Πανεπιστήμιο Πειραιά Τα logistics και οι επιχειρηματικές ευκαιρίες που προσφέρουν Κουκουράκης Δημήτρης MSc Logistics ΕΜΠ-Πανεπιστήμιο Πειραιά Μάϊος 2012
Logistics (business) Είναι το τμήμα της επιχείρησης που ασχολείται με τον σχεδιασμό, τον έλεγχο και την εκτέλεση της ροής των προϊόντων που ξεκινά από τους προμηθευτές περνά από την παραγωγή και την επιχείρηση και καταλήγει στους τελικούς καταναλωτές-πελάτες. Δηλαδή, ουσιαστικά τα business logistics ασχολούνται με την διοίκηση της εφοδιαστικής αλυσίδας της επιχείρησης.
Προμηθευτές Εργοστάσια Κέντρα διανομής/ αποθήκες Πελάτες Warehouse Warehouse Δίκτυο διανομής Συνολικό δίκτυο εφοδιαστικής αλυσίδας Εφοδιαστική αλυσίδα
Λειτουργίες logistics Οι λειτουργίες που περιλαμβάνουν τα logistics είναι: Αγορές-Προμήθειες Ο όρος αυτός αναφέρεται στην εργασία απόκτησης, με οποιοδήποτε νόμιμο τρόπο, ακόμη και με την μορφή της χρηματοδοτικής μίσθωσης ή ενοικίασης, εξοπλισμού, πρώτων υλών, υλικών συσκευασίας και βοηθητικών υλικών, ενδιάμεσων προϊόντων, αναλωσίμων και ανταλλακτικών, τελικών προϊόντων προς μεταπώληση ή για κατανάλωση και την παραγωγή υπηρεσιών. Διαχείριση αποθεμάτων Ο όρος αυτός αναφέρεται στην εργασία του υπολογισμού του άριστου επιπέδου αποθέματος προϊόντων που πρέπει να διατηρεί μια επιχείρηση για να διεκπεραιώνει με επιτυχία τις εργασίες της. Τα αποθέματα διατηρούνται προκειμένου να γεφυρώσουν τον χρόνο μεταξύ ζήτησης και προσφοράς, δηλαδή διατηρούνται για να καλύψουν την μελλοντική ζήτηση. Το κόστος διατήρησης τους είναι πάρα πολύ υψηλό γι αυτό κάθε επιχείρηση επιδιώκει τον καλύτερο δυνατό έλεγχο τους.
Λειτουργίες logistics Μεταφορές Η τρίτη λειτουργία logistics συνδέεται με την εργασία εξεύρεσης του άριστου τρόπου φυσικής μετακίνησης των προϊόντων που παραγγέλλει η επιχείρηση, από τις εγκαταστάσεις του προμηθευτή ως τις εγκαταστάσεις της. Η εργασία αυτή περιλαμβάνει την προσπάθεια εξεύρεσης των κατάλληλων μέσων μεταφοράς ιδιόκτητων ή μη με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του προϊόντος, του κόστους καθώς και του χρόνου μεταφοράς. Το κόστος μεταφοράς των πρώτων υλών πολλές φορές είναι τόσο σημαντικό που καθορίζει ακόμα και την επιλογή της τοποθεσίας του εργοστασίου όπως συμβαίνει με τις βιομηχανίες τροφίμων και με της βιομηχανίες παραγωγής ενέργειας. Αποθήκευση Η τέταρτή λειτουργία logistics αναφέρεται στο σχεδιασμό, την οργάνωση και την λειτουργία της αποθήκης δηλαδή σχετίζεται με την εκτέλεση της εργασίας παραλαβής, φύλαξης, εξαγωγής και παράδοσης προϊόντων που αποκτά η επιχείρηση από τρίτους ή των προϊόντων που παράγει η ίδια η επιχείρηση.
Λειτουργίες logistics Διανομή Η λειτουργία αυτή αναφέρεται στη φυσική διανομή, στη μεταφορά πάλι των προϊόντων από την αποθήκη, από τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης, από το εργοστάσιο, προς τους τελικούς πελάτες. Η διανομή διαφέρει από την μεταφορά στο ότι αυτή έχει ως αντικείμενο την διακίνηση πολλών προϊόντων (κωδικών) σε μικρές ποσότητες, σε πολλούς πελάτες ενώ η μεταφορά τη διακίνηση λίγων προϊόντων σε μεγάλες ποσότητες σε ένα ή σε πολύ λίγα σημεία. Συσκευασία Η λειτουργία αυτή δεν θεωρείται κατ εξοχήν λειτουργία logistics γιατί σε αυτή, κυρίως στην φάση του σχεδιασμού της, συμμετέχουν και άλλα τμήματα της επιχείρησης όπως το R&D, το Marketing και η παραγωγή. Αυτή η λειτουργία αναφέρεται στην προετοιμασία των προϊόντων ώστε να διευκολύνεται η μεταφορά, η διανομή, η αποθήκευση, η λιανική πώληση και η τελική χρήση τους. Σκοπός της συσκευασίας είναι επίσης η προστασία και η ελκυστική παρουσίαση των προϊόντων.
