Ποιότητα ζωής ασθενών μετά από διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας: Συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση

Ποιότητα ζωής ασθενών μετά από διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας: Συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση Μιχαήλ Δρακομαθιουλάκης, RN, BSc, MSc, ALSP(ERC), Εργαστήριο Καθετηριασμών, Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας Contact Person for Cyprus, Nurses and Allied Professionals (NAPs) Committee, EAPCI/ESC Απόστολος Γατίδης, RN, BSc, MSc, ILSP(ERC), Εργαστήριο Καθετηριασμών, Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας Πέτρος Γαλάνης, RN, BSc, MPH, PhD, Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών 23 ο Παγκύπριο Συνέδριο Νοσηλευτικής και Μαιευτικής Πάφος, 25-26 Νοεμβρίου 2016

Καμία σύγκρουση συμφερόντων προς δήλωση. No conflict of interest to disclose. 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 2

Περιεχόμενα Υπόβαθρο Σκοπός Μεθοδολογία Αποτελέσματα Περιορισμοί Συμπεράσματα 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 3

Υπόβαθρο Η στένωση της αορτικής βαλβίδας είναι η πιο συχνή βαλβιδική νόσος των ενηλίκων (Cribier 2012, Panayiotides & Nikolaides 2014) Σοβαρή στένωση αορτικής βαλβίδας: Περιορισμός εύρους ανοίγματος στο ¼ του φυσιολογικού (2-3 cm 2 ) (Michelena et al. 2008) Διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας (): σύνολο τεχνικών λιγότερο επεμβατικής αντιμετώπισης της σοβαρής αορτικής στένωσης με χρήση καθετήρων (Cribier et al. 2002, Ακινόσογλου & Αποστολάκης 2008, Cribier 2012, Panayiotides & Nikolaides 2014) Cribier et al. (2002) Ποιότητα ζωής: Σύνθετη έννοια, προσεγγίζεται διαφορετικά από διάφορους επιστημονικούς κλάδους (Νοσηλευτική, Ιατρική, Ψυχολογία, Οικονομικά, κ.α.) (Υφαντόπουλος 2003, Υφαντόπουλος 2007) Περισσότερα από 800 εργαλεία μέτρησης (Υφαντόπουλος 2007) 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 4

Σκοπός Να μελετηθεί η ποιότητα ζωής των ασθενών μετά από 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 5

Μεθοδολογία (1) Μέθοδος: Συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση Βάσεις: PubMed, CINAHL και ΙΑΤΡΟΤΕΚ Περίοδος: Δεκέμβριος 2015 & Ιανουάριος 2016 Λέξεις-κλειδιά: επιλέχθηκαν βάσει της μεθοδολογίας PICO (Higgins & Green 2008, Γαλάνης 2013) Πίνακας: Λέξεις-κλειδιά για τη συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση Μεθοδολογία PICO Λέξεις-κλειδιά Problem (Πρόβλημα) aortic stenosis Intervention (Παρέμβαση) transcatheter aortic valve implantation OR OR transcatheter aortic valve replacement OR TAVR Comparison (Σύγκριση) surgical aortic valve replacement OR savr Outcome (Έκβαση) quality of life OR QoL Αλγόριθμος αναζήτησης: (aortic stenosis) AND (transcatheter aortic valve implantation OR OR transcatheter aortic valve replacement OR TAVR) AND (surgical aortic valve replacement OR savr) AND (quality of life OR QoL) 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 6

