Ενεργός παρακολούθηση στον low risk καρκίνο του προστάτη

Σχετικά έγγραφα
ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΟΥ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Ca Προστάτη. Μοριακοί δείκτες και στρατηγική χειρισμού των ασθενών με νόσο χαμηλού κινδύνου ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΠ. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ.

Ριζική προστατεκτομή

Διλήμματα στον προστατικό καρκίνο. Γεράσιμος Αλιβιζάτος Διευθυντής Γ Ουρολογικής Κλινικής Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ

Διαχείριση της βιοχημικής υποτροπής στον καρκίνο του προστάτη

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΤΑΤΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΡΥΠΙΔΗΣ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ

Ενεργός παρακολούθηση σε ασθενείς με καρκίνο προστάτη

Παναγιώτης Ραφαήλ Μπαλαξής ειδικευόμενος ιατρός Ουρολογική κλινική Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ

ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΟΥ - ΠΟΤΕ?

Ενεργός παρακολούθηση στον καρκίνο του προστάτη-τεχνικές, πρωτόκολλα, αποτελέσματα

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΒΙΟΨΙΑΣ (REPEAT BIOPSY) VS ΠΟΛΥΠΑΡΑΓΟΝΤΙΚΗ MRI (MULTIPARAMETRIC MRI)

Urogold III: Οι σημαντικότερες δημοσιεύσεις της χρονιάς (Προστάτης- όρχεις)

Δυσμενείς παράγοντες μετά ριζική προστατεκτομή. Μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία διάσωσης;

ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΓΙΑ «ΕΝΕΡΓΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ»

UroSwords I (ΚΥΠ) Μονοθεραπεία ή συνδυαστική φαρμακοθεραπεία; Η μονοθεραπεία είναι επαρκής. Χαράλαμπος Κ. Μαμουλάκης Λέκτορας Ουρολογίας

Βιοχημική υποτροπή σε ασθενή με καρκίνο του προστάτη:

Καρκίνος Προστάτη Σημαντικότερες Δημοσιεύσεις 2016

Νέοι βιοδείκτες στον καρκίνο του προστάτη

Καρκίνος προστάτη σε ασθενείς ενδιάμεσου κινδύνου. Ριζική προστατεκτομή vs. Ακτινοθεραπεία

ΚΥΠ: Ο ΜΕΣΟΣ ΛΟΒΟΣ ΕΊΝΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ; Ευάγγελος Λιάτσικος Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστήµιο Πατρών ESUT president elect

BEST OF URO ONCOLOGY Penile Testicular Cancer 2016 ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Γ.Ν.Α. Γ.

Βραχυθεραπεία Προστάτη: Ουρολογικές ενδείξεις και αποτελέσματα

Γύρος 1: Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος. Αποτελεσματικότητ α

Βιοχημική υποτροπή σε ασθενή με καρκίνο του προστάτη:

ανασκοπήσεις 01//Noµoγράµµατα και καρκίνος του προστάτη Εισαγωγή Γεώργιος Μ. Πατσάης

Η ανάλυση Oncotype DX για τον καρκίνο του προστάτη βοηθά εσάς και τον γιατρό σας να αποφασίσετε με αυτοπεποίθηση.

Γιούρης Απόστολος Ουρολόγος Επιμελητής Α Γ.Ν.Σερρών

Χρυσοβαλάντης Τουτζιάρης MSc,PhD,FEBU,FECSM. Επιμελητής Α Α Ουρολογική Κλινική Α.Π.Θ Γ.Ν.Θ «Γ.Γεννηματάς»

Δήλωση Συμφερόντων. Συνδυαστική θεραπεία στην υπερδραστήρια κύστη. Yπάρχουν αποδείξεις; 17/6/2016. Astellas UK AMS UK. Menarini.

