10 παραδείγματα-ασκήσεις. υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης

10 παραδείγματα-ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης

Σύνοψη Στο παρόν κεφάλαιο παρατίθενται λυμένα παραδείγματα-ασκήσεις με στόχο την καλύτερη κατανόηση των μεθοδολογιών υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης για τα διάφορα δίκτυα που περιγράφονται αναλυτικά στα αντίστοιχα κεφάλαια. Προαπαιτούμενη γνώση Για την κατανόηση των λυμένων παραδειγμάτων-ασκήσεων του κεφαλαίου αυτού θεωρείται σκόπιμο να προηγηθεί η ανάγνωση των Κεφαλαίων 4, 5, 6 και 7 του παρόντος βιβλίου.

10.1 ΑΣΤΙΚΑ ΟΔΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ 10.1.1 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ Α- ΣΤΙΚΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ Δίνεται αστική οδική υποδομή (οδικός άξονας), όπως περιγράφεται στο Σχήμα 10.1, που αποτελείται από 5 οδικά τμήματα, τα οποία στα άκρα τους έχουν σηματοδοτούμενες διασταυρώσεις. Δεδομένα Όριο ταχύτητας S pl= 56 χλμ./ώρα Ωριαίος φόρτος κυκλοφορίας= 700 οχήματα/ώρα/κατεύθυνση Αριθμός λωρίδων ανά κατεύθυνση κυκλοφορίας N th= 2 λωρίδες/κατεύθυνση Πλάτος λωρίδων κυκλοφορίας= 3,65 μ. Πυκνότητα προσβάσεων (ισόπεδοι κόμβοι χωρίς σηματοδότηση) D a= 2 προσβάσεις/τμήμα Συντελεστής προσαρμογής λόγω εγγύτητας οχημάτων f v= 1,0 Καθυστέρηση διέλευσης από την κατάντη διασταύρωση d t= 12 δευτ./όχημα Υπάρχει κράσπεδο στη δεξιά πλευρά της οδού κατά την κατεύθυνση κυκλοφορίας Σχήμα 10.1 Αστική οδική υποδομή. Γεωμετρικά, λειτουργικά και κυκλοφοριακά χαρακτηριστικά. Λύση Α. Στάθμη εξυπηρέτησης στο οδικό τμήμα 1 στην κατεύθυνση από δυτικά προς ανατολικά. Ζητούμενο Α. Στάθμη εξυπηρέτησης στο οδικό τμήμα 1 στην κατεύθυνση από δυτικά προς ανατολικά. Β. Στάθμη εξυπηρέτησης στο σύνολο της οδικής υποδομής λαμβάνοντας υπόψη ότι η ταχύτητα διαδρομής στα οδικά τμήματα 2 και 3 είναι ίδια με αυτή του τμήματος 1 (όπως θα προκύψει από το πρώτο ζητούμενο της άσκησης) και η ταχύτητα διαδρομής στα τμήματα 4 και 5 είναι ίση με 26 χλμ./ώρα. Βήμα 1. Καθορισμός της ταχύτητας ελεύθερης ροής Η ταχύτητα ελεύθερης ροής S f προκύπτει από το γινόμενο της βασικής ταχύτητας ελεύθερης ροής επί τον συντελεστή προσαρμογής για την πυκνότητα σηματοδότησης ή αλλιώς για το μήκος του εξεταζόμενου τμήματος από την εξίσωση (4.8): Όπου η βασική ταχύτητα ελεύθερης ροής (S f0) δίνεται από την εξίσωση (4.5): παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης» 290

Στην παραπάνω εξίσωση, η σταθερή ταχύτητα (S 0) υπολογίζεται από την Εξίσωση 4.6 συναρτήσει του ορίου ταχύτητας S pl. Έτσι η ταχύτητα ελεύθερης ροής ισούται (Εξίσωση 4.8) με: Η προσαρμογή λόγω διαμόρφωσης διατομής (f cs) παίρνει την τιμή -0,8χλμ./ώρα γιατί υπάρχει κράσπεδο στη δεξιά πλευρά της οδού κατά την κατεύθυνση κυκλοφορίας. Η τιμή της προσαρμογής λόγω πυκνότητας σημείων πρόσβασης (f a) προκύπτει από τον Πίνακα 4.4 ίση με -0,5 για αριθμό λωρίδων 2 και για πυκνότητα προσβάσεων D a= 5 σημεία/χλμ. (γίνεται παρεμβολή μεταξύ των τιμών 2,50 και 6,25 σημείων/χλμ.). Άρα η βασική ταχύτητα ελεύθερης ροής υπολογίζεται ως εξής: Στη συνέχεια, η ταχύτητα ελεύθερης ροής S f προκύπτει από την προσαρμογή της βασικής ταχύτητας ελεύθερης ροής ανάλογα με το μήκος του οδικού τμήματος με τη χρήση του συντελεστή προσαρμογής (f L) που δίνεται από την εξίσωση (4.7): Ο χρόνος κίνησης κατά μήκος του τμήματος (t R) υπολογίζεται από την εξίσωση (4.9): Όπου ο χαμένος χρόνος στην εκκίνηση (l 1) λαμβάνεται ίσος με 2,0 δευτ. γιατί η κατάντη διασταύρωση είναι σηματοδοτούμενη. Αντίστοιχα, η προσαρμογή ανάλογα με τον τύπο ελέγχου (f x) είναι 1,0 για σηματοδοτούμενη διασταύρωση. Η καθυστέρηση λόγω στρεφουσών κινήσεων (d ap,i) στην κάθε μία από τις 2 προσβάσεις κατά μήκος του εξεταζόμενου τμήματος δίνεται από τον Πίνακα 4.5, όπου σε συνάρτηση με τον φόρτο ανά λωρίδα (700/2=350 οχήματα/ώρα) και τον αριθμό λωρίδων (2 λωρίδες ανά κατεύθυνση) προκύπτει ίση με 0,10 δευτ./όχημα. Άρα ο χρόνος κίνησης κατά μήκος του τμήματος είναι: 291 «παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης

Βήμα 2. Υπολογισμός της καθυστέρησης διέλευσης από διασταύρωση Η συνολική καθυστέρηση διέλευσης από την κατάντη διασταύρωση (d t) δίνεται ίση με 12 δευτ./όχημα. Βήμα 3. Υπολογισμός ταχύτητας διαδρομής κατά μήκος του οδικού τμήματος Η ταχύτητα διαδρομής υπολογίζεται από την εξίσωση (4.15): Βήμα 4. Καθορισμός της στάθμης εξυπηρέτησης του οδικού τμήματος Η ταχύτητα διαδρομής αντιστοιχεί στο 58% της βασικής ταχύτητας ελεύθερης ροής (S f0). Από τον Πίνακα 4.3 προκύπτει ότι η στάθμη εξυπηρέτησης του οδικού τμήματος είναι C. Η μέση ταχύτητα αντιστοιχεί στο 53% της βασικής ταχύτητας ελεύθερης ροής (S f0). Από τον Πίνακα 4.3 προκύπτει ότι η στάθμη εξυπηρέτησης της συνολικής οδικής υποδομής που αποτελείται από τα 5 οδικά τμήματα είναι C. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί εδώ ότι αν επαναληφθούν οι υ- πολογισμοί του ζητούμενου Α της άσκησης για όλα τα οδικά τμήματα θα προκύψει ότι η στάθμη εξυπηρέτησης των τμημάτων 2 και 3 είναι C, ενώ των οδικών τμημάτων 4 και 5 είναι D. Για τον λόγο αυτό έχει νόημα όταν υπολογίζεται η στάθμη εξυπηρέτησης μιας οδικής υποδομής να εξετάζονται αναλυτικά τα επί μέρους τμήματα για να βρεθεί αν λειτουργούν όλα σε ικανοποιητική στάθμη εξυπηρέτησης. 10.2 ΔΙΚΤΥΑ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΠΕΖΗ Β. Στάθμη εξυπηρέτησης στο σύνολο της οδικής υποδομής Η σταθμισμένη μέση ταχύτητα κατά μήκος του άξονα δίνεται από την εξίσωση (4.4): 10.2.1 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΠΕ- ΖΩΝ ΣΕ ΔΙΑΒΑΣΗ Δίνεται διάβαση πεζών σε σηματοδοτούμενη διασταύρωση, όπως φαίνεται στο Σχήμα 10.2. Οι κινήσεις των οχημάτων εξυπηρετούνται σε δύο φάσεις της σηματοδότησης, μία για τις κινήσεις της κύριας οδού και μία για τις κινήσεις της δευτερεύουσας οδού και δεν παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης» 292

υπάρχει ξεχωριστή φάση για την εξυπηρέτηση των αριστερών στροφών. Σχήμα 10.2 Διάβαση πεζών σε σηματοδοτούμενη διασταύρωση-ρυθμός ροής πεζών για κάθε κίνηση. Σχήμα 10.3 Ρυθμός ροής οχημάτων για κάθε κίνηση. Ζητούμενο Αξιολόγηση της κυκλοφορίας των πεζών στις γωνίες των πεζοδρομίων και υπολογισμός της στάθμη εξυπηρέτησης των πεζών στη διάβαση της δευτερεύουσας οδού Δεδομένα Ο ρυθμός ροής των πεζών (πεζοί/ώρα) για κάθε κίνηση δίνεται στο Σχήμα 10.2 Ο ρυθμός ροής των οχημάτων (οχήματα/ώρα) για κάθε κίνηση δίνεται στο Σχήμα 10.3 Περίοδος σηματοδότησης C= 80 δευτ. Κύρια οδός Διάρκεια φάσης= 48 δευτ. Διάρκεια πράσινης ένδειξης πεζών g= 11 δευτ. Αριθμός λωρίδων κυκλοφορίας N d= 4 λωρίδες Δευτερεύουσα οδός Διάρκεια φάσης= 32 δευτ. Διάρκεια πράσινης ένδειξης πεζών g= 11 δευτ. Αριθμός λωρίδων κυκλοφορίας N c= 2 λωρίδες Ταχύτητα του 85% των οχημάτων που διέρχονται από την οδό S 85= 56 χλμ./ώρα Γωνία πεζοδρομίου 1 Πλάτος πεζοδρομίου στη γωνία W a=w b= 4,8 μ. Ακτίνα της γωνίας R= 4,5 μ. Γωνία πεζοδρομίου 2 Πλάτος πεζοδρομίου στη γωνία W a=w b= 5,5 μ. Ακτίνα της γωνίας R= 4,5 μ. Άλλα δεδομένα Ενεργό πλάτος διάβασης W c= 4,8 μ. Μήκος διάβασης (πλάτος δευτερεύουσας οδού) L c= 8,5 μ. Ταχύτητα περπατήματος πεζών S p= 1,2 μ./δευτ. 293 «παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης

Λύση Βήμα 1. Ανάλυση της κυκλοφορίας στις γωνίες των πεζοδρομίων Για τη γωνία πεζοδρομίου 1: 1.α. Υπολογισμός του διαθέσιμου χρόνου-χώρου Ο συνολικός «χρονο-χώρος» διαθέσιμος για κυκλοφορία και αναμονή των πεζών στις γωνίες των πεζοδρομίων δίνεται από την ε- ξίσωση (5.15): Εφαρμόζοντας την ανάλογη διαδικασία ο χρόνος αναμονής των πεζών που αναμένουν να διασχίσουν την κύρια οδό προκύπτει: 1.γ. Υπολογισμός διαθέσιμου χρονο-χώρου για την κυκλοφορία πεζών Ο διαθέσιμος χρονο-χώρος για τους πεζούς που κυκλοφορούν στη γωνία του πεζοδρομίου δίνεται από την εξίσωση (5.17): 1.β. Υπολογισμός χρόνου αναμονής Σύμφωνα με τα δεδομένα του ρυθμού ροής πεζών, όπως παρουσιάζονται στο Σχήμα 10.3, από τη γωνία πεζοδρομίου 1 πρόκειται να διασχίσουν τη δευτερεύουσα οδό 530 πεζοί/ώρα. Άρα στη διάρκεια μίας περιόδου σηματοδότησης (80 δευτ.) οι πεζοί που φτάνουν στη γωνία για να διασχίσουν τη διάβαση είναι Ν co= (530 80)/3600= 11,8 πεζοί. Αντίστοιχα, από τη γωνία πεζοδρομίου 1 πρόκειται να διασχίσουν την κύρια οδό 400 πεζοί/ώρα. Άρα στη διάρκεια της περιόδου σηματοδότησης (80 δευτ.) οι πεζοί που πρόκειται να διασχίσουν τη διάβαση είναι Ν d0= 8,9 πεζοί. Ο χρόνος αναμονής των πεζών που αναμένουν να διασχίσουν τη δευτερεύουσα οδό δίνεται από την εξίσωση (5.16): 1.δ. Υπολογισμός μέσης επιφάνειας πεζού στη γωνία πεζοδρομίου Ο συνολικός αριθμός κυκλοφορούντων πεζών στη γωνία του πεζοδρομίου (που περιλαμβάνει τους πεζούς που εισέρχονται και εξέρχονται από τις δύο διαβάσεις, της κύριας και της δευτερεύουσας οδού καθώς και αυτούς που στρίβουν στη γωνία του πεζοδρομίου) σε κάθε περίοδο σηματοδότησης δίνεται από την εξίσωση (5.19): παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης» 294

2.β. Υπολογισμός του διαθέσιμου χρονο-χώρου Ο διαθέσιμος χρονο-χώρος στη διάβαση της δευτερεύουσας οδού στη διάρκεια μιας περιόδου σηματοδότησης δίνεται από την εξίσωση (5.20): Η μέση επιφάνεια πεζού για κυκλοφορία στη γωνία πεζοδρομίου δίνεται από την εξίσωση (5.18): Για τη γωνία πεζοδρομίου 2, ακολουθώντας την παραπάνω μεθοδολογία, η μέση επιφάνεια πεζού προκύπτει M corner= 8,13 τ.μ./πεζό. Σύμφωνα με τον Πίνακα 5.5, για τις μέσες επιφάνειες/πεζό που βρέθηκαν οι πεζοί και στις δύο γωνίες πεζοδρομίων έχουν τη δυνατότητα να μετακινηθούν χωρίς την ανάγκη επιπλέον κινήσεων-ελιγμών για να αποφύγουν τις εμπλοκές με άλλους πεζούς (στάθμη εξυπηρέτησης Α). 2.γ. Υπολογισμός του ενεργού διαθέσιμου χρονο-χώρου Σύμφωνα με τα δεδομένα ρυθμού ροής οχημάτων (Σχήμα 10.3), ο συνολικός αριθμός των στρεφόντων οχημάτων από την κύρια οδό προς τη δευτερεύουσα, τα οποία διέρχονται από τη διάβαση στη δευτερεύουσα οδό ταυτόχρονα με την κίνηση των πεζών, είναι 80 οχήματα/ώρα, δηλαδή 42 οχήματα/ώρα που στρέφουν αριστερά και 38 οχήματα/ώρα που στρέφουν δεξιά. Άρα στη διάρκεια της περιόδου σηματοδότησης (80 δευτ.) τα στρέφοντα οχήματα, N tv= 1,8 οχήματα. Ο χρονο-χώρος που η διάβαση καταλαμβάνεται από τα στρέφοντα οχήματα δίνεται από την εξίσωση (5.22): Βήμα 2. Ανάλυση της κυκλοφορίας πεζών στις διαβάσεις 2.α. Καθορισμός μέσης ταχύτητας βαδίσματος Σύμφωνα με τα δεδομένα, η μέση ταχύτητα περπατήματος πεζού (S p) είναι 1,2 μ./δευτ. Ο ενεργός διαθέσιμος χρονο-χώρος, δηλαδή ο «καθαρός» διαθέσιμος χρονο-χώρος για τους πεζούς δίνεται από την εξίσωση (5.21): 295 «παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης

1. Ο χρόνος διάσχισης της διάβασης και για την κατεύθυνση αυτή προκύπτει ο ίδιος, δηλαδή t ps,ci= 12,0 δευτ. και ο αριθμός των πεζών που περιμένουν στη γωνία 2 για να διασχίσουν τη δευτερεύουσα οδό είναι N ci= (490 80)/3600= 10,9 πεζοί. 2.δ. Υπολογισμός του συνολικού χρόνου εξυπηρέτησης των πεζών Ο αριθμός των πεζών που περιμένουν στη γωνία 1 για να διασχίσουν τη δευτερεύουσα οδό δίνεται από την εξίσωση (5.24): 2.ε. Υπολογισμός του χρόνου κατάληψης της διάβασης από τους πεζούς Ο χρόνος κατάληψης της διάβασης από τους πεζούς δίνεται από την εξίσωση (5.25): Το πλάτος της διάβασης είναι μεγαλύτερο από 3 μ. και γι αυτό ο συνολικός χρόνος εξυπηρέτησης των πεζών υπολογίζεται από την εξίσωση (5.23): 2.στ. Καθορισμός της μέσης επιφάνειας ανά πεζό στη διάβαση Η μέση επιφάνεια ανά πεζό στη διάβαση δίνεται από την εξίσωση (5.26): Η παραπάνω μεθοδολογία επαναλαμβάνεται για την άλλη κατεύθυνση πεζών, δηλαδή από τη γωνία πεζοδρομίου 2 προς τη γωνία Σύμφωνα με τον Πίνακα 5.5, οι πεζοί κατά τη μετακίνησή τους στη διάβασης αναγκάζονται να μειώσουν ταχύτητα και έχουν πολύ μι- παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης» 296

κρή δυνατότητα προσπέρασης άλλων πεζών που κινούνται με σχετικά χαμηλή ταχύτητα (στάθμη εξυπηρέτησης Ε). Βήμα 3. Υπολογισμός της καθυστέρησης πεζών Η μέση καθυστέρηση ανά πεζό για τους πεζούς που αναμένουν να διασχίσουν τη διάβαση δίνεται από την εξίσωση (5.27): Ο συντελεστής προσαρμογής για τον φόρτο μηχανοκίνητης κυκλοφορίας που διασχίζει τη διάβαση (F v) δίνεται από την εξίσωση (5.30): Ο συντελεστής προσαρμογής για την ταχύτητα μηχανοκίνητης κυκλοφορίας (Fs) δίνεται από την εξίσωση (5.31): Βήμα 4. Υπολογισμός βαθμού στάθμης εξυπηρέτησης στη διάβαση Ο βαθμός στάθμης εξυπηρέτησης στη διασταύρωση υπολογίζεται από την εξίσωση (5.28): Όπου ο μέσος αριθμός των οχημάτων που κινούνται επί της δευτερεύουσας οδού σε περίοδο 15 λεπτών ανά λωρίδα κυκλοφορίας (n 15) υπολογίζεται με την αναγωγή του ωριαίου ρυθμού ροής σε διάστημα 15 λεπτών, δηλαδή: Όπου ο συντελεστής προσαρμογής για το πλάτος της οδού (F w) δίνεται από την εξίσωση (5.29): Άρα ο συντελεστής προσαρμογής για την ταχύτητα μηχανοκίνητης κυκλοφορίας είναι: 297 «παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης

Ο συντελεστής προσαρμογής για την καθυστέρηση κατά τη διάσχιση της διάβασης (F delay) δίνεται από την εξίσωση (5.32): φόρτος μηχανοκίνητης κυκλοφορίας) προκύπτει καλή τιμή του βαθμού στάθμης εξυπηρέτησης, μεγέθους που εκφράζει την αντίληψη των πεζών για την ποιότητα εξυπηρέτησή τους σε σχέση με το περιβάλλον στο οποίο κινούνται και έτσι η τελική στάθμη εξυπηρέτησης αναβαθμίζεται σε Β. 10.2.2 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΠΕ- ΖΟΔΡΟΜΙΟΥ Αντικαθιστώντας τις τιμές των συντελεστών στην εξίσωση (5.28) υπολογίζεται ο βαθμός στάθμης εξυπηρέτησης στη διασταύρωση: Στο Σχήμα 10.4 παρουσιάζονται τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά τμήματος πεζοδρομίου και παρακείμενης οδού. Οι δύο διασταυρώσεις στα άκρα του τμήματος είναι σηματοδοτούμενες. Βήμα 5. Καθορισμός στάθμης εξυπηρέτησης διάβασης Από τον Πίνακα 5.5 προκύπτει ότι η στάθμη εξυπηρέτησης της διασταύρωσης είναι Β. Συνοψίζοντας τα αποτελέσματα σημειώνονται τα εξής: στο βήμα 1 των υπολογισμών βρέθηκε ότι οι πεζοί έχουν επαρκή χώρο στις γωνίες του πεζοδρομίου για ελεύθερη κίνηση συνεπώς η κυκλοφορία των πεζών στις γωνίες του πεζοδρομίου γίνεται άνετα. Στο βήμα 2 βρέθηκε ότι οι πεζοί στη διάβαση περιορίζονται στην κίνησή τους από άποψη γεωμετρίας της διάβασης, αλλά λόγω ευνοϊκών εξωτερικών παραγόντων (μικρό πλάτος οδού, χαμηλός Σχήμα 10.4 Γεωμετρικά χαρακτηριστικά πεζοδρομίου και παρακείμενης ο- δού. Ζητούμενο Στάθμη εξυπηρέτησης πεζοδρομίου παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης» 298

Δεδομένα Κυκλοφοριακά χαρακτηριστικά Ρυθμός ροής μηχανοκίνητης κυκλοφορίας για την παρακείμενη κατεύθυνση κυκλοφορίας στο υπό εξέταση πεζοδρόμιο v m= 940 οχήματα/ώρα Ρυθμός ροής πεζών στο πεζοδρόμιο και κατά τις δύο κατευθύνσεις κίνησης v ped= 2000 πεζοί/ώρα Γεωμετρικά χαρακτηριστικά Υπερυψωμένο κράσπεδο μεταξύ οδού και πεζοδρομίου Πλάτος μεταβατικής ζώνης για την εσωτερική πλευρά του πεζοδρομίου W buf= 1,5 μ. Προσαρμοσμένο ενεργό πλάτος σταθερών αντικειμένων, W 0= 0,0 μ. (δεν υπάρχουν σταθερά αντικείμενα, δέντρα, θάμνοι ή άλλα κατακόρυφα εμπόδια στο πεζοδρόμιο) Άλλα δεδομένα Επιτρέπεται η διάσχιση του παρακείμενου τμήματος οδού από τους πεζούς από μη ελεγχόμενες, ενδιάμεσες θέσεις. Η διάσχιση γίνεται με ομοιόμορφο τρόπο από όλες τις ενδιάμεσες θέσεις Αναλογία του μήκους πεζοδρομίου κατά μήκος βιτρίνας και όψης κτιρίου, p window, p building= 0,0. Αναλογία του μήκους πεζοδρομίου κατά μήκος περίφραξης, p fence= 0,5 Ταχύτητα πορείας μηχανοκίνητης κυκλοφορίας S R= 50 χλμ./ώρα. Καθυστέρηση πεζού για διάσχιση του τμήματος από την πλησιέστερη σηματοδοτούμενη διάβαση d pc= 80 δευτ./πεζό Μέση επιφάνεια πεζού στην κατάντη διασταύρωση M w,int= 3,8 τ.μ./πεζό Βαθμός στάθμης εξυπηρέτησης στην κατάντη διασταύρωση I p,int= 3,6 Λύση Βήμα 1. Εκτίμηση ταχύτητας βαδίσματος σε συνθήκες ελεύθερης ροής Σύμφωνα με τις προτεινόμενες από τη διεθνή βιβλιογραφία τιμές, η μέση ταχύτητα βαδίσματος σε συνθήκες ελεύθερης ροής λαμβάνεται ίση με 1,35 μ./δευτ. Βήμα 2. Υπολογισμός μέσης επιφάνειας πεζού 2.α. Υπολογισμός ενεργού πλάτους πεζοδρομίου Η ελάχιστη απόσταση ασφαλείας για την εσωτερική (παρά το κράσπεδο) πλευρά του πεζοδρομίου είναι 0,45 μ. Το πλάτος της μεταβατικής ζώνης είναι 1,5 μ. Ως προσαρμοσμένη απόσταση ασφαλείας στην εσωτερική πλευρά του πεζοδρομίου λαμβάνεται η μεγαλύτερη εκ των δύο, δηλαδή W s,i= 1,5 μ. Η απόσταση ασφαλείας για την εξωτερική πλευρά του πεζοδρομίου δίνεται από την εξίσωση (5.8): Άρα το ενεργό πλάτος πεζοδρομίου υπολογίζεται από την εξίσωση (5.7): 299 «παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης

2.β. Υπολογισμός μοναδιαίας ροής πεζών Η μοναδιαία ροή πεζών δίνεται από την εξίσωση (5.9): Στο σημείο αυτό μπορεί να γίνει μία πρώτη εκτίμηση της στάθμης εξυπηρέτησης βάσει της μέσης επιφάνειας πεζού. Σύμφωνα με τον Πίνακα 5.5 η στάθμη εξυπηρέτησης εκτιμάται ότι είναι C. Βήμα 3. Υπολογισμός βαθμού στάθμης εξυπηρέτησης τμήματος πεζοδρομίου Ο βαθμός στάθμης εξυπηρέτησης του τμήματος πεζοδρομίου υπολογίζεται από την εξίσωση (5.12): 2.γ. Υπολογισμός μέσης ταχύτητας βαδίσματος Η μέση ταχύτητα βαδίσματος υπολογίζεται από την εξίσωση (5.10): Όπου ο συντελεστής προσαρμογής λόγω ύπαρξης μεταβατικής ζώνης (F w) λαμβάνει την τιμή 5,00 γιατί υπάρχει μεταβατική ζώνη σε όλο το μήκος του πεζοδρομίου. Ο συντελεστής προσαρμογής για το φόρτο μηχανοκίνητης κυκλοφορίας (F v) δίνεται από την εξίσωση (5.13): 2.δ. Υπολογισμός επιφάνειας πεζού Η μέση επιφάνεια πεζού στο πεζοδρόμιο δίνεται από την εξίσωση (5.11): Ο συντελεστής προσαρμογής για την ταχύτητα μηχανοκίνητης κυκλοφορίας (F s) υπολογίζεται από την εξίσωση (5.14): παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης» 300

Με την αντικατάσταση των τιμών των συντελεστών προσαρμογής στην εξίσωση (5.12) υπολογίζεται ο βαθμός στάθμης εξυπηρέτησης του τμήματος πεζοδρομίου ως εξής: Όπου η απόσταση έως την πλησιέστερη σηματοδοτούμενη διασταύρωση ή διάβαση (D c) λαμβάνεται ως το 1/3 του μήκους του πεζοδρομίου, δηλαδή 135 μ. Άρα η απόσταση παρέκκλισης υπολογίζεται ως εξής: Βήμα 4. Καθορισμός στάθμης εξυπηρέτησης τμήματος πεζοδρομίου Σύμφωνα με τον Πίνακα 5.5 η στάθμη εξυπηρέτησης του τμήματος πεζοδρομίου είναι C. Η καθυστέρηση λόγω παρέκκλισης υπολογίζεται από την εξίσωση (5.34): Βήμα 5. Υπολογισμός βαθμού στάθμης εξυπηρέτησης στη διασταύρωση Σύμφωνα με τα δεδομένα της άσκησης, ο βαθμός στάθμης εξυπηρέτησης στην κατάντη διασταύρωση (I p,int) είναι 3,6. Βήμα 6. Καθορισμός στάθμης εξυπηρέτησης διασταύρωσης Σύμφωνα με τον Πίνακα 5.5, για βαθμό στάθμης εξυπηρέτησης I p,int=3,6 και μέση επιφάνεια πεζού A p= 3,8 τ.μ./πεζό, η στάθμη εξυπηρέτησης της διασταύρωσης είναι C. 7.β Υπολογισμός συντελεστή δυσκολίας διάσχισης Ο συντελεστής δυσκολίας διάσχισης δίνεται από την εξίσωση (5.35): Βήμα 7. Υπολογισμός συντελεστή δυσκολίας διάσχισης 7.α Υπολογισμός καθυστέρησης λόγω παρέκκλισης Η απόσταση παρέκκλισης δίνεται από την εξίσωση (5.33): Όπου η καθυστέρηση διάσχισης (d px) ισούται με min{d div, 60) και προκύπτει ίση με 60 δευτ./πεζό. 301 «παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης

σεων. Λαμβάνοντας όλα τα παραπάνω υπόψη στα ενδιάμεσα βήματα τελικά προκύπτει από το βήμα 9 ότι η τελική στάθμη εξυπηρέτησης του πεζοδρομίου είναι κάπως χαμηλότερη D. Βήμα 8. Υπολογισμός βαθμού στάθμης εξυπηρέτησης πεζοδρομίου Ο βαθμός στάθμης εξυπηρέτησης πεζοδρομίου προκύπτει από την εξίσωση (5.36): 10.3 ΔΙΚΤΥΑ ΠΟΔΗΛΑΤΟΔΡΟΜΩΝ 10.3.1 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΠΟ- ΔΗΛΑΤΟΔΡΟΜΟΥ ΣΕ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ Δίνεται λωρίδα ποδηλατόδρομου στην περιοχή σηματοδοτούμενης διασταύρωσης (Σχήμα 10.5). Βήμα 9. Καθορισμός στάθμης εξυπηρέτησης πεζοδρομίου Σύμφωνα με τον Πίνακα 5.5, για βαθμό στάθμης εξυπηρέτησης I p,seg= 3,83 και μέση επιφάνεια ανά πεζό A p= 3,0 τ.μ./πεζό η στάθμη εξυπηρέτησης του πεζοδρομίου είναι D. Συνοψίζοντας τα αποτελέσματα σημειώνονται τα εξής: Στο βήμα 2 γίνεται μια πρώτη εκτίμηση της στάθμης εξυπηρέτησης του πεζοδρομίου από τη μέση ε- πιφάνεια/πεζό (ίση με C) χωρίς να ληφθούν υπόψη οι καθυστερήσεις στη διασταύρωση και η αντίληψη των πεζών για την παρεχόμενη εξυπηρέτηση (βαθμός στάθμης εξυπηρέτησης) ανάλογα με το αν υπάρχει ή όχι μεταβατική ζώνη μεταξύ του πεζοδρομίου και της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας, τα χαρακτηριστικά της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας καθώς και την αντιληπτή δυσκολία που έχουν για να διασχίσουν την οδό σε κάποιο σημείο μεταξύ των διασταυρώ- Σχήμα 10.5 Λωρίδα ποδηλατόδρομου σε σηματοδοτούμενη διασταύρωση. Ρυθμός ροής μηχανοκίνητης κυκλοφορίας και γεωμετρικά χαρακτηριστικά. Ζητούμενο Στάθμη εξυπηρέτησης στη λωρίδα ποδηλατόδρομου στη διασταύρωση παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης» 302

Δεδομένα Το πλάτος της λωρίδας ποδηλατόδρομου, της οδού και της παρακείμενης στον ποδηλατόδρομο λωρίδας κυκλοφορίας δίνονται στο Σχήμα 10.5 Ο ρυθμός ροής των οχημάτων για κάθε κίνηση δίνεται στο Σχήμα 10.5 Ρυθμός ροής κορεσμού λωρίδας ποδηλάτων s b= 2000 ποδήλατα/ώρα Ρυθμός ροής λωρίδας ποδηλάτων v b= 120 ποδήλατα/ώρα Χρησιμοποιούμενος χρόνος πρασίνου g b = 48 δευτ. Περίοδος σηματοδότησης C= 120 δευτ. Απαγορεύεται η στάθμευση παρά την οδό Βήμα 2. Υπολογισμός βαθμού στάθμης εξυπηρέτησης διασταύρωσης Ο βαθμός στάθμης εξυπηρέτησης της διασταύρωσης υπολογίζεται από την εξίσωση (6.6): Λύση Βήμα 1. Υπολογισμός καθυστέρησης στη διασταύρωση 1.α. Υπολογισμός χωρητικότητας λωρίδας ποδήλατου Η χωρητικότητα λωρίδας ποδήλατου δίνεται από την εξίσωση (6.4): Όπου ο συντελεστής προσαρμογής για το πλάτους της οδού στη διασταύρωση (F w,int) υπολογίζεται από την εξίσωση (6.7): Στην παραπάνω εξίσωση ο συντελεστής (W t) αντιστοιχεί στο συνολικό πλάτος της εξωτερικής λωρίδας κατευθείαν κίνησης αυτοκινήτων, της λωρίδας ποδηλάτου και του ερείσματος και είναι: 3,65+1,50+0,00=5,15 μ. Άρα ο συντελεστής προσαρμογής για το πλάτους της οδού στη διασταύρωση (F w,int) παίρνει την τιμή: 1.β. Υπολογισμός καθυστέρησης στη διασταύρωση Η καθυστέρηση σε σηματοδοτημένη διασταύρωση δίνεται από την εξίσωση (6.3): 303 «παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης

Ο συντελεστής προσαρμογής για τη μηχανοκίνητη κυκλοφορία δίνεται από την εξίσωση (6.8): Άρα βαθμός στάθμης εξυπηρέτησης της διασταύρωσης παίρνει την τιμή: Βήμα 3. Καθορισμός στάθμης εξυπηρέτησης της λωρίδας ποδηλατόδρομου στη διασταύρωση Σύμφωνα με τον Πίνακα 6.3, η στάθμη εξυπηρέτησης της λωρίδας ποδηλατόδρομου στη διασταύρωση είναι Β. 10.3.2 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΔΗΛΑΤΟΔΡΟΜΟΥ Δίνεται τμήμα ποδηλατόδρομου κατά μήκος οδικού τμήματος μεταξύ διασταυρώσεων, όπως φαίνεται στο Σχήμα 10.6. Ζητούμενο Στάθμη εξυπηρέτησης τμήματος ποδηλατόδρομου Σχήμα 10.6 Τμήμα ποδηλατόδρομου παρακείμενου σε οδικό τμήμα. Δεδομένα Κυκλοφοριακά χαρακτηριστικά Ποσοστό βαρέων οχημάτων στη μηχανοκίνητη κυκλοφορία P HV= 8,0% Αναλογία θέσεων στάθμευσης παρά την οδό που είναι κατειλημμένες από οχήματα προς το σύνολο των διαθέσιμων θέσεων p k= 0,20 Ταχύτητα πορείας οχημάτων μηχανοκίνητης κυκλοφορίας S r= 50 χλμ./ώρα Γεωμετρικά χαρακτηριστικά Το πλάτος των λωρίδων ποδηλατόδρομου, των λωρίδων της οδού και του μήκους του τμήματος (L) δίνονται στο Σχήμα 10.6 Ενεργό πλάτος της εξωτερικής λωρίδας κατευθείαν κίνησης αυτοκινήτων W e= 7,9 μ. Αριθμός προσβάσεων στη δεξιά κατά την κατεύθυνση κίνησης των ποδηλάτων πλευρά του ποδηλατόδρομου Ν ap,s= 3 προσβάσεις Άλλα δεδομένα Συντελεστής αξιολόγησης της κατάστασης της επιφάνειας κύλισης του ποδηλατόδρομου P c= 3,0 παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης» 304

Καθυστέρηση ποδηλάτων στη διασταύρωση d b= 40 δευτ./ποδήλατο Βαθμός στάθμης εξυπηρέτησης ποδηλάτων στην κατάντη διασταύρωση I b,int= 0,08 Λύση Βήμα 1. Υπολογισμός ταχύτητας πορείας Ως μέση ταχύτητα πορείας των ποδηλάτων (S b) λαμβάνεται η τιμή των 24 χιλιομέτρων/ώρα. Βήμα 2. Υπολογισμός καθυστέρησης στη διασταύρωση Στα δεδομένα της άσκησης δίνεται η καθυστέρηση στη διασταύρωση (d b) ίση με 40 δευτ./ποδήλατο. Βήμα 3. Υπολογισμός ταχύτητας διαδρομής Η ταχύτητα διαδρομής των ποδηλάτων υπολογίζεται από την εξίσωση (6.5): Βήμα 4. Υπολογισμός βαθμού στάθμης εξυπηρέτησης διασταύρωσης Ο βαθμός στάθμης εξυπηρέτησης του ποδηλατόδρομου στη διασταύρωση (I b,int) δίνεται από τα δεδομένα ίσος με 0,08. Βήμα 5. Υπολογισμός βαθμού στάθμης εξυπηρέτησης τμήματος Ο βαθμός στάθμης εξυπηρέτησης του τμήματος ποδηλατόδρομου υπολογίζεται από την εξίσωση (6.10): Όπου ο συντελεστής προσαρμογής για το πλάτος λωρίδας της ο- δού (F w) υπολογίζεται από την Εξίσωση 6.11: Όπου ο χρόνος μετακίνησης των ποδηλάτων στο τμήμα (t Rb) δίνεται από τον λόγο του μήκους του τμήματος προς την ταχύτητα πορείας: (3600 L)/(1000 S b)=(3600 402)/(1000 24)=60 δευτ. και η καθυστέρηση στη διασταύρωση (d b)= 40 δευτ./ποδήλατο. Άρα η ταχύτητα διαδρομής υπολογίζεται ως εξής: Ο συντελεστής προσαρμογής για τον ρυθμό ροής μηχανοκίνητης κυκλοφορίας (F v) δίνεται από την εξίσωση (6.12): 305 «παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης

Ο συντελεστής προσαρμογής για την ταχύτητα της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας (F s) υπολογίζεται από την εξίσωση (6.13): Βήμα 6. Καθορισμός στάθμης εξυπηρέτησης τμήματος Σύμφωνα με τον Πίνακα 6.3, η στάθμη εξυπηρέτησης του τμήματος ποδηλατόδρομου είναι D. Βήμα 7. Υπολογισμός βαθμού στάθμης εξυπηρέτησης ποδηλατόδρομου O βαθμός στάθμης εξυπηρέτησης ποδηλατοδρόμου υπολογίζεται από την εξίσωση (6.15): Ο συντελεστής προσαρμογής για την κατάσταση της επιφάνειας κύλισης του ποδηλατόδρομου (F p) υπολογίζεται από την εξίσωση (6.14): Άρα ο βαθμός στάθμης εξυπηρέτησης ποδηλατοδρόμου λαμβάνει την τιμή: Βήμα 8. Καθορισμός στάθμης εξυπηρέτησης ποδηλατόδρομου Σύμφωνα με τον Πίνακα 6.3, η στάθμη εξυπηρέτησης στο τμήμα του ποδηλατόδρομου είναι D. Με την αντικατάσταση των τιμών των συντελεστών προσαρμογής στην εξίσωση (6.10), ο βαθμός στάθμης εξυπηρέτησης του τμήματος ποδηλατόδρομου παίρνει την τιμή: παραδείγματα- ασκήσεις υπολογισμού στάθμης εξυπηρέτησης» 306