Μεθοδολογία (2) Κριτήρια επιλογής και αποκλεισμού: 1. Γλώσσα: Έρευνες δημοσιευμένες στα Αγγλικά ή στα Ελληνικά. 2. Χρόνος: Έρευνες δημοσιευμένες από τον Νοέμβριο του 2002 (πρώτη δημοσίευση επιτυχούς σε ζώντα ασθενή άνθρωπο από τους Cribier et al.) έως και τον Ιανουάριο του 2016. 3. Περιεχόμενο μελέτης: Επιδημιολογικές έρευνες που διερευνούν την ποιότητα ζωής ασθενών μετά από διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας. Αποκλείσθηκαν αφηγηματικές και συστηματικές βιβλιογραφικές ανασκοπήσεις και αναφορές περιστατικών (case reports). 4. Είδος μελέτης: Συμπεριλαμβάνονται όλες οι επιδημιολογικές μελέτες, ανεξάρτητα από το είδος της μελέτης. 5. Δείγμα μελέτης: Το δείγμα αφορά ασθενείς που ή συμπεριλαμβάνει ασθενείς που και γίνεται σύγκριση με άλλες ομάδες πληθυσμού (π.χ. ασθενείς που savr, ασθενείς υπό φαρμακευτική αγωγή ή υγιείς). 6. Έκβαση: Η ποιότητα ζωής των ασθενών που. 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 7

Αποτελέσματα (1) Πίνακας: Αριθμός αρχικών ανακτημένων εγγραφών ανά βιβλιογραφική βάση Βάση δεδομένων βιβλιογραφίας Αρχικός αριθμός εγγραφών PubMed 157 CINAHL 51 ΙΑΤΡΟΤΕΚ 74 Σύνολο 282 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 8

Αποτελέσματα (2) 32 µελέτες πληρούσαν τα κριτήρια επιλογής και αποκλεισµού Σε όλες τις µελέτες ο µελετώµενος πληθυσµός αποτελούνταν µόνο από ασθενείς µε καρδιαγγειακά προβλήµατα Δεν βρέθηκε καµία µελέτη στην οποία να υπάρχει συγκριτική οµάδα υγιών ατόµων Χρησιµοποιήθηκαν διαφορετικά εργαλεία για την εκτίµηση της ποιότητας ζωής (π.χ. SF, EQ-5D, Kansas City Cardiomyopathy Questionnaire, Minnesota Living with Heart Failure Questionnaire) Οι µελέτες οµαδοποιήθηκαν σε αυτές όπου έγινε εκτίµηση των κλινικών εκβάσεων (συµπεριλαµβανοµένης της ποιότητας ζωής) σε ασθενείς που υποβληθήκαν σε και σε αυτές που έγινε σύγκριση ανάµεσα σε και επέµβαση (savr) Σε όλες τις µελέτες της πρώτης οµάδας βρέθηκε βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών µετεπεµβατικά, ενώ παρόµοια ήταν τα αποτελέσµατα σε αυτές της δεύτερης οµάδας 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 9

Πίνακας: Μελέτες που συμπεριλήφθηκαν στην συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση Συγγραφείς Lauten et al. 2012 Gonçalves et al. 2013 Grimaldi et al. 2013 Χωροχρονικά στοιχεία Αντικείμενο μελέτης Μελετώμενος πληθυσμός Είδος μελέτης Εργαλεία αξιολόγησης μελετώμενης έκβασης Σημαντικότερα αποτελέσματα Μελέτες εκτίμησης κλινικών εκβάσεων διαδερμικής εμφύτευσης αορτικής βαλβίδας σε ασθενείς με αορτική στένωση Γερμανία: Ιανουάριος 2009- Ιούνιος 2010 Απρίλιος 2009- Απρίλιος 2010 Μιλάνο: 2010 Αποτελεσματικότητα και έκβαση του στους ασθενείς με αορτική στένωση χαμηλού βαθμού (low gradient) και χαμηλής ροής (low flow) Διερεύνηση των μεταβολών της ποιότητας ζωής των ασθενών που παραπέμφθηκαν για Διερεύνηση της κλινικής έκβασης και της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων ασθενών (>80 ετών) που 149 ασθενείς με αορτική στένωση χαμηλού βαθμού και 1.153 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση και διαβαλβιδικό gradient > 40mmHg 74 ασθενείς με σοβαρή στένωση της αορτικής βαλβίδας 145 ασθενείς μέσης ηλικίας 84,7 έτη με σοβαρή αορτική στένωση και συνακόλουθο υψηλό κίνδυνο μετεγχειρητικών επιπλοκών New York Heart Association (NYHA) functional, European Quality of Life 5 Dimensions visual analogue scale (EuroQol- 5D-VAS) Minnesota Living with Heart Failure Questionnaire (MLHFQ), NYHA functional Ερωτηματολόγιο αξιολόγησης ποιότητας ζωής,, Logistic EuroSCORE Παρατηρήθηκε υψηλότερη θνησιμότητα στα άτομα με αορτική στένωση χαμηλού βαθμού σε σχέση με την αντίστοιχη ομάδα των ατόμων με σοβαρή στένωση, ανεξαρτήτως του χρονικού διαστήματος από το πέρας της επέμβασης. Παρόλα αυτά, σημειώθηκε βελτίωση του δείκτη ΝΥΗΑ και της ποιότητας ζωής σε όλους τους ασθενείς. To βελτίωσε στατιστικά σημαντικά την ποιότητα ζωής και τα συμπτώματα των ασθενών με σοβαρή στένωση αορτικής βαλβίδας. Επιπλέον, παρατηρήθηκε μικρότερος βαθμός βελτίωσης της ποιότητας ζωής των ασθενών με περιφερική αγγειακή νόσο Παρατηρήθηκε υψηλότερη θνησιμότητα 1 έτος μετά την ολοκλήρωση της εμφύτευσης. Το σύνολο των ασθενών ανέφερε βελτίωση των κλινικών συμπτωμάτων και μεγάλο ποσοστό αυτών χαρακτήρισε ως «καλή» την ποιότητα ζωής τους μετά την ολοκλήρωση της επεμβατικής διαδικασίας. 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 10

Συγγραφείς Bona et al. 2015 Bouleti et al. 2015 Biermann et al. 2015 Krane et al. 2010 Χωροχρονικά στοιχεία Μιλάνο, Λονδίνο: Ιανουάριος 2008- Οκτώβριος 2011 Γαλλία: Οκτώβριος 2006- Δεκέμβριος 2013 Γερμανία: Ιανουάριος 2009 Γερμανία, Μόναχο: Νοέμβριος 2007- Δεκέμβριος 2008 Αντικείμενο μελέτης Εκτίμηση της κλινικής έκβασης και της ποιότητας ζωής των ασθενών που Εκτίμηση της μακροπρόθεσμης κλινικής έκβασης του σε ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση Εκτίμηση της ποιότητας ζωής των ασθενών που Εκτίμηση της ποιότητας ζωής των ασθενών που Μελετώμενος πληθυσμός 264 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση που (179 με διαμηριαία προσπέλαση και 85 με εμφύτευση μέσω της καρδιακής κορυφής) 122 ασθενείς μέσης ηλικίας 82 ετών, που 1.432 ασθενείς που 99 ασθενείς μέσης ηλικίας 82 ετών που Είδος μελέτης Εργαλεία αξιολόγησης μελετώμενης έκβασης European Quality of Life 5 Dimensions questionnaire (EQ-5D), EuroQol-5D-VAS,, EuroSCORE EQ-5D, EuroQol- 5D-VAS, NYHA functional EQ-5D, EuroQol- 5D-VAS SF-36, NYHA functional Σημαντικότερα αποτελέσματα Παρατηρήθηκε μικρότερη θνησιμότητα στην ομάδα των ασθενών με διαμηριαία εμφύτευση 1 έτος μετά την επέμβαση, ενώ η αντίστοιχη θνησιμότητα ήταν υψηλότερη 30 μέρες μετεπεμβατικά, συγκριτικά με την ομάδα εμφύτευσης μέσω καρδιακής κορυφής. Στο σύνολο των ασθενών σημειώθηκε βελτίωση του δείκτη NYHA και της ποιότητας ζωής. Παρατηρήθηκε παρατεταμένη βελτίωση της λειτουργικής κατάστασης των περισσότερων ασθενών μετά από, καθώς και σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής.. Παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών μετεπεμβατικά. Παράλληλα, οι ασθενείς αξιολόγησαν την υγεία τους ως πολύ καλύτερη, σε σχέση με την προεπεμβατική κατάσταση της υγεία τους. Παρατηρήθηκε βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών με την πάροδο 3 μηνών από την ολοκλήρωση της επεμβατικής διαδικασίας. 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 11

