ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 28.5.2014 COM(2014) 355 final ANNEXES 1 to 5 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ στην ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ σχετικά με την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών «Ένας από μας» EL EL
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝ «ΈΝΑΣ ΑΠΟ ΜΑΣ» Σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 211/2011 η παρούσα πρωτοβουλία καταχωρίστηκε στις 11/05/2012 και δημοσιεύθηκε στο επιγραμμικό μητρώο της Επιτροπής. Τα μέλη της επιτροπής πολιτών που καταχωρίστηκαν στην Επιτροπή είναι κάτοικοι των ακόλουθων κρατών μελών: Γαλλία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ουγγαρία, Πολωνία, Ισπανία και Γερμανία. Η πρωτοβουλία καταχωρίστηκε στην ιταλική γλώσσα. Κατόπιν, οι διοργανωτές κατέθεσαν μεταφράσεις του τίτλου, του αντικειμένου και των στόχων της πρωτοβουλίας σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ. Σύμφωνα με τον κανονισμό για την πρωτοβουλία πολιτών, τα έντυπα που χρησιμοποιήθηκαν από τους πολίτες για να δηλώσουν την υποστήριξή τους στην πρωτοβουλία ανέφεραν τον τίτλο, το αντικείμενο και τους στόχους της πρωτοβουλίας. Ο σύνδεσμος προς το επιγραμμικό μητρώο της Επιτροπής ήταν επίσης διαθέσιμος στα έντυπα, επιτρέποντας με αυτόν τον τρόπο στους πολίτες που το επιθυμούσαν να αναζητήσουν λεπτομερέστερες πληροφορίες για την πρωτοβουλία, τις οποίες είχαν περιλάβει οι διοργανωτές σε σχέδιο νομικής πράξης ως μέρος της αίτησης καταχώρισης. Οι διοργανωτές παρείχαν μεταφράσεις αυτού του σχεδίου νομικής πράξης σε 19 επίσημες γλώσσες της ΕΕ. Στο εν λόγω σχέδιο νομικής πράξης δεν ανέτρεξαν κατ ανάγκη όλοι οι πολίτες που υποστήριξαν την πρωτοβουλία. Η επίσημη δωδεκάμηνη περίοδος συγκέντρωσης για την πρωτοβουλία έληξε στις 11 Μαΐου 2013. Ωστόσο, η Επιτροπή έκανε δεκτές δηλώσεις υποστήριξης της πρωτοβουλίας έως την 1η Νοεμβρίου 2013, λόγω των δυσχερειών που αντιμετώπισαν οι περισσότεροι διοργανωτές όσον αφορά τη δημιουργία των επιγραμμικών συστημάτων συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια της εναρκτήριας φάσης της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας πολιτών 1. Μετά την επαλήθευση των δηλώσεων υποστήριξης που συγκεντρώθηκαν από τις συναφείς αρμόδιες αρχές των κρατών μελών, οι διοργανωτές υπέβαλαν την πρωτοβουλία τους στην Επιτροπή στις 28 Φεβρουαρίου 2014, μαζί με τα πιστοποιητικά που εκδόθηκαν από τις αρμόδιες αρχές των 28 κρατών μελών και τις πληροφορίες σχετικά με τις πηγές στήριξης και χρηματοδότησής τους, σύμφωνα με το άρθρο 9 του κανονισμού. Ο αριθμός των έγκυρων δηλώσεων υποστήριξης που σημειώθηκε στα πιστοποιητικά και οι πληροφορίες που παρασχέθηκαν από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών εμφαίνονται στον παρακάτω πίνακα. Στα αριθμητικά αυτά στοιχεία συνυπολογίζεται η πρόσθετη περίοδος συγκέντρωσης μέχρι την 1η Νοεμβρίου 2013. Κράτος μέλος Αριθμός υπογραφόντων Κατώτατο όριο για συνυπολογισμό στον ελάχιστο αριθμό των επτά κρατών μελών 1 Δελτίο τύπου 18/07/2012: http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/sefcovic/headlines/pressreleases/2012/07/2012_07_18_eci_en.htm 2
