H Ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης των παιδιών Ευγενία Μαυρομάτη, Παιδοψυχολόγος Δήμου Πειραιά Ευγενία Μαυρομάτη Παιδοψυχολόγος
Ο ηλεκτρισμός και το μικρόφωνο του Τόμας Έντισον, ο τηλέγραφος του Γκράχαμ Μπελ, το αεροπλάνο των αδερφών Ράιτ, η Πενικιλλίνη του Λουί Παστέρ και δισεκαττομύρια άλλες εφευρέσεις στηρίχτηκαν σε προγενέστερες των ιδίων ή άλλων δημιουργών. Όλες αποτελούν προϊόντα της δημιουργικής σκέψης του ανθρώπου! 2
Ορισμός της δημιουργικότητας Από το 1950 η δημιουργικότητα ορίζεται ως η ικανότητα του ανθρώπου να παρουσιάζει έργο πρωτότυπο και καινούριο. 3
Αξιολόγηση της Δημιουργικής σκέψης Τα τεστ νοημοσύνης δεν μπορούν να μετρήσουν τη δημιουργικότητα Τα δημιουργικά παιδιά δεν έχουν κατ ανάγκην και την πλέον υψηλή νοημοσύνη Ένα υψηλό I.Q. μας λέει κάτι για τη νοημοσύνη αλλά δεν εγγυάται και υψηλή δημιουργικότητα 4
Χαρακτηριστικά προσωπικότητας δημιουργικών παιδιών Ενεργητικότητα και ηρεμία Εξυπνάδα και παιδική αφέλεια Υπευθυνότητα και παιγνιώδης διάθεση Φαντασία και ρεαλισμός Εξωστρέφεια και απομόνωση Αυτοπεποίθηση και ταπεινοφροσύνη Επαναστατικότητα και συντηρητικότητα Πάθος και αντικειμενικότητα 5
Χαρακτηριστικά προσωπικότητας δημιουργικών παιδιών Ανεξαρτησία στη διάθεση και την κοινωνική συμπεριφορά, Δυναμικότητα, Εσωστρέφεια, Ευαισθησία στα ερεθίσματα, Ευρύτητα ενδιαφερόντων, Αυτογνωσία, Προαίσθηση, Πνευματική ευκαμψία, Κοινωνική προσαρμογή Μεταρρυθμιστική διάθεση και Σχετική αδιαφορία για τους ισχύοντες κανόνες 6
Χαρακτηριστικά προσωπικότητας δημιουργικών παιδιών Ευφυΐα, Γνώση, Ευφράδεια, Ευελιξία, Πρωτοτυπία, Επεξεργασία, Σκεπτικισμό, Επιμονή, «διάθεση παιχνιδίσματος», Χιούμορ, Ασυμφωνία προς τα καθιερωμένα, Αυτοπεποίθηση. 7
Το δημιουργικό παιδί έχει: Ευαισθησία απέναντι σε περιβαλλοντικά προβλήματα, Νοητική ευχέρεια, Νοητική ευλυγισία, Πρωτοτυπία σκέψης, Ικανότητα σύνθεσης, Ικανότητα να μετασχηματίζει, Ικανότητα επεξεργασίας, Αισιόδοξη διάθεση, Σχετική αδιαφορία για το κοινώς παραδεκτό. 8
Έχει διαπιστωθεί ότι: Η Δημιουργική Σκέψη είναι καθολικό ανθρώπινο χαρακτηριστικό Με άσκηση και αγωγή μπορεί να αυξηθεί Υπάρχουν εμπόδια - ατομικά και κοινωνικά που δεν αφήνουν το άτομο να εξωτερικεύσει τις δημιουργικές του ικανότητες 9
Τα εμπόδια στη δημιουργική σκέψη Η έλλειψη εμπιστοσύνης στις δημιουργικές μας ικανότητες Η απόλυτη εμπιστοσύνη στη λογική Η τυφλή παραδοχή του αλάθητου των μεγαλυτέρων Το άγχος μήπως κάνουμε λάθος Οι συνεχείς επικρίσεις Η έλλειψη αγάπης και ασφάλειας Η έλλειψη ελευθερίας 10
Παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη της Δημιουργικής Σκέψης του παιδιού Ενεργοποιείται με την έμπνευση και το μεγαλύτερο μέρος της οφείλεται στο θάρρος, τη σκληρή δουλειά και την προσπάθεια. Επηρεάζεται από την εξυπνάδα, τη γνώση, την προσωπικότητα, την ενεργητικότητα του παιδιού και το περιβάλλον που αυτό αναπτύσσεται 11
Γνωσιακοί Παράγοντες Το παιχνίδι βοηθάει το παιδί να αναπτύξει την δημιουργικότητά του με διασκεδαστικό τρόπο Η Φαντασία δημιουργεί νέες παραστάσεις, νέες εικόνες Η δημιουργική σκέψη σχετίζεται άμεσα με την φαντασία. Προϋποθέτει η μία την άλλη. 12
Οικογενειακοί Παράγοντες που προάγουν τη δημιουργική σκέψη Πλούσιο σε ερεθίσματα οικογενειακό περιβάλλον Απομάκρυνση συναισθηματικών εμποδίων Πλούσιες εμπειρίες Σεβασμός των γονέων προς το παιδί Εμπιστοσύνη των γονέων στις ικανότητες του παιδιού 13
Οικογενειακοί Παράγοντες που προάγουν τη δημιουργική σκέψη Eλευθερία από τους γονείς στο παιδί για εξερεύνηση και λήψη αποφάσεων. Η πειθαρχία να είναι σχεδόν πάντα σταθερή και προβλέψιμη. Οι οικογενειακές αξίες να δίνουν έμφαση στην τιμιότητα, στην ποιότητα, στην πνευματική και πολιτιστική προσπάθεια, στην επιτυχία και στη φιλοδοξία. 14
Εκπαιδευτικοί Παράγοντες Στον παιδικό σταθμό η δημιουργικότητα ενθαρρύνεται όμως στην μετέπειτα σχολική εκπαίδευση εξασθενεί Καταλυτικός ο ρόλος του δημιουργικού δασκάλου Η υπερβολική έμφαση στις σχολικές επιδόσεις αναστέλλει την δημιουργικότητα 15
Το Δημιουργικό Περιβάλλον Ενίσχυση αυτό-εκτίμησης παιδιών Ενθάρρυνση, ώστε να εκλείψει ο φόβος αποδοκιμασίας και αρνητικής κριτικής Επιβράβευση Εφαρμογή ειδικών προγραμμάτων αγωγής και άσκησης δημιουργικής σκέψης στο σχολείο 16
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Παρασκευόπουλος, Ι. (1985): Εξελικτική Ψυχολογία. 3 ος Τόμος: Σχολική Ηλικία. Αθήνα Abercrombie, M.L.J. (1986): Δημιουργική Διδασκαλία και Μάθηση. Εκδόσεις Gutenberg. Αθήνα