Πανθηλωμάτωση ουροδόχου κύστεως Πολλαπλές TUR η ριζική κυστεκτομή

Το PSA σήμερα. Dr. Ιωάννης Βούρος Επιμ.Α Ουρολογική Κλινική Ιπποκράτειο Γ.Ν. Θεσσαλονίκης Δ/της Dr. Αθανάσιος Παπαθανασίου

Πρόγραμμα Ογκολογίας Ουροποιογεννητικού GenitoUrinary Oncology

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΥΠΟΤΡΟΠΗΣ CaP

Αλήθεια και μύθοι για τα φυτικά σκευάσματα για τον προστάτη. Γιαννίτσας Κώστας ΑΓΡΙΑ 01/06/2014

LUTS, BOO and BPH. LUTS, BOO and BPH

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ. Ιωάννης Βακαλόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Λέκτορας Αριστοτελείου Παν/µιου Θεσσαλονίκης

Uroswords II Καρκίνος κύστης T1 High Grade: Η κυστεκτοµή είναι απαραίτητη; ιαιτητής:. Μητρόπουλος Οι µονοµάχοι: Β. Τζώρτζης Κ.

Γεράσιµος Αλιβιζάτος ιευθυντής Γ Ουρολογικής Κλινικής Νοσοκοµείου ΥΓΕΙΑ

Επίδραση της Ακτινοθεραπείας στην ποιότητα ζωής

Ανδρας ηλικίας 60 ετών υποβάλλεται σε τακτικό ετήσιο έλεγχο του PSA από την ηλικία των 50 ετών. Τα προηγούµενα χρόνια η τιµή του PSA κυµάνθηκε από

Ογκολογικό συµβούλιο Καρκίνος προστάτη

Prolaris : Ο Νέος Εξατομικευμένος Υπολογισμός της Επιθετικότητας του Καρκίνου του Προστάτη

Σύγκρουση συμφερόντων

ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΙΑΤΡΕΙΟ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΜΑΣΤΟΥ: ΟΙ 1000 ΠΡΩΤΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΚΟΥ Γ MD, ΚΑΠΙΡΗΣ Σ MD, ΚΟΛΟΒΕΛΩΝΗΣ Γ MD, ΜΑΛΛΙΔΗΣ Ε MD,

CA ΠΡΟΣΤΑΤΗ ΤΟΠΙΚH ΥΠΟΤΡΟΠH ΜΕΤA ΑΠO ΡΙΖΙΚH ΘΕΡΑΠEIΑ

Καρκίνος ορθού Προεγχειρητική ακτινοθεραπεία. Λουίζα Βίνη Ογκολόγος Ακτινοθεραπεύτρια Τμήμα Ακτινοθεραπείας Ιατρικό Αθηνών

Τουπλικιώτη Παναγιώτα Βιολόγος MSc, Phd Α.Ν.Θ. «Θεαγένειο»

Best of Uro-oncology Kidney Cancer 2016

ΚΑΡΚΙΝΟ του ΠΡΟΣΤΑΤΗ. Πως να προλάβετε τον ΔΙΑΓΝΩΣΗ Η ΕΓΚΑΙΡΗ ΣΩΖΕΙ ΖΩΕΣ. Επιστημονική Επιμέλεια Ελληνική Ουρολογική Εταιρία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ

Νεότερες Ουρολογικές Πρακτικές

Ενδείξεις μερικής ορχεκτομής, πότε και σε ποιους ασθενείς

Τεχνολογία vs Ιατρικής Επιστήμης. Ιωαννίδης Ι. Ευάγγελος Καθηγητής Ουρολογίας - Νευροουρολογίας

Ανδρας ηλικίας 60 ετών υποβάλλεται σε τακτικό ετήσιο έλεγχο του PSA από την ηλικία των 50 ετών. Τα προηγούµενα χρόνια η τιµή του PSA κυµάνθηκε από

Ο ρόλος του λεμφαδενικού καθαρισμού στον καρκίνο της ουροδόχου κύστης

Απαγορεύεται η θεραπεία (του υπογοναδισμού) μετά ριζική προστατεκτομή; Πέτρος Περιμένης Καθηγητής Ουρολογίας Πανεπιστημίου Πατρών

