ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙ Α «Καρκίνος του ενδοµητρίου» ΣΤΑ ΙΟΠΟΙΗΣΗ Αλέξανδρος Ι Ροδολάκης ΜΗΤΕΡΑ Αθήνα,22 εκεµβρίου 2005
Ca ενδοµητρίου η πλέον συχνή γυναικολογική κακοήθης νόσος προβλέπεται να παραµείνει η πλέον συχνή κακοήθεια (πληθυσµός ηλικίας, παχυσαρκία) * Rose PG, N Engl J Med 1996 * Mokdad AH, JAMA 2001 ισόβια πιθανότητα εκδήλωσης της νόσου: 2,73% (1/37) * Grenlee RT, NCI SEER Program, Cancer 2001 επίπτωση νόσου (ΕC) σταθερή την τελευταία 20ετία 1975:14,4/100.000 1995:13,8/100.000 * Schaffer P, Bull L Acad Nat Med 1997
Ca ενδοµητρίου οδοί επέκτασης της νόσου κατά συνέχεια ιστού (η πλέον κοινή οδός) διασαλπιγγική δίοδος κυττάρων [(+) κυτταρολογική, ενδοπεριτοναϊκές µεταστάσεις και σε πρώιµη νόσο] λεµφαγγειακή διασπορά [πυελικοί παραορτικοί λεµφαδένες, σύγχρονα ή ετερόχρονα µέσω κρεµαστήρος σ. Ca τραχήλου] [κολπικές µεταστάσεις] αιµατογενής διασπορά [πνεύµονες, ήπαρ, οστά, εγκέφαλος]
Ca ενδοµητρίου µεταβλητές πρόγνωσης στάδιο κατά FIGO ηλικία ιστολογικός τύπος ιστολογικός βαθµός διαφοροποίησης πυρηνικός βαθµός διαφοροποίησης διήθηση µυοµητρίου διήθηση αγγείων-λεµφαγγείων µέγεθος όγκου κυτταρολογική περιτοναίου ορµονικοί υποδοχείς πλοειδία DNA µορφή θεραπείας (χειρουργική ακτινοθεραπεία)
Ca ενδοµητρίου σχέση Grade, βάθους διήθησης και µετάστασης πυελικών λεµφαδένων Ιστολογικό Grade Βάθος διήθησης G1 G2 G3 Ενδοµήτριο Έσω 1/3 Μέσο 1/3 Έξω 1/3 0% 3% 0% 11% 3% 5% 9% 19% 0% 9% 4% 34% * Greasman WT Morrow CP, Cancer 1997 a G.O.G. study
Ca ενδοµητρίου σχέση Grade, βάθους διήθησης και µετάστασης παραορτικών λεµφαδένων Ιστολογικό Grade Βάθος διήθησης G1 G2 G3 Ενδοµήτριο Έσω 1/3 Μέσο 1/3 Έξω 1/3 0% 1% 5% 6% 3% 4% 0% 14% 0% 4% 0% 23% * Greasman WT Morrow CP, Cancer 1997 a G.O.G. study
Ca ενδοµητρίου Λεµφαδενικές µεταστάσεις Σχέση µεγέθους όγκου και βάθους διήθησης µυοµητρίου Μέγεθος όγκου Βάθος διήθησης <2 cm Όχι <1/2 1/2 0% 0% 22% >2 cm 0% 12% 26% 100 % ιηθ. 0% 22% 50% * Schink JC, Obstet Gynecol 1987