Συγγραφείς Krane et al. 2012 Gotzmann et al. 2010 Gotzmann et al. 2011 Orvin et al. 2013 Georgiadou et al. 2011 Χωροχρονικά στοιχεία Γερμανία, Μόναχο: Νοέμβριος 2007- Δεκέμβριος 2008 Γερμανία: Ιούνιος 2008- Ιούνιος 2009 Γερμανία: Ιούνιος 2008- Οκτώβριος 2009 Ισραήλ: 2012 Ελλάδα, Αθήνα: Ιούνιος 2008- Ιούνιος 2010 Αντικείμενο μελέτης Εκτίμηση της ποιότητας ζωής των ασθενών που Ποσοτική διερεύνηση της βελτίωσης των κλινικών συμπτωμάτων των ασθενών που Εκτίμηση της ποιότητας ζωής και των κλινικών παραμέτρων των ασθενών που Εκτίμηση της ποιότητας ζωής των ασθενών που Εκτίμηση της ποιότητας ζωής, της λειτουργικής κατάστασης και της επιβίωσης των ασθενών που Μελετώμενος πληθυσμός 186 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση που 59 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση 70 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση που 36 ασθενείς μέσης ηλικίας 82,2 ετών 36 ασθενείς μέσης ηλικίας 80,5 ετών με σοβαρή αορτική στένωση που Είδος μελέτης Εργαλεία αξιολόγησης μελετώμενης έκβασης SF-36, NYHA functional MLHFQ, Logistic EuroSCORE MLHFQ, NYHA functional, Logistic EuroSCORE SF-36 SF-36, SF-12 version 2 (SF-12v2), Σημαντικότερα αποτελέσματα Παρατηρήθηκε βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών με την πάροδο 1 έτους από την ολοκλήρωσ της επεμβατικής διαδικασίας, ενώ δε παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής, ως προς την κοινωνική λειτουργικότητα και το συναισθηματικό ρόλο. Παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών μετά από 30 μέρες μετεπεμβατικής παρακολούθησης. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα βρέθηκε βελτίωση της αντοχής των ασθενών ως προς τ περπάτημα διάρκειας έξι λεπτών. Παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής, της φυσικής αντοχής (ως προς το περπάτημα διάρκειας έξι λεπτών) και όλων των κλινικών παραμέτρων των ασθενών που. Παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών μετά την πάροδο 1 έτους από την ολοκλήρωση του. Παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση των υπερηχοκαρδιογραφικών παραμέτρων με συνακόλουθη βελτίωση της λειτουργικής κατάστασης των ασθενών μετεπεμβατικά. Ακόμη, βρέθηκε βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, 1 έτος μετά την επέμβαση 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 12

Συγγραφείς Kleczyński et al. 2014 Bekeredjian et al. 2010 Makkar et al. 2014 Χωροχρονικά στοιχεία Πολωνία, Κρακοβία:2013 Γερμανία: Ιούλιος 2008- Ιανουάριος 2010 ΗΠΑ: 2013 Αντικείμενο μελέτης Διερεύνηση των μεταβολών της ποιότητας ζωής των ασθενών που Εκτίμηση της ποιότητας ζωής και της κλινικής έκβασης των ασθενών που Εκτίμηση της κλινικής έκβασης των ασθενών που, ανάλογα με το αίτιο μη καταλληλόλητας για θεραπεία Μελετώμενος πληθυσμός 40 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση που 87 ασθενείς ηλικίας > 81 ετών με σοβαρή αορτική στένωση που 369 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση: 85 κρίθηκαν ακατάλληλοι για θεραπεία λόγω τεχνικών αιτιών και 284 κρίθηκαν ακατάλληλοι λόγω κλινικών αιτιών Είδος μελέτης Εργαλεία αξιολόγησης μελετώμενης έκβασης European Quality of Life 5 Dimensions 3 level questionnaire (EQ-5D-3L), European Quality of Life 5 Dimensions 3 level visual analogue scale (EQ-5D-3L- VAS), Logistic EuroSCORE SF-36,, Logistic EuroSCORE SF-12, Kansas City Cardiomyopathy Questionnaire (KCCQ),, Logistic EuroSCORE Σημαντικότερα αποτελέσματα Παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών μετά την πάροδο 1, 6 και 1 μηνών από την ολοκλήρωση του. Παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών μετά την πάροδο 6 μηνών από την ολοκλήρωση του. Επιπλέον, το μεγαλύτερο όφελος παρατηρήθηκε ως προς τη φυσική λειτουργικότητα του ατόμου. Παρατηρήθηκε μεγαλύτερη βελτίωση της ποιότητας ζωής στους ασθενείς που λόγω τεχνικών αιτιών ακαταλληλότητας. Παρόλα αυτά, βρέθηκε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής σε όλους τους ασθενείς. 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 13