επιδημιολογία και αιτιολογία του PCa

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή διατριβή. Ονοματεπώνυμο: Αργυρώ Ιωάννου. Επιβλέπων καθηγητής: Δρ. Αντρέας Χαραλάμπους

THE BEST OF URO-ONCOLOGY IN 2016

Βιοψία προστάτου μια κρίσιμη απόφαση για τον ουρολόγο

ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Δεν υπάρχει καµία σύγκρουση συµφερόντων του οµιλητή

Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΨΙΑΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟΥ- ΟΛΙΓΟΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ

Κλινικά περιστατικά καρκίνου του προστάτη

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία. Κόπωση και ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο.

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Ο ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΜΑΣΤΟΥ ΠΟΥ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Κατευθυντήριες οδηγίες για τον mcrpc Εφαρμογή στην καθημερινή κλινική πρακτική

Τα SOPs των LUTS Που βρισκόμαστε σήμερα στη διερεύνηση των LUTS. Σταύρος Γκράβας Ουρολογική Κλινική Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας

Καρκίνος προστάτη στα 50. Γεράσιµος Αλιβιζάτος Διονύσης Mητρόπουλος

Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΞΟΔΟ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΟΝΑΔΑ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ. Στυλιανός Σολωμή

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΝΟΣΟ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ T2C T3

Ακτινοθεραπεία Βασικές Αρχές Λειτουργίας και Ακτινοπροστασία

Η θέση της Ριζικής Προστατεκτοµής στο Τοπικά Προχωρηµένο και Υψηλού Κινδύνου Καρκίνο Προστάτη. !."#$%&# ($) "*! «+, - %%./ 01µ2)»

ΝΕΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΟΥ GLEASON SCORE ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ. Μιχαλοπούλου Μανωλούτσιου Ηλέκτρα Παθολογοανατόμος

ΙΩΑΝΝΗΣ Θ. ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ Α ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ»

ΠΡΟΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙKOς EΛΕΓΧΟς ΓΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ

ΑΝΤΡΑΣ ΜΕ ΕΠΙΜΟΝΗ ΣΥΧΝΟΥΡΙΑ

Αντιμετώπιση Ουρολογικών Ογκολογικών ασθενών σε Πρωτοβάθμιο Νοσοκομείο. Προβλήματα και ιδιαιτερότητες. Νοσοκομείο Καβάλας

Βασίλειος Ι. Τζελέπης Χειρουργός -- Ουρολόγος Δντης Ουρολογικής Κλινικής 401 ΓΣΝΑ

Dept. Urology, Athens Medical School, J. Varkarakis ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΡΑΚΑΡΑΚΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΟΗΘΗ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΗ

Πτυχιακή διατριβή ΣΤΥΙΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΡΙΖΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΚΤΟΜΗ

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ

Ενδείξεις μεταστασιεκτομής στον καρκίνο του νεφρού. Σεραφετινίδης Εφραίμ Επιμελητής Α Ουρολογική Κλινική Ασκληπιείο Βούλας Δντης: Αν. Καθ. Δ.

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ

Χειρουργική αντιμετώπιση μη μικροκυτταρικού Ca πνεύμονα. Μαδέσης Αθανάσιος Επιμελητής Α Καρδιοθωρακοχειρουργικής

Πρωτογενής πρόληψη των καρδιαγγειακών IFG

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ HIGH RISK ΟΥΡΟΘΗΛΙΑΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΚΟΡΙΤΣΙΑΔΗΣ Γ Ε.Α.Ν. ΜΕΤΑΞΑ

Χειρουργική αντιμετώπιση τοπικά. προχωρημένο καρκίνο προστάτη.

AΠΙΝΙΔΩΤΕΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ

Διαδερμική επεμβατική αντιμετώπιση ασθενών της τέταρτης ηλικίας

Υπάρχουν όρια στην μερική νεφρεκτομή; Μέγεθος, Τοπογραφία, Τεχνική

Ριζική προστατεκτοµή. Ευάγγελος Λιάτσικος, MD, PhD Καθηγητής Ουρολογίας Πανεπιστήµιο Πατρών ESUT Chairman

Η εξέλιξη των βιολογικών δεικτών στον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του προστάτη: παρελθόν, παρόν, και μέλλον

Διάγνωση και προσυμπτωματικός έλεγχος

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή Εργασία

Transcript:

Ενεργός παρακολούθηση στον low risk καρκίνο του προστάτη Κικιδάκης Δημήτριος Επιμελητής Α Ουρολογικής Κλινικής Γ. Ν. Ημαθίας Εισαγωγή ο συχνότερος καρκίνος πια στους άνδρες 233.000 νέες διαγνώσεις (2014) αντιστοιχούν στο 27% των νέων διαγνώσεων καρκίνου σε άνδρες. Siegel R, et al. Cancer statistics, 2014. CA Cancer J Clin 2014 29.480 αναμενόμενοι θάνατοι (2014) 1

Τα δύο πρόσωπα του Ιανού ο CaP είναι μια διπρόσωπη πάθηση: με μια θεωρητικά «αθώα» μορφή η οποία ποτέ δεν θα επηρεάσει την επιβίωση ούτε την ποιότητά ζωής και μια μορφή με επιθετικά κλινικά χαρακτηριστικά που σε σύντομο χρονικό διάστημα θα γίνει επώδυνη και θανατηφόρα. Υπερδιάγνωση - Υπερθεραπεία 23% - 42% των screen-detected CaP στις ΗΠΑ υπερθεραπεύονται. Draisma G, et al. Lead time and overdiagnosis in prostate-specific antigen screening: importance of methods and context. J Natl Cancer Inst 2009 από 3% - 88% ανάλογα με ηλικία, PSA, Gleason score Loeb S, et al. Overdiagnosis and overtreatment of prostate cancer. Eur Urol. 2014 Gulati R, et al. Individualized estimates of overdiagnosis in screen-detected prostate cancer. J Natl Cancer Inst. 2014 2

Επιπλοκές ΡΠ Επιπλοκές ΡΠ Ακράτεια ούρων 0-10% στο 12μηνο ΡοΡΠ 3-20% στο 12μηνο ΡΠ FicarraV, Novara G, AhleringTE et al. Systematic review and meta-analysis of studies reporting urinary continence recovery after robot-assisted radical prostatectomy. Eur. Urol 2012 Στυτική Δυσλειτουργία 19-45% στο 12μηνο για ΡοΡΠ 37-74% στο 12μηνο για ΡΠ FicarraV, Novara G, AhleringTE et al. Systematic review and meta-analysis of studies reporting potency rates after robot-assisted radical prostatectomy. Eur. Urol 2012 3

Επιπλοκές Βραχυθεραπείας LDR Επίσχεση ούρων 1,5-22% Ανάγκη για TURP εως και 8,7% Ακράτεια ούρων 0-19% Στυτική Δυσλειτουργία 40% σε 3-5 χρόνια HDR Συχνουρια Νυκτουρία 16,6-17,3% και 9,2-20,9% Διάρροιες 8,0-10% Toxicity and quality of life after high-dose-rate brachytherapy as monotherapy for low- and intermediate-risk prostate cancer Shafak Aluwini,Wendy M.H. Busser et al. Radiotherapy and Oncology 2015 Ενεργός παρακολούθηση Active surveillance (AS) στόχο έχει να μειώσει τους κινδύνους της υπερθεραπείας προσεκτική επιλογή ασθενών μέσω κατάλληλου screening-βιοψία αποσύνδεση της διάγνωσης από τη θεραπεία η AS δεν είναι παρά προσωρινή, αλλά απαραίτητη, μεταβατική λύση μέχρις ότου να διαγνώσουμε μόνο τους απειλητικούς για τη ζωή CaP 4

Active surveillance Active surveillance aims to achieve correct timing for curative treatment, rather than delayed application of palliative treatment. Patients remain under close surveillance, and treatment is prompted by predefined thresholds indicative of potentially life-threatening disease, while considering individual life expectancy. Watchful waiting Watchful waiting also known as deferred or symptom-guided treatment. It refers to conservative management, until the development of local or systemic progression with (imminent) disease-related complaints. Patients are then treated palliatively with TURP or other procedures for urinary tract obstruction, and hormonal therapy or radiotherapy for palliation of metastatic lesions. EAU Guidelines 2015 AS vs Watchful waiting Active Surveillance περιοδικές βιοψίες προστάτη σε ενδείξεις εξέλιξης της νόσου μετάβαση σε ριζική θεραπεία (Ρ.Π, ακτινο-, βραχυθεραπεία) Observation/WW δεν καταλήγει σε ριζική θεραπεία δεν περιλαμβάνει πρόσθετες βιοψίες συνεχίζεται μέχρις ότου εμφανιστούν συμπτώματα παρηγορική θεραπεία (ADT+) NCCN Guidelines 2015 5

Κριτήρια Εισαγωγής σε Ενεργό Παρακολούθηση T1c Τ2α Gleason score 6 PSA <10 ng/ml < 2-3 κύλινδροι βιοψίας θετικοί, 50% καρκίνου σε κάθε βιοπτικό κύλινδρο (εάν έχει γίνει saturation biopsy <15% κυλίνδρων θετικοί για καρκίνο) PSA density <0.15 ng/ml/cm3 Ο ασθενής να είναι κατάλληλος για ριζική θεραπεία EAU Guidelines 2015 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΕ ΜΕΛΕΤΕΣ Lawrentschuk, N. & Klotz. Active surveillance for low-risk prostate cancer: an update. Nat. Rev. Urol 2011 6

πρωτόκολλα παρακολούθησης και κριτήρια παρέμβασης σε μελέτες AS Lawrentschuk, N. & Klotz. Active surveillance for low-risk prostate cancer: an update. Nat. Rev. Urol 2011 Πρωτόκολλα Ενεργούς Παρακολούθησης PSA: όχι συχνότερα από 6 μήνες PSA kinetics (PSA DT): δεν είναι αξιόπιστος δείκτης εξέλιξης πάθησης που παραμένει ιάσιμη. DRE όχι συχνότερα από 1 φορά το χρόνο Απεικόνιση-MRI: Αν και η mpmri δεν συνιστάται ως ρουτίνα, μπορεί να είναι χρήσιμη σε περιπτώσεις με αυξανόμενο PSA και αρνητικές συστηματικές βιοψίες NCCN guidelines 2015 7

Follow up βιοψίες σε AS επαναληπτική βιοψία (εντός 6 μηνών από τη διαγνωστική) εάν η διαγνωστική βιοψία είχε <10 κυλίνδρους ή υπάρχει κλινική υποψία (π.χ ύποπτη περιοχή ή σκληρία στον αντίθετο λοβό) ενδεχομένως σε αλλαγές στη DRE ή σε αύξηση του PSA (μικρή προγνωστική αξία) Standard ετήσια βιοψία επαναληπτικές βιοψίες δεν ενδείκνυται σε ασθενείς υπό AS με προσδόκιμο επιβίωσης < 10 χρόνια. NCCN guidelines 2015 PRIAS Μελέτη πρωτόκολλο βιοψίας στην PRIAS Standard βιοψίες στον 1 ο, 4 ο, 7 ο, 10 ο, 15 ο και 20 ο χρόνο. Extra βιοψίες εάν το PSA DT είναι μεταξύ 3-10 ετών 8

