Δραστηριότητες εθνικής αρμόδιας Αρχής για την αποτελεσματική εφαρμογή του REACH Δημήτρης Τσίχλης Δ/νση Περιβάλλοντος Γ.Χ.Κ. 1
Ιστορική αναδρομή I Η ισχύουσα νομοθεσία για τα επικίνδυνα χημικά ξεκίνησε πριν σαράντα χρόνια με την Οδ. 67/548/ΕΟΚ Εμπλουτίστηκε με πλήθος κανονισμών και οδηγιών Έγιναν τροποποιήσεις και προσαρμογές της νομοθεσίας ώστε να επικαιροποιείται σύμφωνα με τις εξελίξεις της επιστήμης, της τεχνολογίας, της βιομηχανικής παραγωγής, τις κοινωνικές ανάγκες και την ορατή πλέον επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τη χρήση χημικών 2
Ιστορική αναδρομή II Στην πατρίδα μας τη δεκαετία του 80, με το Γ.Χ.Κ. πρωτοπόρο, μπήκαν δειλά δειλά οι πρώτες βάσεις για τον έλεγχο κυκλοφορίας των χημικών και δημιουργήθηκε η Δ/νση Περιβάλλοντος του Γ.Χ.Κ. Τα επόμενα χρόνια στελεχώθηκε η Δ/νση νση,, το προσωπικό της άρχισε να εκπαιδεύεται και να συμμετέχει σε συσκέψεις διαφόρων οργάνων της Κοινότητας δημιουργώντας ένα σημαντικό υπόβαθρο γνώσης και εμπειρίας 3
Ιστορική αναδρομή ΙΙΙ Άρχισε επίσης η προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας, με την εναρμόνιση προς την αντίστοιχη κοινοτική, με έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων καταρχήν, αποφάσεων του Α.Χ.Σ (Υπουργικών Αποφάσεων) κατόπιν και βέβαια εφαρμοστικών διατάξεων Στο τέλος της προηγούμενης δεκαετίας, προέκυψε η ανάγκη κωδικοποίησης, εκσυγχρονισμού και αλλαγής της φιλοσοφίας της ισχύουσας νομοθεσίας το 2001 παρουσιάστηκε η Λευκή Βίβλος για τη διαχείριση των επικίνδυνων χημικών 4
Δημιουργία του Κανονισμού REACH Τον Οκτώβριο του 2003 κατετέθη απο την Επιτροπή το πρώτο σχέδιο του κανονισμού REACH Ακολούθησε σε όλα τα επίπεδα μεγάλος αριθμός συσκέψεων και λειτούργησαν επιτροπές με συμμετοχή εμπειρογνωμόνων από τα Κ - Μ, τη βιομηχανία και τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Κατόπιν σκληρών διαπραγματεύσεων διαμορφώθηκε το τελικό κείμενο του κανονισμού 1907/2006 (REACH) που η εφαρμογή του αρχίζει μεθαύριο 01/06/2007. 5
Συμμετοχή στη διαμόρφωση του Κανονισμού Το Γ.Χ.Κ.-Δ/ Δ/νση Περιβάλλοντος ως εθνική αρμόδια Αρχή για την ισχύουσα νομοθεσία περί επικίνδυνων χημικών προϊόντων έλαβε ενεργά μέρος στη διαμόρφωση του νομοθετήματος σε Κοινοτικό και εθνικό επίπεδο. Συγκεκριμένα: Έδωσε το παρόν σε πλήθος συσκέψεων στις έδρες της Ε.Ε. και των Κ-Μ. Κ Έδωσε όποτε ζητήθηκε θέσεις σε επιτροπές της Κοινότητας Ενημέρωνε αξιωματούχους της Ελλάδας που συμμετείχαν σε κρίσιμες συσκέψεις και ψηφοφορίες 6
Συμμετοχή στη διαμόρφωση του Κανονισμού διασφάλισε με κατάλληλες παρεμβάσεις τα εθνικά οικονομικά συμφέροντα (εξαίρεση τσιμέντου από την καταχώριση) ενημέρωσε το ελληνικό Κοινοβούλιο και τους Έλληνες Ευρωβουλευτές συμμετείχε στο PRODUCE,, πρόγραμμα στρατηγικής συνεργασίας με τη βιομηχανία (εταίροι η Επιτροπή, οι Αρμόδιες Αρχές ορισμένων Κρατών-Μελών και φυσικά η βιομηχανία) έλαβε μέρος σε προγράμματα εκπαίδευσης στελεχών του δημόσιου τομέα και επιχειρήσεων, γειτονικών υπό ένταξη χωρών (Βουλγαρία, Ρουμανία) παρέχοντας έτσι υποστήριξη και σε ελληνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις χώρες αυτές 7
Δράσεις για την εφαρμογή του Κανονισμού Ι Από τη μακροχρόνια εμπειρία της Δ/νσης σε θέματα εφαρμογής και ελέγχου εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας χημικών προϊόντων, προκύπτει ότι αποφασιστικής σημασίας για την αποτελεσματική εφαρμογή μιας νομοθεσίας είναι η ενημέρωση όλων των εμπλεκομένων μερών, η συνεργασία μεταξύ τους (αρμόδια Αρχή, βιομηχανία, λοιπές Δημόσιες Υπηρεσίες), καθώς και η ύπαρξη αποτελεσματικού ελεγκτικού μηχανισμού. Με αυτό το στόχο η Δ/νση Περ/ντος ντος: 8
