«Αναδιάρθρωση της καλλιέργειας του καπνού : Επιχειρηµατική Καθοδήγηση για την Βιωσιµότητα των Αγροτικών Επιχειρήσεων & Προοπτικές Αρωµατικών-Φαρµακευτικών και Ενεργειακών φυτών» Ανάλυση της Απόδοσης της Εφοδιαστικής Αλυσίδας των Αγροτικών προϊόντων Μαγλαράς Γιώργος, Υποψήφιος ιδάκτωρ, Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Υπεύθυνος έργου: Χρήστος Φωτόπουλος, Καθηγητής Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων
1. οµή Η Εφοδιαστική Αλυσίδα των επιχειρήσεων προϊόντων µεαφφ Σκοπός και επιµέρους ερευνητικοί στόχοι Αποτελέσµατα Συµπεράσµατα Προτάσεις 2
2. ΗΕφοδιαστικήΑλυσίδατων επιχειρήσεωνπροϊόντωνµεαφφ Προϊόντα ΑΦΦ: Προϊόντα µε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, µοναδικά ιαφοροποιηµένα προϊόντα µε ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα Όχι ιδιαίτερη προσοχή σε στοιχεία όπως διάθεση και διανοµή Εφοδιαστική Αλυσίδα Αγροτικών Προϊόντων: Το σύνολο των επιχειρήσεων που παρεµβάλλονται από την παραγωγή του προϊόντος µέχρι τον τελικό καταναλωτή Οι επιχειρήσεις δεν ανταγωνίζονται ως ξεχωριστές οντότητες αλλά ως εφοδιαστικές αλυσίδες 3
2. ΗΕφοδιαστικήΑλυσίδατων επιχειρήσεωνπροϊόντωνµεαφφ Εισροές Συλλογήαπόδάση/ ελεύθερους αγρούς Αγροτική παραγωγή αρωµατικών φαρµακευτικών φυτών 2 η Εισαγωγές Βασικά µέλη της αλυσίδας: Προµηθευτές εισροών 1 η Χονδρέµποροι Επεξεργαστές 1 ου επιπέδου 3 η Καλλιεργητές συλλέκτες ΑΦΦ Επεξεργαστές Χονδρέµποροι Λιανέµποροι Επεξεργαστές 2 ου επιπέδου (προπαρασκευή φαρµάκων) Βιοµηχανίες Χονδρέµποροι Φαρµακοβιοµηχανία Βιοµηχανίες Καλλυντικών- Αιθέριων ελαίων Λιανέµποροι Φαρµακεία Λαϊκές αγορές Καταστήµατα φυσικών προϊόντων 4
3. ΣκοπόςκαιΕρευνητικοίΣτόχοι Σκοπός: Αξιολόγηση της λειτουργίας της Εφοδιαστικής Αλυσίδας των επιχειρήσεων προϊόντων ΑΦΦ ΕρευνητικοίΣτόχοι: Μέτρηση της απόδοσης της εφοδιαστικής αλυσίδας επιχειρήσεων προϊόντων ΑΦΦ Επίδοση (1.κόστοςπαραγωγής/λειτουργίας/αγοράςα υλών, 2.κόστοςαποθήκευσης, 3.κόστος µεταφοράς και διανοµής, 4.φύρα, 5.συνολικά χρηµατοοικονοµικά κόστη, 6.καθαρά κέρδη) Προσαρµοστικότητα (1.ικανότητα ανταπόκρισης σε επιπλέον όγκο παραγγελιών και 2.στη διανοµή προϊόντων σε διαφορετικά σηµεία πώλησης) Ικανότητα Ανταπόκρισης (1.ικανότητα παράδοσης παραγγελιών στο χρόνο & 2.στον τόπο υποσχέθηκε, 3.ικανότητα να παραδίδει ότι ακριβώς υποσχέθηκε σε είδος, ποιότητα, κωδικό) Στοιχεία ποιότητας των προϊόντων (1.ποιότητα εισερχόµενων προϊόντων, 2.ποιότητα τελικών προϊόντων, 3.χρονικό διάστηµα συντήρησης, 4.εφαρµογή συστήµατος ιχνηλασιµότητας, 5.συνθήκες αποθήκευσης και µεταφοράς, 6.τυποποίηση) 5
