ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ ΠΘ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΜΕ9900 ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Έρευνα και Συγγραφή Λέκτορας Διάλεξη 13η Συγγραφή αποτελεσμάτων για στατιστικές αναλύσεις διακύμανσης και συσχέτισης Οδηγίες συγγραφής της στατιστικής ανάλυσης μέσα στο κείμενο σύμφωνα με τον ΑΡΑ 5 γραφή δεκαδικών, στατιστικών και άλλων χαρακτήρων Πώς γράφουμε τα αποτελέσματα για αναλύσεις διακύμανσης με ένα παράγοντα (One way ANOVA) Πώς γράφουμε τα αποτελέσματα για αναλύσεις συσχέτισης Pearson 1
Δεκαδικοί αριθμοί Στην Αγγλική γλώσσα Σύμφωνα με τον ΑΡΑ 5, η υποδιαστολή δηλώνεται με τελεία «.» Για κάθε αριθμό μικρότερο της μονάδας, χρησιμοποιείται το μηδέν πριν την υποδιαστολή. Π.χ. 0.23 cm, 0.18 s Εξαίρεση: Δεν χρησιμοποιούμε το μηδέν όταν η τιμή δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη της μονάδας (όπως σε δείκτες συσχέτισης, αναλογίες και επίπεδα σημαντικότητας. Π.Χ. r(24)= -.43, p<.05 Δεκαδικοί αριθμοί O αριθμός των δεκαδικών ψηφίων σε όλους τους αριθμούς θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από προσπάθεια για στρογγυλοποίηση, αλλά χωρίς να χάνεται η ακρίβεια. Όσο λιγότερα είναι τα δεκαδικά ψηφία, τόσο καλύτερη είναι η κατανόηση του κειμένου. Ο γενικός κανόνας είναι η χρήση δύο δεκαδικών ψηφίων, τόσο σε τιμές δεδομένων, όσο και σε στατιστικούς δείκτες. Π.χ. Μ = 0.23 cm, t(89) = 0.97 Σε ορισμένες περιπτώσεις θα πρέπει να προσαρμοστεί η κλίμακα των αριθμών έτσι ώστε να περιοριστούν τα δεκαδικά ψηφία, για παράδειγμα τα second να γίνουν millisecond. Σε ορισμένες εξαιρέσεις είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν περισσότερα δεκαδικά ψηφία, π.χ. πολύ μικρό p. 2
Ρωμαϊκοί αριθμοί Χρησιμοποιούνται μόνο σε στερεότυπες εκφράσεις, π.χ. Σφάλμα τύπου I. Όποτε χρειάζεται αρίθμηση χρησιμοποιούνται οι αραβικοί αριθμοί. Χρήση κόμματος «,» στους αριθμούς Χρησιμοποιείται για να διαχωρίσει ομάδες τριών ψηφίων Εξαιρέσεις: αριθμοί σελίδων σελίδα 1029 δυαδικοί αριθμοί 0010110101 σειριακοί αριθμοί 2904456782 θερμοκρασία 1232 ο F συχνότητα 1500 Hz βαθμοί ελευθερίας F(24, 1021) Μονάδες μέτρησης Για τις μονάδες μέτρησης ο ΑΡΑ 5 ακολουθεί το διεθνές σύστημα μονάδων (SI), πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Παρακάτω περιγράφεται ο τρόπος γραφής των μονάδων μέτρησης. Συντόμευση: Η συντόμευση της μονάδας μέτρησης χρησιμοποιείται μόνο όταν εμφανίζεται μαζί με αριθμό και όχι μόνη της στο κείμενο. Π.χ. μετρήθηκε σε μέτρα,, 5 m. Κεφαλαία: Συνήθως χρησιμοποιούνται πάντα μικρά γράμματα για να αποφευχθούν παρανοήσεις με ονόματα. Εξαίρεση το σύμβολο του λίτρου L όταν γράφεται μόνο του (π.χ.. 5 L) 3
Μονάδες μέτρησης Πληθυντικός: Χρησιμοποιείται μόνο όταν η μονάδα γράφεται ολογράφως και όχι για τη συντόμευση της. Π.χ. εκατοστά, αλλά όχι cms. Τελείες: Ποτέ δεν μπαίνει τελεία μετά από μια συντόμευση μονάδας εκτός και αν είναι στο τέλος της πρότασης. Διάστημα: Δεν χρησιμοποιείται ανάμεσα σε πρόθεμα και βασική μονάδα μέτρησης. Π.χ. Kilogram, kg. Χρησιμοποιείται ανάμεσα στον αριθμό και τη μονάδα μέτρησης. Π.