Τελική ιστολογική-χειρουργικό στάδιο Καθορισµός κινδύνου για επικουρική θεραπεία (χαµηλού, µέσου, υψηλού) Ca ενδοµητρίου Λαπαροτοµία σταδιοποίησης FIGO 1988 Cancer Committee (εκπλύµατα, έλεγχος Λαπαροτοµία έλεγχος άνω-κάτω κοιλίας, βιοψία εξωµητρικής νόσου) TAH + BSO ιάνοιξη µητρικής κοιλότητας (εκτίµηση θέσης, µεγέθους όγκου και βάθους διήθησης) <1/3 διήθηση, αδενο Ca >1/3 διήθηση, άλλοι ιστολογικοί ( ) ενδοτράχηλος, Grade 1 τύποι, (+) ενδοτράχηλος, Grades 2+3 Παρακολούθηση Πυελική + αορτική λεµφαδενεκτοµή
Ca ενδοµητρίου (Στάδιο Ιβ)
Ca ενδοµητρίου Ορόλοςτης χειρουργικής σταδιοποίησης το 40-60% των ορωδών Ca ενδοµητρίου κλινικού σταδίου Ι υπερ-σταδιοποιούνται µετά τη σταδιοποίηση το 60% των ορωδών Ca ενδοµητρίου εντοπισµένων στο ενδοµήτριο υπερ-σταδιοποιούνται µετά τη σταδιοποίηση ηεφαρµογή των τυπικών προγνωστικών παραγόντων σταδιοποίησης (κατά FIGO) δεν εφαρµόζεται στα ορώδη Ca ενδοµητρίου * Gehring PA, Obstet Gynecol 2001 * Nicklin JL, Clin Obstet Gynecol 1996 * Kato DT, Gynecol Oncol 1995 * Cirigano FD, Gynecol Oncol 1999
Ca ενδοµητρίου Ορόλοςτου ιστολογικού τύπου το 37-66% των ορωδών Ca διαγιγνώσκονται ως στάδιο ΙΙΙ-IV ( 14% των ενδοµητριοειδών Ca) * Creasman W, J Epidem Biostat 1998 * Gitsch G, Cancer 1995 0-45% 5ετής επιβίωση των ορωδών Ca ενδοµητρίου ( 76% των ενδοµητριοειδών Ca) * Carcangin ML, Gynecol Oncol 1992 * Grice J, Gynecol Oncol 1998 εκτεταµένη χειρουργική σταδιοποίηση & επικουρική θεραπεία των ορωδών Ca προσφέρει βελτίωση επιβίωσης * Bristow RE, Gynecol Oncol 2001
Ca ενδοµητρίου Πυελική & παραορτική λεµφαδενεκτοµή (δειγµατοληπτική ή συστηµατική) στη χειρουργική-παθολογοανατοµική σταδιοποίηση της νόσου * Μikuta JJ, Cancer 1993
Ca ενδοµητρίου (Στάδια Ι - II) Ασθενείς που απαιτούν χειρουργική σταδιοποίηση Grade 3 νόσος Grade 2 νόσος αδενοπλακώδες, διαυγοκυτταρικό, ή ορώδες θηλώδες Ca >50% βάθος διήθησης νόσου επέκταση της νόσου στον τράχηλο
Ca ενδοµητρίου-στάδιο ΙΙ
Ca ενδοµητρίου Οι λεµφαδένες µπορεί να : αγνοηθούν ψηλαφηθούν µαδηθούν ληφθεί βιοψία αφαιρεθούν (δειγµατοληψία περιορισµένη ή εκτεταµένη) * Χρήση διεγχειρητικών ιστολογικών παραγόντων για αποφυγή ή ελαχιστοποίηση της λεµφαδενεκτοµής * Kim YB, Obstet Gynecol 1993
Ca ενδοµητρίου Ο ρόλος της λεµφαδενεκτοµής Πυελική ± παραορτική λεµφαδενεκτοµή παρέχει ακριβείς προγνωστικές πληροφορίες έχει θεραπευτικό (?) ρόλο µπορεί να τροποποιήσει την επικουρική θεραπεία λιγότερο κατανοητά
Ca ενδοµητρίου - λεµφαδενεκτοµή Γιατί? Πότε? Πώς? Από ποιόν?
