Αλληλεπίδραση Ανθρώπου- Υπολογιστή & Ευχρηστία Ενότητα 8: Ιεραρχική Ανάλυση Εργασιών Σαπρίκης Ευάγγελος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Γρεβενά)
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Να κατανοήσει ο φοιτητής τα βασικά χαρακτηριστικά της ιεραρχικής ανάλυσης εργασιών. Ειδικότερα, αναφέρονται οι δύο βασικοί τρόποι ανάλυσης: ιεραρχική ανάλυση εργασιών και ανάλυση εργασιών βασισμένη στη γνώση. 4
Περιεχόμενα ενότητας Ανάλυση εργασιών. Ιεραρχική ανάλυση εργασιών. Ανάλυση βασισμένη στη γνώση. 5
Ανάλυση εργασιών (1) Όπως γίνεται αντιληπτό και από τον τίτλο, η ανάλυση εργασιών αφορά τη διαδικασία ανάλυσης του τρόπου με τον οποίο εκτελούν οι χρήστες τις εργασίες τους σε ένα σύστημα. Η κάθε εργασία αποσυνθέτεται σε επιμέρους σχετιζόμενες ενέργειες. Η ανάλυση εργασιών επικεντρώνεται στην παρατήρηση του τρόπου με τον οποίο ο χρήστης αλληλεπιδρά με το σύστημα. 6
Ανάλυση εργασιών (2) Βοηθάει στην καταγραφή των απαιτήσεων ενός υπό δημιουργία συστήματος. Επίσης, βοηθάει στη δημιουργία υλικού εκπαίδευσης και τεκμηρίωσης ενός συστήματος. Κυρίως χρησιμοποιείται για: α) δημιουργία εγχειριδίων και εκπαιδευτικού υλικού, β) σχεδίαση διεπιφανειών και γ) καταγραφή των απαιτήσεων ων χρηστών και τη σχεδίαση συστημάτων. 7
Ιεραρχική ανάλυση εργασιών (1) Πρόκειται για μία προσέγγιση αποσύνθεσης εργασιών σε υπο-εργασίες, με καθορισμένη χρονική σειρά εκτέλεσης, η οποία περιγράφει υπό ποιες συνθήκες εκτελούνται οι υπο-εργασίες. Επίσης, στην ιεραρχική ανάλυση εργασιών περιγράφονται και τα εναλλακτικά πλάνα, τα οποία έχουν τίτλο σχετικό με την εργασία που αντιστοιχούν και «αποσυνθέτουν». 8
Ιεραρχική ανάλυση εργασιών: παράδειγμα (1.1) 0. για τη δημιουργία φραπέ 1. παίρνουμε ένα ποτήρι 2. προσθέτουμε σε αυτό καφέ 3. προσθέτουμε σε αυτό ζάχαρη 4. προσθέτουμε νερό 5. προσθέτουμε γάλα 6. βάζουμε το σχετικό μηχάνημα «χτυπήματος» στην πρίζα 9
Ιεραρχική ανάλυση εργασιών: παράδειγμα (1.2) 7. «χτυπάμε» το περιεχόμενο του ποτηριού με το μηχάνημα 8. προσθέτουμε νερό μέχρι να γεμίσει το ποτήρι 9. προσθέτουμε παγάκια Πλάνο 0: εκτέλεση οπωσδήποτε των 1-2-4, προαιρετικά τα 3-5-6-7-8-9, ανάλογα με την προτίμηση του καθενός. 10
Ιεραρχική ανάλυση εργασιών (2) Δεν είναι απαραίτητο να εκτελεστούν όλες οι υποεργασίες. Έχουμε «πλάνο», μόνο σε εκείνες τις περιπτώσεις όπου υπάρχει/ απαιτείται αποσύνθεση εργασίας σε υποεργασίες. Ο βαθμός ανάλυσης των εργασιών σε υπο-εργασίες εξαρτάται από τον σχεδιαστή και από τον στόχο που έχει θέσει στο υπό δημιουργία σύστημα. 11
Ιεραρχική ανάλυση εργασιών: κανόνας βαθμού αποσύνθεσης Ωστόσο, ως κανόνας εφαρμόζεται ο εξής: «οι απλές εργασίες δε χρειάζεται να αποσυντεθούν περαιτέρω, εκτός κι αν είναι κρίσιμης σημασίας». Αυτός ο κανόνας αναφέρει πως όταν η πιθανότητα να γίνει λάθος πολλαπλασιαζόμενη επί του κόστους του λάθους είναι κάτω από ένα καθορισμένο όριο, η αποσύνθεση σταματά (Dix et al., 2007). Η ιεραρχική ανάλυση εργασιών, εκτός από τη μορφή κειμένου, μπορεί να παρουσιάζεται και διαγραμματικά. 12
Ιεραρχική ανάλυση εργασιών: τύποι πλάνων (1) Τα πλάνα, στην ιεραρχική ανάλυση εργασιών, διακρίνονται στους εξής τύπους (Dix et al., 2007): 1. Σταθερή ακολουθία (υπο)εργασιών. 2. Προαιρετικές (υπο)εργασίες. 3. Αναμονή για συμβάντα. 4. Κυκλική εκτέλεση (επανάληψη). 13
Ιεραρχική ανάλυση εργασιών: τύποι πλάνων (2) 5. Διαμοιρασμός χρόνου (σε περιπτώσεις όπου κάποιες (υπο)εργασίες μπορούν να γίνονται ταυτόχρονα ή στο ίδιο χρονικό διάστημα). 6. (Υπο)εργασίες κατά διάκριση. 7. Συνδυασμοί. 14
Άσκηση 1 Χρησιμοποιήστε την ιεραρχική ανάλυση εργασιών για την εργασία «ανοίγματος του προγράμματος ζωγραφικής του υπολογιστή σας». 15
Άσκηση 2 Χρησιμοποιήστε την ιεραρχική ανάλυση εργασιών για την εργασία «σκουπίσματος του σπιτιού», τόσο μέσω κειμένου όσο και διαγραμματικά. 16
Ανάλυση βασισμένη στη γνώση Πρόκειται για μέθοδο ανάλυσης εργασιών όπου καταγράφονται όλα τα αντικείμενα και οι ενέργειες που εμπλέκονται σε μία εργασία και στη συνέχεια δημιουργούνται ταξινομικές κατηγοριοποιήσεις. Για τις κατηγοριοποιήσεις χρησιμοποιούνται τα εξής: α) σύζευξη (AND), β) διάζευξη (OR) και γ) αποκλειστική διάζευξη (XOR). 17
Ανάλυση βασισμένη στη γνώση: παράδειγμα αντικείμενο κουζίνας OR προετοιμασία πιάτο, επιφάνεια τεμαχισμού τροφίμων μαγείρεμα φούρνος, κατσαρόλα, τηγάνι γεύμα πιάτο, κατσαρόλα, ποτήρι 18
Βιβλιογραφία Dix, A., Finlay, J., Abowd, G. D, and Beale, R. (2007). Επικοινωνία Ανθρώπου Υπολογιστή (3 η Έκδοση). Εκδόσεις Μ. Γκιούρδας, Αθήνα. 19