Δράσεις για την εφαρμογή του Κανονισμού ΙΙ ενημερώνει έγκαιρα τη βιομηχανία (ήδη από το 2001 με τη Λευκή Βίβλο) με σχετικές Ημερίδες σε κεντρικό αλλά και σε περιφερειακό επίπεδο (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Αλεξανδρούπολη, Βόλο, Χίο, Καβάλα) εκπαιδεύει στελέχη της βιομηχανίας στις απαιτήσεις της νέας νομοθεσίας ( η πρώτη σειρά στελεχών εκπαιδεύτηκε στις 24 25/4/2007 και ακολουθεί η δεύτερη 11 12/6/2007) στο Γ.Χ.Κ. στην Αθήνα Ετοιμάζει την έκδοση ενημερωτικού φυλλαδίου 9
Δράσεις για την εφαρμογή του Κανονισμού ΙΙΙ Δημιουργία αποτελεσματικού ελεγκτικού μηχανισμού Δίκτυο επιθεωρητών χημικών προϊόντων Το 2003 εκπαιδεύτηκε η πρώτη ομάδα επιθεωρητών επικίνδυνων χημικών. Το 2005 συμπληρώθηκε με εκπαίδευση και άλλων στελεχών και άρχισε να λειτουργεί ουσιαστικά με εντυπωσιακά αποτελέσματα που επιβεβαιώθηκαν το 2006 Η ομάδα αυτή, που έχει λάβει μια πρώτη γεύση του Κανονισμού κατά την διάρκεια των ετήσιων συσκέψεων 2006 και 2007, θα ολοκληρώσει την εκπαίδευσή της το 2008, έτσι ώστε να αποτελέσει βασικό εργαλείο στον έλεγχο εφαρμογής του 10
Δράσεις για την εφαρμογή του Kανονισμού IV Άντληση στοιχείων για ουσίες/ εισαγωγείς/παραγωγούς από το ΕΜΧΠ (για ενημέρωση Π/Ε) Ενημέρωση των εισαγωγέων μέσω των αποφάσεων Δέσμευσης - Απόσυρσης κατά την εισαγωγή ουσιών/παρασκευασμάτων/αντικειμένων 11
Δράσεις για την εφαρμογή του Κανονισμού V Γραφείο υποστήριξης επιχειρήσεων (Helpdesk)( Τίτλος ΧΙΙΙ αρμόδιες Αρχές άρθρο 124 Πέραν από τα έγγραφα επιχειρησιακής καθοδήγησης που παρέχει ο Οργανισμός δυνάμει του άρθρου 77, παρ.2 στοιχείο ζ), τα κράτη μέλη συγκροτούν γραφεία υποστήριξης για να παρέχουν συμβουλές σε παραγωγούς, εισαγωγείς, μεταγενέστερους χρήστες και σε κάθε άλλο ενδιαφερόμενο σχετικά με τις αντίστοιχες ευθύνες και υποχρεώσεις τους δυνάμει του παρόντος Κανονισμού, ιδίως όσον αφορά την καταχώριση ουσιών σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ.1 12
Δράσεις για την εφαρμογή του Κανονισμού Γραφείο υποστήριξης Γ.Χ.Κ. Παροχή συμβουλών όσον αφορά στην καταχώριση ουσιών κυρίως Εκπόνηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε συνεργασία με τις αντίστοιχες κλαδικές ενώσεις Έκδοση ενημερωτικού υλικού Δημιουργία καταλόγου συχνά τιθέμενων ερωτήσεων (Frequently Asked Questions -FAQs) Ενημέρωση για την καταχώριση των ουσιών (IUCLID 5 & REACH IT) 13
Δράσεις για την εφαρμογή του Kανονισμού Γραφείο υποστήριξης Γ.Χ.Κ. Συνεργασία με τον Οργανισμό Χημικών και τα γραφεία υποστήριξης των λοιπών κρατών μελών Παροχή πληροφοριών ως προς το ΤΙ πρέπει να γίνει και όχι ως προς το ΠΩΣ Ρόλος γραφείων υποστήριξης: Συμβουλευτικός ΟΧΙ νομικά δεσμευτικός ΜΟΝΟΝ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΕΚΔΙΔΕΙ ΝΟΜΙΚΑ ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ 14
Δράσεις για την εφαρμογή του Κανονισμού Γραφείο υποστήριξης Γ.Χ.Κ. Το γραφείο υποστήριξης είναι σχεδόν έτοιμο, με το προσωπικό του εκπαιδευμένο Πιστεύουμε ότι όσο πλησιάζουμε τις κρίσιμες ημερομηνίες έναρξης προκαταχώρισης καταχώρισης, θα υπάρξει καταιγισμός ερωτήσεων. Συμβουλεύουμε όλους τους εμπλεκόμενους, πριν αποτανθούν στο γραφείο υποστήριξης, να μελετήσουν τον Kανονισμό και να επισκέπτονται τον δικτυακό τόπο της Δ/νσης Περιβάλλοντος του Γ.Χ.Κ. (www. www.gcsl.gr/διευθύνσεις/διεύθυνση Περιβάλλοντος/REACH REACH, E mail: elhelpdesk@ath ath.forthnet.gr) 15