Ανεργία και Τριβές στην Αγορά Εργασίας Ένα Υπόδειγμα Αναζήτησης και Σύζευξης στην Αγορά Εργασίας Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016
Ανεργία και Ανταγωνιστική Αγορά Εργασίας Σε μία πλήρως ανταγωνιστική αγορά εργασίας, χωρίς αβεβαιότητα και τριβές, οι εργοδότες είναι αδιάφοροι για το αν κάποιος εργαζόμενος εγκαταλείψει τη δουλειά του, δεδομένου ότι μπορούν να τον αντικαταστήσουν άμεσα και χωρίς κόστος στον ίδιο ανταγωνιστικό μισθό, με κάποιον άλλο εργαζόμενο. Αντίστοιχα, ένας εργαζόμενος είναι αδιάφορος για το αν χάσει τη δουλειά του, δεδομένου ότι μπορεί άμεσα να βρει μια άλλη στον ίδιο ανταγωνιστικό μισθό. Σε μία τέτοια αγορά δεν μπορεί να υπάρχει αθέλητη ανεργία, διότι η υπερβάλλουσα προσφορά εργαζομένων θα οδηγούσε σε μείωση των πραγματικών μισθών και σε εξάλειψη της ανεργίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 2
Το Ποσοστό Ανεργίας Σε όλες σχεδόν τις οικονομίες υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό ανεργίας ακόμη και σε περιόδους οικονομικής άνθησης. Υπάρχουν πολλοί άνεργοι οι οποίοι αναζητούν δουλειές παρόμοιες με αυτές που έχουν εργαζόμενοι με αντίστοιχα χαρακτηριστικά, σε μισθούς αντίστοιχους με αυτούς που επικρατούν στην αγορά εργασίας. Δύο βασικά ερωτήματα. Πρώτον, τι προσδιορίζει το μέσο ποσοστό ανεργίας σε μία οικονομία, και αν αυτό το ποσοστό ανεργίας αντιπροσωπεύει ατέλειες των αγορών εργασίας. Το δεύτερο βασικό ερώτημα αφορά τη συμπεριφορά της αγοράς εργασίας και του ποσοστού ανεργίας κατά τη διάρκεια του οικονομικού κύκλου. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 3
Το Ποσοστό Ανεργίας στις ΗΠΑ 0.3 0.25 0.2 0.15 0.1 0.05 0 1890 1893 1896 1899 1902 1905 1908 1911 1914 1917 1920 1923 1926 1929 1932 1935 1938 1941 1944 1947 1950 1953 1956 1959 1962 1965 1968 1971 1974 1977 1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013 Recession Unemployment Rate Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 4
Το Ποσοστό Ανεργίας στην Ευρώπη Γερμανία και Μ. Βρετανία 12.0% 10.0% 8.0% 6.0% 4.0% 2.0% 0.0% 1950 1952 1954 1956 1958 1960 1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 Germany UK Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 5
Το Ποσοστό Ανεργίας στην Ελλάδα 30.0% 25.0% 20.0% 15.0% 10.0% 5.0% 0.0% 1956 1958 1960 1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 Greece Euro Area Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 6
Εναλλακτικές Θεωρήσεις της Αγοράς Εργασίας και Ανεργία Υπάρχουν πολλές εναλλακτικές θεωρήσεις της αγοράς εργασίας που διαφέρουν από το ανταγωνιστικό υπόδειγμα. Ολες αυτές οι θεωρήσεις προσφέρουν μία εναλλακτική εξήγηση του γιατί, παρά την ύπαρξη ανεργίας, οι πραγματικοί μισθοί δεν μειώνονται ώστε να απορροφηθούν οι άνεργοι και να εξαλειφθεί η ανεργία. Οι θεωρίες των μισθών αποτελεσματικότητας (efficiency wages). Οι θεωρίες των μακροχρόνιων συμβάσεων εργασίας (implicit contracts). Οι θεωρίες αναζήτησης και σύζευξης στην αγορά εργασίας (search and matching theories). Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 7
Υποδείγματα Αναζήτησης και Σύζευξης στην Αγορά Εργασίας Η βασική ιδέα των υποδειγμάτων αναζήτησης ή σύζευξης στην αγορά εργασίας είναι ότι η αγορά εργασίας λειτουργεί αποκεντρωμένα και χωρίς συντονισμό, και ότι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας είναι μία διαδικασία που απαιτεί χρόνο και κόστος τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους υποψήφιους εργαζομένους. Επιχειρήσεις και υποψήφιοι εργαζόμενοι δαπανούν χρόνο και χρήμα πριν δημιουργηθεί μία νέα θέση εργασίας. Κατά συνέπεια, οι θέσεις εργασίας συνεπάγονται και την ανάλογη πρόσοδο (rent), κάτι που δεν συμβαίνει στα βαλρασιανά υποδείγματα πλήρους ανταγωνισμού στην αγορά εργασίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 8
Ανεργία και Σύζευξη στην Αγορά Εργασίας Το Υπόδειγμα των Mortensen-Pissarides Oι εργοδότες επενδύουν προκειμένου να δημιουργήσουν κενές θέσεις εργασίας και η διαδικασία της πλήρωσης μιας κενής θέσης εργασίας προϋποθέτει τη σύζευξη μιας επιχείρησης, η οποία έχει δημιουργήσει μία κενή θέση εργασίας, με έναν άνεργο Σε κάθε χρονική στιγμή υπάρχουν δύο ροές από και προς την ανεργία. Κάποιοι εργαζόμενοι χάνουν τη δουλειά τους διότι καταργούνται οι θέσεις εργασίας τις οποίες κατέχουν, και κάποιοι άνεργοι βρίσκουν δουλειά μέσω της διαδικασίας της σύζευξης με επιχειρήσεις οι οποίες έχουν δημιουργήσει κενές θέσεις εργασίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 9