Συγγραφείς Zanettini et al. 2014 Osnabrugge et al. 2015 Elmalem et al. 2014 Stortecky et al. 2012 Fairbairn et al. 2012 Χωροχρονικά στοιχεία Ιταλία, Μιλάνο: Σεπτέμβριος 2009- Ιούνιος 2012 ΗΠΑ: 2014 Τουλούζη, Γαλλία: Φεβρουάριος 2009- Ιούνιος 2011 Ελβετία, Βέρνη: Αύγουστος 2007- Αύγουστος 2010 Αγγλία, Λιντς: Μάϊος 2008- Μάϊος 2010 Αντικείμενο μελέτης Εκτίμηση της κλινικής έκβασης των ασθενών που Εκτίμηση της κατάστασης υγείας των ασθενών που Εκτίμηση της ποιότητας ζωής των ασθενών που Διερεύνηση των μεταβολών της ποιότητας ζωής των ασθενών που Εκτίμηση των μεταβολών της ποιότητας ζωής των ασθενών που Μελετώμενος πληθυσμός 60 ασθενείς που 471 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση που διαμηριαίο 164 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση που διαμηριαίο 62 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση που 102 ασθενείς που Είδος μελέτης Εργαλεία αξιολόγησης μελετώμενης έκβασης EQ-5D, EuroQol- 5D-VAS, MUST, CIRS, MMSE, GDS KCCQ, SF-12, EuroQol- 5D EuroQol-5D, EuroQol-5D-VAS, SF-36, Logistic EuroSCORE, SF-12v2, EQ-5D, Σημαντικότερα αποτελέσματα Παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών μετά την πάροδο 540 ημερών από την ολοκλήρωση του. Ακόμη, η λειτουργικότητα και η αυτονομία των ασθενών βελτιώθηκε και παρέμεινε βελτιωμένη. Παρατηρήθηκε σημαντική και σταδιακή βελτίωση της κατάστασης υγείας των ασθενών μετά από 1, 6 κα 12 μήνες από την ολοκλήρωση της επεμβατικής διαδικασίας. Παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών μετά την πάροδο 1 μήνα από το τέλο της επεμβατικής διαδικασίας, ενώ η βελτιωμένη ποιότητα ζωής διατηρήθηκε μέχρι και 6 μήνες από την επέμβαση. Παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών μετά την πάροδο 9 μηνών από το τέλος της επεμβατικής διαδικασίας. Παράλληλα, βρέθηκε σημαντική βελτίωση των κλινικών συμπτωμάτων. Παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών μετά την πάροδο 1 έτους από το τέλος της επεμβατικής διαδικασίας. Τ φύλο (άντρες ασθενείς) και η εμπειρί του ιατρού σχετίστηκαν με μεγαλύτερη βελτίωση της ποιότητας ζωής. 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 14