Ca ενδοµητρίου - λεµφαδενεκτοµή ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ: * Εκτεταµένη λεµφαδενεκτοµή θαµπορούσε να: ανιχνεύσει λανθάνουσες εστίες µετάστασης καθοδηγήσει την επικουρική θεραπεία βελτιώσει τον τοπικό έλεγχο µε Ακτινοθεραπεία
Ca ενδοµητρίου - λεµφαδενεκτοµή H δυνατότητα προσδιορισµού µικροσκοπικών µεταστάσεων στους λεµφαδένες σχετίζεται άµεσα µε τοναριθµό τωνσηµείων δειγµατοληψίας και τον αριθµό των αφαιρεθέντων λεµφαδένων * Κilgore LC, Gynecol Oncol 1995
Ca ενδοµητρίου - λεµφαδενεκτοµή H απόφαση και η έκταση της λεµφαδενεκτοµής εξαρτώνται από : τον χειρουργό χαρακτηριστικά της ασθενούς (παχυσαρκία, ηλικία, γενική κατάσταση) βιοψία αναφοράς επιθυµία να εφαρµοστούν ιατρικά πρωτόκολλα ειγµατοληψία λεµφαδένων εκτεταµένη 4 σηµεία:. & Αρ. κοινά λαγόνια έξω, έσω λαγόνια & θυροειδή περιορισµένη <4 σηµεία αγγεία
Ca ενδοµητρίου-χειρουργική σταδιοποίηση (+ λεµφαδενεκτοµή) Σταδιοποίηση ρουτίνας κρίνεται (?) ανέφικτη: πολλές ασθενείς αντιµετωπίζονται από τον µέσο γυναικολόγο µηεφικτήηλεµφαδενεκτοµή πολλές ασθενείς είναι παχύσαρκες και όχι κατάλληλες για εκτεταµένες επεµβάσεις ασθενείς µε πρώιµους όγκους δεν δικαιολογούν λεµφαδενεκτοµή ρουτίναςανκαιµερικές έχουν (+) λεµφαδένες * Α ΥΝΑΜΙΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ Ι ΑΝΙΚΗΣ ΕΚΤΑΣΗΣ ΛΕΜΦΑ ΕΝΕΚΤΟΜΗΣ
Ca ενδοµητρίου Ενδοµητριοειδές Ca, Grade 1 Στάδιο Ιβ παχυσαρκία υπέρταση, Σ.., λίπωµα περινέου, βουβωνοκήλη
Ca ενδοµητρίου Ενδείξεις λεµφαδενεκτοµής ρουτίνας, σε ασθενείς χαµηλού και υψηλού κινδύνου µετά προεγχειρητική εκτίµηση παραγόντων κινδύνου (Grade, βάθος διήθησης, ιστολογική) * µη διαγνωστική, αναξιόπιστη µετά διεγχειρητική εκτίµηση παραγόντων κινδύνου (διήθηση µυοµητρίου, εξωµητρική νόσος) συχνότητα λεµφαδενεκτοµής αντανακλά συνήθως την τάση εξατοµίκευσης της σταδιοποίησης
Ca ενδοµητρίου Ακριβής χειρουργική σταδιοποίηση Συστηµατική πυελική λεµφαδενεκτοµή + κοινά λαγόνια αγγεία + λιπώδης ιστός πάνω από την κάτω κοίλη + διογκωµένοι παραορτικοί λεµφαδένες * FIGO Cancer Committee
Ca ενδοµητρίου Έκταση λεµφαδενεκτοµής αφαίρεση λιπώδους ιστού αορτής κάτω κοίλης, από το διχασµό µέχρι την έκφυση των νεφρικών αγγείων αφαίρεση λεµφικού ιστού έξω λαγονίων αγγείων και θυροειδούς βόθρου Creasman WT, a G.O.G. Study Gynecol Oncol 1987
Ca ενδοµητρίου Λεµφαδενεκτοµή