Πρωτόκολλο Παρακολούθησης PSA κάθε 3 με 6 μήνες DRE κάθε χρόνο Βιοψίες μετα απο 6-12 μήνες και μετέπειτα κάθε 3-5 χρόνια mpmri προαιρετικά Can. Ass. Urology June 2015 Εξέλιξη της νόσου σε ασθενείς υπό AS όταν δεν ισχύουν πλέον τα κριτήρια εισαγωγής στην AS Gleason grade 4/5 ή Gleason score 7 σε follow up βιοψία μεγαλύτερη κατάληψη βιοπτικού υλικού από καρκίνο (αριθμός κυλίνδρων-ποσοστό) 9

αριθμός ασθενών 450 769 531 ηλικία 70 66 63 μέσο follow up (χρόνια) 6,8 3 3,5 συνολική επιβίωση 78% 98% 98% ειδική για τον καρκίνο επιβιώση μετάβαση σε θεραπεία 97% 100% 100% 145 (30%) 33% 24% Λόγοι μετάβασης σε ενεργό θεραπεία Gleason grade 8% 14% 38% PSA 14%* _ 26%** Θετικοί λεμφαδένες 1% άγχος 3% 9% 8% *PSA doubling time< 3 years, **PSA velocity> 0,75 ng/ml/year 10

11

12

Ενεργός Παρακολούθηση και Ποιότητα Ζωής (QoL) Ενεργός Παρακολούθηση και Ποιότητα Ζωής (QoL) αυξημένα επίπεδα συνολικής ποιότητας ζωής HRQoL συγκρίσιμα με τους ασθενείς που υποβάλλονται σε ριζική θεραπεία άγχος, κατάθλιψη : όχι σημαντικά προβλήματα συνιστάται η καταγραφή και εκτίμηση των επιπέδων άγχους και κατάθλιψης με σκοπό τον εντοπισμό και την ενίσχυση των ψυχολογικά ευάλωτων ασθενών. 13

Effect of active surveillance (AS) on health-related quality of life (HRQoL) in PCa pts: PRIAS study Lokman U. Eur Urol Suppl 2013:12(1):e274(abs.274)» Finnish arm of prospective PRIAS study; N=224 low-risk PCa pts (ct1c-2, PSA <10 ng/ml, PSA density <0.2 ng/ml², 1 or 2 positive biopsy cores of Gleason 3+3)» No significant decrease in HRQoL (RAND-36) and erectile function (IIEF-5) after 1 or 3 yrs of follow-up» Significant increase in voiding symptoms (IPSS) after 1 and 3 yrs of follow-up» 69 pts discontinued AS: protocol-based: 80% of pts anxiety-based: 6% of pts An active surveillance protocol might not negatively influence HRQoL and erectile function in low-risk PCa pts after 3 years of follow-up Συμπεράσματα Αποφυγή-καθυστέρηση παρενεργειών της ριζικής θεραπείας διατήρηση ποιότητας ζωής μείωση κόστους θεραπείας 14

Συμπεράσματα Η AS θα πρέπει να προτείνετε στους ασθενείς με low risk καρκίνο του προστάτη είναι μια λύση στο πρόβλημα της υπερδιάγνωσηςυπερθεραπείας. οι βιοψίες δεν μπορούν προς το παρόν να απαλειφθούν από τα πρωτόκολλα AS καθώς δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα ότι οι μοριακοί δείκτες και η απεικόνιση (mpmri) μπορούν να τις υποκαταστήσουν άμεση ανάγκη για δεδομένα σχετικά με τον ρόλο των μοριακών δεικτών και της απεικόνισης στην AS τόσο στην πρόγνωση οσο και για την εξέλιξη της νόσου Όσοι ασθενείς επιλέγουν την Ενεργό Παρακολούθηση (AS) Bellardita L, et al. Eur Urol 2015 15

Ὠφελεῖν ἢ μὴ βλάπτειν. 16