αξηζκόο ηάμεσλ θαη n = ν αξηζκόο παξαηεξήζεσλ Παηάκε ζην κελνύ TRANSFORM COMPUTE VARIABLE Αξηζηεξά ζην παξάζπξν ζηελ έλδεημε TARGET VARIABLE δίλνπκε σο όλνκα κεηαβιεηήο ην κ θαη επηιέγνληαο ηελ έλδεημε TYPE & LABEL νξίδνπκε όηη ην κ είλαη ν αξηζκόο ησλ ηάμεσλ θαη είλαη TYPE : NUMERIC (δει. παίξλεη αξηζκεηηθέο ηηκέο). Γεμηά ζην παξάζπξν ζηελ έλδεημε NUMERIC EXPRESSION γξάθνπκε ηελ έθθξαζε 1 + 3.322*LG10(50) 17

Σν LG10(?) ην επηιέγνπκε από ην παξάζπξν FUNCTIONS θαη ην εξσηεκαηηθό ην αληηθαζηζηνύκε κε ηνλ αξηζκό ησλ παξαηεξήζεσλ δει. ην 50. Έπεηηα Ο.Κ. θαη επηζηξέθνπκε ζηνλ DATA EDITOR όπνπ έρεη δεκηνπξγεζεί ε κεηαβιεηή κ κε ηηκή 6.64 7 ηάμεηο. 2) Δπηιέγνπκε ην πιάηνο ησλ ηάμεσλ από ηνλ ηύπν δ = R / θ όπνπ δ = πιάηνο ησλ ηάμεσλ, R = εύξνο κεηαβνιήο θαη θ = αξηζκόο ηάμεσλ Γηα λα ππνινγίζνπκε ην εύξνο κεηαβνιήο (RANGE) ζα πξέπεη λα αθνινπζήζνπκε ηελ εμήο δηαδηθαζία : ANALYSE DESCRIPTIVE STATISTICS FREQUENCIES Δπηιέγνπκε από ην παξάζπξν αξηζηεξά ηελ κεηαβιεηή HEIGHT θαη κε πάηεκα ζην μαύπο βέλορ απηή κεηαθέξεηαη ζην παξάζπξν δεμηά. Πξνζέρνπκε λα κελ έρεη ηζεθαξηζηεί ε έλδεημε DISPLAY FREQUENCIES TABLES γηα λα κελ δεκηνπξγήζνπκε πίλαθα ζπρλνηήησλ θαη επηιέγνπκε ηελ έλδεημε STATISTICS θαη εκθαλίδεηαη ην παξάζπξν FREQUENCIES : STATISTICS από ην νπνίν επηιέγνπκε ηηο ελδείμεηο RANGE, MINIMUM (ε ειάρηζηε ηηκή ησλ δεδνκέλσλ) θαη MAXIMUM (ε κέγηζηε ηηκή ησλ δεδνκέλσλ). ηε ζπλέρεηα παηάκε CONTINUE θαη Ο.Κ.θαη εκθαλίδεηαη ην OUTPUT ζην νπνίν πεξηέρεηαη ν παξαθάησ πίλαθαο : Statistics HEIGHT (CM) N Valid Missing Range Minimum Maximum 50 0 34 155 189 Οπόηε δ = R / θ = 34 / 7 = 4,85 5 3) Σαμηλνκνύκε ηα δεδνκέλα ζε ηάμεηο. Ξεθηλάκε από ηελ ειάρηζηε ηηκή ην 155 θαη δεκηνπξγνύκε 7 ηάμεηο κε πιάηνο 5. 18