Συγγραφείς Schaefer et al. 2015 Thourani et al. 2015 Χωροχρονικά στοιχεία Γερμανία: 2009-2010 ΗΠΑ: Απρίλιος 2007- Φεβρουάριος 2012 Αντικείμενο μελέτης Σύγκριση της ποιότητας ζωής των ασθενών που με κλάσμα εξώθησης αριστερής κοιλίας <30% και αυτών με αντίστοιχο κλάσμα >30% Εκτίμηση των βραχυπρόσθεσμων και μακροπρόθεσμων κλινικών εκβάσεων του στους ηλικιωμένους ασθενείς Μελετώμενος πληθυσμός 1.432 ασθενείς με : 1.263 με κλάσμα εξώθησης αριστερής κοιλίας >30% και 169 με αντίστοιχο κλάσμα <30% 531 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση (μέσης ηλικίας 93 ετών) που διαμηριαίο και σε αντίστοιχη εμφύτευση μέσω καρδιακής κορυφής Είδος μελέτης Εργαλεία αξιολόγησης μελετώμενης έκβασης EuroQol-5D,, Logistic EuroSCORE KCCQ, SF-12, EuroQol-5D Σημαντικότερα αποτελέσματα Παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών κα στις δυο μελετώμενες ομάδες. Παρόλα αυτά, παρατηρήθηκε μεγαλύτερη βελτίωση της ποιότητας ζωής στους ασθενείς με κλάσμα εξώθησης αριστερής κοιλίας <30%, σε σύγκριση με την άλλη ομάδα ασθενών, 1 χρόνο μετεπεμβατικά. Παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων των ασθενών, ανεξαρτήτως του σημείου εκτέλεσης της επεμβατικής διαδικασίας, 6 μήνες μετά το τέλος τη παρέμβασης, σε σύγκριση με την προεπεμβατική κατάσταση των ασθενών. 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 15

Συγγραφείς Mohr et al. 2014 Gada et al. 2015 Amonn et al. 2013 Χωροχρονικά στοιχεία Γερμανία: 1 Ιανουαρίου- 31 Δεκεμβρίου 2011 Αντικείμενο μελέτης Μελετώμενος πληθυσμός Είδος μελέτης Εργαλεία αξιολόγησης μελετώμενης έκβασης Μελέτες σχετικά με τη σύγκριση διαδερμικής εμφύτευσης αορτικής βαλβίδας με θεραπεία Σύγκριση των 13.860 ασθενείς EuroSCORE, συμβατικών με νόσο αορτικής German Aortic χειρουργικών βαλβίδας Valve Score επεμβάσεων αορτικής (German AV βαλβίδας και των Score), NYHA αντίστοιχων functional επεμβάσεων με ΗΠΑ: 2014 Ελβετία: Νοέμβριος 2007- Ιούνιος 2010 Εκτίμηση και σύγκριση της ποιότητας ζωής των ασθενών που συμβατικές χειρουργικές επεμβάσεις αορτικής βαλβίδας και των αντίστοιχων επεμβάσεων με Σύγκριση της ποιότητας ζωής των ασθενών που μέσω της καρδιακής κορυφής και των ασθενών που συμβατική αποκατάσταση βαλβιδοπάθειας 875 ασθενείς που και ασθενείς που συμβατική αποκατάσταση βαλβιδοπάθειας 144 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση: 51 υποβλήθηκαν σε μέσω της καρδιακής κορυφής και 93 συμβατική αποκατάσταση KCCQ, SF-12, EQ-5D, NYHA functional SF-36, Hospital anxiety and depression scale (HADS), EuroSCORE Σημαντικότερα αποτελέσματα Το σύνολο των ασθενών βίωσε κάποιου βαθμού βελτίωση της ποιότητας ζωής και υπήρξε μεγάλος βαθμός ικανοποίησης, ανεξαρτήτως της επεμβατικής τεχνικής στην οποία υποβλήθηκαν τα άτομα. Παράλληλα υπήρξε βελτίωση του δείκτη ΝΥΗΑ. Δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στην ποιότητα ζωής, μετεγχειρητικά, των ασθενών που είχαν υποβληθεί σε και στη αντίστοιχη ομάδα των ασθενών, που υποβλήθηκε σε αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας. Παρατηρήθηκε παρόμοια θνησιμότητα ανάμεσα στις δυο μελετώμενες ομάδες κατά τις πρώτες 30 μετεπεμβατικές ημέρες, γεγονός που μεταβλήθηκε μετά από 15 μήνες μετεπεμβατικής παρακολούθησης. Επιπλέον, δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των ομάδων των ασθενών ως προς την ποιότητα ζωής τους. 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 16

