Συμβολαιακή Γεωργία Η συμβολαιακή γεωργία αποτελεί μια από τις σημαντικότερες τάσεις της σύγχρονης αγροτικής παραγωγής σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι γνωστή στην διεθνή ορολογία και ως contract farming ή contractual agriculture. Προέκυψε ως απάντηση σε δύο μεγάλες προκλήσεις: Πρώτον, την ανάγκη των παραγωγών να διασφαλίζουν ένα εγγυημένο εισόδημα. Δεύτερον, την επιθυμία των αγροτικών βιομηχανιών να έχουν εγγυημένη πρόσβαση σε προϊόντα διασφαλισμένης ποιότητας και ποσότητας. Πρόκειται για μια συμφωνία μεταξύ δύο συμβαλλόμενων μερών, σκοπός της οποίας είναι η παραγωγή αγροτικών προϊόντων δεδομένης ποσότητας και ποιότητας από τον ένα συμβαλλόμενο (τους αγρότες) και η πώληση αυτών σε μια προκαθορισμένη τιμή στον έτερο συμβαλλόμενο. Συμβαλλόμενοι μπορεί να είναι μεμονωμένοι αγρότες ή αγροτικοί συνεταιρισμοί από την πλευρά της παραγωγής, και κρατικοί φορείς ή ιδιωτικοί οργανισμοί και επιχειρήσεις από την άλλη πλευρά. Θετικά για τον παραγωγό Ο θεσμός της συμβολαιακής γεωργίας μπορεί να επιφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα και για τις δύο πλευρές. Για τον παραγωγό διασφαλίζεται: Η απορρόφηση των παραγόμενων προϊόντων Η τιμή πώλησης τους Ο χρόνος πληρωμής. Επιπρόσθετα, εξασφαλίζει πιστώσεις για την αγορά των απαραίτητων εφοδίων και καυσίμων. Ο αγρότης, λοιπόν, έχοντας εξασφαλίσει αυτές τις βασικές προϋποθέσεις, μπορεί να προχωρήσει σε ένα σχετικά μακροχρόνιο σχεδιασμό. Μια έννοια που ήταν άγνωστη μέχρι πρότινος σε όσους ασχολούνται επαγγελματικά με τον αγροτικό τομέα.
Οφέλη για τους μεταποιητές/πωλητές Οφέλη υπάρχουν και για όσους βρίσκονται στην άλλη πλευρά. Τους αγοραστές των αγροτικών προϊόντων: Εξασφαλίζουν πρόσβαση σε προϊόντα πιστοποιημένης ποιότητας. Έχουν την δυνατότητα ενός σωστότερου προγραμματισμού της παραγωγής τους. Όταν στην σύμβαση παρεμβάλλεται και ένας ενδιάμεσος χρηματοδοτικός φορέας (Τράπεζα) αποκτούν δυνατότητα επιπρόσθετης ρευστότητας
Τύποι συμβολαιακής γεωργίας Α) Απλός τύπος (βασικός) Β) Τριμερής Γ) Τετραμερής
Συμβολαιακή Γεωργία στην Ελλάδα Τράπεζα Πειραιώς Η Τράπεζα Πειραιώς αποτελεί τον φορέα με την πιο έντονη δραστηριοποίηση στον τομέα της συμβολαιακής τραπεζικής στην Ελλάδα. Πώς λειτουργεί Η Τράπεζα Πειραιώς λειτουργεί ως χρηματοδότης αλλά και ως συντονιστής της συμφωνίας, συνάπτοντας δανειακή σχέση, σε δυο επίπεδα: α) με τον αγοραστή του προϊόντος στον οποίο εγκρίνεται κεφάλαιο κίνησης προκειμένου να εξοφλήσει τους παραγωγούς όταν του παραδώσουν την παραγωγή τους β) με τους παραγωγούς που θα συνάψουν συμβόλαιο με τον παραπάνω αγοραστή, στους οποίους χορηγείται πίστωση με χρήση της «Ειδικής Κάρτας του Αγρότη», για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε ρευστότητα κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου. Επιπλέον, σε κάθε γεωγραφική περιοχή που λειτουργεί το πρόγραμμα, υπογράφονται συμβάσεις συνεργασίας με καταστήματα αγροεφοδίων (σπόροι, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, ζωοτροφές) και με πρατήρια καυσίμων στα οποία τοποθετούνται οι συσκευές υποδοχής (POS), για τη χρήση της ειδικής κάρτας από τους αγρότες. Ειδικότερα, οι αγρότες μπορούν να χρησιμοποιήσουν την