Θεραπεία ινομυωμάτων και αδενομύωσης Βασίλειος Δ. Σουφτάς Αναπληρωτής Καθηγητής Ακτινολογίας - Επεμβατικής Ακτινολογίας Τμήμα Ιατρικής ΔΠΘ
Περιεχόμενο εισήγησης: Μυώματα (ινομυώματα) / αδενομύωση: εισαγωγικά σχόλια Ενδείξεις / αντενδείξεις εμβολισμού Τεχνική εμβολισμού Αποτελέσματα Επιπτώσεις της επέμβασης στην ποιότητα ζωής των ασθενών
Μύωμα (ινομύωμα, λειομύωμα) Kαλόηθες νεόπλασμα προερχόμενο από κύτταρα λείων μυϊκών ινών Οιστρογονοεξαρτώμενο υποστρέφεται με την έναρξη της εμμηνόπαυσης Εκφύλιση: υαλινοειδή, μυξωματώδη, κυστική, λιπώδη, αιμορραγική Υποβλεννογόνιο, τοιχωματικό, υπορογόνιο ή μισχωτό (εξωφυτικό ή στην ενδομήτρια κοιλότητα) Συμπτώματα: Από την απώλεια αίματος +/- από πιεστικά φαινόμενα στην πύελο
Μυώματα: θεραπευτικές επιλογές Φαρμακευτική θεραπεία Μυωματεκτομή Υστερεκτομή - abdominal,laparoscopic, hysteroscopic - abdominal, vaginal, laparoscopic Μυόλυση - coagulation (electro, RF, laser, FUS) - cryomyolysis Εμβολισμός μητριαίων αρτηριών (UAE) Ravina et al., Lancet 1995, 346; 671-672
Αδενομύωση Καλοήθης νόσος των προ-εμμηνοπαυσιακών γυναικών, χαρακτηρίζεται από έκτοπη ανάπτυξη ιστών ενδομητρίου στο μυομήτριο και διάχυτη διόγκωση της μήτρας. Ota H, et al., Hum Reprod 1998;13:715 719 Περιγράφεται επίπτωση10%-30%, σε παρασκευάσματα υστερεκτομών βρέθηκε σε ποσοστό από 10% 18%. Bergholt T, et al., Hum Reprod 2001;16:2418 2421 Στο 80% των γυναικών με αδενομύωση υπάρχει και άλλη πάθηση μήτρας: λειομύωμα; (μέχρι 53% των γυναικών με αδενομύωση ), πυελική ενδομητρίωση και ενδομήτριοι πολύποδες (2% - 20%) υπερπλασία ενδομητρίου αδενοκαρκίνωμα. Azziz R, Obstet Gynecol Clin North Am 1989;16:221 235 Στο 35% οι γυναίκες με αδενομύωση δεν εμφανίζουν οποιοδήποτε σύμπτωμα. Sandberg EC & Cohn F Am J Obstet Gynecol 1962;84:1457 1465
Αδενομύωση, συμπτώματα Μηνορραγία (50%) Δυσμηνόρροια (30%) Μητρορραγία (20%) Δυσπαρεύνεια (σποραδικό επιπρόσθετο σύμπτωμα). Englander MJ, Semin Intervent Radiol 2008;25:387 393. It is not fully understood why patients with adenomyosis experience symptoms. The frequency and severity of symptoms in patients with adenomyosis has been shown to correlate with the extent and depth of muscle invasion. Nishida M, Am J Obstet Gynecol 1991;165:229 231.
