ΑΝΕΡΓΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΟΣΟΣΤΟ Το µέσο ποσοστό ανεργίας γύρω από το οποίο η οικονοµία κυµαίνεται καλείται Φυσιολογικό Ποσοστό Ανεργίας. Το φυσιολογικό ποσοστό είναι το ποσοστό ανεργίας προς το οποίο η οικονοµία κατατείνει στην µακροχρόνια περίοδο. Ας ξεκινήσουµε µε κάποιες θεµελιώδεις εξισώσεις οι οποίες θα µας βοηθήσουν να χτίσουµε ένα υπόδειγµα δυναµικής συµπεριφοράς του εργατικού δυναµικού που θα δείξει τι είναι αυτό που προσδιορίζει το φυσιολογικό ποσοστό. L = E + U Εργατικό υναµικό Εργατικό υναµικό απαρτίζεται από από Οαριθµός των των ανέργων Χρησιµοποιώντας αυτό τον συµβολισµό το ποσοστό ανεργίας είναι U/L. Τώρα, θα συµβολίσουµε το ποσοστό απώλειας της εργασίας σαν s. Επίσης, έστω f ο ρυθµός εύρεσης εργασίας. Οαριθµός των των εργαζοµένων 1
f U = s E Οαριθµός εκείνων που που βρίσκουν εργασία Οαριθµός εκείνων που που χάνουν την την Εργασία τους τους Steady-State Ποσοστό Ανεργίας Γνωρίζουµε ότιe = L U, µε άλλα λόγια ο αριθµός των απασχολούµενων ισούται µε το εργατικό δυναµικό µείον τον αριθµό των ανέργων. Εάν αντικαταστήσουµε όπου Ε το (L-U) στη συνθήκη σταθερής κατάστασης, βρίσκουµε: f U = s (L U) Έπειτα, διαιρούµε και τις δύο πλευρές µε L και έχουµε: f U/L = s (1-U/L) Και αν λύσουµε για U/L: U/L = s / (s + f) 2
Κάθε πολιτική που στοχεύει την µείωση του φυσιολογικού ποσοστού ανεργίας πρέπει είτε να µειώσει το ρυθµό απώλειας της εργασίας είτε να αυξήσει το ρυθµό εύρεσης της εργασίας. Παροµοίως, κάθε πολιτική που επηρεάζει το ρυθµό απώλειας ή εύρεσης εργασίας επίσης µεταβάλλει το φυσιολογικό ποσοστό ανεργίας. 3
Η ανεργία η οποία προκαλείται εξαιτίας του χρόνου που απαιτείται προκειµένου οι εργαζόµενοι να βρούν εργασία καλείται Ανεργία Τριβής (frictional unemployment). Οι οικονοµολόγοι καλούν µια µεταβολή στη ζήτηση εργασίας µεταξύ κλάδων ή και περιοχών κλαδική µετατόπιση. Επειδή κλαδικές µετατοπίσεις συµβαίνουν πάντα και επειδή παίρνει χρόνο προκειµένου οι εργαζόµενοι να αλλάξουν κλάδο, υπάρχει πάντα ανεργία τριβής. Πολλά µέτρα που στοχεύουν στην µείωση του φυσικού ποσοστού ανεργίας, προκαλούν τελικά αύξηση της ανεργίας τριβής. Ένα τέτοιο µέτρο είναι η ασφάλιση έναντι της ανεργίας. Σύµφωνα µε αυτό, οι άνεργοι µπορούν να εισπράττουν ένα µέρος του µισθού τους για µια ορισµένη χρονική περίοδο αφού χάσουν τη δουλειά τους. 4
Πραγµατικός Μισθός Άκαµπτος Πραγµατικός Μισθός U Εργασία Εάν ο πραγµατικός µισθός είναι άκαµπτος πάνω από το επίπεδο ισορροπίας, τότε η προσφορά εργασίας υπερβαίνει τη ζήτηση εργασίας. Αποτέλεσµα: ανεργία U. S D Η Ακαµψία Μισθών είναι η αποτυχία των µισθών να προσαρµοστούν ώστε η προσφορά εργασίας να ισούται µε τη ζήτηση. Η ανεργία που απορρέει από την ακαµψία µισθών και την περιορισµένη κατανοµή θέσεων εργασίας ονοµάζεται ανεργία αναµονής (wait unemployment). Οι εργαζόµενοι είναι άνεργοι όχι επειδή δεν µπορούν βρουν εργασία που να ταιριάζει στις δεξιότητες τους, αλλά επειδή στον τρέχον µισθό, η προσφορά εργασίας υπερβαίνει τη ζήτηση. Αυτοί οι εργαζόµενοι απλά περιµένουν προκειµένου να υπάρξουν θέσεις εργασίας 5 διαθέσιµες.
Ηκυβέρνηση προκαλέι ακαµψία µισθών όταν εµποδίζει τους µισθούς από το να πάρουν την τιµή ισορροπίας. Οι οικονοµολόγοι πιστεύουν ότι ο κατώτατος µισθός έχει την µεγαλύτερη επίπτωση στην απασχόληση των νέων. Εµπειρικές έρευνες υποδεικνύουν ότι µία αύξηση του κατώτατου ηµεροµισθίου κατά 10% µειώνει την ανεργία των νέων κατά 3%. Πολλοί οικονοµολόγοι και υπεύθυνοι για την άσκηση οικονοµικής πολιτικής πιστεύουν ότι η θέσπιση φορολογικών εκπτώσεων και κινήτρων είναι ένας καλύτερος τρόπος να αυξήσεις τα εισοδήµατα των φτωχών εργαζοµένων. 6
Μια άλλη αιτία ακαµψίας µισθών είναι η µονοπωλιακή δύναµη των συνδικάτων. Στις Η.Π.Α., µόνο το 16% των εργαζοµένων ανήκει σε συνδικάτα. Συχνά, οι διαπραγµατεύσεις των συνδικάτων ορίζουν µισθούς πάνω από το επίπεδο ισορροπίας και επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να επιλέγουν πόσοι θα απασχοληθούν. Αποτέλεσµα: µία µείωση στον αριθµό εκείνων που προσλαµβάνονται, ένας χαµηλότερος ρυθµός εύρεσης εργασίας και µια αύξηση στην ανεργία αναµονής. Η ανεργία που προκαλείται από τα συνδικάτα είναι ένα παράδειγµα σύγκρουσης µεταξύ διαφορετικών οµάδων εργαζοµένων - insiders και outsiders. 7
ΜΙΣΘΟΙ ΑΠΟ ΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Οι θεωρίες περί Μισθών Αποδοτικότητας υποστηρίζουν ότι οι εργαζόµενοι µε υψηλούς µισθούς είναι περισσότερο παραγωγικοί. Έτσι λοιπόν αν και µια µείωση µισθών θα προκαλούσε µείωση του κόστους εργασίας για µια επιχείρηση, εντούτοις θα µείωνε και την παραγωγικότητα των εργαζοµένων και άρα τα κέρδη της επιχείρησης. Μια άλλη θεωρία στο ίδιο µήκος κύµατος υποστηρίζει ότι οι υψηλοί µισθοί µειώνουν το ρυθµό αποχώρησης από την εργασία. Μια τρίτη θεωρία υποστηρίζει ότι η µέση ποιότητα του εργατικού δυναµικού µιας επιχείρησης εξαρτάται από τον µισθό που πληρώνει στους εργαζόµενους της. Μια τέταρτη θεωρία υποστηρίζει ότι ένας υψηλός µισθός βελτιώνει την προσπάθεια των εργαζοµένων. 8