Ανεργία και Σύζευξη στην Αγορά Εργασίας Το Υπόδειγμα των Mortensen-Pissarides Η πιθανότητα κατάργησης μιας θέσης εργασίας είναι εξωγενής και εξαρτάται από διαταραχές διαρθρωτικού ή κυκλικού χαρακτήρα που πλήττουν την οικονομία και οδηγούν σε καταστροφή θέσεων εργασίας. Η πιθανότητα πλήρωσης μιας κενής θέσης εργασίας, όπως και η πιθανότητα ενός ανέργου να βρει δουλειά, είναι ενδογενείς μεταβλητές στο υπόδειγμα αυτό, και είναι συνάρτηση του βαθμού στενότητας στην αγορά εργασίας. Η στενότητα στην αγορά εργασίας ορίζεται ως ο λόγος των κενών θέσεων προς τους ανέργους. Οσο μεγαλύτερη είναι η στενότητα στην αγορά εργασίας τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα ενός ανέργου να βρει δουλειά, και τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα μιας επιχείρησης να συμπληρώσει μία κενή θέση εργασίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 10
Η Συνάρτηση Σύζευξης στην Αγορά Εργασίας Ο αριθμός των θέσεων εργασίας που δημιουργούνται σε κάθε χρονική στιγμή δίδεται από, ml = m(ul,vl) L μέγεθος του εργατικού δυναμικου u ποσοστό ανεργίας ως προς εργατικό δυναμικό v ποσοστό κενών θέσεων ως προς εργατικό δυναμικό m ποσοστό νέων θέσεων εργασίας ως προς εργατικό δυναμικό Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 11
Η Πιθανότητα Πλήρωσης μιας Κενής Θέσης Εργασίας Επειδή υποτίθεται ότι η συνάρτηση σύζευξης χαρακτηρίζεται από σταθερές αποδόσεις κλίμακας, έχουμε ότι, q = m(ul,vl) vl = m u v,1 Η πιθανότητα πλήρωσης μία κενής θέσης εργασίας q είναι συνάρτηση μόνο του λόγου των ανέργων προς τις κενές θέσεις εργασίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 12
θ = v u Ο Βαθμός Στενότητας της Αγοράς Εργασίας Ορίζουμε ως θ, τον λόγο των κενών θέσεων προς τους ανέργους. Το θ μετρά το βαθμό στενότητας (xghtness) στην αγορά εργασίας. Οσο περισσότερες είναι οι κενές θέσεις εργασίας σε σχέση με του ανέργους, τόσο μεγαλύτερη στενότητα υπάρχει στην αγορά εργασίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 13
Η Πιθανότητα Πλήρωσης μιας Κενής Θέσης Εργασίας Η πιθανότητα πλήρωσης μιας κενής θέσης εργασίας εξαρτάται αρνητικά από το θ. q = q(θ) q (θ) 0 1 < η(θ) = θ q (θ) q(θ) < 0 η(θ) είναι η ελαστικότητα του q ως προς το θ. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 14
Η Μέση Διάρκεια μιας Κενής Θέσης Εργασίας Η μέση διάρκεια μιας κενής θέσης εργασίας ισούται με 1/q και εξαρτάται θετικά από το θ. 1 q = 1 q(θ) Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 15
Η Πιθανότητα Εύρεσης Εργασίας από εναν Ανεργο και η Μέση Διάρκεια της Ανεργίας m(ul,vl) ul = v u m(ul,vl) vl = θq(θ) Η πιθανότητα εύρεσης εργασίας από έναν άνεργο εξαρτάται θετικά από το θ. Η ελαστικότητα δίνεται από 1-η(θ)>0. Η μέση διάρκεια της ανεργίας δίνεται από, 1 θq(θ) Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 16
Ο Μηχανισμός των Τιμών και η Προσαρμογή στην Αγορά Εργασίας Στα υποδείγματα αυτού του τύπου, ο μηχανισμός των τιμών δεν μπορεί να οδηγήσει την πιθανότητα πλήρωσης μιας θέσης ή εύρεσης εργασίας στη μονάδα. Η αγορά δεν προσαρμόζεται μόνο μέσω του μηχανισμού των τιμών, αλλά και μέσω του βαθμού στενότητας της αγοράς εργασίας, που προσδιορίζει τις πιθανότητες πλήρωσης των κενών θέσεων ή της εύρεσης εργασίας. Αυτές οι εξωτερικές επιδράσεις της αναζήτησης έχουν μεγάλη σημασία για τις ιδιότητες της ανεργίας ισορροπίας που προβλέπουν αυτά τα υποδείγματα. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 17
Ροές Από και Προς την Ανεργία Η καταστροφή θέσεων εργασίας, και η ροή προς την ανεργία, οφείλεται σε διαταραχές που επηρεάζουν αρνητικά συγκεκριμένες θέσεις εργασίας και οδηγούν στον τερματισμό τους. Υποτίθεται ότι σε κάθε χρονική στιγμή, η πιθανότητα τερματισμού μιας θέσης εργασίας είναι ίση με λ, όπου το λ είναι μια εξωγενής παράμετρος. Δημιουργία θέσεων εργασίας λαμβάνει χώρα όταν μία επιχείρηση και ένας εργαζόμενος συμφωνούν να υπογράψουν μία σύμβαση, με μισθό που αποτελεί το αποτέλεσμα διαπραγμάτευσης. Σε κάθε χρονική στιγμή υπάρχουν δύο ροές στην αγορά εργασίας. Από θέσεις εργασίας που καταστρέφονται προς την ανεργία, και από την ανεργία προς θέσεις εργασίας που δημιουργούνται. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 18
Μεταβολές του Ποσοστού Ανεργίας Η μεταβολή του ποσοστού ανεργίας σε κάθε χρονική στιγμή εξαρτάται από τη διαφορά του ποσοστού των θέσεων εργασίας που καταστρέφονται, από τις θέσεις εργασίας που δημιουργούνται. u = λ(1 u) θq(θ)u Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 19
Ισορροπία Ροών Από και Προς την Ανεργία Στη ισορροπία, οι ροές από και προς την ανεργία θα είναι ίσες, και το ποσοστό ανεργίας θα είναι σταθερό. λ(1 u) = θq(θ)u Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 20
Ποσοστό Ανεργίας Ισορροπίας Συνεπώς, από την ισότητα των ροών από και προς την ανεργία, το ποσοστό ανεργίας ισορροπίας προσδιορίζεται ως, u = λ λ +θq(θ) Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 21
