ΙΕΘΝΕΣ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ, ΕΞΑΓΩΓΕΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΕΞΟ ΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ρ Κων. Λυµπερόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟ Ο ΚΡΙΣΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ (Ι) Ηεποχή µας χαρακτηρίζεται από τηδιεθνοποίηση του τρόπου ζωής όλων των ανθρώπων, ανεξάρτητα από έθνος, φυλή, γλώσσα και θρησκεία, µέσω της αποεθνικοποίησης των κοινωνικών προτύπων που διευκολύνθηκε από την αλµατώδη τεχνολογική πρόοδο. Η παγκοσµιοποίηση αποτελεί µια διαδικασία αλληλοσύνδεσης και αλληλεξάρτησης των εθνικών οικονοµιών µέσα στις οποίες οι επιχειρήσεις δεν µπορούν πια να λειτουργήσουν µε εµπορικούς φραγµούς και εµπόδια αποστάσεων, χρόνου και πολιτισµών, αλλά σε απελευθερωµένες και οµοιογενώς τµηµατοποιηµένες αγορές, µέσα στις οποίες οι επιχειρήσεις επικοινωνούν µε αστραπιαία ταχύτητα. 2 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ (ΙΙ) Oι πρωτοπόρες και δυναµικές επιχειρήσεις, θεωρώντας τα σύνορα των εθνικών κρατών πολύ στενά, απέκτησαν πλανητικό χαρακτήρα και διαµόρφωσαν στρατηγικές για τις παγκόσµιες αγορές. Οι παγκόσµιες εταιρίες εστιάζουν την προσοχή τους στις οµοιότητες των αγορών και προωθούν τα προϊόντα τους µε παρόµοιο τρόπο στους καταναλωτές όλου του κόσµου. Κατά αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνουν: - οικονοµίες κλίµακας, - αύξηση της αποδοτικότητάς τους - αύξηση της ανταγωνιστικότητάς τους λόγω δυνατότητας προσφοράς µεγαλύτερης αξίας στους καταναλωτές µε την προσφορά καλύτερης ποιότητας σε χαµηλότερες τιµές 3 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου ΜΟΡΦΕΣ ΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Περιστασιακές εξαγωγές Εξαγωγές µέσω ανεξάρτητων ενδιαµέσων φορέων Άµεσες εξαγωγές Licensing Franchising Συµβόλαιο Management Κοινή Επιχείρηση - Joint Venture Εξαγορά της πλειοψηφίας των µετοχών τοπικής επιχείρησης Εξαγορά ολόκληρης τοπικής επιχείρησης Ίδρυση απόλυτα ελεγχόµενης θυγατρικής επιχείρησης 4 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΜΕΘΟ ΟΥ ΙΕΙΣ ΥΣΗΣ ΣΕ ΞΕΝΕΣ ΑΓΟΡΕΣ Επιθυµητή ταχύτητα εισόδου Εκτιµώµενα έξοδα Παράγοντες κινδύνου Περίοδος επιστροφής επενδεδυµένων κεφαλαίων Αναµενόµενη αποδοτικότητα Βαθµός επιθυµητού ελέγχου 5 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Οι επιχειρήσεις επεδίωξαν µε την πολυεθνικοποίηση τους: Να βρουν επενδυτικές διεξόδους Να βελτιώσουν τη διεθνή ανταγωνιστικότητά τους µε: - την ελαχιστοποίηση του κόστους των πρώτων υλών και - του κόστους εργασίας Να εξασφαλίσουν αγορές για τα προϊόντα τους 6 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΗΡΕΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΧΩΡΑΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ Ελκυστικότητα της αγοράς - Μέγεθος, τάσεις, δηµογραφικά χαρακτηριστικά - Οικονοµικό περιβάλλον - Νοµικό πλαίσιο Ύψος του αναλαµβανόµενου κινδύνου - Πολιτική σταθερότητα - Οικονοµική σταθερότητα Ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα - Πλεονέκτηµα κόστους - Πλεονέκτηµα ποιότητας Πιθανή απόδοση - Εκτίµηση δυνατοτήτων της αγοράς - Πρόβλεψη µελλοντικών πωλήσεων κλάδου - Πρόγνωση πιθανού µεριδίου αγοράς - Πρόβλεψη κόστους - Εκτίµηση ποσοστού απόδοσης της επένδυσης 7 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου ΚΙΝΗΤΡΑ ΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (Ι) Κίνητρα αντίδρασης στις ανταγωνιστικές συνθήκες - Ανταγωνιστικές πιέσεις - Μικρό µέγεθος αγοράς - Κορεσµός εγχώριας αγοράς - Πλεονάζουσα παραγωγική δυναµικότητα - Ζήτηση από τοεξωτερικό - Στροφή πελατών της επιχείρησης σε ξένες αγορές - Νοµοθετικές ρυθµίσεις 8 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου
ΚΙΝΗΤΡΑ ΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΙΙ) Κίνητρα πρόληψης - Στόχοι κερδών και ανάπτυξης - Μείωση της εξάρτησης από µία µόνο αγορά - Μοναδικότητα προϊόντος ή τεχνολογίας - ιαθεσιµότητα ευκαιριών στο εξωτερικό - Στόχοι κόστους - Ελαχιστοποίηση του επιχειρηµατικού κινδύνου (µε τηγεωγραφικήδιαφοροποίηση) - ιεθνοποίηση των παγκόσµιων αγορών - Πρόοδος στις υποδοµές των µεταφορών και των τηλεπικοινωνιών - Αξιοποίηση µιας καθιερωµένης επωνυµίας - Γεωγραφική ή πολιτισµική εγγύτητα - Αντιµετώπιση της κυκλικότητας και της εποχικότητας των πωλήσεων 9 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου ΕΜΠΟ ΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΕΞΑΓΩΓΙΚΗΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Ανεπαρκή ίδια κεφάλαια Περιορισµένες δυνατότητες χρηµατοδότησης Ανεπαρκείς πληροφορίες για τις αγορές του εξωτερικού (δίκτυα διανοµής, ψυχολογία, προτιµήσεις καταναλωτών, επιχειρηµατικές πρακτικές) Ανεπαρκής κρατική βοήθεια Ανεπάρκεια στελεχών µε διεθνείς εµπειρίες Φόβοι για τους συνεπαγόµενους κινδύνους (κινδύνους αγοράς, εµπορικούς και πολιτικούς κινδύνους, οικονοµική αστάθεια, µεταβολές θεσµικού πλαισίου) 10 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου
ΜΗΤΡΑ ΕΛΚΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΧΩΡΑΣ / ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ Υψηλή ΧΩΡΕΣ Α ΕΛΚΥ- ΣΤΙΚΟ-ΤΗΤΑ ΧΩΡΑΣ ΧΩΡΕΣ Β ΧΩΡΕΣ Γ Χαμηλή Υψηλή Χαμηλή ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΙΣΧΥΣ 11 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΕΝΙΚΑ (Ι) Είναι η ικανότητα µιας οικονοµικής οντότητας (εταιρίας, κλάδου, περιφέρειας ή χώρας) να παράγει και να πουλά αγαθά και υπηρεσίες αξιοποιώντας τα διαθέσιµα συγκριτικά πλεονεκτήµατα σε µεγαλύτερο βαθµό από τους ανταγωνιστές της (συγκρίσεις επιδόσεων τόσο σε µάκρο- όσο και σε µικρο-οικονοµικό επίπεδο) Προκύπτει κυρίως από τηβελτίωσητης παραγωγικότητας (εκροές ανά µονάδα εισροών, δηλαδή παραγωγή προς καθένα από τους συντελεστές της) 12 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου
Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΕΝΙΚΑ (ΙΙ) Η παραγωγικότητα επηρεάζεται από: - τη διαθέσιµη τεχνολογία - την υπάρχουσα τεχνογνωσία - τον τρόπο οργάνωσης και διαχείρισης των πόρων Η παραγωγικότητα µπορεί να επηρεάσει: - τους µισθούς - τα µερίσµατα (υψηλότερα κέρδη) - τους καταναλωτές (χαµηλότερες τιµές) - την ευηµερία πολιτών (ελεύθερος χρόνος, δηµόσια υγεία, φροντίδα για το περιβάλλον, κλπ.) 13 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ (Ι) Σταδιακή συνεχής µείωση του ποσοστού των εξαγωγών: 1992: 39,1% των εισαγωγών και 9,9% του Α.Ε.Π. 2007: 29,6% «««7,6% ««Νεότερες εξελίξεις: Σεπτ. 2009 Σεπτ. 2008: Μείωση εξαγωγών 23% 12µηνο Οκτ. 2008 Σεπτ. 2009: Μείωση εξαγωγών 15% Κυριότερες χώρες εξαγωγών: Ε.Ε. : Ιταλία, Γερµανία, Βουλγαρία Εκτός Ε.Ε.: Η.Π.Α., Τουρκία, FYROM Αναξιοποίητες αγορές: Ρωσία, Ινδία, Κίνα 14 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ (ΙΙ) υσκολία διείσδυσης ελληνικών προϊόντων στις αγορές του εξωτερικού και ευκολία διείσδυσης ξένων προϊόντων στην Ελλάδα δηλαδή έλλειµµα εµπορικού ισοζυγίου συνεχώς διευρυνόµενο (1/5 του Α.Ε.Π.) που καλύπτεται σε µεγάλο µέρος από βραχυπρόθεσµες εισροές κεφαλαίων. Χαµηλότερο µερίδιο εξαγωγών βιοµηχανικών προϊόντων υψηλής τεχνολογίας (30%) µεταξύ των χωρών-µελών της Ε.Ε. των 15. 15 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (Ι) Έλλειµµα ανταγωνιστικότητας της Ελληνικής Οικονοµίας λόγω διαρθρωτικών αδυναµιών της. Οι αυξήσεις της παραγωγικότητας στην Ελλάδα δεν οδήγησαν σε χαµηλότερες τιµές, λόγω της αυξηµένης ζήτησης από υπερχρεωµένα νοικοκυριά, µε αποτέλεσµα τις υπερβολικές (σε σχέση µε άλλες χώρες της Ε.Ε.) αυξήσεις µισθών, τιµών και κερδών. Η συµµετοχή της χώρας στην Ε.Ε. και η δηµιουργία της ενιαίας αγοράς (1992) δεν συνέβαλαν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών προϊόντων, ούτε από πλευράς ποιότητας, ούτε από πλευράς τιµών λόγω: - µεγαλύτερης ανόδου τους κόστους παραγωγής σε σχέση µε τουςβασικούςεµπορικούς εταίρους - ανεπαρκούς εισόδου Ξ.Α.Ε., εποµένως υστέρηση στην εφαρµογή νέων τεχνολογιών και µεθόδων. 16 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου
Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΙΙ) - διαρθρωτικών προβληµάτων στις αγορές προϊόντων και εργασίας - προβληµάτων του εκπαιδευτικού συστήµατος που δεν βρίσκεται σε αντιστοιχία µε τις ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς εργασίας - διόγκωσης ενός προβληµατικού δηµόσιου τοµέα που αποτελεί τροχοπέδη για οποιαδήποτε προσπάθεια ενίσχυσης της επιχειρηµατικότητας και της καινοτοµίας Περιορισµένη δυνατότητα παραγωγής προϊόντων υψηλής τεχνολογίας αυξηµένη εξάρτηση από εισαγωγέςγιατην κάλυψη αναγκών σε κεφαλαιουχικά αγαθά. Ανάγκη κάλυψης του ελλείµµατος ανταγωνιστικότητας µε αλλαγή των κοινωνικών προτεραιοτήτων και έµφαση στην επιχειρηµατικότητα, τις τεχνολογικές καινοτοµίες και την ποιότητα των παραγοµένων προϊόντων. 17 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου ΤΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ (Ι) Η επιτυχία δεν είναι εξάρτηση µόνο της έγκαιρης διάγνωσης και επιτυχούς κάλυψης των αναγκών των καταναλωτών, αλλά και της ικανότητας µιας εταιρίας να ανταποκρίνεται σ αυτές πιο αποτελεσµατικά από τουςανταγωνιστέςτης. Οι διαφοροποιήσεις στην αποτελεσµατικότητα προέρχονται: - από την εκλαµβανόµενη από τον πελάτη αξία (σχέση ποιότητας προς θυσία) - από τοκόστοςδηµιουργίας της αξίας. Το ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα προέρχεται από την προσφορά µεγαλύτερης εκλαµβανόµενης αξίας µε µικρότερο κόστος από τους ανταγωνιστές. 18 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου
ΤΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ (ΙΙ) Πλεονέκτηµα κόστους έναντι των ανταγωνιστών µπορεί να προκύψει από τις οικονοµίες κλίµακας και τη µάθηση που προέρχεται από τη συσσωρευµένη παραγωγή (καµπύλη εµπειρίας) Κόστος ανά µονάδα Κόστος Β πριν Κόστος Α Εταιρία Β Εταιρία Α Κόστος Β μετά Νέα Βιομηχανική Τεχνολογία 0 Παραγωγή 19 Για να αποφευχθεί ο οξύς ανταγωνισµός σε κορεσµένες αγορές (αιµατοβαµµένοι κόκκινοι ωκεανοί από ανταγωνιστές που αγωνίζονται σε συρρικνούµενες αγορές) οι πρωτοπόρες επιχειρήσεις επιλέγουν να λειτουργήσουν σε εντελώς νέες αγορές καλύπτονταςνέεςανάγκες. ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου ΣΕ ΜΙΚΡΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕ Ο ΟΙ ΕΞΑΓΩΓΕΙΣ ΠΡΕΠΕΙ: (Ι) Να δίνουν ιδιαίτερη έµφαση στην προσεκτική επιλογή, συνεχή εκπαίδευση και αξιολόγηση των στελεχών που είναι υπεύθυνα για τις εξαγωγές, ώστε αυτά να έχουν νοοτροπία προσανατολισµού στον πελάτη. Να επιδιώκουν την εξοµάλυνση των πολιτισµικών διαφορών που µπορούν να υπονοµεύσουν τη δηµιουργία θετικού κλίµατος µε εκπαιδευτικά προγράµµατα που στοχεύουν στην αλληλοκατανόηση και συµβάλλουν στο ξεπέρασµα των εθνοκεντρικών αντιλήψεων στο εξαγωγικό Μάρκετινγκ. Να εκπαιδεύονται σε θέµατα εξαγωγών, όχι µόνο οι υπεύθυνοι υπάλληλοι, αλλά και οι υπόλοιποι υπάλληλοι της επιχείρησης, ώστε να κατανοηθούν απ αυτούς οι λειτουργικές και στρατηγικές απαιτήσεις των εξαγωγών και να αποφεύγονται οι διαλειτουργικές συγκρούσεις. 20 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου
ΣΕ ΜΙΚΡΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕ Ο ΟΙ ΕΞΑΓΩΓΕΙΣ ΠΡΕΠΕΙ: (ΙΙ) Να διαµορφώνουν προγράµµαταμκτ γιατιςαγορέςτου εξωτερικού, που στηρίζονται σε όσο το δυνατόν περισσότερες δευτερογενείς, αλλά και πρωτογενείς πηγές πληροφοριών. Να αναπτύσσουν τη φιλοσοφία Μάρκετινγκ στα ανώτατα στελέχη γιατί αυτή συµβάλλει στην επιλογή του καταλληλότερου τρόπου εισόδου σε ξένες αγορές (χαµηλής ή υψηλής επένδυσης) και επηρεάζουν άµεσα την αποτελεσµατικότητα των επιλογών τους (µερίδια αγοράς, αύξηση κερδών, αποδοτικότητα). 21 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ & ΕΞΑΓΩΓΕΣ Οι εξαγωγικές προσπάθειες δεν πρέπει να περιορίζονται µόνο στις µεγάλες επιχειρήσεις αλλά να αποτολµώνται και από τις ΜΜΕ γιατί έτσι αυτές θα µπορέσουν: - να συνεχίσουν να αναπτύσσονται πέρα από τα όρια µιας µικρής ή κορεσµένης αγοράς - να επεκτείνουν τον κύκλο ζωής των προϊόντων τους - να µειώσουν τα κόστη τους (έρευνας και ανάπτυξης, διοίκησης παραγωγής και Μάρκετινγκ) - να βρουν διεξόδους στην πλεονάζουσα παραγωγική τους δυναµικότητά σε περιόδους κρίσεων 22 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας! 23 ρ Κωνσταντίνος Λυµπερόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αιγαίου