χ. 5.3 m, 12 o C, εκτός από τις μοίρες (γωνίες), όπου είναι 45 ο γωνία (One way ANOVA) Με αυτή την ανάλυση εξετάζουμε τις διαφορές μεταξύ δύο ή περισσότερων ομάδων (ή επιπέδων) σε μια εξαρτημένη μεταβλητή. Παράδειγμα: Ο σκοπός μας είναι να εξετάσουμε αν ο χρόνος αντίδρασης στα ηλικιωμένα άτομα διαφοροποιείται ανάλογα με το επίπεδο της φυσικής τους δραστηριότητας. Υποθέσαμε ότι όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας, τόσο καλύτερος θα είναι ο χρόνος αντίδρασης. Εξετάσαμε 120 άτομα ηλικίας 60-75 ετών τα οποία κατατάχτηκαν σε τρεις ομάδες ανάλογα με το επίπεδο της φυσικής τους δραστηριότητας (χαμηλό, μέτριο, υψηλό), στον απλό χρόνο αντίδρασης με μια εργαστηριακή δοκιμασία. Το σκορ ήταν ο χρόνος αντίδρασης (msec). Εξαρτημένη μεταβλητή 4
Από την ανάλυση στο SPSS πήραμε το παρακάτω output Θα μπουν σε πίνακα 8.7% Στο κεφάλαιο των αποτελεσμάτων θα γράψουμε τα εξής: Η ανάλυση διακύμανσης με έναν παράγοντα χρησιμοποιήθηκε για να ελεγχθεί πώς διαφοροποιείται ο χρόνος αντίδρασης ανάλογα με το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας. Η ανεξάρτητημεταβλητή, φυσική δραστηριότητα είχε τρία επίπεδα: χαμηλό, μέτριο, υψηλό. Η εξαρτημένη μεταβλητή ήταν ο απλός χρόνος αντίδρασης σε οπτικό ερέθισμα. Η κύρια επίδραση του επιπέδου φυσικής δραστηριότητας ήταν σημαντική, F 2,117 = 5.55, p =.005. Η σχέσητηςφυσικής δραστηριότητας με τον χρόνο αντίδρασης, όπως διαπιστώθηκε από το η 2 ήταν μέτρια και το επίπεδο της φυσικής δραστηριότητας συνέβαλε στο 8.7% της διακύμανσης της εξαρτημένης μεταβλητής. Πλάγια γράμματα Όχι πλάγια Αφού βρήκαμε σημαντική κύρια επίδραση και εφόσον η ανεξάρτητη έχει περισσότερα από 2 επίπεδα θα κάνουμε post hoc αναλύσεις 5
Από την ανάλυση στο SPSS πήραμε το παρακάτω output για τις post hoc αναλύσεις Θα μπουν σε πίνακα Στο κεφάλαιο των αποτελεσμάτων θα γράψουμε τα εξής: Γιαναελεγχθούνοιδιαφορέςμεταξύτωνμέσωνόρωνανά ζεύγη έγιναν post hoc αναλύσεις. Επειδή ο έλεγχος για την ομοιογένεια της διακύμανσης πλησίασε το όριο σημαντικότητας (p =.071) και για να αποφευχθεί το σφάλμα τύπου Ι, θεωρήθηκε ότι δεν υπήρχε ομοιογένεια διακύμανσης και χρησιμοποιήθηκε το τεστ Dunnetts C. Διαπιστώθηκε σημαντική διαφορά των μέσων όρωντουχρόνουαντίδρασης μεταξύ των ατόμων με υψηλό και χαμηλό επίπεδο φυσικής δραστηριότητας. Το 95% επίπεδο εμπιστοσύνης για τις συγκρίσεις ανά ζεύγη των μέσων όρων, καθώς και οι μέσοι όροι και οι τυπικές αποκλίσεις φαίνονται στον Πίνακα 1. 6
(One way ANOVA) Ο πίνακας που θα παραθέσουμε είναι ο εξής: (Pearson Product Moment Correlation) Με αυτή την ανάλυση εξετάζουμε τη γραμμική σχέση ποσοτικών μεταβλητών σε ένα δείγμα Παράδειγμα: Ο σκοπός μας είναι να εξετάσουμε τη σχέση της φυσικής δραστηριότητας που καταγράφεται έμμεσα σε ετήσια βάση με την ταχύτητα μεθόδευσης πληροφοριών. Υποθέσαμε ότι όσο μεγαλύτερη είναι η φυσική δραστηριότητα τόσο καλύτερη (δηλαδή μικρότερη) θα είναι και η ταχύτητα μεθόδευσης πληροφοριών. Ακόμη οι επιμέρους μετρήσεις της ταχύτητας μεθόδευσης πληροφοριών θα έχουν θετική συσχέτιση μεταξύ τους. Εξετάσαμε 120 άτομα ηλικίας 60-75 ετών στον απλό χρόνο αντίδρασης (simple RT), το χρόνο αντίδρασης με επιλογή (choice RT) την ταχύτητα επεξεργασίας νεοεμφανιζόμενων πληροφοριών (digit symbol) και καταγράψαμε τη φυσική τους δραστηριότητα σε ετήσια βάση (physical activity). 7