Η Καμπύλη Beveridge To ποσοστό ανεργίας ισορροπίας εξαρτάται θετικά από την εξωγενή πιθανότητα κατάργησης μιας θέσης εργασίας και αρνητικά από την ενδογενή πιθανότητα ενός ανέργου να βρει δουλειά. Το ποσοστό ανεργίας ισορροπίας εξαρτάται κατά συνέπεια αρνητικά από τη στενότητα στην αγορά εργασίας, η οποία όμως προσδιορίζεται ενδογενώς και δεν είναι δεδομένη. Η αρνητική σχέση μεταξύ του ποσοστού ανεργίας και του ποσοστού κενών θέσεων που συνεπάγεται η εξάρτηση αυτή, είναι γνωστή ως καμπύλη Beveridge. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 22
Η Καμπύλη Beveridge Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 23
Η Καμπύλη Beveridge Η καμπύλη Beveridge μπορεί να προσδιορίσει το ποσοστό ανεργίας ισορροπίας εάν γνωρίζουμε τη στενότητα στην αγορά εργασίας. Προκειμένου να δούμε πως προσδιορίζεται η στενότητα στην αγορά εργασίας θα πρέπει να εξετάσουμε τη συμπεριφορά των υποψηφίων εργοδοτών (επιχειρήσεων) οι οποίοι δημιουργούν κενές θέσεις εργασίας, και των υποψηφίων εργαζομένων (ανέργων). Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 24
Η Δημιουργία Θέσεων Εργασίας Εχουμε δημιουργία θέσης εργασίας όταν ένας υποψήφιος εργοδότης και ένας υποψήφιος εργαζόμενος συναντώνται και συμφωνούν σε μία σύμβαση απασχόλησης. Πριν βεβαίως συμβεί κάτι τέτοιο, ο υποψήφιος εργοδότης πρέπει να ανοίξει μία κενή θέση και να ψάξει για εργαζόμενο, και ο υποψήφιος εργαζόμενος θα πρέπει να ψάξει για κενή θέση. Ολα αυτά συνεπάγονται χρόνο και κόστος. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 25
Η Παρούσα Αξία των Προσδοκωμένων Κερδών από μία Υφιστάμενη Θέση Εργασίας Υποδηλώνουμε με J την παρούσα αξία των προσδοκωμένων κερδών μιας επιχείρησης από μία υφιστάμενη θέση εργασίας, με w τον πραγματικό μισθό και με r το πραγματικό επιτόκιο. Το μέσο και οριακό προϊόν ενός εργαζομένου υποδηλώνεται με p. Κατά συνέπεια, το στιγμιαίο κέρδος από μία υφιστάμενη θέση εργασίας ισούται με, p w λj Υποθέτοντας μία ανταγωνιστική αγορά κεφαλαίου και ένα άπειρο χρονικό ορίζοντα, η παρούσα αξία των προσδοκωμένων κερδών από μία υφιστάμενη θέση εργασία ισούται με, ( ) J = e rt p w λj t=0 dt = p w λj r Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 26
Συνθήκες για Θετική Παρούσα Αξία των Κερδών από μία Θέση Εργασίας Η προσδοκώμενη παρούσα αξία των κερδών J από μία θέση εργασίας ορίζεται από, Αυτή θα είναι θετική εάν, p>w. J = p w r + λ Από τον ορισμό του J, λαμβάνουμε ότι, w = p (r + λ)j Η διαφορά μεταξύ της παραγωγικότητας και του πραγματικού μισθού πρέπει να αντανακλά το κόστος κεφαλαίου και ασφάλισης για τη διατήρηση της θέσης εργασίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 27
Οι Εργοδότες και η Δημιουργία Θέσεων Εργασίας Ορίζουμε ως V την παρούσα αξία των προσδοκωμένων κερδών από μία κενή θέση εργασίας, ως c το κόστος διατήρησης μιας κενής θεσής ως αναλογία της παραγωγικότητας της εργασίας. q(θ) είναι η πιθανότητα πλήρωσης μιας κενής θέσης εργασίας. Το προσδοκώμενο στιγμιαίο κέρδος από μία κενή θέση εργασίας δίνεται από, q(θ)(j V ) pc Υποθέτοντας μια τέλεια αγορά κεφαλαίου και άπειρο χρονικό ορίζοντα, η παρούσα αξία των προσδοκωμένων κερδών από μία κενή θέση εργασίας V ορίζεται από, ( ) V = e rt q(θ)(j V ) pc t=0 dt = q(θ)(j V ) pc r Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 28
Η Δημιουργία Κενών Θέσεων Εργασίας Στην ισορροπία, όλες οι ευκαιρίες κέρδους από τη δημιουργία κενών θέσεων υποτίθεται ότι αξιοποιούνται, και η πρόσοδος από τη δημιουργία μιας επιπλέον κενής θέσης θα ισούται με το μηδέν. Αρα στην ισορροπία, V=0. Αυτό σημαίνει ότι, J = pc q(θ) Στην ισορροπία με ελεύθερη είσοδο επιχειρήσεων, η παρούσα αξία μιας θέσης εργασίας ισούται με την παρούσα αξία του κόστους πρόσληψης ενός εργαζομένου. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 29
Συνθήκη Δημιουργίας Θέσεων Εργασίας Κατά συνέπεια, ο πραγματικός μισθός θα πρέπει να ικανοποιεί τη σχέση, (r + λ)pc (r + λ)c w = p q(θ) = 1 q(θ) p Η συνθήκη για τη δημιουργία μιας θέσης εργασίας είναι ότι ο πραγματικός μισθός θα πρέπει να ισούται με την παραγωγικότητα της εργασίας μείον το στιγμιαίο κόστος πρόσληψης ενός εργαζομένου. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 30
Προσδιοριστικοί Παράγοντες της Δημιουργίας Θέσεων Εργασίας Οι εργοδότες δημιουργούν κενές θέσεις όσο τα προσδοκώμενα κέρδη από την επένδυση που απαιτείται για τη δημιουργία κενών θέσεων είναι θετικά. Η συνθήκη για τη δημιουργία μιας θέσης εργασίας είναι ότι ο πραγματικός μισθός θα πρέπει να ισούται με την παραγωγικότητα της εργασίας μείον το προσδοκώμενο κόστος δημιουργίας μιας κενής θέσης. Από την πλήρωση μιας κενής θέσης μία επιχείρηση θα πρέπει να καλύπτει τόσο το μισθολογικό κόστος της, όσο και το κόστος της επένδυσής της για τη δημιουργία της κενής θέσης. Αυτό προϋποθέτει μία αρνητική σχέση μεταξύ του μισθού που είναι διατεθειμένη να πληρώσει μία επιχειρήση, και της στενότητας στην αγορά εργασίας. Οσο μεγαλύτερη είναι η στενότητα στην αγορά εργασίας, τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα πλήρωσης μιας κενής θέσης, και τόσο μεγαλύτερο είναι το συνολικό κόστος διατήρησης μιας κενής θέσης, δεδομένου ότι οι κενές θέσεις παραμένουν κενές για μεγαλύτερο διάστημα. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 31
Συνθήκη Δημιουργίας Θέσεων Εργασίας Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 32
Η Συμπεριφορά των Υποψηφίων Εργαζομένων (Ανέργων) Ενας άνεργος θα δεχθεί να αναλάβει εργασία, εάν η παρούσα αξία του προσδοκώμενου εισοδήματος ενός εργαζομένου είναι μεγαλύτερη από την παρούσα αξία του προσδοκωμένου εισοδήματος ενός ανέργου. Ο τυπικός εργαζόμενος κερδίζει μισθό w όταν απασχολείται. Ο τυπικός άνεργος ψάχνει για δουλειά και κατά τη διάρκεια της αναζήτησης έχει ένα εισόδημα z, που εξαρτάται από το επίδομα ανεργίας (και το τυχόν εισόδημα ή ικανοποίηση που έχει από τη χρήση του ελεύθερου χρόνου του). Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 33
Η Παρούσα Αξία του Προσδοκωμένου Εισοδήματος των Ανέργων Ο άνεργος έχει ένα πραγματικό εισόδημα z ανά χρονική στιγμή και μία πιθανότητα εύρεσης εργασίας θq(θ). Κατά συνέπεια, η παρούσα αξία του προσδοκωμένου εισοδήματός του ικανοποιεί, U = t=0 e rt ( z +θq(θ)(w U) )dt = z +θq(θ)(w U) r όπου U είναι η παρούσα αξία του προσδοκωμένου εισοδήματος ενός ανέργου και W η παρούσα αξία του προσδοκωμένου εισοδήματος ενός απασχολούμενου. Η εξίσωση αυτή ορίζει το μόνιμο εισόδημα ενός ανέργου ως ru. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 34
Η Παρούσα Αξία του Προσδοκωμένου Εισοδήματος των Εργαζομένων Ο ήδη εργαζόμενος έχει ένα πραγματικό εισόδημα w ανά χρονική στιγμή και μία πιθανότητα κατάρτησης της θέσης εργασίας που κατέχει λ. Κατά συνέπεια, η παρούσα αξία του προσδοκωμένου εισοδήματός του ορίζεται από, W = e rt ( w + λ(u W )) dt = w + λ(u W ) t=0 r όπου U είναι η παρούσα αξία του προσδοκωμένου εισοδήματος ενός ανέργου και W η παρούσα αξία του προσδοκωμένου εισοδήματος ενός απασχολούμενου. Η εξίσωση αυτή ορίζει το μόνιμο εισόδημα ενός εργαζομένου, ως rw. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 35
Το Μόνιμο Εισόδημα των Ανέργων και των Εργαζομένων Από τις δύο εξισώσεις για την παρούσα αξία του προσδοκωμένου εισοδήματος των ανέργων και των εργαζομένων, μπορούμε να συνάγουμε το μόνιμο εισόδημά τους ως συναρτηση των παραμέτρων του υποδείγματος. Αυτό ορίζεται από, ru = (r + λ)z +θq(θ)w r + λ +θq(θ) rw = λz + [r +θq(θ)]w r + λ +θq(θ) Εάν w z, τότε W U, και το μόνιμο εισόδημα ενός εργαζομένου δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το μόνιμο εισόδημα ενός ανέργου. Κατά συνέπεια, εάν w z, κανένας απασχολούμενος δεν έχει κίνητρο να αφήσει τη δουλειά του, και όλοι άνεργοι επιθυμούν να βρουν δουλειά. Η ανεργία είναι ανεπιθύμητη ή αθέλητη κατάσταση. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 36
Ορθολογική Συμπεριφορά Ανέργων και Προσδιορισμός των Πραγματικών Μισθών Η ανεργία έχει μεγαλύτερο κόστος για εκείνους που την βιώνουν, παρά για εκείνους που είναι απασχολημένοι, έστω και αν με κάποια πιθανότητα οι τελευταίοι μπορεί να χάσουν τη δουλειά τους και να βιώσουν την ανεργία στο μέλλον. Ενας άνεργος θα δεχθεί να αναλάβει εργασία, εάν ο πραγματικός μισθός που του προσφερθεί είναι μεγαλύτερος από το εισόδημα του ανέργου (επίδομα ανεργίας συν αξία ελεύθερου χρόνου). Οι πραγματικοί μισθοί προσδιορίζονται αποκεντρωμένα, από διαπραγματεύσεις μεταξύ επιχειρήσεων που έχουν κενές θέσεις εργασίας και ανέργων που ψάχνουν για δουλειά. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 37
Ο Προσδιορισμός των Πραγματικών Μισθών Ο μισθός για μία θέση εργασίας προσδιορίζεται από μία διαπραγμάτευση μεταξύ ενός υποψήφιου εργοδότη και ενός υποψήφιου εργαζομένου. Επειδή όλες οι δουλειές είναι το ίδιο παραγωγικές και όλοι οι εργαζόμενοι αποδίδουν την ίδια αξία στον ελεύθερο χρόνο τους, ο μισθός που προσδιορίζεται από μία ατομική διαπραγμάτευση καταλήγει να είναι ο ίδιος για το σύνολο της οικονομίας. Από τις υποθέσεις που κάναμε για την παραγωγικότητα και τις οικονομικές διαταραχές, ένας οποιοσδήποτε εργοδότης και ένας οποιοσδήποτε εργαζόμενος, όταν συναντηθούν μέσω της διαδικασίας της σύζευξης, θα δημιουργήσουν οπωσδήποτε μία θέση εργασίας. Αλλοιώς τόσο ο εργοδότης όσο και ο εργαζόμενος θα πρέπει να συνεχίσουν να ψάχνουν, με επιπλέον κόστος για τον καθένα. Μία σύμβαση εργασίας μεταξύ ενός εργοδότη και ενός εργαζομένου ορίζεται από ένα μισθό, και την πρόβλεψη ότι η απασχόληση θα λήξει αν υπάρξει μία διαταραχή που θα καταστήσει τη θέση εργασίας ασύμφορη. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 38