Βέλγιο 5 478 16 500 Βουλγαρία 906 13 500 Τσεχική Δημοκρατία 11 468 16 500 Δανία 7 563 9 750 Γερμανία 137 874 74 250 Εσθονία 2 417 4 500 Ιρλανδία 6 679 9 000 Ελλάδα 52 977 16 500 Ισπανία 144 827 40 500 Γαλλία 83 503 55 500 Κροατία 12 778 9 000 Ιταλία 623 947 54 750 Κύπρος 6 407 4 500 Λετονία 9 132 6 750 Λιθουανία 11 646 9 000 Λουξεμβούργο 5 469 4 500 Ουγγαρία 45 933 16 500 Μάλτα 23 017 4 500 Κάτω Χώρες 27 271 19 500 Αυστρία 24 973 14 250 Πολωνία 235 964 38 250 Πορτογαλία 65 564 16 500 Ρουμανία 110 405 24 750 Σλοβενία 3 481 6 000 Σλοβακία 31 951 9 750 Φινλανδία 1 230 9 750 Σουηδία 2 468 15 000 Ηνωμένο Βασίλειο 26 298 54 750 Σύνολο 1 721 626 Το κατώτατο όριο επιτεύχθηκε σε 18 κράτη μέλη Σύμφωνα με το άρθρο 10 του κανονισμού, η Επιτροπή: 3
- δημοσίευσε στις 28 Φεβρουαρίου 2014 τις σχετικές πληροφορίες στο μητρώο στην ακόλουθη διεύθυνση: http://ec.europa.eu/citizens-initiative/public/initiatives/finalised/details/2012/000005 - συναντήθηκε με τους διοργανωτές στις 9 Απριλίου 2014. Στις 10 Απριλίου 2014, σύμφωνα με το άρθρο 11 του κανονισμού, δόθηκε στους διοργανωτές η ευκαιρία να παρουσιάσουν την πρωτοβουλία τους σε δημόσια ακρόαση που διοργανώθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στη συνάντηση με την Επιτροπή, αυτή εκπροσωπήθηκε από την Επίτροπο κα. Geoghegan- Quinn και ανώτερους υπαλλήλους από τη ΓΔ DEVCO και άλλες συναφείς υπηρεσίες. Στη δημόσια ακρόαση την Επιτροπή εκπροσώπησαν η Επίτροπος κα. Geoghegan-Quinn και ο Επίτροπος κ. Piebalgs. 4
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: Κανονισμός «Ορίζων 2020» Άρθρο 19 2 Άρθρο 19 Αρχές δεοντολογίας 1. Όλες οι δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας που διεξάγονται στο πλαίσιο του «Ορίζων 2020» συμμορφώνονται με τις αρχές δεοντολογίας και τη σχετική εθνική, ενωσιακή και διεθνή νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένων του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και των συμπληρωματικών πρωτοκόλλων της. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στην αρχή της αναλογικότητας, στο δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή, στο δικαίωμα προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, στο δικαίωμα στη σωματική και διανοητική ακεραιότητα του ατόμου, στο δικαίωμα της μη εισαγωγής διακρίσεων και στην ανάγκη διασφάλισης υψηλού επιπέδου προστασίας της ανθρώπινης υγείας. 2. Οι δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας που διεξάγονται στο πλαίσιο του «Ορίζων 2020» θα έχουν αποκλειστικό επίκεντρο τις εφαρμογές πολιτικού χαρακτήρα. 3. Δεν χρηματοδοτούνται τα ακόλουθα ερευνητικά πεδία: α) ερευνητική δραστηριότητα που αποσκοπεί στην κλωνοποίηση του ανθρώπου για αναπαραγωγικούς σκοπούς β) ερευνητικές δραστηριότητες που αποβλέπουν στην τροποποίηση της γενετικής κληρονομιάς των ανθρώπινων όντων, η οποία ενδέχεται να καταστήσει τις εν λόγω τροποποιήσεις κληρονομικές ( 1 ) γ) ερευνητικές δραστηριότητες που αποβλέπουν στη δημιουργία ανθρώπινων εμβρύων αποκλειστικά για ερευνητικούς σκοπούς ή για το σκοπό της εξασφάλισης βλαστοκυττάρων, μεταξύ άλλων μέσω μεταφοράς πυρήνων σωματικών κυττάρων. 