Lohle P, GEST 2011
Διάχυτη Εστιακή Μικτή, επικράτηση αδενομ. ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗΣ: MRI -Διάχυτη ή εστιακή διεύρυνση της ζώνης συμβολής (junctional zone) -Ξεπερνά το πάχος των 12mm -Με ή χωρίς εστίες υψηλού μαγνητικού σήματος στις τομές T2-WI -Διόγκωση μήτρας -Κάψα στο αδενομύωμα;;;
Μύωμα: ευθέα αγγεία Αδενομύωση: σπειροειδή αγγεία
Θεραπευτική αντιμετώπιση συμπτωματικής αδενομύωσης Συντηρητική / φαρμακευτική μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη, ορμόνες [αντισυλληπτικά συστηματική χορήγηση, προγεστερόνη ατροφία, ανάλογα εκλυτικής ορμόνης των γοναδοτροπινών (GnRH)], εκλύοντα ορμόνη ενδομήτρια σπειράματα (levonorgestrel-releasing intrauterine systems) Εγχειρητική ablation ενδομητρίου, υστεροσκοπικό ablation, εκτομή αδενομυώματος, υστερεκτομή MR-guided FUS UAE
Ενδείξεις UAE, σε πάσχουσες από μυώματα / αδενομύωση Συμπτωματικές προ-εμμηνοπαυσιακές ασθενείς Αποτυχία ελέγχου των συμπτωμάτων με συντηρητικές θεραπείες Επιθυμία ασθενούς / αντένδειξη χειρουργικής επέμβασης Υποτροπή μετά εγχείρηση, ablation, UAE ή άλλη θεραπεία Απουσία κλινικών και απεικονιστικών ενδείξεων κακοήθειας Χωρίς περιορισμούς από το μέγεθος, την εντόπιση ή τον αριθμό (στάθμιση του κινδύνου επιπλοκών από την ιστική ισχαιμία / νέκρωση) Siskin GP, J Vasc Intervent Radiol 2014;25:1748-1749 (Quality improvement guidelines for uterine artery embolization: an evolution in patient selection) KrönckeΤ & David Μ, Rofo 2015 ;187:483-485 (Results of the 5th Radiological Gynecological Expert Meeting)
Αντενδείξεις UAE, σε μυώματα και αδενομύωση Απόλυτες Βιώσιμη (viable) κύηση Ενεργός λοίμωξη (μη-θεραπευθείσα) Ύποπτη κακοήθεια μήτρας, τραχήλου ή ωοθηκών Μη θεραπευθείσα κακοήθεια Σχετικές Διαταραχή πηκτικότητας Σοβαρή αλλεργία στο σκιαγραφικό Νεφρική ανεπάρκεια Επιθυμία κύησης στο μέλλον
Θεραπευτικός εμβολισμός μυωμάτων και διάχυτης / εστιακής αδενομύωσης Στόχος του UAE απόφραξη ή ελάττωση της αιματικής ροής σε επίπεδο αρτηριολίων μη αναστρέψιμη ισχαιμική βλάβη στα μυώματα, αναστρέψιμη στη μήτρα
Σημαντικά, πριν-κατά-μετά τον διακαθετήριο UAE Επιβεβαίωση διάγνωσης, προετοιμασία ασθενούς Μεθόδευση αντιμετώπισης του άλγους (κατά τον εμβολισμό και μετά) Ακτινοβολία (ακτινοσκοπικές απεικονίσεις, αποφυγή ακτινογραφικών λήψεων) Αποφυγή μόλυνσης Παρακολούθηση ασθενούς (MRI, κλινικοεργαστηριακή, US)
Τεχνική UAE 40 o LAO 40 o RAO Κεθετήρας - Cobra 4F 40 o RAO 40 o LAO Καθετήρας - Sim 4F Καθετήρες: Berenstein, Hook & Modified Hook, Motarjeme Cane, Mikaelsson, Renal DoubleCurve
Τεχνική UAE, σε μυώματα και αδενομύωση Μικροκαθετήρας Progreat 2.8 ή 2.7F σωστή θέση σωστό υλικό ελεύθερη ροή Αποφυγή αγγειοσπασμού κλάδων τραχήλου κόλπου ωοθηκικών κλάδων AVM / AVF (εμβολισμός πρώτα)