κάρτα για την αγορά γεωργικών εφοδίων και καυσίμων μέσω του δικτύου συσκευών POS στην περιοχή τους, αλλά και για την ανάληψη μετρητών,από οποιοδήποτε ΑΤΜ ή κατάστημα της Τράπεζας, για να πληρώσουντα εργατικά τους. Δημιουργείται έτσι, σε επίπεδο τοπικών κοινωνιών και αγορών, μια συναλλακτική κίνηση σε ότι αφορά την αλυσίδα των αγροτικών εισροών (αγροτικά εφόδια, μηχανήματα μικροεργαλεία, ζωικό κεφάλαιο ενέργεια), η οποία δίνει σημαντική ανάσα ρευστότητας, λόγω του άμεσου της πληρωμής όλων των συντελεστών που είναι απαραίτητοι για την παραγωγή των προϊόντων. Η κάρτα αυτή δεν είναι πιστωτική, αν και συχνά δημιουργείται αυτή η σύγχυση. Η Τραπεζα Πειραιώς ξεκαθαρίζει ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι ίδιες ως προς το σκοπό της χρηματοδότησης και το επιτόκιό τους. Σε αντίθεση με την πιστωτική, η «Ειδική Κάρτα του Αγρότη» δε χρηματοδοτεί καταναλωτικές ανάγκες. Ουσιαστικά είναι μια επαγγελματική κάρτα που λειτουργεί σαν μετρητά, με ενσωματωμένο ένα κεφάλαιο κίνησης για την κάλυψη πάσης φύσεως καλλιεργητικών δαπανών ή εκτροφής. Το επιτόκιο είναι από τα χαμηλότερα της αγοράς των επαγγελματιών και «τρέχει» μόνο για την καλλιεργητική περίοδο και για όσα από τα χρήματα χρησιμοποιεί ο παραγωγός.
Οφέλη για παραγωγούς και επιχειρήσεις Το πρόγραμμα Συμβολαιακής Γεωργίας και Κτηνοτροφίας προσφέρει πολλαπλά πλεονεκτήματα στους παραγωγούς, παρέχοντάς τους, καταρχάς το σημαντικότερο, τη δυνατότητα να καλλιεργήσουν έχοντας εξασφαλίσει τα χρήματα που χρειάζονται. Η Τράπεζα Πειραιώς παρέχει την αναγκαία πίστωση στον κάθε παραγωγό ανάλογα με τη δυναμικότητά του, σε όλα τα στάδια της καλλιεργητικής περιόδου, από την έναρξή της, μέχρι την τελική παράδοση των προϊόντων του. Επομένως, όλα τα χρήματα για την κάλυψη του κόστους παραγωγής είναι στη διάθεση του παραγωγού ακριβώς την περίοδο που τα χρειάζεται, ώστε να εξασφαλίζει τις καλύτερες δυνατές τιμές στις αγορές που κάνει. Αγοράζοντας τοις μετρητοίς, πετυχαίνει σημαντικές εκπτώσεις -σε σχέση με τις τιμές επί πιστώσει- μειώνοντας έτσι το κόστος της παραγωγής του. Η Τράπεζα Πειραιώς, η οποία θεωρεί κλειδί για την επιτυχία της αγροτικής παραγωγής όχι μόνο την «ετικέτα προέλευσης», αλλά και την «ταυτότητα εμπιστοσύνης» χρηματοδοτεί τους αγρότες, χωρίς να θέτει ως κριτήριο την υποθήκη της γης τους ή άλλων περιουσιακών στοιχείων τους. Επιπλέον, μπαίνει τέλος στην αβεβαιότητα της πώλησης της παραγωγής, αφού ο παραγωγός γνωρίζει, βάσει της συμφωνίας που έχει υπογράψει με την επιχείρηση, ότι η παραγωγή του θα διατεθεί χωρίς προβλήματα και ότι θα πληρωθεί άμεσα το 100% της αξίας των προϊόντων που παραδίδει, με την ενεργοποίηση του εγκεκριμένου από πριν κεφαλαίου κίνησης της μεταποιητικής επιχείρησης. Ο παραγωγός, επίσης, ξέρει από πριν το εύρος της τιμής στην οποία θα πουλήσει την παραγωγή του, αφού αναφέρεται στο συμφωνητικό. Από την πλευρά τους οι επιχειρήσεις, επιλέγοντας τη συνεργασία στο Πρόγραμμα Συμβολαιακής αποκτούν την αναγκαία ρευστότητα, για να εξακολουθήσουν να απορροφούν καλής ποιότητας πρώτη ύλη, έχοντας ταυτόχρονα προγραμματίσει με ακρίβεια την πληρωμή της παραγωγής που χρειάζονται. Ταυτόχρονα, καταφέρνουν να είναι συνεπείς