Από την ανάλυση στο SPSS πήραμε το παρακάτω output Στο κεφάλαιο των αποτελεσμάτων θα γράψουμε τα εξής: Υπολογίστηκαν οι συντελεστές συσχέτισης ανάμεσα στη φυσική δραστηριότητα και τις μετρήσεις της ταχύτητας μεθόδευσης πληροφοριών. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων συσχέτισης παραθέτονται στον Πίνακα 2, όπου φαίνεται ότι οι τέσσερεις από τις 6 συσχετίσεις ήταν στατιστικά σημαντικές. Η φυσική δραστηριότητα είχε σημαντική αλλά χαμηλή συσχέτιση με δύο από τις μεταβλητές της ταχύτητας μεθόδευσης των πληροφοριών, τον απλό χρόνο αντίδρασης (r (120) = -.35, p <.001) και το χρόνο αντίδρασης με επιλογή (r (120) = -.28 p <.01). Όλες οι συσχετίσεις μεταξύ των μεταβλητών της ταχύτητας μεθόδευσης πληροφοριών ήταν στατιστικά σημαντικές αλλά χαμηλές, με εξαίρεση τη μέτρια συσχέτιση μεταξύ του χρόνου αντίδρασης με επιλογή και της ταχύτητας επεξεργασίας νεοεμφανιζόμενων πληροφοριών (r (120) = -.57 p <.001). 8
Ο πίνακας που θα παραθέσουμε είναι ο εξής: Επιλέξτε ένα από τα output αποτελεσμάτων που παραθέτονται στις διαφάνειες παρακάτω. Κάθε output συνοδεύεται από τον ερευνητικό του προβληματισμό, καθώς και την ερμηνεία των μεταβλητών που χρησιμοποιούνται. Γράψτε τα αποτελέσματα σύμφωνα με τον APA 5. 9
3 η προαιρετική άσκηση Ανάλυση διακύμανσης με έναν παράγοντα (One way ANOVA) Ο σκοπός μας είναι να εξετάσουμε αν η λειτουργική ικανότητα στα ηλικιωμένα άτομα διαφοροποιείται ανάλογα με την ηλικιακή τους κατηγορία. Υποθέσαμε ότι όσο μικρότερη είναι η ηλικιακή κατηγορία, τόσο καλύτερη θα είναι η λειτουργική ικανότητα. Εξετάσαμε 151 άτομα ηλικίας 65-85 ετών τα οποία χωρίστηκαν σε τρεις ηλικιακές κατηγορίες: 1) 65 69 ετών, 2) 70 74 ετών, 3) 75 85 ετών, στη δέσμη δοκιμασιών πεδίου λειτουργικής ικανότητας OARS (oars_tot). Το σκορ ήταν η συνολική βαθμολογία στο τεστ. Από την ανάλυση στο SPSS πήραμε το παρακάτω output 10
Από την ανάλυση στο SPSS πήραμε το παρακάτω output για τις post hoc αναλύσεις 4 η προαιρετική άσκηση Ανάλυση συσχέτισης Pearson (Pearson Product Moment Correlation) Ο σκοπός μας είναι να εξετάσουμε τη σχέση της φυσικής δραστηριότητας που καταγράφεται έμμεσα (PASE) με την ποιότητα ζωής. Υποθέσαμε ότι όσο μεγαλύτερη είναι η φυσική δραστηριότητα τόσο καλύτερη θα είναι και η ποιότητα ζωής. Ακόμη οι επιμέρους μετρήσεις της ποιότητας ζωής θα έχουν θετική συσχέτιση μεταξύ τους. Εξετάσαμε με ερωτηματολόγιο 150 άτομα ηλικίας 60-85 ετών σε 4 διαστάσεις της ποιότητας ζωής: ζωτικότητα (vitality), πνευματική υγεία (mental health), κοινωνική λειτουργικότητα (social functioning) και συναισθηματικό ρόλο (role emotional). Καταγράψαμε τη φυσική τους δραστηριότητα με ερωτηματολόγιο (PASE). 11
Από την ανάλυση στο SPSS πήραμε το παρακάτω output Οι δεκαδικοί αριθμοί γράφονται με δύο δεκαδικά ψηφία. Οι στατιστικοί δείκτες γράφονται με πλάγια γραφή. Όταν γράφω τις στατιστικές αναλύσεις διακύμανσης (ANOVA) πρέπει να αναφέρω την τιμή F, τους βαθμούς ελευθερίας, και το επίπεδο του p. Όταν γράφω τις στατιστικές αναλύσεις συσχέτισης (correlation) πρέπει να αναφέρω την τιμή r, τον αριθμό του δείγματος, και το επίπεδο του p. 12
American Psychological Association (2001). Publication Manual, 5th ed. Washington, DC: American Psychological Association. pp. 128-131. Green, S.B., & Salkind, N.J. (2003). Using SPSS for Windows and Macintosh. Analyzing and understanding data, 3rd ed. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall. pp. 160-168, 238-246. 13