Ca ενδοµητρίου Παραορτική λεµφαδενεκτοµή (ΠΑΑΛΕ) Πλήρης παραορτική λεµφαδενεκτοµή όχι καθιερωµένη παρέµβαση εάν είναι θετική, υπάρχει µεγάλη πιθανότητα για: διογκωµένους (+) πυελικούς λεµφαδένες διογκωµένα (+) εξαρτήµατα Grade 2 και 3 νόσο µε διήθησηέξωτριτηµορίου µυοµητρίου * Morrow CP, a G.O.G. study, Gynecol Oncol 1991
Ca ενδοµητρίου H λεµφαδενεκτοµή είναι κυρίως διαγνωστική επέµβαση µε δυνητικάθεραπευτικόρόλο εάν οι λεµφαδένες είναι θετικοί
Ca ενδοµητρίου - λεµφαδενεκτοµή ιδανικά ΠΛΕ & ΠΑΑΛΕ εκτελείται σε όλες τις ασθενείς (FIGO 1988) η διαγνωστική ακρίβεια της ΠΛΕ αυξάνει ανάλογα µε τοναριθµό των αφαιρεθέντων λεµφαδένων ηαφαίρεσηµόνο των διογκωµένων λεµφαδένων είναι ανεπαρκής εκτίµηση µόνο η πλήρης αφαίρεση, άµφω, ΠΛΕ & ΠΑΑΛΕ (30-40 λεµφαδένες) µπορεί να εξασφαλίσει την απουσία λεµφαδενικής νόσου ΣΤΑΘΜΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ, Ο ΚΙΝ ΥΝΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΠΑΡΑΒΑΛΛΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΚΙΝ ΥΝΟ ΠΥΕΛΙΚΗΣ ΜΕΤΑΣΤΑΣΗΣ
Ca ενδοµητρίου Ορόλοςτηςλεµφαδενεκτοµής πλήρης ΠΛΕ και ΠΑΑΛΕ επιβεβληµένη * Homesley HD, Semin Oncol 1994 αµφισβητήσιµη ηκλινικήχρησιµότητα σε ασθενείς χαµηλού κινδύνου (Grade I, <2/3 β. διήθησης) * Belinson JL, Gynecol Oncol 1992 δεν δικαιολογείται σε ασθενείς υψηλού κινδύνου που απαιτούν επικουρική Rt, άσχετα µε τηνκατάσταση των λεµφαδένων (π.χ. Stage II) * Descamps P, J Gynecol Obstet 1995 δειγµατοληψία πυελικών λεµφαδένων * Faught W, Gynecol Oncol 1994 πυελική δειγµατοληψία µόνο σε διογκωµένους λεµφαδένες * Amadore A, Ann Surg Oncol 2001 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΙΧΟΓΝΩΜΙΩΝ
Θεραπεία Ca ενδοµητρίου Εκτεταµένη χειρουργική σταδιοποίηση Αναγνώριση γυναικών µε λεµφαδενικές µεταστάσεις Μείωση παραποµπών για ακτινοθεραπεία πυέλου το 50% των υποτροπών παρατηρείται στο 15% των γυναικών µε θετικούς λεµφαδένες το 19% των γυναικών µε (+) πυελικούς λεµφαδένες είναι χωρίς παράγοντες αυξηµένου κινδύνου * Morrow CP, Gynecol Oncol 1991 * Orr JW, Gynecol Oncol 1998
Ca ενδοµητρίου Παραορτική λεµφαδενεκτοµή (ΠΑΑΛΕ) Μόνο 46% ιστολογικά (+) λεµφαδένων είναι ύποπτοι (διογκωµένοι) Το 98% των ασθενών µε (+) παραορτικούς λεµφαδένες έχει έναν ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου όχι ΠΑΑΛΕ σε ασθενείς χαµηλού κινδύνου µε χειρουργικό κίνδυνο ΠΑΑΛΕ µόνο σε ασθενείς υψηλού κινδύνου που θα λάβουν Rt πυέλου αφαίρεση µόνο ψηλαφητών διογκωµένων λεµφαδένων (εκτός αν πιστεύει κανείς στη θεραπευτική δράση της ΠΑΑΛΕ) η εξαίρεση διογκωµένων λεµφαδένων έχει θεραπευτική σηµασία (tumor debulking)
Ca ενδοµητρίου Παραορτική λεµφαδενεκτοµή (ΠΑΑΛΕ) ΠΛΕ ± ΠΑΑΛΕ Ηαπόφασηµέσα στα πλαίσια της πολυπαραγοντικής προσέγγισης εξατοµικεύονταςτησχέση κόστους-ωφέλους * Morrow CP, a G.O.G.study, Gynecol Oncol 1991 * Lewis, Br J Obstet Gynecol 1976
Ca ενδοµητρίου Πυελικές λεµφαδενικές µεταστάσεις σε: 10% του κλινικού σταδίου Ι ηεπίπτωσησχετίζεταιµε: Grade της νόσου, διήθηση του µυοµητρίου, εξωµητρική νόσο, συµµετοχή τραχήλου, (+) κυτταρολογική εκπλυµάτων ηλεµφαδενική µετάσταση επηρεάζει αρνητικά την επέµβαση * Creasman WT, Cancer 1987 * Morrow LP, Gynecol Oncol 1991
Θεραπεία Ca ενδοµητρίου Ασθενείς µε > 50% διήθηση µυοµητρίου Grade νόσου χωρίς λεµφαδενεκτοµή παρακολούθηση εκτεταµένη χειρουργική σταδιοποίηση ακτινοθεραπεία πυέλου λαπαροτοµία λαπαροσκόπηση * Ακτινοθεραπεία πυέλου ως υποκατάστατο της ορθής χειρουργικής σταδιοποίησης * Grisby PW, Oncol Spectr 2001
Ca ενδοµητρίου Θεραπευτικός ρόλος λεµφαδενεκτοµής Α ΠΛΕ εκτεταµένη (µ. αριθµ. λεµφαδένων:11) (αριθµ.:212) Β ΠΛΕ περιορισµένη (µ. αριθµ. λεµφαδένων:4) (αριθµ.:205) C όχι ΠΛΕ (αριθµ.:208) * Επικουρική Rt βάσει παραδοσιακών προγνωστικών παραγόντων oµάδα Α: έχει καλύτερη συνολική επιβίωση (p=0.0002) oµάδα Α: έχει καλύτερη επιβίωση για υψηλού κινδύνου νόσο (p=0.026) χαµηλού κινδύνου νόσο (p=0.0006) * ΠΛΕ εξαρτηµένη από την επιθυµία του χειρουργού * Kilgore LC, Gynecol Oncol 1995
Θεραπεία Ca ενδοµητρίου Πλήρης χειρουργική σταδιοποίηση Χαµηλού κινδύνου Στάδιο ΙΑ, Grade 1-2 Στάδιο ΙΒ, Grade 1 Mετρίου κινδύνου Στάδιο ΙΑ, Grade 3 Στάδιο ΙΒ, Grade 2 Υψηλού κινδύνου Στάδιο IC, Grades 1-3 Στάδιο IB-C, Grade 3 παρακολούθηση επικουρική βραχυθεραπεία (50% των περιπτώσεων) επικουρική πυελική ακτινοθεραπεία Συστηµατική λεµφαδενεκτοµή θαµπορούσε να µειώσει την επικουρική ακτινοθεραπεία, ακόµη και σε ασθενείς υψηλού κινδύνου * Chen SS, Cancer 1985 * Kilgore LC, Gynecol Oncol 1995 * Larson DM, Obstet Gynecol 1995
Ca ενδοµητρίου (Στάδιο Ι) Αβέβαιος ο ρόλος της λεµφαδενεκτοµής όφελος επιβίωσης σε πυελική λεµφαδενεκτοµή σε σύγκριση µε επικουρικήrt * Cosa NZ, UK End. Ca Study Group Int J Gynecol Cancer 1996 * Mohan DS, Gynecol Oncol 1998 λάθη επιλογής ασθενών λόγω ηλικίας (διαφορά ηλικίας: 58 προς 66 χρ.) * Crentzberg CC, Lancet 2000
