Αθήνα 2015 Παρενέργειες (μεταβολικές και μη) από τη χορήγηση ΤΚΙς Δρ. Καλλιόπη Παζαΐτου Παναγιώτου Ενδοκρινολόγος Συντονίστρια Διευθύντρια Τμήμα Ενδοκρινολογίας-Ενδοκρινικής Ογκολογίας ΑΝΘ «Θεαγένειο»
Εισαγωγή Η χρήση των αναστολέων των τυροσινικών κινασών στην ογκολογία - επηρέασε σημαντικά την εξέλιξη - βελτίωσε τη συνολική επιβίωση κάποιων κακοηθειών όπως: χρόνιας μυελογενούς λευχαιμίας καρκίνου του νεφρού ηπατοκυτταρικού καρκίνου
Στοχεύουσες θεραπείες Περιέχουν φαρμακευτικές ουσίες που παρεμβαίνουν ειδικά και παρεμποδίζουν τη μετάδοση ενός παθολογικού σήματος στα καρκινικά κύτταρα H xρήση τους αυξάνεται όλο και περισσότερο στον προχωρημένο ή μεταστατικό καρκίνο του θυρεοειδή
Tyrosine Kinase R TKR
Τίμημα
Most common treatment-emergent AEs (double-blind period) CR, complete response; PR, partial response; SD, stable disease; NA, not assessed
Εμπειρία Θεαγενείου ADVERSE EVENT Grade 1 and 2 CTC Grade 3 CTC Grade 4 CTC n n n Fatigue 6 3 1 Stomatitis 11 1 0 Loss of weight 4 0 0 Diarrhea 11 2 0 HFS- skin discolouration 10 0 0 Skin rash 3 0 0 Oedema 1 0 0 Neutropenia 3 1 1 Thrombocytopenia 4 0 0 Anemia 3 0 0 Ejection fraction decrease 1 1 0 Hypertension 4 3 0 Bleeding 1 2 0 Hypertriglyceridemia 2 0 0
Ενδοκρινικές παρενέργειες Παρεμβαίνουν - στο μεταβολισμό θυρεοειδικών ορμονών - στη λειτουργία των επινεφριδίων - στον οστικό μεταβολισμό - στη γραμμική αύξηση - στη γοναδική λειτουργία - στην εμβρυική ανάπτυξη
TSH Παρατηρείται αύξηση της επιπέδων της TSH Αρχικά θεωρήθηκε ότι αυτό οφείλεται σε θυρεοειδική βλάβη Σήμερα θεωρείται πιο πιθανό ότι παραμβαίνει στη δράση ή τον μεταβολισμό των θυρεοειδικών ορμονών
Υπασβεστιαιμία Κατά τη χρήση των ΤΚΙς η υπασβεστιαιμία είναι συχνή και ιδίως σε ασθενείς με ιστορικό υποπαραθυρεοειδισμού Σοβαρή υπασβεστιαιμία βαθμού εμφανίζεται στο 6,8% ασθενών Η υπασβεστιαιμία θα πρέπει να διορθώνεται προκειμένου να προλαμβάνονται επιπλοκές
Υποφωσφαταιμία Η υποφωσφαταιμία είναι εργαστηριακό εύρημα που παρατηρείται πολύ συχνά (35% - 45%) στους θεραπευόμενους με ΤΚΙς ασθενείς, σε σύγκριση με το 11-12% των ασθενών του εικονικού φαρμάκου Η αιτιολογική συσχέτισης της υποφωσφαταιμίας με τη χρήση αναστολέων της τυροσινικής κινάσης δεν είναι γνωστή
Γονάδες -επινεφρίδια Χαμηλή τεστοστερόνη Γυναικομαστία Ανύπαρκτες πληροφορίες για ωοθήκες Λίγες πληροφορίες για την εμβρυική ανάπτυξη, νεογνά με χαμηλό βάρος Συστήνεται αντισύλληψη Αιμορραγία, νέκρωση, φλεγμονή επιν/δίων Πιθανή ανεπάρκεια επινεφιδίων (στρες)
Μεταβολισμός λιπιδίων Κυτταρική αύξηση Απόπτωση
TKIs - Μεταβολισμός un changed unchanged Verge et al, European j Endocrinology 2014
TKIs γλυκόζη ορού Χορήγηση TKI μπορεί να συνοδεύεται από υποή υπεργλυκαιμία Συστήνεται μέτρηση της FPG και HbA1c πριν την έναρξη της αγωγής Σε ασθενείς με γνωστό διαβήτη σύσταση για συχνότερο αυτοέλεγχο
Συζήτηση και ενημέρωση
Περίπτωση 1 η Άνδρας 40 ετών με MTC και πρόοδο νόσου Αρχίζει vandetanib τριγλυκερίδια mg/dl Ηb g/dl Ca mg/dl Χρόνο 0 : 175 14.8 8.5 1 η εβδομάδα 350 16.1 7.4 2 η εβδομάδα 700 18.8 8.2 αγωγή ΠΑΖΑΪΥΟΥ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Αλλαγή σε Κ. cabozantinid: Ίδιες παρενέργειες
Περίπτωση 2 η Άνδρας 60 ετών με ΔΚΘ Σύνολο ραδιενεργού ιωδίου 900 mci Χωρίς βελτίωση Έναρξη Vandetanib CPK U/L προ αγωγής 30 η μέρα 150 1700 Διακοπή αγωγής
Περίπτωση 3 η Γυναίκα 52 ετών με ΔΚΘ, ανθεκτική νόσο Έναρξη Sorafenib LDH mg/dl Προ αγωγής 220 1 η εβδομάδα 350 2 η εβδομάδα 380 3 η εβδομάδα 420
LDH
Πνευμονικές μεταστάσεις από θηλώδες καρκίνωμα θυρεοειδή Ένα χρόνο μετά τη χορήγηση ΤΚΙς
Μεταστάσεις από θυλακιώδες καρκίνωμα θυρεοειδή ένα χρόνο μετά τη χορήγηση ΤΚΙς
Συμπεράσματα Πριν από την έναρξη της θεραπείας συνιστάται αξιολόγηση του εκάστοτε ασθενή λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος της βλάβης, τα συμπτώματα που σχετίζονται με τη νόσο και το ρυθμό εξέλιξης της νόσου Έχουν σοβαρές παρενέργειες και οι θεράποντες οφείλουν να είναι οικείοι με την τοξικότητά τους ώστε να την αναγνωρίζουν εύκολα
Περίληψη - Συμπεράσματα Η αντιμετώπιση των ύποπτων ανεπιθύμητων ενεργειών του φαρμάκου μπορεί να απαιτεί προσωρινή διακοπή ή μείωση της δόσης των ΤΚΙς Είναι καλό να λαμβάνεται υπ όψη το γεγονός ότι πολλοί ασθενείς δεν χρειάζονται άμεση θεραπεία και επομένως κάποιος δεν πρέπει να τα χρησιμοποιεί επειδή απλά υπάρχουν Haddad J Clin Oncol 2013
Συμπεράσματα Η γνώση και η ενασχόλησή μας με τους ΤΚΙς και τις παρενέργειές τους, όχι μόνο όταν χρησιμοποιούνται στον καρκίνο του θυρεοειδή αλλά και στους άλλους καρκίνους, ανοίγει ένα καινούργιο τομέα στην ενδοκρινολογία Η σκυτάλη στα χέρια των νέων μας