Πρακτικές συμβουλές για να γλυτώσουμε το έμφραγμα Βασίλειος Ν. Σπανός Επεμβατικός Καρδιολόγος, Αν. Διευθυντής Γ' Καρδιολογικής Κλινικής, Ευρωκλινικής Αθηνών, Σύμβουλος του ΕΛ.Ι.ΚΑΡ.
"Χάθηκε" 33χρονος αθλητής του χάντμπολ PDE+Oz4 Τραγωδία με τον 33χρονο Παναγιώτη Σιδέρη που άφησε την τελευταία του πνοή στο "Γ.Γεννηματάς" από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Δημοσίευση: 12 Δεκ. 2011 16:15, sport24.gr «Ένας νέος άνθρωπος που υπηρετούσε, ερασιτεχνικά, το χάντμπολ και τον ελληνικό αθλητισμό έφυγε απο κοντά μας αργά το βράδυ του Σαββάτου (10/12). Ο Παναγιώτης Σιδέρης, 33 χρονών, ένιωσε αδιαθεσία αμέσως μετά τον αγώνα της ομάδας του, του Γυμναστικού Συλλόγου Κηφισιάς με αντίπαλο τον Ηλυσιακό στο κλειστό των Ιλισίων
PDE+Oz4 Για ποιο λόγο χάθηκε ξαφνικά ο φίλος/συγγενής/γείτονας που «δεν είχε πρόβλημα»;
Mε ποια εξέταση μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα συμβεί και σε μας; Δεν υπάρχει εξέταση που να προβλέπει το έμφραγμα! Υπάρχει άμεση και εύκολη αντιμετώπιση/διάσωση αν αναγνωρίσουμε τα πρόδρομα συμπτώματα!
Πόνος / πλάκωμα / κάψιμο/ βάρος στο κέντρο/αριστερά του θώρακα, με αντανάκλαση στο λαιμό, στις ωμοπλάτες, στην ράχησπονδυλική στήλη, στον αριστερό ώμο και το σύστοιχο βραχίονα, αγκώνα μέχρι τον καρπό και τους δύο μικρούς δακτύλους.
H Δεξιά στεφανιαία αρτηρία αρδεύει συνήθως το 20-30% της καρδιάς Η Αριστερή στεφανιαία αρτηρία διχάζεται σε δύο κλάδους, τον σπουδαίο Πρόσθιο Κατιόντα που τροφοδοτεί το 60-65% της καρδιάς και την Περισπωμένη αρτηρία που αρδεύει συνήθως το 15-20% της καρδιάς.
Φυσιολογική αρτηρία Αρτηρία με στένωση
Διάρκεια κρίσης: 2-4 λεπτά. Η κρίση υποχωρεί με διακοπή της σωματικής προσπάθειας Ο πάσχων γνωρίζει πότε θα έχει κρίση,π.χ. στο ανέβασμα σκάλας, γρήγορο βάδισμα,
Το ΗΚΓμα είναι συνήθως φυσιολογικό. Όμως σε δοκιμασία κόπωσης με εμφάνιση της κρίσης δείχνει αλλοιώσεις. Τότε συνιστάται στεφανιογραφία.
Η κρίση διαρκεί 5-10 λεπτά ή και περισσότερο, ακόμη και 20 λεπτά. Δεν γνωρίζει ο πάσχων πότε θα συμβεί. Συμβαίνει συχνά κατά την ηρεμία, πχ. καθήμενος ή και κατά τον ύπνο, οπότε ο ασθενής ξυπνάει. Το ΗΚΓμα κατά την κρίση είναι συνήθως διαγνωστικό. Ενίοτε ενδείξεις υπάρχουν και εκτός κρίσεως.
Ιστορικό Ηλεκτροκαρδιογράφημα Εργαστηριακές εξετάσεις Ένζυμα μυοκαρδιακής νέκρωσης
Έκτακτη εισαγωγή στην Εντατική και στεφανιογραφία προς ενδεχομένη αγγειοπλαστική ή μπαϊπάς. Αντενδείκνυται η δοκιμασία κόπωσης. Μπορεί να γίνει μετά δύο εβδομάδες ηρεμίας, χωρίς νέα κρίση.
Ν.Π., Ευρωκλινική 12-11-2004 Άνδρας 79 ετών, Α.Υ., υπερχοληστερολαιμία - Στηθάγχη προσφάτου ενάρξεως, με επεισόδια στην ηρεμία. Χωρίς ΗΚΓικές αλλοιώσεις
Ένας καθετήρας με μπαλόνι τοποθετείται στο σημείο της στένωσης και χάρις στην διάταση του μπαλονιού η πλάκα συμπιέζεται στο αρτηριακό τοίχωμα. Το μπαλόνι συνήθως μεταφέρει ένα μεταλλικό έλασμα (stent), που ανοίγει με την διάταση του μπαλονιού και εναποτίθεται στο τοίχωμα της αρτηρίας. Διαρκεί από 15 λεπτά στην απλούστερη περίπτωση έως 2 ή 3 ώρες σε πολύπλοκες περιπτώσεις. Μετά από μία αγγειοπλαστική η παραμονή σας στο νοσοκομείο κυμαίνεται από 24 έως 48 ώρες.
Ν.Π., Ευρωκλινική 12-11-2004 Cypher stent 3.0/18 mm (18atm)
Ανδρας 51 ετών, καπνιστής, υπερχοληστερολαιμία, στηθάγχη στην ηρεμία πριν μετά
πριν μετά Γ.Φ., Ευρωκλινική 2-3-2005 Άνδρας 69 ετ, καπνιστής, υπερχ/λαιμία, Α.Υ. Νοσηλεία λόγω στηθάγχης σε ηρεμία, διατ/χές αναπόλωσης κατωτέρου τοιχώματος, Tροπονίνη (-)κή.
Mε ποια εξέταση μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα συμβεί και σε μας; Δεν υπάρχει εξέταση που να προβλέπει το έμφραγμα! Υπάρχει άμεση και εύκολη αντιμετώπιση/διάσωση αν αναγνωρίσουμε τα πρόδρομα συμπτώματα!
Μία-δύο ή περισσότερες ημέρες πριν το έμφραγμα εμφανίζονται κρίσεις στηθάγχης. Είναι τα πρόδρομα συμπτώματα εμφράγματος με τα οποία θα έπρεπε να είχε γίνει άμεση μεταφορά στην εντατική για πρόληψη του εμφράγματος.
Κρίση με πόνο, κάψιμο, δυσφορία ή βαριά πλάκα στο στέρνο. Απλώνεται στο θώρακα προς το λαιμό, σαγόνι ή τα δόντια. Αντανακλά στους ώμους, βραχίονες άμφω ή μόνο αριστερά. Ενίοτε δύσπνοια και άλλωτε επικρατεί κόπωση, αδυναμία, ζάλη, εφίδρωση, ανωμαλία στο στομάχι. Διάρκεια συμπτωμάτων συνήθως>30 λεπτών μέχρι 1-2 ώρες ή και περισσότερο.
Ιστορικό Ηλεκτροκαρδιογράφημα Εργαστηριακές εξετάσεις Ένζυμα μυοκαρδιακής νέκρωσης
Διάγνωση γίνεται όταν υπάρχουν δύο από τα εξής τρία: 1) συμπτώματα εμφράγματος, 2) ανάσπαση ST-ρεύμα βλάβης ή / και Q νεκρώσεως στο ΗΚΓ, 3) αύξηση της τροπονίνης αίματος. Άμεση μεταφορά στην εντατική λόγω των συμπτωμάτων που είναι πρωτόγνωρα.
Στο έμφραγμα Time is MUSCLE
Η καλύτερη αγωγή: Κατ ευθείαν μεταφορά του ασθενούς στο αιμοδυναμικό εργαστήριο τις πρώτες, ει δυνατόν, την πρώτη ώρα του εμφράγματος. Επείγουσα στεφανιογραφία και αγγειοπλαστική. Διάνοιξη της αρτηρίας που έφραξε με μπαλόνι (και τοποθέτηση stent).
Spanos V, et al.: Treatment of Acute Myocardial Infarction (AMI) with Embolus Aspiration. (In: Rothman M, ed. Case Studies in Interventional Cardiology. 6th ed: Martin Dunitz Ltd; 2003:86-91)
Εναλλακτική αντιμετώπιση: Διάνοιξη του αγγείου με φάρμακο που διαλύει τον θρόμβο (θρομβόλυση) και μπορεί να δοθεί σε νοσοκομεία χωρίς εργαστήριο για στεφανιογραφία. Μπορεί να έχει αποτελέσματα εφάμιλλα της επείγουσας αγγειοπλαστικής, αν γίνει μέσα στις πρώτες 3 ώρες από την έμφραξη της αρτηρίας
Ο πόνος στο στήθος πρέπει να μας κινητοποιεί ώστε να διαπιστώνεται τυχόν προέλευση του από την καρδιά και να αντιμετωπίζεται Ιδιαίτερα πόνος στο στήθος που συμβαίνει κατά την ηρεμία ή για πρώτη φορά επιβάλλεται να μας οδηγεί άμεσα σε καρδιολογική κλινική, κατά προτίμηση με δυνατότητα στεφανιογραφίας Σήμερα τόσο η στεφανιογραφία όσο και η αποκατάσταση της ροής του αγγείου με μπαλόνι και stent γίνεται εύκολα και έχει περιορίσει σημαντικά την ανάγκη καταφυγής στο χειρουργείο (μπαϊπάς)
Το 1929 ο Γερμανός Werner Forssmann, προχώρησε στον αυτοκαθετηριασμό του, προωθώντας έναν ουροκαθετήρα στις καρδιακές κοιλότητες, από όπου έγινε έγχυση σκιαγραφικού υλικού, με στόχο την απεικόνιση τους Βραβείο Nobel 1956
Αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950, από τον παιδοκαρδιολόγο Mason Sones στο Cleveland Clinic των Η.Π.Α. Αποτέλεσε την βάση για την εξέλιξη τόσο των χειρουργικών (μπαϊπάς) όσο και των μη χειρουργικών επεμβάσεων καρδιάς («μπαλονάκι», stent, κ.λ.π.)
Το μπαϊπάς O R. Favaloro θεμελίωσε την επέμβαση του μπαϊπάς (1967)
Φλεβικά μοσχεύματα Ένα στα δύο μοσχεύματα αναπτύσει σημαντική στένωση 7-10 χρόνια μετά την επέμβαση
Βατότητα που υπερβαίνει το 90% σε μελέτες 10-15 χρόνια μετά την επέμβαση Χρήση έσω μαστικής αρτηρίας
Το μπαϊπάς Χρησιμοποίηση ενός επιπλέον αγγείου που παρακάμπτει το στενωμένο τμήμα. Το χειρουργείο διαρκεί 3 με 5 ώρες. Σε ανεπίπλεκτο μπαϊπάς ο ασθενής νοσηλεύεται από 7 έως 12 ημέρες και συνεχίζειτο πρόγραμμα αποκατάστασης για 4-6 εβδομάδες πριν επανέλθει στις συνήθεις δραστηριότητες του.