Ca ενδοµητρίου- Θεραπευτικός ρόλος λεµφαδενεκτοµής Πρέπει να επιβεβαιωθεί µε τυχαιοποιηµένες µελέτες Αν υπάρχει κάποιο όφελος πρέπει να σχετίζεται µε την εξαίρεση ογκωδών, (+) λεµφαδένων
Ca ενδοµητρίου-λεµφαδενεκτοµή (Στάδια Ι-ΙΙ) Στάδιο Ι + ΠΛΕ 5ής σχετ. επιβίωση: 0.93 (αριθµ.284) ΠΛΕ 5ής σχετ. επιβίωση: 0.98 (αριθµ.6363) N.S. Στάδιο ΙΙ + ΠΛΕ 5ής σχετ. επιβίωση: 0.93 (αριθµ.284) ΠΛΕ 5ής σχετ. επιβίωση: 0.98 (αριθµ.6363) N.S. επιβίωση µετά από ΠΛΕ µεταξύ ασθενών µε Grade 3 (Στάδιο Ι: p=0.0110, Στάδιο Ια: p=0.0010) * Η ΠΛΕ δεν επηρεάζει την επιβίωση * Trimble EL, Gynecol Oncol 1998
Ca ενδοµητρίου-λεµφαδενεκτοµή σε Grade 3 νόσο Βελτίωση επιβίωσης µε ΠΛΕ * Trimble EL, Gynecol Oncol 1998 ασθενείς χωρίς ΠΛΕ µπορεί να έχουν (+) λεµφαδένες (Grade 3 νόσος: 18%(+) Π.Λ. 11% (+) ΠΑΑΛΕ) * Creasman WT, a G.O.G. study, Cancer 1987 Αληθής επιβίωση Σταδίου Ι Αληθής επιβίωση Σταδίου ΙΙΙ επίδραση εξαίρεσης µικροµεταστατικής νόσου και µεταστατικής νόσου (37% λεµφαδενικές µεταστάσεις διαµέτρου < 2mm) * Girardi F, Gynecol Oncol 1993
Ca ενδοµητρίου-λεµφαδενεκτοµή Νοσοκοµείο «Αλεξάνδρα» ειγµατοληψία εκτεταµένη (πολλαπλών σηµείων) (µέσος αριθµός: 12 λεµφαδένες) (87% - 1997 95.5% 2003) ΠΛΕ ρουτίνας όπου είναι εφικτή (παχυσαρκία, φυσική κατάσταση) Βελτίωση επιβίωσης για νόσο Grade 2 & 3 καιστάδιοι (p<0.0010) Όχι βελτίωση επιβίωσης για Grade I νόσο, Στάδιο Ι νόσου (p=0.24) και Στάδιο ΙΙ νόσου ανεξάρτητα από Grade (p=0.11) * A M-Γ ΚλινικήΠαν/µίου Αθηνών Τµήµα Γυναικολογικής Ογκολογίας Int J Gynecol Cancer in press
Ca ενδοµητρίου-τροποποίηση επικουρικής θεραπείας (392 ασθενείς) Πλήρης σταδιοποίηση (ΠΛΕ+ΠΑΑΛΕ) Τυχαιοποίηση Πυελική Rt (5040 cgy) * Όχι σηµαντική βελτίωση επιβίωσης * κολπικών υποτροπών τοπικού ελέγχου της νόσου Όχι θεραπεία Αβέβαια αποτελέσµατα για ασθενείς υψηλού κινδύνου Βραχυθεραπεία κολοβώµατος αντί πυελικής Rt ( νοσηρότητα - τοπικός έλεγχος) * Roberts JA, G.O.G. 99 SGO Annual Meeting 2002
Ca ενδοµητρίου-τροποποίηση επικουρικής θεραπείας Αν οι πυελικοί λεµφαδένες είναι ( ) ΟΧΙ Εξωτερική Rt πυέλου Βραχυθεραπεία πρόληψη υποτροπής στο κολόβωµα εξοικονόµηση χρόνου και κόστους θεραπείας * Mohan DS, Gynecol Oncol 1998 * COSA-NZ-UK Endometrial Cancer Study Groups, Int J Gynecol Cancer 1996 * Orr JW, Am J Obstet Gynecol 1997