Πηγές επιχειρηματικών ευκαιριών Επιχειρηματικές ευκαιρίες μπορούν να προκύψουν από: Το εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης Αλλαγές στο εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης όπως στην νομοθεσία, στις τάσεις της αγοράς κ.α. μπορούν να προσφέρουν σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες. Το εσωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης Τα «δυνατά σημεία» (strengths) της επιχείρησης αποτελούν πηγή επιχειρηματικών ευκαιριών εφόσον αυτά εντοπιστούν και επικεντρωθεί σε αυτά η επιχείρηση. Καινοτομίες-τεχνολογία Η εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία προσφέρουν επιχειρηματικές ευκαιρίες χωρίς να απαιτούν μεγάλα κεφάλαια.
Επιχειρηματικές ευκαιρίες στις Αγορές Οι πιο χαρακτηριστικές επιχειρηματικές ευκαιρίες που προσφέρει η λειτουργία των αγορών είναι: Outsourcing Η διαφαινόμενη τάση, στα πλαίσια της προσπάθειας μείωσης κόστους, για αγορά ενός προϊόντος ή υπηρεσίας από τρίτο αντί της in house παραγωγής του μπορεί να δημιουργήσει σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες π.χ. δημιουργία εταιρειών παροχής υπηρεσιών αποθήκευσης δεδομένων (server) και συντήρησης βάσεων δεδομένων σε επιχειρήσεις. Internet Οι ανάπτυξη πλατφορμών B2B, B2C έχουν βελτιώσει το e-commerce προσφέροντας την δυνατότητα σε οποιοδήποτε προμηθευτή να συμμετέχει ισότιμα στην διεκδίκηση μιας αγοράς. Οι ανάπτυξη των ίδιων των παραπάνω πλατφορμών αποτελούν επίσης επιχειρηματικές ευκαιρίες. Το παραπάνω έχει βρει εφαρμογή κυρίως σε εταιρείες με προϊόντα πληροφορικής π.χ. E-shop.gr Παγκόσμιες αγορές Η δυνατότητα αγοράς ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας από οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες τόσο στον αγοραστή όσο και στον πωλητή. Αυτό αποτελεί ήδη πεδίο για επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών όπου το προϊόν δεν παρουσιάζει το εμπόδιο των φυσικών διαστάσεων π.χ. δημιουργία ιστοσελίδων, λογισμικού, call center κ.α.
Επιχειρηματικές ευκαιρίες στις Αγορές Τάσεις ελληνικής αγοράς Αύξηση πωλήσεων own brand προϊόντων π.χ. το 30% των πωλήσεων του Carrefour-Μαρινόπουλος αφορούν own brand προϊόντα που παράγονται κυρίως από ελληνικές επιχειρήσεις. Αυτό κάνει ιδιαίτερα ελκυστική την δημιουργία εταιρειών αγορών own brand προϊόντων με εστίαση κυρίως στην επαρχία όπου και εμφανίζονται οι μεγαλύτερες αποκλίσεις τιμών. Στροφή προς τα «παραδοσιακά» προϊόντα, κυρίως στα τρόφιμα. Η τάση αυτή κερδίζει συνεχώς έδαφος και η ανάπτυξη επιχειρήσεων με εστίαση στην αγορά παραδοσιακών προϊόντων έχει υψηλές προοπτικές.
Επιχειρηματικές ευκαιρίες στην Διαχείριση αποθεμάτων Οι πιο χαρακτηριστικές επιχειρηματικές ευκαιρίες που προσφέρει η λειτουργία της διαχείρισης αποθεμάτων είναι: Outsourcing Η ανάγκη για μεγαλύτερο έλεγχο των αποθεμάτων οδηγεί στην χρήση εξειδικευμένων εξωτερικών συνεργατών για την παροχή υπηρεσιών που σχετίζονται με την παραπάνω ανάγκη π.χ. εταιρείες πραγματοποίησης φυσικών απογραφών (π.χ. Inspectorate Hellas), ανάπτυξης σχετικών πληροφοριακών συστημάτων κ.α. Πληροφοριακά συστήματα Η ανάγκη για μεγαλύτερο έλεγχο των αποθεμάτων οδηγεί στην ανάπτυξη εξειδικευμένων πληροφοριακών συστημάτων που διευκολύνουν την on line παρακολούθηση των αποθεμάτων. Το συγκεκριμένο πεδίο προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες σε εταιρείες ανάπτυξης λογισμικού π.χ. η ελληνική εταιρεία Mantis που εξειδικεύεται σε logistics πληροφοριακά συστήματα και κυριαρχεί στην αγορά της Ελλάδας αλλά και σε πολλές βαλκανικές χώρες.