1 ε ηάμε : 155 160 2 ε ηάμε : 160 165 3 ε ηάμε : 165 170 4 ε ηάμε : 170 175 5 ε ηάμε : 175 180 6 ε ηάμε : 180 185 7 ε ηάμε : 185-190 Πξνζέρνπκε ε ειάρηζηε θαη ε κέγηζηε ηηκή ησλ δεδνκέλσλ λα πεξηέρνληαη ζηηο ηάμεηο πνπ δεκηνπξγήζακε. 4) Παηάκε ζην κελνύ TRANSFORM RECODE INTO DIFFERENT VARIABLES (Αλ επηιέμνπκε INTO SAME VARIABLES ε νκαδνπνίεζε ζα γίλεη ζηελ ίδηα ζηήιε. Δπηιέγνπκε INTO DIFFERENT VARIABLES επεηδή ζέινπκε ε νκαδνπνίεζε λα γίλεη ζε δηαθνξεηηθή ζηήιε). Δπηιέγνπκε από ην παξάζπξν αξηζηεξά ηε κεηαβιεηή HEIGHT θαη κε πάηεκα ζην μαύπο βέλορ απηή κεηαθέξεηαη ζην παξάζπξν δεμηά. ηε ζέζε ΝΑΜΔ γξάθνπκε ην όλνκα πνπ ζα δώζνπκε ζηε λέα ζηήιε HEIGHT1, ζηε ζέζε LABEL γξάθνπκε HEIGHT GROUPS θαη παηώληαο ζηελ έλδεημε CHANGE ην όλνκα πνπ δώζακε, πεγαίλεη δίπια ζην όλνκα ηεο πξνεγνύκελεο κεηαβιεηήο ζηε ζέζε ηνπ εξσηεκαηηθνύ. ηε ζπλέρεηα παηάκε ζηελ επηινγή OLD AND NEW VALUES. Παηάκε ζηελ επηινγή RANGE (OLD VALUE) θαη ζηα δύν παξάζπξα γξάθνπκε ην θαηώηεξν θαη ην αλώηεξν όξην ηεο πξώηεο ηάμεο, δει. ζην πξώην παξάζπξν ην 155 θαη ζην δεύηεξν ην 160. Παηάκε δεμηά ζηελ έλδεημε VALUE (NEW VALUE) θαη δίλνπκε ηνλ θσδηθό ν νπνίνο αληηθαζηζηά ηελ πξώηε ηάμε. Γει γηα ηελ νκάδα 155 160 ν θσδηθόο είλαη 1. ηελ ζπλέρεηα ADD θαη εηζαγσγή ηεο ηάμεο θαη ηνπ θσδηθνύ ηεο ζην παξάζπξν. πλερίδνπκε κε ηνλ ηξόπν απηό κέρξη λα ηειεηώζνπλ όιεο νη ηάμεηο. ηε ζπλέρεηα CONTINUE O.K. θαη εκθαλίδεηαη ζην DATA EDITOR κηα λέα ζηήιε ζηελ νπνία πιένλ εκθαλίδνληαη νη θσδηθνί θαη όρη νη ηηκέο ηεο κεηαβιεηήο. 5) Γηα λα δεκηνπξγήζνπκε ηνλ πίλαθα θαηαλνκήο ζπρλνηήησλ αθνινπζνύκε ηα παξαθάησ βήκαηα : ANALYSE DESCRIPTIVE STATISTICS FREQUENCIES Δπηιέγνπκε από ην παξάζπξν αξηζηεξά ηελ κεηαβιεηή HEIGHT1 θαη κε πάηεκα ζην μαύπο βέλορ απηή κεηαθέξεηαη ζην παξάζπξν δεμηά. Σζεθάξνπκε ηελ έλδεημε DISPLAY FREQUENCY TABLES θαη ζηε ζπλέρεηα Ο.Κ. θαη εκθαλίδεηαη ην OUTPUT ζην νπνίν πεξηέρεηαη ν πίλαθαο ζπρλνηήησλ κε ηελ 19

παξαθάησ κνξθή: Valid 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00 Total HEIGHT1 Cumulative Frequency Percent Valid Percent Percent 4 8,0 8,0 8,0 3 6,0 6,0 14,0 10 20,0 20,0 34,0 13 26,0 26,0 60,0 10 20,0 20,0 80,0 8 16,0 16,0 96,0 2 4,0 4,0 100,0 50 100,0 100,0 Β) Γηα ηελ θαηαζθεπή ηζηνγξάκκαηνο αθνινπζνύκε ηελ παξαθάησ δηαδηθαζία : ANALYSE DESCRIPTIVE STATISTICS FREQUENCIES Δπηιέγνπκε από ην παξάζπξν αξηζηεξά ηελ κεηαβιεηή HEIGHT1 θαη κε πάηεκα ζην μαύπο βέλορ απηή κεηαθέξεηαη ζην παξάζπξν δεμηά. Σζεθάξνπκε ηελ έλδεημε CHARTS θαη εκθαλίδεηαη ην παξάζπξν FREQUENCIES : CHARTS από ην νπνίν επηιέγνπκε HISTOGRAMS θαη WITH NORMAL CURVE για λα θαηαζθεπάζνπκε ην ηζηόγξακκα θαη ηελ πνιπγσληθή γξακκή. ηε ζπλέρεηα παηάκε CONTINUE θαη Ο.Κ. θαη εκθαλίδεηαη ην OUTPUT ζην νπνίν πεξηέρεηαη ην παξαθάησ γξάθεκα: 20

Frequency 14 HEIGHT1 12 10 8 6 4 2 Std. Dev = 1,55 Mean = 4,1 0 N = 50,00 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0 HEIGHT1 Γ) Γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ αζξνηζηηθνύ δηαγξάκκαηνο πξέπεη πξώηα λα βξνύκε ηηο θεληξηθέο ηηκέο θάζε ηάμεο. Ζ θεληξηθή ηηκή είλαη ην εκηάζξνηζκα ηνπ θαηώηεξνπ θαη ηνπ αλώηεξνπ νξίνπ ηεο θάζε ηάμεο. Οπόηε έρνπκε : 1 ε ηάμε : 155 160 157,5 2 ε ηάμε : 160 165 162,5 3 ε ηάμε : 165 170 167,5 4 ε ηάμε : 170 175 172,5 5 ε ηάμε : 175 180 177,5 6 ε ηάμε : 180 185 182,5 7 ε ηάμε : 185 190 187,5 Παηάκε ζην κελνύ TRASFORM RECODE INTO DIFFERENT VARIABLES Δπηιέγνπκε από ην παξάζπξν αξηζηεξά ηε κεηαβιεηή HEIGHT θαη κε πάηεκα ζην μαύπο βέλορ απηή κεηαθέξεηαη ζην παξάζπξν δεμηά. ηε ζέζε ΝΑΜΔ γξάθνπκε ην όλνκα πνπ ζα δώζνπκε ζηε λέα ζηήιε HEIGHT2, ζηε ζέζε LABEL γξάθνπκε ΚΔΝΣΡΗΚΔ ΣΗΜΔ θαη παηώληαο ζηελ έλδεημε CHANGE ην όλνκα πνπ δώζακε, πεγαίλεη δίπια ζην όλνκα ηεο πξνεγνύκελεο κεηαβιεηήο ζηε ζέζε ηνπ εξσηεκαηηθνύ. ηε ζπλέρεηα παηάκε ζηελ επηινγή OLD AND NEW VALUES. Παηάκε ζηελ επηινγή RANGE (OLD VALUE) θαη ζηα δύν παξάζπξα γξάθνπκε ην θαηώηεξν θαη ην αλώηεξν όξην ηεο πξώηεο ηάμεο, δει. ζην πξώην παξάζπξν ην 155 21

θαη ζην δεύηεξν ην 160. Παηάκε δεμηά ζηελ έλδεημε VALUE (NEW VALUE) θαη δίλνπκε ηελ θεληξηθή ηηκή ηεο ηάμεο. Γει γηα ηελ νκάδα 155 160 ε θεληξηθή ηηκή είλαη 157,5. ηελ ζπλέρεηα ADD θαη εηζαγσγή ηεο ηάμεο θαη ηεο θεληξηθήο ηηκήο ηεο ζην παξάζπξν. πλερίδνπκε κε ηνλ ηξόπν απηό κέρξη λα ηειεηώζνπλ όιεο νη ηάμεηο. ηε ζπλέρεηα CONTINUE O.K. θαη εκθαλίδεηαη ζην DATA EDITOR κηα λέα ζηήιε ζηελ νπνία πιένλ εκθαλίδνληαη νη θεληξηθέο ηηκέο θαη όρη νη ηηκέο ηεο κεηαβιεηήο. HEIGHT K HEIGHT1 HEIGHT2 155 6,64 1,00 157,50 156 6,64 1,00 157,50 159 6,64 1,00 157,50 160 6,64 1,00 157,50 162 6,64 2,00 162,50 162 6,64 2,00 162,50 164 6,64 2,00 162,50 166 6,64 3,00 167,50 166 6,64 3,00 167,50 167 6,64 3,00 167,50 167 6,64 3,00 167,50 167 6,64 3,00 167,50 167 6,64 3,00 167,50 167 6,64 3,00 167,50 168 6,64 3,00 167,50 168 6,64 3,00 167,50 169 6,64 3,00 167,50 171 6,64 4,00 172,50 171 6,64 4,00 172,50 171 6,64 4,00 172,50 171 6,64 4,00 172,50 172 6,64 4,00 172,50 172 6,64 4,00 172,50 172 6,64 4,00 172,50 172 6,64 4,00 172,50 172 6,64 4,00 172,50 172 6,64 4,00 172,50 172 6,64 4,00 172,50 173 6,64 4,00 172,50 174 6,64 4,00 172,50 176 6,64 5,00 177,50 176 6,64 5,00 177,50 177 6,64 5,00 177,50 177 6,64 5,00 177,50 177 6,64 5,00 177,50 178 6,64 5,00 177,50 178 6,64 5,00 177,50 178 6,64 5,00 177,50 179 6,64 5,00 177,50 179 6,64 5,00 177,50 181 6,64 6,00 182,50 181 6,64 6,00 182,50 181 6,64 6,00 182,50 182 6,64 6,00 182,50 182 6,64 6,00 182,50 183 6,64 6,00 182,50 184 6,64 6,00 182,50 185 6,64 6,00 182,50 186 6,64 7,00 187,50 22

189 6,64 7,00 187,50 Γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ αζξνηζηηθνύ δηαγξάκκαηνο αθνινπζνύκε ηελ εμήο δηαδηθαζία: GRAPHS LEGACY DIALOGS LINE SIMPLE SUMMARIES FOR GROUP OF CASES DEFINE CATEGORY AXIS : HEIGHT2 LINE REPRESENTS : CUM. % O.K. θαη εκθαλίδεηαη ην ΟUTPUT ζην νπνίν πεξηέρεηαη ην παξαθάησ γξάθεκα : 120 100 80 60 40 20 0 157,50 162,50 167,50 172,50 177,50 182,50 187,50 HEIGHT2 ΑΚΖΖ 2 Οη βαζκνί 20 θνηηεηώλ ζε έλα κάζεκα ηαηηζηηθήο ήηαλ νη εμήο : 75 66 77 64 73 45 43 52 47 86 35 41 90 70 58 60 37 51 67 40 Να δεκηνπξγήζεηε κηα κεηαβιεηή πνπ λα δειώλεη αλάινγα κε ηνλ βαζκό ηνπ θάζε θνηηεηή αλ έρεη πεξάζεη ή όρη ην κάζεκα. 23

ΛΤΖ Γεκηνπξγνύκε ηελ κεηαβιεηή DEGREE θαη εηζάγνπκε ηα παξαπάλσ δεδνκέλα. Σν θξηηήξην είλαη όηη βαζκνινγία θάησ από 49 είλαη FAIL (δει απνηπρία) θαη πάλσ από 50 είλαη PASS (δει. επηηπρία). Γηα λα δεκηνπξγήζνπκε ηελ λέα κεηαβιεηή πνπ ζα νξίδεη απηόκαηα αλ θάπνηνο θνηηεηήο πέξαζε ή όρη ην κάζεκα αθνινπζνύκε ηελ εμήο δηαδηθαζία : Παηάκε ζην κελνύ TRASFORM RECODE INTO DIFFERENT VARIABLES Δπηιέγνπκε από ην παξάζπξν αξηζηεξά ηε κεηαβιεηή DEGREE θαη κε πάηεκα ζην μαύπο βέλορ απηή κεηαθέξεηαη ζην παξάζπξν δεμηά. ηε ζέζε ΝΑΜΔ γξάθνπκε ην όλνκα πνπ ζα δώζνπκε ζηε λέα κεηαβιεηή DEGREE1 θαη παηώληαο ζηελ έλδεημε CHANGE ην όλνκα πνπ δώζακε, πεγαίλεη δίπια ζην όλνκα ηεο πξνεγνύκελεο κεηαβιεηήο ζηε ζέζε ηνπ εξσηεκαηηθνύ. ηε ζπλέρεηα παηάκε ζηελ επηινγή OLD AND NEW VALUES. Παηάκε ζηελ δεύηεξε επηινγή RANGE (OLD VALUE) θαη ζην παξάζπξν LOWEST THROUGH VALUE γξάθνπκε ην αλώηεξν όξην ηεο πξώηεο αλνηρηήο ηάμεο, δει. 49. Παηάκε δεμηά ζηελ έλδεημε OUTPUT VARIABLES ARE STRING όπνπ ζην WIDTH κπνξνύκε λα νξίζνπκε ηνλ αξηζκό ησλ ραξαθηήξσλ πνπ ζα πεξηέρεη ε ιέμε καο θαη ζην VALUE (NEW VALUE) γξάθνπκε ηελ ιέμε FAIL. ηελ ζπλέρεηα ADD θαη γίλεηαη εηζαγσγή ηεο αλνηθηήο ηάμεο θαη ηεο ιέμεο ζην παξάζπξν. πλερίδνπκε κε ηελ επηινγή RANGE (OLD VALUE) θαη ζην παξάζπξν γξάθνπκε ην θαηώηεξν όξην ηεο δεύηεξεο αλνηθηήο ηάμεο δει ην 50 VALUE THROUGH HIGHEST. Παηάκε ζηελ έλδεημε VALUE (NEW VALUE) ηελ ιέμε PASS. ηελ ζπλέρεηα ADD θαη γίλεηαη εηζαγσγή ηεο αλνηθηήο ηάμεο θαη ηεο ιέμεο ζην παξάζπξν. ηε ζπλέρεηα CONTINUE O.K. θαη εκθαλίδεηαη ζην DATA EDITOR κηα λέα ζηήιε ζηελ νπνία πιένλ εκθαλίδνληαη νη ιέμεηο PASS θαη FAIL θαη όρη νη ηηκέο ηεο κεηαβιεηήο. DEGREE DEGREE1 75 PASS 66 PASS 77 PASS 64 PASS 73 PASS 45 FAIL 43 FAIL 52 PASS 47 FAIL 86 PASS 35 FAIL 24