O Andreas Gruentzig πραγματοποίησε την πρώτη αγγειοπλαστική στην καρδιά (1977)
Με την αγγειοπλαστική γεννήθηκε η επεμβατική καρδιολογία, που αντιμετωπίζει θεραπευτικά τις στενώσεις χωρίς χειρουργείο Ο άρρωστος νοσηλεύεται μία μόνο ημέρα και μετά το εξιτήριο επανέρχεται σε πλήρη δραστηριότητα
Δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει θεραπευτικά όλες τις περιπτώσεις στεφανιαίων βλαβών Αναγκαστική ύπαρξη «stand-by» χειρουργείου Σε έναν στους δύο ασθενείς περίπου μετά από αγγειοπλαστική επανεμφανιζόταν η στένωση 4 με 6 μήνες μετά την αρχική αντιμετώπισή της με επιτυχία Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε επαναστένωση
...το 50% των αρτηριών είναι ανοιχτές με ελεύθερη ροή του αίματος
«Ενηλικίωση» της αγγειοπλαστικής με τα stent (1987) Αντιμετώπιση επιπλοκών Μεγαλύτερη αύξηση διαμέτρου του αγγείου 50% μείωση της επαναστένωσης
πριν μετά
...το 75% των αρτηριών είναι ανοιχτές με ελεύθερη ροή του αίματος
mathetinkardiasou.gr
mathetinkardiasou.gr Τραγούδι αντί χειρουργείου! Επαγγελματίας τραγουδιστής την ώρα της διάνοιξης της κεντρικής αρτηρίας της καρδιάς Αν ακολουθούσε την «πεπατημένη» της εποχής θα υποβαλλόταν σε χειρουργική επέμβαση, οπότε δεν θα τραγουδούσε ούτε κατά την διάρκεια της, ούτε για την περίοδο αποθεραπείας
>1.000.000 240.000 451.000 571.000 Αυξήθηκε ο απόλυτος αριθμός των περιπτώσεων επαναστένωσης, λόγω εκτεταμένης χρήσης των stent Ευρώπη Η.Π.Α. μπαϊπάς μη χειρουργικές επεμβάσεις M. Rotter et al, Eur Heart Journal 2003
V. Spanos et al, Review, Eur Heart Journal 2003 Επαναστένωση μετά από τοποθέτηση stent
2001: Stent με φάρμακο Stent Πολυμερές Μελέτη FIM, Circulation 2001
...τώρα περισσότερες από 90% των αρτηριών είναι ανοιχτές με ελεύθερη ροή του αίματος
R. Lange et al, N Engl J Med 2006 Μείωση των μπαϊπάς 1.000.000 1.131.000 451.000 253.000 μπαϊπάς Η.Π.Α. 1999 Η.Π.Α. 2006 μη χειρουργικές επεμβάσεις
Γ.Δ., Ευρωκλινική 9-12-2003 πριν μετά 7 χρόνια μετά
Νιτρώδη (σε υπογλώσσια δισκία για την αντιμετώπιση της κρίσης και σε δισκία παρατεταμένης ενεργείας), β-αναστολέας Ασπιρίνη, στατίνη (χοληστερίνη LDL στα 70mg) Φάρμακα αντιμετώπισης υπέρτασης, διαβήτη
Διαφορετικοί τρόποι αντιμετώπισης σταθερής στηθάγχης 1. Φάρμακα (μόνο) 2. Αγγειοπλαστική (stent) και φάρμακα 3. Χειρουργική επέμβαση και φάρμακα Υιοθέτηση υγειινού τρόπου ζωής: Περιβάλλον ελεύθερο από καπνό, άσκηση, μεσογειακή διατροφή
ESC/EACTS Guidelines 2010 Αποδεκτοί οι διαφορετικοί τρόποι αντιμετώπισης σταθερής στηθάγχης «Στην ιατρική υπάρχουν επιλογές που μπορεί να αποδειχθούν πιο κατάλληλες από άλλες, αλλά πολύ συχνά διαφορετικές επιλογές μπορούν να εφαρμοστούν στην ίδια κατάσταση. Απόλυτες και αδιαμφισβήτητες ενδείξεις για φαρμακευτική αγωγή, αγγειοπλαστική ή μπαϊπάς είναι σπάνιες, αλλά μπορεί αυτή να είναι η δική σας περίπτωση, οπότε ίσως ο ιατρός σας να μην σας δώσει την δυνατότητα να επιλέξετε».
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας! www.mathetinkardiasou.gr