Επιχειρηματικές ευκαιρίες στην αποθήκευση Οι πιο χαρακτηριστική επιχειρηματική ευκαιρία που προσφέρει η λειτουργία της αποθήκευσης είναι: Outsourcing-εξειδίκευση Τα τελευταία χρόνια οι πολλές επιχειρήσεις αναθέτουν την αποθήκευση των προϊόντων τους σε 3PL (third party logistics) επιχειρήσεις. Με αυτό τον τρόπο εξοικονομούν τόσο τα πάγια όσο και τα λειτουργικά κόστη των αποθηκών έναντι ενός μεταβλητού αποθηκευτικού κόστους. Η τάση αυτή αποτελεί σημαντική επιχειρηματική ευκαιρία ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με την ενασχόληση με κάποιο εξειδικευμένο και υπό ανάπτυξη τομέα αποθήκευσης όπως είναι η αποθήκευση προϊόντων κατάψυξης π.χ. η εταιρεία Foodlink που από μια εταιρεία που ξεκίνησε το 1997 με αποθήκευση αποκλειστικά των προϊόντων της Kraft, βασιζόμενη στην εξειδίκευση στον τομέα της ψυχρής αποθήκευσης, εξελίχθηκε σε έναν από τους leader στην αγορά 3PL με πάνω από 20 μεγάλους πελάτη.
Επιχειρηματικές ευκαιρίες στις μεταφορές Οι πιο χαρακτηριστικές επιχειρηματικές ευκαιρίες που προσφέρει η λειτουργία των μεταφορών είναι: Νομοθεσία Η πρόσφατη αλλαγή στην νομοθεσία ανοίγει «θεωρητικά» το επάγγελμα του μεταφορέα δίνοντας την δυνατότητα να εισέλθει στον κλάδο όποια καινούργια επιχείρηση το θελήσει. Αυτό από μόνο του αποτελεί «θεωρητικά» επιχειρηματική ευκαιρία. Εξειδίκευση Η τάση της αγοράς για παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών μεταφοράς δίνει την ευκαιρία σε όποιον εστιαστεί σε συγκεκριμένο κλάδο της αγοράς να έχει μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας. Η μεγαλύτερες μεταφορικές εταιρείες στην Ελλάδα έχουν εξειδικευτεί σε συγκεκριμένους κλάδους π.χ. Hellenic Logistics (μεταφορά αυτοκινήτων), Κασσουδάκης (ψυχόμενα φορτία) κ.α.
Επιχειρηματικές ευκαιρίες στην διανομή Οι πιο χαρακτηριστική επιχειρηματική ευκαιρία που προσφέρει η λειτουργία της διανομής είναι: Νομοθεσία-outsourcing Η πρόσφατη αλλαγή στην νομοθεσία για το άνοιγμα του επαγγέλματος του μεταφορέα σε συνδυασμό με την τάση των επιχειρήσεων να δίνουν την λειτουργία της διανομής σε 3PL (third party logistics) επιχειρήσεις προσφέρουν την δυνατότητα δημιουργίας νέων επιχειρήσεων διανομής.
Επιχειρηματικές ευκαιρίες στην συσκευασία Οι πιο χαρακτηριστικές επιχειρηματικές ευκαιρίες που προσφέρει η λειτουργία των μεταφορών είναι: Νομοθεσία Η πρόσφατη αλλαγή στην νομοθεσία υποχρεώνει «θεωρητικά» την αγορά τροφίμων να διακινεί μόνο συσκευασμένα προϊόντα. Αν και ακόμα δεν έχει πλήρως εφαρμοστεί η συγκεκριμένη νομοθεσία, η αγορά αρχίζει να εναρμονίζεται. Η αγορά της συσκευασίας, λοιπόν, ευνοείται από την συγκεκριμένη νομοθεσία ενώ ήδη συσκευαστήρια κυρίως νωπών προϊόντων γνωρίζουν μεγάλη ανάπτυξη π.χ. Φλωρίδης (τυποποίηση νωπού κρέατος), Καλλιμάνης (τυποποίηση κατεψυγμένων αλιευμάτων) κ.α. Εξαγωγές-outsourcing Η ανάγκη των επιχειρήσεων της χώρας για εξαγωγές λόγω της κάμψης που εμφανίζει η ελληνική αγορά αυξάνουν τις ανάγκες τυποποίησης προϊόντων. Το outsourcing υπηρεσιών τυποποίησης-συσκευασίας προϊόντων αποτελεί βασική ανάγκη των εξαγωγικών επιχειρήσεων. Επιχειρήσεις που μπορούν να προσφέρουν τέτοιες υπηρεσίες έχουν μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας.