Χρηματοοικονομική Διοίκηση ΙΙ Σύνολο- Περιεχόμενο Μαθήματος Ζιώγας Ιώαννης Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Ο σκοπός του εν λόγω μαθήματος είναι η κατανόηση και η απόκτηση γνώσεων αναφορικά με την μεγιστοποίηση της αξίας της επιχείρησης. Ο σκοπός αυτός επιδιώκεται μέσω τριών λειτουργιών ήτοι αποφάσεις επενδύσεων, αποφάσεις χρηματοδοτήσεων και χρηματοοικονομική ανάλυση. 4
Περιεχόμενα ενότητας Στρατηγικός σχεδιασμός, μακροχρόνιος χρηματοοικονομικός σχεδιασμός και προϋπολογισμός επενδύσεων παγίου κεφαλαίου της επιχείρησης: Ορισμός και διακρίσεις επενδύσεων, σπουδαιότητα. διαδικασία σύνταξης και ελέγχου. 5
Στρατηγικός σχεδιασμός Ο στρατηγικός σχεδιασμός είναι η διαδικασία εντοπισμού, επιλογής, υλοποίησης και ελέγχου (αξιολόγηση αποτελεσμάτων) των βασικών κατευθύνσεων δράσης ενός οργανισμού. Η επιλογή της στρατηγικής αποβλέπει στον προσδιορισμό των κατάλληλων κατευθυντηρίων δράσεων για την επίτευξη των στόχων της επιχείρησης. Ο προσδιορισμός των δράσεων βασίζεται στην ανάλυση του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος της επιχείρησης. 6
Διάκριση των στρατηγικών Εταιρικές ή γενικές στρατηγικές. Γενικές ανταγωνιστικές στρατηγικές. Λειτουργικές στρατηγικές. 7
Εταιρικές ή Γενικές Στρατηγικές Διαμορφώνονται από την διοίκηση της επιχείρησης ή το ανώτατο μάνατζμεντ της επιχείρησης και αποβλέπουν στην επίτευξη των βασικών στόχων της επιχείρησης. Αναφέρονται σ έναν μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Διακρίνονται σε: Στρατηγικές ανάπτυξης. Στρατηγικές τερματισμού δραστηριότητας. Στρατηγικές περιστολής δραστηριότητας. Συνδυαστικές στρατηγικές. 8
Στρατηγικές ανάπτυξης Στρατηγική επικέντρωσης σ ένα μοναδικό προϊόν ή υπηρεσία. Στρατηγική συγκέντρωσης ομοειδών προϊόντων ή υπηρεσιών. Στρατηγική κάθετης ενοποίησης. Στρατηγική οριζόντιας διαφοροποίησης. Στρατηγική διαφοροποίησης μεταξύ επιχειρήσεων ποικίλλων αντικειμένων δράσεως. 9
Στρατηγικές περιστολής δραστηριότητας Στρατηγική αντίστροφης κατεύθυνσης. Στρατηγική από-επένδυσης. Στρατηγική ρευστοποίησης. 10
Συνδυαστικές στρατηγικές Ταυτόχρονες στρατηγικές. Διαδοχικές στρατηγικές. 11
Ανταγωνιστικές στρατηγικές Συνδέονται με την λήψη αποφάσεων στο επίπεδο των αυτοδύναμων επιχειρηματικών μονάδων ή στο επίπεδο επιμέρους επιχειρηματικών μονάδων. Στόχος της στρατηγικής είναι: Να εξασφαλίσει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα έναντι των ανταγωνιστών. Να εντοπισθούν οι νέες ευκαιρίες, να επιλεγούν ποια προϊόντα και υπηρεσίες πρέπει να αναπτυχθούν και σε ποιες αγορές και ποια έκταση. 12
Η στρατηγική ηγεσίας κόστους Στοχεύει στην προσφορά του ίδιου προϊόντος ή υπηρεσίας σε μικρότερο κόστος. Εφαρμόζεται σε αγορές με ισχυρό ανταγωνισμό. Η ευτυχία της απαιτεί σχετικά μεγάλο μερίδιο αγοράς ή άλλα πλεονεκτήματα όπως η ευνοϊκή πρόσβαση σε πρώτες ύλες ή η διαθεσιμότητα μετρητών. 13
Η στρατηγική της διαφοροποίησης Αναφέρεται στη δημιουργία και τη διάθεση μοναδικών προϊόντων στην αγορά. Η επιτυχία της στρατηγικής απαιτεί η επιχείρηση να πραγματοποιήσει τα εξής: Να εντοπίσει ένα ή περισσότερα χαρακτηριστικά του παραγόμενου προϊόντος στα οποία ο πελάτης να αποδίδει αξία. Να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε να είναι σε θέση να ικανοποιήσει την επιθυμία του πελάτη κατά μοναδικό τρόπο. Να πετύχει τη διαφοροποίηση σε ένα κόστος που είναι μικρότερο από το κόστος που είναι διατεθειμένος να πληρώσει ο καταναλωτής. 14
Η στρατηγική της εστίασης Η επιχείρηση η οποία περιορίζει την προσοχή της σ ένα ή μερικά τμήματα της αγοράς μπορεί να ικανοποιήσει αυτά τα τμήματα καλύτερα από τις επιχειρήσεις οι οποίες επιδιώκουν να επηρεάσουν ολόκληρη την αγορά. Συνεπάγεται την χρησιμοποίηση των πόρων και δεξιοτήτων που χρησιμοποιούνται στις δύο προαναφερθείσες στρατηγικές, με τη διαφορά ότι η χρησιμοποίησή τους επικεντρώνεται σ ένα ή μερικά τμήματα στόχους της αγοράς. 15
Λειτουργικές στρατηγικές Οι λειτουργικές στρατηγικές διατυπώνουν με λεπτομέρειες τις συγκεκριμένες ενέργειες που θα πρέπει να πραγματοποιηθούν προκειμένου να υλοποιηθούν οι γενικές ανταγωνιστικές στρατηγικές. Οι σημαντικότερες λειτουργικές περιοχές μιας επιχείρησης στα πλαίσια των οποίων εφαρμόζονται οι λειτουργικές στρατηγικές είναι αυτές της παραγωγής, του μάρκετινγκ, της χρηματοοικονομικής, του ανθρωπίνου δυναμικού, της έρευνας και ανάπτυξης. 16
Η χρηματοοικονομική στρατηγική Αναφέρεται στην πρόβλεψη της οικονομικής δραστηριότητας και τον χρηματοοικονομικό σχεδιασμό, την αξιολόγηση των επενδυτικών προτάσεων, την διασφάλιση της χρηματοδότησης των διαφόρων επενδύσεων και τον έλεγχο των χρηματοοικονομικών πόρων. Συνεισφέρει στη διαμόρφωση της εταιρικής και της ανταγωνιστικής στρατηγικής με την εκτίμηση της επίδρασης στην κερδοφορία των διαφόρων εναλλακτικών στρατηγικών και την αξιολόγηση της χρηματοοικονομικής θέσης της επιχείρησης. 17
Κριτήρια επιλογής στρατηγικής Το κριτήριο της καταλληλότητας: εκτίμηση του βαθμού στον οποίο η στρατηγική απευθύνεται στις συνθήκες και το πλαίσιο στο οποίο λειτουργεί η επιχείρηση. Συμβάλει στην ποιοτική αποτίμηση της στρατηγικής. Το κριτήριο της αποδεκτικότητας: αναφέρεται στα αποτελέσματα της υλοποίησης μιας στρατηγικής και τον βαθμό στον οποίο τα αναμενόμενα αποτελέσματα βρίσκονται σε αντιστοιχία με τις προσδοκίες των μετόχων και της διοίκησης της επιχείρησης. Το κριτήριο της εφικτότητας: αναφέρεται στο αν η στρατηγική θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην πράξη, με την αποτίμηση των δυνάμενων να χρησιμοποιηθούν μεταξύ των υπαρχόντων και των επιπρόσθετων απαιτούμενων πόρων. 18
Μακροπρόθεσμος σχεδιασμός Συνίσταται στη σύνταξη προβλεπόμενων χρηματοοικονομικών καταστάσεων για πενταετή και δεκαετή χρονικά διαστήματα. Οι αποφάσεις που συνδέονται με τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό αναφέρονται στην προσθήκη νέων προϊόντων, απόκτηση κτιριακών εγκαταστάσεων και μηχανολογικού εξοπλισμού, σχεδιασμό και χωροθέτηση νέων εργοστασιακών μονάδων και άλλες μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις πόρων. Αλλαγές κλειδιά στην αποστολή της επιχειρηματικής οντότητας, τέτοιες όπως συγχωνεύσεις, εισαγωγή νέων γραμμών παραγωγής, κάθετη ενοποίηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, απαιτούν την πραγματοποίηση αποφάσεων που σχετίζονται με μακροπρόθεσμες επενδύσεις κεφαλαίου. 19
Βραχυπρόθεσμος σχεδιασμός Συνίσταται στην σύνταξη προβλεπόμενων καταστάσεων που καλύπτουν δωδεκάμηνο χρονικό διάστημα. Ο γενικός προϋπολογισμός συνοψίζει τις σχεδιασμένες δραστηριότητες όλων των επιμέρους μονάδων της επιχειρηματικής οντότητας. Μπορεί να θεωρηθεί μια λεπτομερής ανάλυση του πρώτου έτους του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού. Μπορεί να συνταχθεί σε μηνιαία βάση για τους τρεις πρώτους μήνες και σε τριμηνιαία βάση για το υπόλοιπο του έτους. 20
Παράδειγμα προϋπολογισμού Α. Λειτουργικός προϋπολογισμός. 1. Προϋπολογισμός πωλήσεων. 2. Προϋπολογισμός αγορών. 3. Προϋπολογισμός κόστους πωληθέντων αγαθών. 4. Προϋπολογισμός λειτουργικών εξόδων. 5. Προϋπολογιστική κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσεως. Β. Χρηματοοικονομικός προϋπολογισμός. 1. Προϋπολογισμός επενδύσεων παγίου κεφαλαίου. 2. Ταμειακός προϋπολογισμός. 3. Προϋπολογιστικός ισολογισμός. 21
Προϋπολογισμός επενδύσεων παγίου κεφαλαίου Είναι το σύνολο των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου, όπως η απόκτηση νέου μηχανολογικού εξοπλισμού, η εισαγωγή νέων γραμμών προϊόντων, η βελτίωση των κτιριακών εγκαταστάσεων, που αναλαμβάνονται από την επιχειρηματική οντότητα σε δεδομένη χρονική στιγμή γιατί η αποδοτικότητά τους κρίνεται και αποσκοπούν στην πραγματοποίηση των στόχων της οντότητας. Θα πρέπει να περιλαμβάνει: Εκτιμήσεις για το κόστος κάθε επένδυσης. Χρονοδιάγραμμα διάθεσης του χρηματικού κεφαλαίου που απαιτείται για την εκτέλεση της κάθε επένδυσης. 22
Τέλος Μαθήματος