Οι Επιπτώσεις των Πραγματικών Μισθών στα Κέρδη των Επιχειρήσεων και το Μόνιμο Εισόδημα των Εργαζομένων Για ένα επίπεδο πραγματικού μισθού w i, η προσδοκώμενη απόδοση για τον εργοδότη και τον εργαζόμενο αντίστοιχα είναι, rj i = p w i λj i rw i = w i + λ(u W i ) Εχουμε κάνει χρήση της υπόθεσης ότι ο ανταγωνισμός έχει μειώσει την αξία μιας κενής θέσης V στο μηδέν, και το ότι η παρούσα αξία της ανεργίας U εξαρτάται μόνο από τους μισθούς στην υπόλοιπη οικονομία. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 39
Ο Προσδιορισμός των Πραγματικών Μισθών Ο μισθός προσδιορίζεται από μία (γενικευμένη) διαπραγμάτευση Nash, η οποία μεγιστοποιεί το σταθμισμένο γινόμενο του πλεονάσματος του εργοδότη και του εργαζομένου, από την επίτευξη συμφωνίας. Η επίτευξη συμφωνίας σημαίνει ότι ο εργοδότης κερδίζει J i -V και ο εργαζόμενος W i - U. Ετσι, ο πραγματικός μισθός για αυτή την θέση εργασίας ικανοποιεί, w i = argmax(w i U) β (J i V ) 1 β Η παράμετρος β είναι ένα μέτρο της σχετικής διαπραγματευτικής δύναμης του εργαζομένου, επιπλέον αυτής που προκύπτει από τα «σημεία απειλής» U και V. Σε συμμετρικές διαπραγματεύσεις, όπως αυτή που αναλύουμε, μια λογική τιμή για το β είναι ½. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 40
Ο Προσδιορισμός των Πραγματικών Μισθών Η συνθήκη πρώτης τάξης για τη μεγιστοποίηση συνεπάγεται ότι ο εργαζόμενος κερδίζει από τη διαπραγμάτευση ένα μερίδιο β από το συνολικό πλεόνασμα που δημιουργεί η θέση εργασίας. W i U = β(j i + W i V U) Αντικαθιστώντας για J i και W i, προκύπτει ότι ο εργαζόμενος λαμβάνει ως μισθό το μόνιμο εισόδημα της ανεργίας ru, συν ένα ποσοστό β της διαφοράς της παραγωγικότητας από το μόνιμο εισόδημα της ανεργίας. w i = ru + β(p ru) = w Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 41
Ο Προσδιορισμός των Πραγματικών Μισθών Από τη συνθήκη πρώτης τάξης για τον προσδιορισμό των πραγματικών μισθών, και καθώς λόγω του ανταγωνισμού V=0, προκύπτει επίσης ότι. W U = β 1 β J = β 1 β pc q(θ) Κατά συνέπεια, ru = z +θq(θ)(w U) = z + β 1 β pcθ Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 42
Συνάρτηση Μισθών Αντικαθιστώντας για ru στη συνάρτηση μισθών, w = (1 β)z + β p(1+ cθ) = z + β(p z) + β pcθ Ο πραγματικός μισθός υπερβαίνει την αμοιβή της ανεργίας z. Η υπέρβαση αυτή αντανακλά τη διαφορά της παραγωγικότητας από την αμοιβή της ανεργίας z κατά το ποσοστό (β) της σχετικής διαπραγματευτικής δύναμης του εργαζομένου, καθώς και ένα ποσοστό β, του μέσου κόστους πρόσληψης ανά άνεργο. Οσο μεγαλύτερη είναι η στενότητα στην αγορά εργασίας (θ), τόσο υψηλότερος είναι ο πραγματικός μισθός, καθώς αυτό αυξάνει το μέσο κόστος πρόσληψης ανά άνεργο, και έτσι οδηγεί σε μείωση της αντίστασης των υποψηφίων εργοδοτών σε αύξηση των πραγματικών μισθών. Η συνάρτηση μισθών παίζει αντίστοιχο ρόλο με τη συνάρτηση προσφορά εργασίας στα παραδοσιακά νεοκλασσικά υποδείγματα της αγοράς εργασίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 43
Προσδιορισμός των Μισθών και του Ποσοστού Ανεργίας Ισορροπίας Η θετική σχέση μεταξύ μισθού και στενότητας στην αγορά εργασίας που προκύπτει από τη διαπραγμάτευση μεταξύ επιχειρήσεων και ανέργων, και η αρνητική σχέση μεταξύ μισθού και στενότητας που προβλέπει η συνθήκη για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, προσδιορίζουν από κοινού το μισθό ισορροπίας και τη στενότητα στην αγορά εργασίας. Με τη σειρά της, η στενότητα στην αγορά εργασίας, μέσω της της αρνητικής σχέσης μεταξύ ποσοστού ανεργίας και ποσοστού κενών θέσεων που συνεπάγεται η καμπύλη Beveridge, προσδιορίζει το ποσοστό ανεργίας ισορροπίας. Στη ισορροπία αυτού του υποδείγματος, οι άνεργοι είναι σε χειρότερη οικονομική κατάσταση από τους εργαζομένους. Κατά συνέπεια η ανεργία είναι μια μη επιθυμητή κατάσταση για τους ανέργους, και όχι αποτέλεσμα επιλογής τους, όπως στα ανταγωνιστικά υποδείγματα της αγοράς εργασίας χωρίς τριβές. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 44
Προσδιορισμός των Μισθών και του Ποσοστού Ανεργίας Ισορροπίας Το υπόδειγμα αυτό προσδιορίζει τις τρεις ενδογενείς μεταβλητές (u, θ, w) που ικανοποιούν την συνθήκη ισορροπίας των ροών εντός και εκτός της ανεργίας, τη συνθήκη δημιουργίας θέσεων εργασίας και τη συνάρτηση προσδιορισμού των μισθών. u = λ λ +θq(θ) w = p (r + λ)pc q(θ) w = z + β(p z) + β pcθ Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 45
Προσδιορισμός των Μισθών και του Ποσοστού Ανεργίας Ισορροπίας Αν υποθέσουμε ότι το επίδομα ανεργίας z είναι ένα σταθερό ποσοστό του πραγματικού μισθού ρ<1, τότε αλλάζει η συνάρτηση προσδιορισμού των μισθών, και το υπόδειγμα παίρνει τη μορφή, u = λ λ +θq(θ) 1 β(1+ cθ) (r + λ)c 1 (1 β)ρ q(θ) = 0 w = β(1+ cθ) 1 (1 β)ρ p Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 46