στις συμφωνίες που κάνουν με τους πελάτες τους για την μεταπώληση των προϊόντων, αφού με το συμβόλαιο εξασφαλίζεται και η απορρόφηση της παραγωγής προτού καλά καλά παραχθεί. Ενισχύεται με αυτόν τον τρόπο και ο εξαγωγικός τους προσανατολισμός, κάτι που αποτελεί ζητούμενο για την ελληνική οικονομία. Παράλληλα, έχοντας εξασφαλίσει την πληρωμή των προϊόντων προς τους αγρότες, με τη χορήγηση από την Τράπεζα του κεφαλαίου κίνησης ειδικού σκοπού, απελευθερώνουν τυχόν δική τους ρευστότητα, την οποία μπορούν να χρησιμοποιούν σε άλλες ανάγκες τους, όπως η εξυπηρέτηση των δανείων τους, η χρηματοδότηση επενδυτικών τους σχεδίων κ.λπ. Με λίγα λόγια, βελτιώνουν την οργάνωσή τους, ελαχιστοποιούν το διαχειριστικό τους κόστος,
προσαρμόζουν την προσφορά στη ζήτηση, και ευθυγραμμίζονται για καλύτερο εν γένει ταμειακό προγραμματισμό και σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου. «Είναι ένας υγιής, αυτοεξυπηρετούμενος τρόπος χρηματοδότησης και λειτουργίας των επιχειρήσεων», λέει ο κ. Βασίλειος Μάρκου, πρόεδρος της Βιολάρ ΑΕ, μιας διαρκώς αναπτυσσόμενης επιχείρησης παραγωγής βαμβακιού και δημητριακών, με μονάδες παραγωγής σε Λάρισα, Βόλο και Λιβαδειά. Οι θετικές προοπτικές του κλάδου απαιτούν τη δημιουργία ενός σταθερού και ήρεμου περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό η εταιρεία των αδελφών Μάρκου συμμετέχει δεύτερη χρονιά στο πρόγραμμα της Τράπεζας Πειραιώς. Ο κ. Μάρκου αναφέρει ένα ακόμα πλεονέκτημα της Συμβολαιακής Γεωργίας. «Πολλές φορές τα δάνεια που έδιναν οι τράπεζες κατευθύνονταν σε μη παραγωγικούς τομείς της επιχείρησης, που δεν πρόσθεταν αξία. Με τη Συμβολαιακή, η Τράπεζα χρηματοδοτεί την επιχείρηση για να πληρώσει τον αγρότη και μόνο». Η Συμβολαιακή Γεωργία και Κτηνοτροφία, ως το νέο μοντέλο στήριξης του πρωτογενούς τομέα αναμένεται να «θεραπεύσει» πολλές από τις στρεβλώσεις του παρελθόντος στον αγροτοδιατροφικό τομέα. Αναμένεται να συμβάλλει στην εναρμόνιση της παραγωγής, με τη μεταποίηση, το εμπόριο και κατ επέκταση τις εξαγωγές. Η μέχρι τώρα επιτυχία του προγράμματος δείχνει ότι η Συμβολαιακή Γεωργία-Κτηνοτροφία ήρθε για να μείνει. Δεν είναι τυχαίο ότι και μέσω της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής στηρίζονται οι ορθές παραγωγικές πρακτικές, που θα καταστήσουν τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα περισσότερο ανταγωνιστικά στις διεθνείς αγορές. Τα περίπου 20 δισ. ευρώ της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής κατά την προσεχή επταετία πρέπει να συμβάλλουν στην αναγέννηση του αγροτικού τομέα. Να μην επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος που είχαν σαν αποτέλεσμα την εγκατάλειψη και την ερήμωση της ελληνικής υπαίθρου. Η αγροτική πολιτική, όπως σχεδιάστηκε στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, στηρίζει τη Συμβολαιακή Γεωργία και Κτηνοτροφία, ενισχύοντας τους συμβολαιοποιημένους αγρότες. Ας μην ξεχνάμε ότι η μεγάλη αναπτυξιακή πρόκληση που αντιμετωπίζει η χώρα προϋποθέτει την αναγέννηση της ελληνικής γεωργίας σε νέες βάσεις και με νέες σύγχρονες αντιλήψεις.
ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΤΗ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