3. ΣκοπόςκαιΕρευνητικοίΣτόχοι Ερευνητικοί Στόχοι: Μέτρηση της σηµαντικότητας των µεταβλητών απόδοσης της εφοδιαστικής αλυσίδας Σηµαντικότητα µεταβλητών επίδοσης Σηµαντικότητα µεταβλητών προσαρµοστικότητας Σηµαντικότητα µεταβλητών ανταπόκρισης Σηµαντικότητα στοιχείων ποιότητας Αξιολόγηση στοιχείων σχετικά µε την συνεργασία των επιχειρήσεων της αλυσίδας Τοµείς στους οποίους θα ήταν διατεθειµένες να συνεργαστούν οι επιχειρήσεις Τα µέλη της εφοδιαστικής αλυσίδας µε τα οποία προτιµούν να συνεργαστούν Η συµβολή των ιδιαίτερων σχέσεων µε άλλες επιχειρήσεις στην βελτίωση απόδοσης Αξιολόγηση των πεποιθήσεων των επιχειρήσεων σχετικά µε τους τοµείς προς βελτίωση Βελτίωση της παραγωγικής ικανότητας Βελτίωση της αποθηκευτικής δυνατότητας Βελτίωση του συστήµατος της µεταφοράς και διανοµής Βελτίωση της χρηµατοοικονοµικής λειτουργίας Μείωσητηςφύρας 6 Βελτίωση της λειτουργίας της τυποποίησης και συσκευασίας της επιχείρησης
4. Αποτελέσµατα ηµογραφικά στοιχεία Μέγεθος δείγµατος: 80 επιχειρήσεις προϊόντων ΑΦΦ Το 50% του δείγµατος παρουσιάζει και δευτερεύουσα δραστηριότητα (κυρίως χονδρεµπόριο) Προϊόντα µε µεγάλη συµµετοχή στο τζίρο: 1. αρωµατικά και φαρµακευτικά φυτά 2. τυποποιηµένα προϊόντα ευρείας κατανάλωσης Μέσος αριθµός εργαζοµένων: 16 Μεταφορά & αποθήκευση: Την αναλαµβάνουν οι ίδιες κυρίως Τζίρος: αρκετά υψηλός (το 50% του δείγµατος εµφανίζει τζίρο > 500.000 ) 7
4. Αποτελέσµατα Μέτρηση απόδοσης της εφοδιαστικής αλυσίδας επιχειρήσεων προϊόντων ΑΦΦ: Μεταβλητές επίδοσης Κόστος παραγωγής/λειτουργίας/αγοράς α υλών Κόστος αποθήκευσης Κόστος µεταφοράς και διανοµής Φύρα Συνολικά χρηµατοοικονοµικά κόστη Καθαρά κέρδη Ποσοστό % επί του τζίρου 36,7% 11,2% 10,1% 10,1%. 13,5% 23,4% Απόδοση Μέτρια Μέτρια Μέτρια Κακή Μέτρια Καλή Μεταβλητές προσαρµοστικότητας Ικανότητα ανταπόκρισης σε επιπλέον όγκο παραγγελιών Ικανότητα ανταπόκρισης στη διανοµή προϊόντων σε διαφορετικά σηµεία πώλησης Απόδοση Ικανοποιητική Ικανοποιητική 8
4. Αποτελέσµατα Μέτρηση απόδοσης της εφοδιαστικής αλυσίδας επιχειρήσεων προϊόντων ΑΦΦ: Μεταβλητές ικανότητας ανταπόκρισης Απόδοση Ικανότητα παράδοσης παραγγελιών στον χρόνο που υποσχέθηκε Καλή Ικανότητα παράδοσης παραγγελιών στον τόπο που υποσχέθηκε Ικανότητα παράδοσης παραγγελιών σε ότι ακριβώς υποσχέθηκε σε είδος, ποιότητα ή κωδικό Ποιότητα εισερχόµενων προϊόντων Ποιότητα τελικών προϊόντων Χρονικό διάστηµα συντήρησης Εφαρµογή συστήµατος ιχνηλασιµότητας Συνθήκες αποθήκευσης και µεταφοράς Τυποποίηση Μεταβλητές ποιότητας προϊόντος Καλή Καλή Απόδοση Καλή Καλή Ικανοποιητική Ικανοποιητική Καλή Ικανοποιητική 9
4. Αποτελέσµατα Μέτρηση της σηµαντικότητας των µεταβλητών απόδοσης της εφοδιαστικής αλυσίδας επιχειρήσεων προϊόντων ΑΦΦ: Σηµαντικότερες µεταβλητές επίδοσης: 1. Κόστοςπαραγωγής/ λειτουργίας/αγοράςα υλών 2. Καθαρά κέρδη 3. Συνολικά χρηµατοοικονοµικά κόστη Σηµαντικότερες µεταβλητές προσαρµοστικότητας: Ικανότητα ανταπόκρισης σε επιπλέον όγκο παραγγελιών Ικανότητα ανταπόκρισης στη διανοµή προϊόντων σε διαφορετικά σηµεία πώλησης Σηµαντικότερες µεταβλητές ικανότητας ανταπόκρισης: 1. Ικανότηταπαράδοσηςπαραγγελιώνσεότιακριβώςυποσχέθηκεσεείδος, ποιότητα ή κωδικό 2. Ικανότητα παράδοσης παραγγελιών στον χρόνο που υποσχέθηκε Σηµαντικότερες µεταβλητές ποιότητας προϊόντος: 1. Ποιότητα εισερχόµενων προϊόντων 2. Ποιότητα τελικών προϊόντων 10