Προσδιορισμός των Μισθών και του Ποσοστού Ανεργίας Ισορροπίας όταν το Επίδομα Ανεργίας είναι Σταθερό Ποσοστό του Πραγματικού Μισθού Οι πραγματικοί μισθοί είναι ανάλογοι της παραγωγικότητας της εργασίας p. Ο συντελεστής αναλογικότητας εξαρτάται θετικά από τη διαπραγματευτική δύναμη των υποψήφιων εργαζομένων β, από τη στενότητα στην αγορά εργασίας θ, από το κόστος διατήρησης μιας κενής θέσης εργασίας c, και από το ποσοστό αναπλήρωσης του πραγματικού μισθού για τους ανέργους ρ. Μία αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας οδηγεί σε αύξηση των πραγματικών μισθών κατά το ίδιο ποσοστό. Στην ισορροπία, η στενότητα στην αγορά εργασίας είναι ανεξάρτητη από την παραγωγικότητα της εργασίας. Κατά συνέπεια, και το ποσοστό ανεργίας ισορροπίας θα είναι επίσης ανεξάρτητο από την παραγωγικότητα της εργασίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 47
Προσδιορισμός των Μισθών και του Ποσοστού Ανεργίας Ισορροπίας Η συνθήκη δημιουργίας θέσεων εργασίας και η συνάρτηση προσδιορισμού των μισθών αρκούν για να προσδιοριστούν οι πραγματικοί μισθοί και η στενότητα στην αγορά εργασίας. Αφού προσδιοριστεί η στενότητα, μπορούμε να αντικαταστήσουμε στην καμπύλη Beveridge και να προσδιορίσουμε το ποσοστό ανεργίας ισορροπίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 48
Προσδιορισμός των Μισθών και της Στενότητας στην Αγορά Εργασίας Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 49
Προσδιορισμός του Ποσοστού Ανεργίας Ισορροπίας Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 50
Επιπτώσεις Αύξησης της Παραγωγικότητας της Εργασίας Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 51
Επιπτώσεις Αύξησης του Επιδόματος Ανεργίας ή του Ποσοστού Αναπλήρωσης των Πραγματικών Μισθών Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 52
Επιπτώσεις Αύξησης του Επιδόματος Ανεργίας ή του Ποσοστού Αναπλήρωσης των Πραγματικών Μισθών Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 53
Επιπτώσεις Αύξησης των Πραγματικών Επιτοκίων Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 54
Αύξηση των Πραγματικών Επιτοκίων και Ανεργία Ισορροπίας Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 55
Επιπτώσεις Αύξησης Πιθανότητας Τερματισμού Θέσεων Εργασίας Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 56
Αύξηση της Πιθανότητας Καταστροφής Θέσεων Εργασίας και Ανεργία Ισορροπίας Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 57
Προσδιοριστικοί Παράγοντες της Ανεργίας Ισορροπίας Εάν το επίδομα ανεργίας είναι ένα σταθερό ποσοστό του πραγματικού μισθού, τότε η παραγωγικότητα της εργασίας δεν επηρεάζει το ποσοστό ανεργίας ισορροπίας. Αλλοιώς, μια αύξηση της παραγωγικότητας οδηγεί σε αύξηση της στενότητας στην αγορά εργασίας και μείωση της ανεργίας. Οσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό του πραγματικού μισθού που πληρώνεται ως επίδομα ανεργίας, τόσο υψηλότεροι είναι οι πραγματικοί μισθοί στην ισορροπία και τόσο υψηλότερο είναι το ποσοστό ανεργίας. Ο λόγος είναι ότι μειώνονται τα κίνητρα πλήρωσης, άρα και δημιουργίας, κενών θέσεων εργασίας, με αποτέλεσμα να μειώνεται η στενότητα στην αγορά εργασίας και να αυξάνεται το ποσοστό ανεργίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 58
Προσδιοριστικοί Παράγοντες της Ανεργίας Ισορροπίας Μία αύξηση των πραγματικών επιτοκίων έχει θετική επίπτωση στην ανεργία ισορροπίας, διότι αυξάνει το κόστος διατήρησης μιας κενής θέσης εργασίας, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται λιγότερες κενές θέσεις εργασίας (να γίνονται λιγότερες επενδύσεις). Η εξωγενής πιθανότητα τερματισμού μιας θέσης εργασίας έχει θετική επίπτωση στην ανεργία, διότι αυξάνονται οι ροές από θέσεις εργασίας προς την ανεργία και επίσης μειώνονται τα προσδοκώμενα κέρδη από τη δημιουργία και την πλήρωση μιας κενής θέσης εργασίας. Αποτέλεσμα αυτού είναι να δημιουργούνται λιγότερες κενές θέσεις και να μειώνονται και οι ροές από την ανεργία προς θέσεις εργασίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 59
Δυναμική Προσαρμογή προς την Ανεργία Ισορροπίας Η ανάλυσή μας μέχρι στιγμής αφορούσε μόνο τον προσδιορισμό του ποσοστού ανεργίας ισορροπίας, και όχι τη δυναμική προσαρμογή της αγοράς εργασίας. Κενές θέσεις εργασίας και οι πραγματικοί μισθοί είναι μη προκαθορισμένες μεταβλητές βραχυπρόθεσμα, δεδομένου ότι εξαρτώνται από τις προσδοκίες των επιχειρήσεων και των ατόμων που αναζητούν εργασία. Η ανεργία είναι μια προκαθορισμένη μεταβλητή, και βραχυπρόθεσμα εξελίσσεται σύμφωνα με, u (t) = λ (λ +θ E q(θ E ))u(t) όπου θ E είναι η στενότητα ισορροπίας στην αγορά εργασίας, η οποία καθορίζεται από τις διαπραγματεύσεις μεταξύ επιχειρήσεων με κενές θέσεις και ανέργων. Κατά συνέπεια και η στενότητα είναι μη προκαθορισμένη μεταβλητή. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 60