Συγγραφείς Reynolds et al. 2011 Reynolds et al. 2012 Χωροχρονικά στοιχεία ΗΠΑ: 2010 ΗΠΑ: 2011 Αντικείμενο μελέτης Σύγκριση της ποιότητας ζωής των ασθενών που διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας και των ασθενών που συμβατική αποκατάσταση βαλβιδοπάθειας Σύγκριση της κατάστασης υγείας και της ποιότητας ζωής των ασθενών που διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας και των ασθενών που αποκατάσταση αορτικής βαλβίδας Μελετώμενος πληθυσμός 358 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση: 179 υποβλήθηκαν σε διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας και 179 συμβατική θεραπεία 628 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση Είδος μελέτης Εργαλεία αξιολόγησης μελετώμενης έκβασης KCCQ, SF-12, KCCQ, SF-12, EQ-5D Σημαντικότερα αποτελέσματα Η ποιότητα ζωής όλων των ασθενών βελτιώθηκε, ανεξαρτήτως της θεραπείας αποκατάστασης της βαλβιδοπάθειας, σε σύγκριση με την ποιότητα ζωής προεπεμβατικά. Παρόλα αυτά, βρέθηκε μεγαλύτερη βελτίωση της ποιότητας ζωής στους ασθενείς που διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας. Παρατηρήθηκε βελτίωση της κατάστασης υγείας και της ποιότητας ζωής των ασθενών και στις δυο μελετώμενες ομάδες, μετά την πάροδο 1 έτους από την ολοκλήρωσ των επεμβατικών θεραπειών. Παρόλ αυτά, η διαμηριαία διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας σχετίστηκε με μεγαλύτερη βελτίωση της ποιότητας ζωής, σε σύγκριση με τη θεραπεία. 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 17

Συγγραφείς Mack et al. 2015 Kala et al. 2013 Tully et al. 2015 Χωροχρονικά στοιχεία ΗΠΑ: 2007-2013 Τσεχική Δημοκρατία, Μπρνο: Ιούνιος 2009- Δεκέμβριος 2010 Αυστραλία: Φεβρουάριος 2010- Ιούλιος 2013 Αντικείμενο μελέτης Προσδιορισμός της επιβίωσης και της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων ασθενών που αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας και αυτών που Σύγκριση της ποιότητας ζωής των ασθενών που και των ασθενών που αποκατάσταση βαλβιδοπάθειας Σύγκριση της γενικότερης ποιότητας ζωής των ασθενών που και των ασθενών που αντικατάσταση βαλβίδας Μελετώμενος πληθυσμός 110 ασθενείς μέσης ηλικίας 90 ετών με σοβαρή αορτική στένωση: 20 υποβλήθηκαν σε αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας και 90 45 ασθενείς μέσης ηλικίας 82 ετών με σοβαρή αορτική στένωση 146 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση: 80 υποβλήθηκαν σε και 66 αντικατάσταση βαλβίδας Είδος μελέτης Εργαλεία αξιολόγησης μελετώμενης έκβασης KCCQ, NYHA functional EQ-5D, Logistic EuroSCORE, SF-12,, Logistic EuroSCORE Σημαντικότερα αποτελέσματα Παρατηρήθηκε παρόμοια θνησιμότητα ανάμεσα στις δυο ομάδες ασθενών. Ακόμη, βρέθηκε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής και στις δυο ομάδες ασθενών μετά από 1 έτος μετεπεμβατικής παρακολούθησης. Επιπλέον, βρέθηκ μικρότερη μέση διάρκεια νοσηλείας στην ομάδα των ατόμων που. Παρατηρήθηκε παρόμοια κατάσταση υγείας ανάμεσα στους ασθενείς, ανεξαρτήτως της θεραπευτικής παρέμβασης, μετά την πάροδο 30 έως και 90 ημερών από την θεραπεία Παρόλα αυτά, παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση της γενικής υγείας των ασθενών με. Παρατηρήθηκε βελτίωση της ποιότητας ζωής και της λειτουργικής κατάστασης όλων των ασθενών, ανεξαρτήτως της θεραπευτικής παρέμβασης, σε σύγκριση με την κατάσταση των ασθενών προεπεμβατικά. Ειδικότερα, 50% τω ασθενών βίωσε βελτίωση του σωματικού πόνου, της κοινωνικής λειτουργικότητας και του συναισθηματικού ρόλου. 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 18