4. Η έρευνα σε ανθρώπινα ενήλικα και εμβρυικά βλαστοκύτταρα μπορεί να χρηματοδοτείται αναλόγως του περιεχομένου της επιστημονικής πρότασης και του νομικού πλαισίου των συμμετεχόντων κρατών μελών. Καμία χρηματοδότηση δεν χορηγείται για ερευνητικές δραστηριότητες που απαγορεύονται σε όλα τα κράτη μέλη. Καμία δραστηριότητα δεν χρηματοδοτείται σε ένα κράτος μέλος εάν αυτή έχει απαγορευθεί. 5. Τα ερευνητικά πεδία που αναφέρονται στην παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου μπορούν να αναθεωρηθούν στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αξιολόγησης που προβλέπεται στο άρθρο 32 παράγραφος 3, υπό το πρίσμα της επιστημονικής προόδου. 2 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) αριθ. 1291/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, για τη θέσπιση του προγράμματος-πλαισίου «Ορίζων 2020» για την έρευνα και την καινοτομία (2014-2020) και την κατάργηση της απόφασης αριθ.1982/2006/εκ. 5
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: Ορίζων 2020 Δήλωση της Επιτροπής 3 Δηλώσεις της Επιτροπής (Πρόγραμμα πλαίσιο) 2013/C 373/02 ΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Για το πρόγραμμα πλαίσιο «Ορίζοντας 2020», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να διατηρηθεί το ίδιο δεοντολογικό πλαίσιο, όπως στο 7ο πρόγραμμα πλαίσιο, για τη λήψη των αποφάσεων που αφορούν την ενωσιακή χρηματοδότηση της έρευνας με αντικείμενο τα ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να διατηρηθεί το εν λόγω δεοντολογικό πλαίσιο, επειδή έχει αναπτύξει εμπειρική προσέγγιση με υπευθυνότητα για έναν πολύ ελπιδοφόρο επιστημονικό τομέα, η οποία αποδείχθηκε ότι λειτουργεί ικανοποιητικά στο πλαίσιο ερευνητικών προγραμμάτων στα οποία συμμετέχουν ερευνητές από πολλές χώρες όπου επικρατούν πολύ διαφορετικές καταστάσεις από πλευράς ρυθμίσεων. 1. Η απόφαση για το πρόγραμμα πλαίσιο «Ορίζοντας 2020» εξαιρεί ρητά από την κοινοτική χρηματοδότηση τρεις τομείς έρευνας: τις ερευνητικές δραστηριότητες με αντικείμενο την κλωνοποίηση του ανθρώπου για αναπαραγωγικούς σκοπούς, τις ερευνητικές δραστηριότητες με στόχο την τροποποίηση της γενετικής κληρονομιάς των ανθρωπίνων όντων, οι οποίες ενδέχεται να καταστήσουν κληρονομικές τις εν λόγω τροποποιήσεις, τις ερευνητικές δραστηριότητες που αποβλέπουν στη δημιουργία ανθρώπινων εμβρύων αποκλειστικά για ερευνητικούς σκοπούς ή για σκοπούς εξασφάλισης βλαστοκυττάρων, μεταξύ άλλων μέσω μεταφοράς πυρήνων σωματικών κυττάρων. 2. Δεν θα χρηματοδοτηθεί καμία δραστηριότητα που απαγορεύεται σε όλα τα κράτη μέλη. Δεν θα χρηματοδοτηθεί καμία δραστηριότητα σε κράτος μέλος όπου αυτή έχει απαγορευθεί. 3. Η σχετική με το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» απόφαση και οι διατάξεις για το δεοντολογικό πλαίσιο που διέπει την κοινοτική χρηματοδότηση της έρευνας με αντικείμενο τα ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα, δεν συνεπάγονται κατά κανένα τρόπο αξιολογική κρίση για το κανονιστικό ή δεοντολογικό πλαίσιο που διέπει τη σχετική έρευνα στα κράτη μέλη. 4. Στις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν επιζητεί ρητά τη χρήση ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων. Η ενδεχόμενη χρήση ανθρώπινων βλαστοκυττάρων, ανεξαρτήτως του εάν αυτά είναι ενήλικα ή εμβρυϊκά, υπόκειται στην κρίση των επιστημόνων, με γνώμονα τους στόχους που οι ίδιοι επιδιώκουν. Στην πράξη, 3 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης C 373 της 20.12.2013, σ. 12. 6
από τους κοινοτικούς χρηματοδοτικούς πόρους που διοχετεύονται στην έρευνα με αντικείμενο τα βλαστοκύτταρα, το μεγαλύτερο με διαφορά ποσοστό διατίθεται για τη χρήση ενήλικων βλαστοκυττάρων. Δεν συντρέχει λόγος να αλλάξει η πρακτική αυτή κατά την εκτέλεση του προγράμματος «Ορίζοντας 2020». 5. Κάθε έργο στο οποίο προτείνεται η χρήση ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων πρέπει να υφίσταται με επιτυχία επιστημονική αξιολόγηση, κατά την οποία ανεξάρτητοι ειδικοί επιστήμονες εκτιμούν την αναγκαιότητα της χρήσης των εν λόγω βλαστοκυττάρων για την επίτευξη των επιστημονικών σκοπών. 6. Οι προτάσεις που υφίστανται με επιτυχία την επιστημονική αξιολόγηση υποβάλλονται κατόπιν σε αυστηρή δεοντολογική εξέταση, την οποία οργανώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στην εξέταση αυτή λαμβάνονται υπόψη οι αρχές που αποτυπώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και σε συναφείς διεθνείς συμβάσεις, όπως η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Βιοϊατρική, που υπεγράφη στο Oviedo, στις 4 Απριλίου 1997, με τα συμπληρωματικά της πρωτόκολλα και η Οικουμενική Διακήρυξη της UNESCO για το Ανθρώπινο Γονιδίωμα και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Η δεοντολογική εξέταση χρησιμεύει επίσης για να ελέγχεται αν τηρούνται στις προτάσεις οι κανόνες των χωρών όπου θα διεξαχθεί η έρευνα. 7. Σε ειδικές περιπτώσεις, είναι δυνατόν να διενεργηθεί δεοντολογική εξέταση κατά τη διάρκεια του έργου. 8. Για κάθε έργο στο οποίο προτείνεται η χρήση ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων πρέπει να ζητείται έγκριση από την αρμόδια εθνική ή τοπική επιτροπή δεοντολογίας, πριν από την έναρξή του. Πρέπει να τηρούνται όλοι οι εθνικοί κανόνες και όλες οι εθνικές διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν ζητήματα όπως η γονική συναίνεση, η απουσία οικονομικών κινήτρων κ.λπ.. Θα εξακριβώνεται κατά πόσον το έργο περιλαμβάνει αναφορά σε μέτρα αδειοδότησης και ελέγχου που πρόκειται να ληφθούν από τις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους όπου θα διεξαχθεί η έρευνα. 9. Οι προτάσεις που υφίστανται με επιτυχία την επιστημονική αξιολόγηση, την εξέταση από την εθνική ή τοπική επιτροπή δεοντολογίας και την ευρωπαϊκή δεοντολογική εξέταση υποβάλλονται κάθε μια χωριστά προς έγκριση, στα κράτη μέλη που συνέρχονται ως επιτροπή η οποία ενεργεί σύμφωνα με την διαδικασία εξέτασης. Κανένα έργο που περιλαμβάνει τη χρήση ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων δεν θα χρηματοδοτείται, εάν δεν έχει λάβει έγκριση από τα κράτη μέλη. 10. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεχίσει να καταβάλλει προσπάθειες για να έχουν όλοι οι ερευνητές ευρεία πρόσβαση στα αποτελέσματα της χρηματοδοτούμενης από την Κοινότητα έρευνας με αντικείμενο τα βλαστοκύτταρα, προς όφελος τελικά των ασθενών σε όλες τις χώρες. 11. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα στηρίξει τις δραστηριότητες και τις πρωτοβουλίες που συμβάλλουν στο συντονισμό και στον εξορθολογισμό της έρευνας για τα ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα στο πλαίσιο δεοντολογικής προσέγγισης με υπευθυνότητα. Ειδικότερα, η Επιτροπή θα στηρίξει τη δημιουργία ευρωπαϊκού μητρώου σειρών ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων. Η στήριξη του μητρώου αυτού θα επιτρέψει την παρακολούθηση των υφιστάμενων ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων στην 7
Ευρώπη, θα συντελέσει στη μεγιστοποίηση της χρήσης τους από τους επιστήμονες και μπορεί να βοηθήσει να αποφευχθεί η άσκοπη λήψη νέων σειρών βλαστοκυττάρων. 12. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεχίσει να εφαρμόζει την τρέχουσα πρακτική και δεν θα υποβάλλει στην επιτροπή που ενεργεί σύμφωνα με την διαδικασία εξέτασης προτάσεις για έργα τα οποία περιλαμβάνουν δραστηριότητες που καταστρέφουν ανθρώπινα έμβρυα, ακόμη και αν πρόκειται για την εξασφάλιση βλαστοκυττάρων. Η εξαίρεση της χρηματοδότησης αυτού του σταδίου της έρευνας δεν εμποδίζει την κοινοτική χρηματοδότηση μεταγενέστερων σταδίων στα οποία χρησιμοποιούνται ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα. 8
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV: Απόφαση ΠΠ7 Άρθρο 6 4 Άρθρο 6 Αρχές ηθικής δεοντολογίας 1. Όλες οι ερευνητικές δραστηριότητες που αναλαμβάνονται βάσει του έβδομου προγράμματος-πλαισίου υλοποιούνται σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές ηθικής δεοντολογίας. 2. Δυνάμει του παρόντος προγράμματος-πλαισίου, δεν χρηματοδοτούνται τα ακόλουθα ερευνητικά πεδία: ερευνητικές δραστηριότητες που αποβλέπουν στην κλωνοποίηση του ανθρώπου για αναπαραγωγικούς σκοπούς, ερευνητικές δραστηριότητες που αποβλέπουν στην τροποποίηση της γενετικής κληρονομιάς των ανθρώπινων όντων, η οποία ενδέχεται να καταστήσει τις εν λόγω τροποποιήσεις κληρονομικές (2), ερευνητικές δραστηριότητες που αποβλέπουν στη δημιουργία ανθρώπινων εμβρύων αποκλειστικά για ερευνητικούς σκοπούς ή για σκοπούς εξασφάλισης βλαστοκυττάρων, μεταξύ άλλων μέσω μεταφοράς πυρήνων σωματικών κυττάρων. 3. Η έρευνα σε ανθρώπινα βλαστικά κύτταρα, τόσο ενηλίκων όσο και εμβρύων, μπορεί να χρηματοδοτείται, ανάλογα τόσο με το περιεχόμενο της επιστημονικής πρότασης όσο και με το νομικό πλαίσιο του ή των ενδιαφερόμενων κρατών μελών. Οι αιτήσεις για τη χρηματοδότηση έρευνας σε ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα περιλαμβάνουν, ανάλογα με την περίπτωση, λεπτομέρειες όσον αφορά τις άδειες και τα μέτρα ελέγχου που λαμβάνουν οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών καθώς και λεπτομέρειες της απαιτούμενης δεοντολογικής έγκρισης ή εγκρίσεων. Όσον αφορά την παραγωγή ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων, τα ιδρύματα, οι οργανώσεις και οι ερευνητές πρέπει να υπόκεινται σε αυστηρούς όρους χορήγησης άδειας και ελέγχου σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο του ή των ενδιαφερόμενων κρατών μελών. 4. Τα ερευνητικά πεδία που αναφέρονται ανωτέρω επανεξετάζονται κατά τη δεύτερη φάση του παρόντος προγράμματος (2010-2013), ανάλογα με την πρόοδο της επιστήμης. 4 ΑΠΟΦΑΣΗ αριθ. 1982/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με το έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο δραστηριοτήτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (2007-2013). 9
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V: ΠΠ7 Δήλωση της Επιτροπής 5 Σχετικά με το άρθρο 6 Για το 7ο πρόγραμμα πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να διατηρηθεί το ίδιο δεοντολογικό πλαίσιο, όπως στο 6ο πρόγραμμα πλαίσιο, για τη λήψη των αποφάσεων που αφορούν τη χρηματοδότηση έρευνας με αντικείμενο τα ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να διατηρηθεί το εν λόγω δεοντολογικό πλαίσιο, επειδή έχει αναπτύξει εμπειρική προσέγγιση με υπευθυνότητα για έναν πολύ ελπιδοφόρο επιστημονικό τομέα, η οποία αποδείχθηκε ότι λειτουργεί ικανοποιητικά στο πλαίσιο ερευνητικών προγραμμάτων στα οποία συμμετέχουν ερευνητές από πολλές χώρες όπου επικρατούν πολύ διαφορετικές καταστάσεις από πλευράς ρυθμίσεων. (1) Η απόφαση για το 7ο πρόγραμμα πλαίσιο (ΠΠ7) εξαιρεί ρητά από την κοινοτική χρηματοδότηση τρεις τομείς έρευνας: τις ερευνητικές δραστηριότητες με αντικείμενο την κλωνοποίηση του ανθρώπου για αναπαραγωγικούς σκοπούς, τις ερευνητικές δραστηριότητες με στόχο την τροποποίηση της γενετικής κληρονομιάς των ανθρωπίνων όντων, οι οποίες ενδέχεται να καταστήσουν κληρονομικές τις εν λόγω τροποποιήσεις, τις ερευνητικές δραστηριότητες που αποβλέπουν στη δημιουργία ανθρώπινων εμβρύων αποκλειστικά και μόνο για ερευνητικούς σκοπούς ή για σκοπούς εξασφάλισης βλαστοκυττάρων, μεταξύ άλλων μέσω μεταφοράς πυρήνων σωματικών κυττάρων. (2) Δεν θα χρηματοδοτηθεί καμία δραστηριότητα που απαγορεύεται σε όλα τα κράτη μέλη. Δεν θα χρηματοδοτηθεί καμία δραστηριότητα σε κράτος μέλος όπου αυτή έχει απαγορευθεί. (3) Η σχετική με το ΠΠ7 απόφαση και οι διατάξεις για το δεοντολογικό πλαίσιο που διέπει την κοινοτική χρηματοδότηση της έρευνας με αντικείμενο τα ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα, δεν συνεπάγονται κατά κανένα τρόπο αξιολογική κρίση για το κανονιστικό ή δεοντολογικό πλαίσιο που διέπει τη σχετική έρευνα στα κράτη μέλη. (4) Στις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν επιζητεί ρητά τη χρήση ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων. Η ενδεχόμενη χρήση ανθρώπινων βλαστοκυττάρων, ανεξαρτήτως του εάν αυτά είναι ενήλικα ή εμβρυϊκά, υπόκειται στην κρίση των επιστημόνων, με γνώμονα τους στόχους που οι ίδιοι επιδιώκουν. Στην πράξη, από τους κοινοτικούς χρηματοδοτικούς πόρους που διοχετεύονται στην έρευνα με αντικείμενο τα βλαστοκύτταρα, το μεγαλύτερο με διαφορά ποσοστό διατίθεται για τη χρήση ενήλικων βλαστοκυττάρων. Δεν συντρέχει λόγος να αλλάξει η πρακτική αυτή κατά την εκτέλεση του ΠΠ7. (5) Κάθε έργο στο οποίο προτείνεται η χρήση ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων πρέπει να υφίσταται με επιτυχία επιστημονική αξιολόγηση, κατά την οποία ανεξάρτητοι 5 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 412 της 30.12.2006, σ. 42. 10
ειδικοί επιστήμονες εκτιμούν την αναγκαιότητα της χρήσης των εν λόγω βλαστοκυττάρων για την επίτευξη των επιστημονικών σκοπών. (6) Οι προτάσεις που υφίστανται με επιτυχία την επιστημονική αξιολόγηση υποβάλλονται κατόπιν σε αυστηρή δεοντολογική εξέταση, την οποία οργανώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στην εξέταση αυτή λαμβάνονται υπόψη οι αρχές που αποτυπώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και σε συναφείς διεθνείς συμβάσεις, όπως η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Βιοϊατρική, που υπεγράφη στο Oviedo, στις 4 Απριλίου 1997, με τα συμπληρωματικά της πρωτόκολλα και η Οικουμενική Διακήρυξη της UNESCO για το Ανθρώπινο Γονιδίωμα και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Η δεοντολογική εξέταση χρησιμεύει επίσης για να ελέγχεται αν τηρούνται στις προτάσεις οι κανόνες των χωρών όπου θα διεξαχθεί η έρευνα. (7) Σε ειδικές περιπτώσεις, είναι δυνατόν να διενεργηθεί δεοντολογική εξέταση κατά τη διάρκεια του έργου. (8)Για κάθε έργο στο οποίο προτείνεται η χρήση ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων πρέπει να ζητείται έγκριση από την αρμόδια εθνική ή τοπική επιτροπή δεοντολογίας, πριν από την έναρξή του. Πρέπει να τηρούνται όλοι οι εθνικοί κανόνες και όλες οι εθνικές διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν ζητήματα όπως η γονική συναίνεση, η απουσία οικονομικών κινήτρων κ.λπ.. Θα εξακριβώνεται κατά πόσον το έργο περιλαμβάνει αναφορά σε μέτρα αδειοδότησης και ελέγχου που πρόκειται να ληφθούν από τις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους όπου θα διεξαχθεί η έρευνα. (9) Οι προτάσεις που υφίστανται με επιτυχία την επιστημονική αξιολόγηση, καθώς και τις δεοντολογικές εξετάσεις σε εθνικό ή τοπικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα υποβάλλονται προς έγκριση, κατά περίπτωση, στα κράτη μέλη, τα οποία θα συνέρχονται ως κανονιστική επιτροπή. Κανένα έργο που περιλαμβάνει τη χρήση ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων δεν θα χρηματοδοτείται, εάν δεν έχει λάβει έγκριση από τα κράτη μέλη. (10) Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεχίσει να καταβάλλει προσπάθειες για να έχουν όλοι οι ερευνητές ευρεία πρόσβαση στα αποτελέσματα της χρηματοδοτούμενης από την Κοινότητα έρευνας με αντικείμενο τα βλαστοκύτταρα, προς όφελος τελικά των ασθενών σε όλες τις χώρες. (11) Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα στηρίξει τις δραστηριότητες και τις πρωτοβουλίες που συμβάλλουν στο συντονισμό και στον εξορθολογισμό της έρευνας για τα ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα στο πλαίσιο δεοντολογικής προσέγγισης με υπευθυνότητα. Ειδικότερα, θα στηρίξει τη δημιουργία ευρωπαϊκού μητρώου σειρών ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων. Η στήριξη του μητρώου αυτού θα επιτρέψει την παρακολούθηση των υφιστάμενων ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων στην Ευρώπη, θα συντελέσει στη μεγιστοποίηση της χρήσης τους από τους επιστήμονες και μπορεί να βοηθήσει να αποφευχθεί η άσκοπη λήψη νέων σειρών βλαστοκυττάρων. (12) Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εξακολουθήσει να εφαρμόζει την τρέχουσα πρακτική και δεν θα υποβάλει στην κανονιστική επιτροπή προτάσεις έργων που θα περιλαμβάνουν ερευνητικές δραστηριότητες με τις οποίες καταστρέφονται ανθρώπινα έμβρυα, μεταξύ άλλων για την εξασφάλιση βλαστοκυττάρων. Η εξαίρεση της χρηματοδότησης αυτού του σταδίου της έρευνας δεν εμποδίζει την κοινοτική χρηματοδότηση μεταγενέστερων σταδίων στα οποία χρησιμοποιούνται ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα. 11