Σύγκλιση του Ποσοστού Ανεργίας προς την Ισορροπία Αφού οι κενές θέσεις είναι μια μη προκαθορισμένη μεταβλητή, και το θ καθορίζεται ανεξάρτητα από το ποσοστό ανεργίας, το θ και οι πραγματικοί μισθοί w θα προσαρμοστούν άμεσα στο επίπεδο ισορροπίας τους. Το ποσοστό κενών θέσεων θα προσαρμοστεί για να διατηρήσει το θ στο επίπεδο ισορροπίας του, ενώ το ποσοστό ανεργίας θα συγκλίνει σταδιακά προς το επίπεδο ισορροπίας του σύμφωνα με, u(t) = u E + (u 0 u E )e (λ+θ Eq(θ E ))t where u 0 is the unemployment rate at xme 0, and u E is the steady state unemployment rate, defined by, u E = λ λ +θ E q(θ E ) Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 61
Η Δυναμική Προσαρμογή των Ποσοστών Ανεργίας και Κενών Θέσεων Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 62
Προσομοιώσεις του Υποδείγματος Υποθέτουμε την ακόλουθη μορφή για τη συνάρτηση σύζευξης: ml = M (ul) µ (vl) 1 µ Η συνάρτηση αυτή συνεπάγεται ότι, q(θ) = ml vl = M u v µ = Mθ µ Υποθέτουμε τις ακόλουθες αρχικές τιμές για τις παραμέτρους: λ=2,5%, p=1, c=1/2, r=3%, ρ=1/2, β=1/2, M=1/2, μ=1/2 Με τις υποθέσεις αυτές προκύπτει ότι, w=0,95, θ=0,85, u=5,1%, v=4,4% Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 63
Μία Αύξηση στην Πιθανότητα Καταστροφής μιας Θέσης Εργασίας Εάν το λ διπλασιαστεί από 2.5% σε 5%, προκύπτει ότι, w=0,93, θ=0,79, u=10,1%, v=7,9% Σχετικά με την αρχική ισορροπία, ο πραγματικός μισθός πέφτει κατά 2,1%, στο 93% της παραγωγικότητας, και το ποσοστό ανεργίας ισορροπίας σχεδόν διπλασιάζεται στο 10,1%. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 64
Δυναμική Προσαρμογή του Ποσοστού Ανεργίας και Κενών Θέσεων, μετά μία Αύξηση της Πιθανότητας Καταστροφής μιας Θέσης Εργασίας λ, από το 2,5% στο 5% Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 65
Μία Αύξηση του Ποσοστού Αναπλήρωσης των Πραγματικών Μισθών από το Επίδομα Ανεργίας Εάν το ρ ανέβει από το 50% του πραγματικού μισθού στο 70%, προκύπτει ότι, w=0,96, θ=0,50, u=6,6%, v=3,3% Αναφορικά με την αρχική ισορροπία, οι πραγματικοί μισθοί ανεβαίνουν κατά περίπου 1%, και το ποσοστό ανεργίας ανεβαίνει κατά 1,5 εκατοστιαίες μονάδες, στο 6,6%. Με σταθερό εργατικό δυναμικό αυτό ισοδυναμεί με αύξηση του αριθμού των ανέργων κατά 29.4%. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 66
Δυναμική Προσαρμογή του Ποσοστού Ανεργίας και Κενών Θέσεων, μετά μία Αύξηση του Ποσοστού Αναπλήρωσης των Πραγματικών Μισθών από το 50% στο 70% Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 67
Μία Αύξηση του Πραγματικού Επιτοκίου Εάν το r ανέβει από το 3% στο 6%, προκύπτει ότι, w=0,925, θ=0,78, u=5,4%, v=4,2% Αναφορικά με την αρχική ισορροπία, οι πραγματικοί μισθοί πέφτουν κατά 2,5% περίπου, και το ποσοστό ανεργίας αυξάνεται κατά 0,3 εκατοστιαίες μονάδες στο 5,4%. Με σταθερό εργατικό δυναμικό αυτό ισοδυναμεί με αύξηση του αριθμού των ανέργων κατά 5.9%. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 68
Δυναμική Προσαρμογή του Ποσοστού Ανεργίας και Κενών Θέσεων, μετά μία Αύξηση του Πραγματικού Επιτοκίου από το 3% στο 6% Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 69
Η Διαδικασία της Σύζευξης και οι Ροές Από και Προς την Ανεργία Στο υπόδειγμα αυτό οι εργοδότες επενδύουν προκειμένου να δημιουργήσουν κενές θέσεις εργασίας και η διαδικασία της πλήρωσης μιας κενής θέσης εργασίας προϋποθέτει τη σύζευξη μιας επιχείρησης, η οποία έχει δημιουργήσει την κενή θέση, με έναν άνεργο. Σε κάθε χρονική στιγμή υπάρχουν δύο ροές από και προς την ανεργία. Κάποιοι εργαζόμενοι χάνουν τη δουλειά τους, διότι καταργούνται οι θέσεις εργασίας τις οποίες κατέχουν, και κάποιοι άνεργοι βρίσκουν δουλειά μέσω της διαδικασίας της σύζευξης με επιχειρήσεις οι οποίες έχουν δημιουργήσει κενές θέσεις εργασίας. Η πιθανότητα κατάργησης μιας θέσης εργασίας είναι εξωγενής και εξαρτάται από διαταραχές διαρθρωτικού ή κυκλικού χαρακτήρα που πλήττουν την οικονομία και οδηγούν σε καταστροφή θέσεων εργασίας. Η πιθανότητα πλήρωσης μιας κενής θέσης εργασίας, όπως και η πιθανότητα ενός ανέργου να βρει δουλειά, είναι ενδογενείς μεταβλητές στο υπόδειγμα αυτό, και είναι συνάρτηση του βαθμού στενότητας στην αγορά εργασίας. Η στενότητα στην αγορά εργασίας ορίζεται ως ο λόγος των κενών θέσεων προς τους ανέργους. Οσο μεγαλύτερη είναι η στενότητα στην αγορά εργασίας τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα ενός ανέργου να βρει δουλειά, και τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα μιας επιχείρησης να συμπληρώσει μία κενή θέση εργασίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 70