Ca ενδοµητρίου-τροποποίηση επικουρικής θεραπείας Εκτεταµένη σταδιοποίηση (ΠΛΕ+ΠΑΑΛΕ) + Βραχυθεραπεία κολπικού κολοβώµατος Αποτελεσµατική θεραπεία ανάγκη αξιόπιστης τυχαιοποίησης * Petezeit DG, Int J Gynecol Cancer 1999 * Chadha M, Gynecol Oncol 1999 * Fanning J, Gynecol Oncol 2001 * NG TY, Gynecol Oncol 2000
Χειρουργική σταδιοποίηση-πλε Η ΠΛΕ σχετίζεται µε χαµηλή νοσηρότητα σε καλά εκπαιδευµένα χέρια λεµφοκύστεις (1,5%) λεµφοίδηµα µέσης απώλειας αίµατος των 200cc όχι αυξηµένη συχνότητα µετάγγισης, πυρετού και θνησιµότητας * Morrow CP, Gynecol Oncol 1991 * Larson DM, Obstet Gynecol 1992
Ca ενδοµητρίου-επιπλοκές από χειρουργική σταδιοποίηση (ΠΛΕ) αξιοσηµείωτη διεγχειρητική αιµορραγία (0,7%) διάσπαση τραύµατος (1,3%) παραλυτικός ειλεός βλάβη εντέρου (2,7%) πυελικό απόστηµα (0,8%) λεµφοκύστη (1,9%) λεµφοίδηµα (4,6%) σχετιζόµενο µε αριθµ. αφαιρεθέντων λεµφαδένων DVT (0,6%) πνευµονική εµβολή (1,5%) * Nunnis D, Int J Gynecol Cancer 2000
Ca ενδοµητρίου Νοσηρότητα ΠΛΕ απουσία προοπτικών µελετών από αναδροµικές µελέτες µε ολική υστερεκτοµή+ ΠΛΕ δεν µπορεί να διευκρινιστεί αν η νοσηρότητα (χειρουργική και µετεγχειρητική), είναι δευτερογενής της ολικής υστερεκτοµής ή της ΠΛΕ
Θεραπεία Ca ενδοµητρίου Ολική υστερεκτοµή + άµφω σαλπ/µή + ακτινοθεραπεία ή πλήρης σταδιοποιητική επέµβαση ανάµειξη γυναικολόγων-ογκολόγων βελτιώνει την επιβίωση ανάµειξη γυναικολόγων-ογκολόγων παραποµπές για ακτινοθεραπεία * βελτίωση σχέσης κόστους-αποτελεσµατικότητας * Naumann RW, Gynecol Oncol 1999
Θεραπεία Ca ενδοµητρίου (Στάδια I-II) ολική υστερεκτοµή άµφω σαλπιγγ/µή + συχνή εφαρµογή ακτινοθεραπείας εκτεταµένη χειρουργική σταδιοποίηση (ΠΛΕ+ΠΑΑΛΕ) + σπάνια-εξατοµικευµένη εφαρµογή ακτινοθεραπείας * Απουσία τυχαιοποιηµένων µελετών σύγκρισης
Ca ενδοµητρίου Εκτεταµένη χειρουργική δταδιοποίηση (ΠΛΕ + ΠΑΑΛΕ) Στάδια νόσου > 1Β Χειρουργική σταδιοποίηση (ΠΛΕ + ΠΑΑΛΕ) + Βραχυθεραπεία αντίστοιχη 5ετής επιβίωση διάφορη νοσηρότητα * Orr JW, Am J Obstet Gynecol 1997 * Chadha M, Gynecol Oncol 1999 * NG TY, Gynecol Oncol 2000 * Fanning J, Gynecol Oncol 2001 * NG TY, Gynecol Oncol 2001 Χειρουργική σταδιοποίηση (ΠΛΕ + ΠΑΑΛΕ) + Εξωτερική ακτινοθεραπεία (30-50% των ασθενών) * Piver MS, Cancer 1990 * Rush S, Int J Radiat Oncol 1995 * Kose MF, Tumori 2000