4. Αποτελέσµατα Αξιολόγηση στοιχείων σχετικά µε τη συνεργασία των επιχειρήσεων της εφοδιαστικής αλυσίδας: Τοµείς στους οποίους θα ήταν διατεθειµένες να συνεργαστούν οι επιχειρήσεις: Ανάπτυξη νέων προϊόντων Βελτίωση τρόπου παραγωγής Κοινή προώθηση προϊόντων Τα µέλη της εφοδιαστικής αλυσίδας µε τα οποία προτιµούν να συνεργαστούν Χονδρέµποροι Λιανέµποροι Καλλιεργητές συλλέκτες ΑΦΦ Συνεισφορά των ιδιαίτερων σχέσεων µε άλλες επιχειρήσεις στην βελτίωση απόδοσης Αρκετά σηµαντική 11
4. Αποτελέσµατα Τοµείς λειτουργίας επιχειρήσεων προϊόντων ΑΦΦ προς βελτίωση : 1. Βελτίωση της χρηµατοοικονοµικής λειτουργίας 2. Βελτίωση της αποθηκευτικής δυνατότητας 3. Βελτίωση της παραγωγικής ικανότητας Αξιολόγηση της συνολικής εικόνας των επιχειρήσεων: Από τις ίδιες τις επιχειρήσεις προϊόντων ΑΦΦ : Ικανοποιητική Εικόνα της αγοράς για τις επιχειρήσεις προϊόντων ΑΦΦ : Ικανοποιητική 12
5. Συµπεράσµατα Απόδοση της εφοδιαστικής αλυσίδας επιχειρήσεων προϊόντων ΑΦΦ Επίδοση: Μεγάλαπεριθώριαβελτίωσηςκυρίωςσεθέµακόστουςαποθήκευσης, διανοµής και εµπορίου Προσαρµοστικότητα: Σηµαντικά περιθώρια βελτίωσης Ικανότητα Ανταπόκρισης: Λίγα περιθώρια βελτίωσης Στοιχεία ποιότητας των προϊόντων: Ικανοποίηση επιχειρήσεων για το επίπεδο ποιότητας των προϊόντων Σηµαντικά στοιχεία απόδοσης της εφοδιαστικής αλυσίδας ιασφάλιση ποιότητας σε όλο το µήκος της αλυσίδας Εξάρτησηαπόπρογράµµαταυποδοµών (π.χ. χρηµατοδότησηαπό 4 ο Κοινοτικόπλαίσιο) και δανειακή επιβάρυνση Μείωση κόστους παραγωγής Ανταπόκριση στις ανάγκες του πελάτη 13
5. Συµπεράσµατα Στοιχεία σχετικά µε την συνεργασία των επιχειρήσεων της αλυσίδας Σαφής διάθεση για συνεργασία Το εµπορικό κοµµάτι ως άξονας για την ανάπτυξη συνεργασιών Πρώτα συνεργασία σε θέµατα ανάπτυξης προϊόντος και προώθησης Τοµείς προς βελτίωση Ενδιαφέρονγιαχρηµατοοικονοµικάκόστηκαιλιγότερογιακόστηλειτουργίας (π.χ. αποθήκευση, φύρα) 14
5. Συµπεράσµατα Αντιθέσεις Η ποιότητα το σηµαντικότερο στοιχείο Μείωση της φύρας για µεγαλύτερη ικανοποίηση του πελάτη Πολυδραστηριότητα επιχειρήσεων Κατακερµατισµός της αλυσίδας δραστηριοποιούνται αποµονωµένα ιάθεση για συνεργασία Όχι καθηµερινή συνεργασία σε λειτουργικά θέµατα Έµφαση στα χρηµατοοικονοµικά κόστη Προέχει η βελτίωση στη λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας 15
6. Προτάσεις Στρατηγική και µακροχρόνια προσέγγιση της λειτουργίας της εφοδιαστικής αλυσίδας επιχειρήσεων προϊόντων ΑΦΦ Ανάπτυξη ουσιαστικών σχέσεων µεταξύ των µελών της αλυσίδας Κοινές υποδοµές σε θέµατα Αποθήκευσης, Μεταφοράς, ιανοµής, Τυποποίησης Συµβολή του κράτους για υποδοµές Συνεκτικός ο ρόλος των εµπόρων και των συνεταιρισµών Οµαδοποίηση λειτουργιών εφοδιαστικής αλυσίδας Κάλυψη ελληνικής αγοράς & µαζικές εξαγωγές 16