Τεχνική UAE, σε μυώματα και αδενομύωση Progreat 2.8 -F Εμβολοσφαιρίδια 700μm ή/και 900μm, στα μυώματα 500m στην αδενομύωση ή 500-700μm και 700-900μm, στα μυώματα 350-500μm στην αδενομύωση αργή έγχυση, διακοπή σε «πλήρη στάση» σκιαγράφησης μετά από αναμονή 5-10 min (διακοπή σε «σχεδόν πλήρη στάση» στην αδενομύωση)
UAE, συνήθη προβλήματα Πόνος και κράμπες (τις πρώτες ώρες μετά την επέμβαση εξαλείφεται με καλή / συστηματική αναλγητική αγωγή) Ναυτία και πυρετός (ελέγχονται με τα κατάλληλα φάρμακα) Άσηπτη ή (σπάνια) σηπτική φλεγμονή (σε λίγες ασθενείς, συνήθως ελέγχεται με αντιφλεγμονώδη / αντιβιοτικά) Παροδική αμηνόρροια (για 3 6 μήνες) ή (σπάνια) εμμηνόπαυση μετά UAE (μικρός αριθμός ασθενών, σχεδόν πάντοτε ηλικίας >45 ετών)
Αποτελέσματα του Uterine Fibroid Embolization (UFE) Dariushnia SR, et al., J Vasc Interv Radiol, 2014;25:1737-1747 (Quality Improvement Guidelines: UAE for Symptomatic Leiomyomata)
Complications of UAE for Leiomyomata Dariushnia SR, et al., J Vasc Interv Radiol, 2014;25:1737-1747 (Quality Improvement Guidelines: UAE for Symptomatic Leiomyomata)
Results of UAE in Patients with Pedunculated Subserosal Leiomyomas Dariushnia SR, et al., J Vasc Interv Radiol, 2014;25:1737-1747 (Quality Improvement Guidelines: UAE for Symptomatic Leiomyomata)
Χωρίς στατιστικά σημαντικές διαφορές στην εμφάνιση μειζόνων και ελασσόνων επιπλοκών
UAE και αδενομύωση 83%-93% βραχυπρόθεσμη (12μηνη-24μηνη) ανακούφιση από τα συμπτώματα (μηνορραγία, δυσμηνόρροια) 64%-93% μακροπρόθεσμη (24μηνη +) ανακούφιση από τα συμπτώματα Ανακούφιση από τα συμπτώματα συνολικά: 72,5%-94% Dariushnia SR, et al., J Vasc Interv Radiol, 2014;25:1737-1747 (Quality Improvement Guidelines: UAE for Symptomatic Leiomyomata)
Χωρίς στατιστικά σημαντικές διαφορές
UAE και γονιμότητα «There is very low-level evidence suggesting that myomectomy may be associated with better fertility outcomes than UAE, but more research is needed». Dariushnia SR, et al., J Vasc Interv Radiol, 2014;25:1737-1747 (Quality Improvement Guidelines: UAE for Symptomatic Leiomyomata)
Θεραπεία μυωμάτων & αδενομύωσης με εμβολισμό Μη- ακρωτηριαστική μέθοδος, χωρίς σημαντική μετεπεμβατική νοσηρότητα Συνήθης παραμονή στο νοσοκομείο για μόνο μία ημέρα Ανάκτηση δραστηριότητας μετά από λίγες ώρες, πλήρους μετά 2-3 μέρες Ανακούφιση από όλα τα συμπτώματα σε ποσοστό > 90% Διατήρηση της γονιμότητας, ίσως σε μικρότερο βαθμό από τη μυωματεκτομή Βελτίωση της σεξουαλικής ζωής Αποτελεσματικότητα για τα πολλαπλά και τα πολύ μεγάλα ινομυώματα Υποτροπή των ινομυωμάτων: πολύ σπάνια
Ευχαριστώ, για την προσοχή σας!