Συγγραφείς Arnold et al. 2015 Tokarek et al. 2016 Χωροχρονικά στοιχεία ΗΠΑ: 2011-2012 Πολωνία, Κρακοβία: 1 Ιανουαρίου 2011-31 Δεκεμβρίου 2013 Αντικείμενο μελέτης Σύγκριση της κατάστασης υγείας των ασθενών που διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας και αυτών που αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας Σύγκριση της ποιότητας ζωής των ασθενών που και των ασθενών που αποκατάσταση βαλβιδοπάθειας Μελετώμενος πληθυσμός 795 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση: 394 διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας και 401 αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας 173 ασθενείς με σοβαρή αορτική στένωση: 39 με, 44 με μικροστερνοτομή, 50 με μικροθωρακοτομή και 40 με αποκατάσταση Είδος μελέτης Εργαλεία αξιολόγησης μελετώμενης έκβασης KCCQ, SF-12, EQ-5D, NYHA functional MLHFQ, EQ-5D- 3L, Logistic EuroSCORE, EuroSCORE ΙΙ, Σημαντικότερα αποτελέσματα Βρέθηκε βελτίωση της γενικής κατάστασης υγείας όλων των ασθενών, ανεξαρτήτως της θεραπευτικής παρέμβασης στην οποία υποβλήθηκαν, 1 έτος μετεπεμβατικά, σε σύγκριση με την κατάσταση των ασθενών προεπεμβατικά. Παρόλα αυτά, βρέθηκε μεγαλύτερο κλινικό όφελος για τη διαδερμική εμφύτευση αορτική βαλβίδας, 1 μήνα μετεπεμβατικά. Παρατηρήθηκε μεγαλύτερη βελτίωση της ποιότητας ζωής στους ασθενείς, που είχαν υποβληθεί σε, μετά την ολοκλήρωση της επεμβατικής διαδικασίας, σε σύγκριση με τους ασθενείς που υποβλήθηκαν στις υπόλοιπες θεραπευτικές παρεμβάσεις. 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 19

Περιορισμοί Η παρούσα συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση περιελάμβανε μόνο μελέτες δημοσιευμένες στα Ελληνικά και Αγγλικά, κι άρα υπάρχει η πιθανότητα εισαγωγής λάθους, εάν υπάρχουν μελέτες με διαφορετικά αποτελέσματα δημοσιευμένες σε άλλες γλώσσες Δεν είναι δυνατή η πραγματοποίηση μετα-ανάλυσης, λόγω των διαφορετικών εργαλείων που χρησιμοποιήθηκαν από τους ερευνητές 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 20

Συμπεράσματα Οι ερευνητές χρησιμοποιούν διαφορετικά εργαλεία για την εκτίμηση της ποιότητας ζωής (π.χ. SF, EQ-5D, Kansas City Cardiomyopathy Questionnaire, Minnesota Living with Heart Failure Questionnaire) Μη δυνατή η πραγματοποίηση μετα-ανάλυσης Η ποιότητα ζωής ασθενών που έχουν υποβληθεί σε είναι βελτιωμένη μετεπεμβατικά και τουλάχιστον στα ίδια επίπεδα με ασθενείς που savr Δεν υπάρχει καμία μελέτη που να εκτιμά την μετεπεμβατική ποιότητα ζωής σε σχέση με αυτή του υγιούς πληθυσμού Δεν υπάρχει καμία μελέτη απότην Κύπρο 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 21

Ευχαριστώ για την προσοχή σας! Ερωτήσεις & Απαντήσεις 2016 ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 22