ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΕ Δρ. Ευάγγελος Α. ΘΕΟΔΩΡΟΥ Διευθύνων Σύμβουλος ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΙ ΑΒΕΤΕ & ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ Α.Ε. ΟΡΙΣΜΟΣ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Σύμφωνα με την CODEX ALIMENTARIUS (03/05/2004) η Ιχνηλασιμότητα ορίζεται επίσημα ως Η ικανότητα παρακολούθησης της διακίνησης ενός τροφίμου κατά τις φάσεις της παραγωγής, επεξεργασίας και διανομής ( The ability to follow the movement of a food through specified stage(s) of production, processing and distribution ). 1
ΕΙΔΗ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΔΙΑΔΟΧΙΚΗ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ: Παρακολούθηση του προϊόντος σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας από το χωράφι μέχρι και τη διάθεσή του στον καταναλωτή [Τι προμηθεύτηκα και από ποιον (-1) τι πούλησα και σε ποιον (+1)]. ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ: Παρακολούθηση του προϊόντος σε όλα τα στάδια μεταποίησής του μέσα στην παραγωγική διαδικασία. ΕΙΔΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΜΠΡΟΣ (DOWNSTREAM DOWNSTREAM) ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ: Μπορούμε να εντοπίσουμε όλα τα LOT Number των προϊόντων που παρήχθησαν με τη χρήση ενός συγκεκριμένου LOT Number πρώτης ύλης. ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΙΣΩ (UPSTREAM UPSTREAM) ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ: Γνωρίζοντας το LOT Number του προϊόντος, μπορούμε να γνωρίζουμε όλα τα δεδομένα για τις πρώτες ύλες και τις συνθήκες παραγωγής. 2
ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Η ασφάλεια των προϊόντων απαιτεί: Σωστές Διαδικασίες και αποτελεσματικό σύστημα ποιοτικού ελέγχου (HACCP, ISO, κλπ) Σύστημα Ιχνηλασιμότητας που παρακολουθεί τα προϊόντα και τις διαδικασίες σε πραγματικό χρόνο και δίνει δεδομένα για το τι πραγματικά έγινε και όχι για το τι θα έπρεπε να γίνει. Αυτό σημαίνει ότι το σύστημα Ιχνηλασιμότητας πρέπει να έχει ελάχιστη (ιδανικά μηδενική) εξάρτηση από τους χειριστές των διαδικασιών. ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Το μαύρο κουτί της παραγωγικής διαδικασίας 3
ΣΤΟΧΟΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Προστασία της επιχείρησης από λάθη στις διαδικασίες Γρήγορη και αξιόπιστη πληροφόρηση στις περιπτώσεις κρίσεων έτσι ώστε να ληφθούν έγκαιρα τα κατάλληλα μέτρα για τον περιορισμό των επιπτώσεων (π.χ ταχύτατη απόσυρση). Εντοπισμός της πηγής του λάθους Προσαρμογή των διαδικασιών για μείωση ανάλογων λαθών στο μέλλον ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Σχέσεις της επιχείρησης με τους πελάτες και προμηθευτές της Διαχείριση επαγγελματικού κινδύνου Ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών Τεκμηρίωση θέσεων Βελτίωση της αποδοτικότητας της επιχείρησης 4
Η ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Το σύστημα εσωτερικής ιχνηλασιμότητας ανήκει στην κατηγορία των MANUFACTURING EXECUTION SYSTEMS (MES). Τα MES έχουν στόχο να δίνουν αξιόπιστη και ταχύτατη πληροφόρηση στα επιχειρησιακά συστήματα (ERP, CRM, κλπ) για τα πραγματικά δεδομένα της παραγωγικής διαδικασίας. ΒΑΣΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Σύστημα Ιχνηλασιμότητας Ταυτοποίηση & Κωδικοποίηση Εκτύπωση και έλεγχος αναγνωσιμότητας κωδικών Βάση Δεδομένων Προς τα εμπρός ιχνηλασιμότητα Προς τα πίσω ιχνηλασιμότητα Ποιοτικός Έλεγχος Συστήματα Μηχανογράφησης ERP, WMS, MES, MRP, CRM, κλπ Μηχανές Παραγωγής Κεντρικά και τοπικά συστήματα αυτοματισμού PLC, SCADA, Ζυγιστικά, κλπ 5
ΟΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΙΑ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ Διαχείριση νωπού προϊόντος Παραλαβές από μη (συνήθως) καλά οργανωμένους ή μηχανογραφημένους προμηθευτές Συνεχής (συνήθως) ροή προϊόντος Εντατικότατοι παραγωγικοί ρυθμοί σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους με μηδενικά χρονικά περιθώρια για διόρθωση λάθους Πίεση για ύπαρξη αποτελεσματικών συστημάτων ιχνηλασιμότητας, κυρίως από μεγάλους πελάτες του εξωτερικού Ανάγκη για μακροχρόνια αποθήκευση των ετοίμων και ημιετοίμων προϊόντων, με δυνατότητα επανασυσκευασίας για κάλυψη συγκεκριμένων απαιτήσεων των πελατών ΟΙ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Αξιοπιστία και ευκολία χρήσης Δυνατότητα προσαρμογής στις υπάρχουσες διαδικασίες της μονάδας Επεκτασιμότητα Αξιοποίηση του υπάρχοντος αυτοματισμού Σωστή διαχείριση των κωδικών παρτίδας (και ημερομηνιών λήξεως) τόσο στα έτοιμα όσο και στα ημιέτοιμα προϊόντα Παρακολούθηση των πρώτων υλών και των ετοίμων Αρμονική σύνδεση και ολοκλήρωση με τα υπόλοιπα μηχανογραφικά συστήματα της επιχείρησης Διαχείριση των αποτελεσμάτων των ποιοτικών ελέγχων Άμεση ανταπόκριση με ALARMS στην περίπτωση λαθών ή μη συμμορφούμενων προϊόντων 6
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΕΙΣ (1) ΘΕΤΙΚΕΣ Ομαλή και ταχεία μετάβαση από το υπάρχον χειρόγραφο σύστημα ιχνηλασιμότητας Πολλαπλά οφέλη για το εργοστάσιο που υπερκαλύπτουν το σχετικά μικρό κόστος αγοράς και εγκατάστασης Ελάχιστη έως μηδενική ανάγκη για αλλαγή στις διαδικασίες της επιχείρησης Διευκόλυνση του εργοστασίου στην υλοποίηση του προγράμματος παραγωγής Εντοπισμός των αδύνατων σημείων της παραγωγικής διαδικασίας Καλύτερη διαχείριση των πρώτων υλών και του εργατικού δυναμικού Δυνατότητα συλλογής και καταγραφής των παραμέτρων των πρώτων υλών στο χωράφι πριν μπουν στο εργοστάσιο Θετικότατη αποδοχή από τους μεγάλους πελάτες εξωτερικού 7
ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΕΙΣ (2) ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ Ελάχιστος αυτοματισμός, δημιουργεί ανάγκη για χειροκίνητη λειτουργία του συστήματος Αποφάσεις για υλοποίηση μόνον όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα ή όταν το ζητήσει ο πελάτης Ανάγκη για περισσότερη πληροφόρηση, ώστε να μη δημιουργείται σύγχυση για το ποια στρατηγική θα πρέπει να ακολουθήσουν οι επιχειρήσεις για την ιχνηλασιμότητα ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΝΟΙΚΤΑ ΘΕΜΑΤΑ Ευαίσθητα δεδομένα και ανταλλαγή αυτών Έλεγχος αξιοπιστίας δεδομένων Μέγεθος Παρτίδας Χρόνος απόκρισης Τρόποι απόσυρσης (με αριθμό παρτίδας ή με ημερομηνία λήξης) Χρόνος διατήρησης αρχείων Πιστοποίηση Μη οργανωμένοι φορείς της εφοδιαστικής αλυσίδας 8
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η εισαγωγή ενός συστήματος ιχνηλασιμότητας αποτελεί μια μοναδική πρόκληση αλλά και ευκαιρία για κάθε επιχείρηση τροφίμων για την καλύτερη εσωτερική οργάνωσή της, την απόκτηση σημαντικού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και την προσαρμογή της στις νέες συνθήκες της αγοράς. 9
RFID Αναμένεται να δώσουν μεγάλη ώθηση στις δυνατότητες κωδικοποίησης των προϊόντων, άρα και στην ιχνηλασιμότητα Οι επιχειρησιακές ανάγκες και προσδοκίες ξεπερνούν κατά πολύ τις τρέχουσες εξελίξεις της τεχνολογίας Διάκριση σε ανοιχτά και κλειστά συστήματα Ελάχιστες έως μηδενικές υλοποιήσεις ανοικτών συστημάτων Αρκετές υλοποιήσεις κλειστών συστημάτων Πολλά ανοικτά θέματα (τεχνολογία, διεθνείς κανονισμοί, νομοθεσία, τρόποι υλοποίησης, υπάρχοντα συστήματα, κλπ) Σας ευχαριστώ!!! 10