41 FAIL 90 PASS 70 PASS 58 PASS 60 PASS 37 FAIL 51 PASS 67 PASS 40 FAIL 25

ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΜΔΣΡΑ ΘΔΖ ΚΑΗ ΜΔΣΑΒΛΖΣΟΣΖΣΑ ΑΚΖΖ Ζ κέζε ζεξκνθξαζία ζε κία πόιε θαηά ηνλ κήλα Απξίιην είρε σο εμήο : 15 16 15 18 20 18 17 19 16 18 17 16 15 20 19 20 22 22 17 20 18 18 17 18 17 20 18 16 21 21 Να ππνινγηζζνύλ θαη λα δνζνύλ εξκελείεο ζηα παξαθάησ εξσηήκαηα : 1. Αξηζκεηηθόο κέζνο 2. Γηάκεζνο 3. 1 Ο θαη 3 Ο ηεηαξηεκόξην 4. Δπηθξαηνύζα ηηκή 5. Ζκηελδνηεηαξηνκνξηαθό εύξνο 6. Σν 6 Ο θαη 7 Ο δεθαηεκόξην 7. Σν 53 ν θαη 97 Ο εθαηνζηεκόξην 8. Σν εύξνο κεηαβνιήο 9. Ζ δηαθύκαλζε 10. Ζ ηππηθή απόθιηζε 11. Ο ζπληειεζηήο κεηαβιεηόηεηαο 12. Ο ζπληειεζηήο αζπκκεηξίαο 13. Ο ζπληειεζηήο θύξησζεο 14. Οη ηππνπνηεκέλεο ηηκέο ηεο 18 εο θαη 13 εο παξαηήξεζεο ΛΤΖ Γεκηνπξγνύκε ηελ κεηαβιεηή TEMPR θαη εηζάγνπκε ηα δεδνκέλα. Γηα λα ππνινγίζνπκε ηα παξαπάλσ ζηαηηζηηθά κέηξα ζα πξέπεη λα αθνινπζήζνπκε ηελ εμήο δηαδηθαζία : ANALYSE DESCRIPTIVE STATISTICS FREQUENCIES Δπηιέγνπκε από ην παξάζπξν αξηζηεξά ηελ κεηαβιεηή TΔMPR θαη κε πάηεκα ζην μαύπο βέλορ απηή κεηαθέξεηαη ζην παξάζπξν δεμηά. Πξνζέρνπκε λα κελ έρεη ηζεθαξηζηεί ε έλδεημε DISPLAY FREQUENCIES TABLES γηα λα κελ δεκηνπξγήζνπκε πίλαθα ζπρλνηήησλ θαη επηιέγνπκε ηελ έλδεημε STATISTICS θαη εκθαλίδεηαη ην παξάζπξν FREQUENCIES : STATISTICS 26