Το Ποσοστό Ανεργίας Ισορροπίας Στην ισορροπία, οι ροές από και προς την ανεργία εξισώνονται, και το ποσοστό ανεργίας ισορροπίας εξαρτάται θετικά από την εξωγενή πιθανότητα κατάργησης μιας θέσης εργασίας και αρνητικά από την ενδογενή πιθανότητα ενός ανέργου να βρει δουλειά. Το ποσοστό ανεργίας ισορροπίας εξαρτάται κατά συνέπεια αρνητικά από τη στενότητα στην αγορά εργασίας, η οποία όμως προσδιορίζεται ενδογενώς. Η αρνητική σχέση μεταξύ του ποσοστού ανεργίας και του ποσοστού κενών θέσεων που συνεπάγεται η εξάρτηση αυτή, είναι γνωστή ως καμπύλη Beveridge. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 71
Επιχειρήσεις και Ανεργοι Επιχειρήσεις και άνεργοι λαμβάνουν τις αποφάσεις τους ορθολογικά, μεγιστοποιώντας την παρούσα αξία του εισοδήματός τους. Οι επιχειρήσεις δημιουργούν κενές θέσεις όσο τα προσδοκώμενα κέρδη από την επένδυση που απαιτείται για τη δημιουργία κενών θέσεων είναι θετικά. Η συνθήκη για την πλήρωση μιας κενής θέσης εργασίας είναι ότι ο πραγματικός μισθός θα πρέπει να ισούται με την παραγωγικότητα της εργασίας μείον το κόστος δημιουργίας και διατήρησης μιας κενής θέσης. Από την πλήρωση μιας κενής θέσης μία επιχείρηση θα πρέπει να καλύπτει τόσο το μισθολογικό κόστος της, όσο και το κόστος της επένδυσής της για τη δημιουργία της κενής θέσης. Η συνθήκη για την πλήρωση μιας κενής θέσης εργασίας προϋποθέτει μία αρνητική σχέση μεταξύ του μισθού που είναι διατεθειμένη να πληρώσει μία επιχειρήση, και της στενότητας στην αγορά εργασίας, διότι όσο μεγαλύτερη είναι η στενότητα στην αγορά εργασίας, τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα πλήρωσης μιας κενής θέσης, και τόσο μεγαλύτερο είναι το συνολικό κόστος διατήρησης μιας κενής θέσης, δεδομένου ότι οι κενές θέσεις παραμένουν κενές για μεγαλύτερο διάστημα. Από την άλλη, ένας άνεργος θα δεχθεί να αναλάβει εργασία, εάν η παρούσα αξία του προσδοκώμενου εισοδήματος ενός εργαζομένου είναι μεγαλύτερη από την παρούσα αξία του εισοδήματος ενός ανέργου. Η συνθήκη αυτή ικανοποιείται στο υπόδειγμα αυτό, καθώς ο πραγματικός μισθός είναι μεγαλύτερος από το εισόδημα του ανέργου (επίδομα ανεργίας). Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 72
Ο Προσδιορισμός των Πραγματικών Μισθών και της Στενότητας στην Αγορά Εργασίας Οι πραγματικοί μισθοί ισορροπίας προσδιορίζονται αποκεντρωμένα, από διαπραγματεύσεις μεταξύ επιχειρήσεων που έχουν κενές θέσεις εργασίας και ανέργων που ψάχνουν για δουλειά. Ο πραγματικός μισθός ισορροπίας είναι αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης αυτής, και εξαρτάται θετικά από τη σχετική διαπραγματευτική δύναμη των ανέργων, το ύψος του επιδόματος ανεργίας, την παραγωγικότητα της εργασίας, το κόστος διατήρησης μιας κενής θέσης εργασίας εκ μέρους των επιχειρήσεων, και τη στενότητα στην αγορά εργασίας. Η θετική σχέση μεταξύ μισθού και στενότητας στην αγορά εργασίας που προκύπτει από τη διαπραγμάτευση μεταξύ επιχειρήσεων και ανέργων, και η αρνητική σχέση μεταξύ μισθού και στενότητας που προβλέπει η συνθήκη για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, προσδιορίζουν από κοινού το μισθό ισορροπίας και τη στενότητα στην αγορά εργασίας. Αφού προσδιοριστεί η στενότητα, το ποσοστό ανεργίας προσδιορίζεται από την καμπύλη Beveridge. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 73
Οι Προσδιοριστικοί Παράγοντες του Ποσοστού Ανεργίας Ισορροπίας Εάν το επίδομα ανεργίας είναι ένα σταθερό ποσοστό του πραγματικού μισθού, τότε η παραγωγικότητα της εργασίας δεν επηρεάζει το ποσοστό ανεργίας ισορροπίας στο υπόδειγμα αυτό. Ωστόσο, όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό του πραγματικού μισθού που αναπληρώνεται από το επίδομα ανεργίας, τόσο υψηλότεροι είναι οι πραγματικοί μισθοί στην ισορροπία και τόσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό ανεργίας. Ο λόγος είναι ότι μειώνονται τα κίνητρα πλήρωσης, άρα και δημιουργίας, κενών θέσεων εργασίας, με αποτέλεσμα να μειώνεται η στενότητα στην αγορά εργασίας και να αυξάνεται το ποσοστό ανεργίας. Μία αύξηση των πραγματικών επιτοκίων επίσης έχει θετική επίπτωση στην ανεργία, διότι αυξάνει το κόστος διατήρησης μιας κενής θέσης εργασίας, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται λιγότερες κενές θέσεις εργασίας. Η εξωγενής πιθανότητα τερματισμού μιας θέσης εργασίας έχει θετική επίπτωση στην ανεργία, διότι αυξάνονται οι ροές από θέσεις εργασίας προς την ανεργία και επίσης μειώνονται τα προσδοκώμενα κέρδη από τη δημιουργία και την πλήρωση μιας κενής θέσης εργασίας, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται λιγότερες κενές θέσεις και να μειώνονται και οι ροές από την ανεργία προς θέσεις εργασίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2016 74