Ca ενδοµητρίου ίκερως µήτρα
Θεραπεία Ca ενδοµητρίου Χειρουργική σταδιοποίηση + επικουρική ακτινοθεραπεία αναγνώριση ασθενών µε (+) λεµφαδένες πυέλου (+ πυελικοί λ.) εξωτερική ακτινοθεραπεία εκτεταµένου πεδίου (+ παραορτικοί λ.) αναγνώριση ασθενών µε ( ) λεµφαδένες ακτινοθεραπείας εξατοµίκευση Ε.Α. µετά από ΠΛΕ Βραχυθεραπεία µετά από ΠΛΕ 37% επιπλοκές 4% επιπλοκές (ήπιες, Grade 3,4) * Morrow CP, Gynecol Oncol 1991 * Orr JW, Am J Obstet Gynecol 1997
Ca ενδοµητρίου Εκτεταµένη χειρουργική σταδιοποίηση
Ca ενδοµητρίου (Στάδια I-II) Α Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική Παν/µίου Αθηνών Ασθενείς 1990 1999 (αριθµ.:965) Ο.Υ. + Α.Σ.Ω. + ΠΛΕ (ρουτίνας) αριθµ.:473 Ο.Υ. + Α.Σ.Ω. + διεγχειρητική εκτίµηση ΠΛΕ αριθµ.:194 Ο.Υ. + Α.Σ.Ω. αριθµ.:298 χαµηλού κινδύνου (79%) υψηλού κινδύνου (21%) χαµηλού κινδύνου (62%) υψηλού κινδύνου (38%) χαµηλού κινδύνου (48%) υψηλού κινδύνου (52%) παρακολούθηση παρακολούθηση παρακολούθηση επικουρική ακτινοθεραπεία επικουρική ακτινοθεραπεία επικουρική ακτινοθεραπεία
IΑ, Grade 3 IB, Grades 2-3 IC, any Grade IIA, IIB, διαυγοκυτταρικό Ca, ορώδες Ca Ca ενδοµητρίου Α Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική Παν/µίου Αθηνών Ασθενείς υψηλού κινδύνου Μορφή θεραπείας Ο.Υ. + Α.Σ.Ω. + ΠΛΕ (ρουτίνας) Ο.Υ. + Α.Σ.Ω. + ιεγχειρ/κή εκτίµηση ± ΠΛΕ Ο.Υ. + Α.Σ.Ω. Επικουρική ακτινοθεραπεία 21% 38% 52% Μορφή ακτινοθεραπείας Ε.Α. + Βραχυ- Βραχυθεραπεία θεραπεία Ε.Α. + Βραχυθεραπεία Ε.Α. + Βραχυθεραπεία 5ετής επιβίωση 82% 83,5% 80% 78,3% Ελεύθερο νόσου διάστηµα 68% 69,5% 71% 67,5% Επιπλοκές 16% 3% 13% 10%
Ca ενδοµητρίου Α Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική Παν/µίου Αθηνών Ασθενείς χαµηλού κινδύνου Μορφή θεραπείας Ο.Υ. + Α.Σ.Ω. + ΠΛΕ (ρουτίνας) Ο.Υ. + Α.Σ.Ω. + ιεγχειρ/κή εκτίµηση ± ΠΛΕ Ο.Υ. + Α.Σ.Ω. 5ετής επιβίωση 97,5% 96% 84% Ελεύθερο νόσου διάστηµα 93% 83,5% 72,3% Επιπλοκές 7,3% 5,9% 4,2% IΑ, Grades 1-2 IB, Grades 1-2
Ca ενδοµητρίου Χειρουργική σταδιοποίηση Η χειρουργική σταδιοποίηση είναι ουσιαστική όχι µόνο για την αναγνώριση ασθενών που θα ωφεληθούν από επικουρική θεραπεία αλλά και για την αναγνώριση ασθενών που δεν απαιτούν επικουρική θεραπεία * Είναι ουσιαστικό να ανιχνευθούν οι ασθενείς που θα ελάµβαναν χωρίς λόγο ακτινοθεραπεία διότι επιπλοκές από την ακτινοθεραπεία το κόστος θεραπείας