ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Teachers4Europe ΘΕΜΑ «Οι Μικροί Ευρωπαίοι-Γνωρίζω την Ευρωπαϊκή Ένωση» Παπαδοπούλου Χριστίνα 6/θ Δημοτικό Σχολείου Ερατεινού-Περοπηγηής- Ποντολιβάδου Υπεύθυνοι Ομάδας Εργασίας: Θεοδοσιάδου Ευγενία Κωστούδης Κωνσταντίνος Μάιος 2016
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που η Ελλάδα έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και απέκτησε έναν δυναμικό ρόλο και μια περίοπτη θέση κυρίως στην Ευρώπη αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ειδικότερα, μετά και την είσοδο της χώρας μας στην Ευρωζώνη η οικονομική και κοινωνική ζωή των πολιτών έχει αλλάξει σταδιακά. Ωστόσο, παρά τις μεγάλες αλλαγές που σημειώθηκαν τα τελευταία χρόνια σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο στην Ευρώπη και παρά του ότι αυτές οι αλλαγές μας επηρεάζουν έμμεσα και άμεσα, είμαστε ελάχιστα ενημερωμένοι για όλο αυτό το οικοδόμημα που μας περιβάλλει και ονομάζεται Ευρωπαϊκή Ένωση. Βασικό ρόλο σήμερα, στην ενημέρωση ειδικότερα των νέων γενιών διαδραματίζει το σχολείο, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια γνωριμίας και εξοικείωσης των μαθητών με τα όργανα της Ε.Ε, τον τρόπο λειτουργίας των θεσμών της, τον σκοπό της δημιουργίας και την ύπαρξής της αλλά και γενικότερα το πώς καθορίζει την ζωή μας ως ευρωπαίους πολίτες. Είναι σκόπιμο λοιπόν, από τα πρώτα χρόνια της σχολικής ζωής να προάγουμε στα μικρά παιδιά τα ιδεώδη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όλα όσα την περιβάλλουν και την προσδιορίζουν. Μέσα από την διαδικασία της συνεχής εκπαίδευσης οι μαθητές θα γνωρίσουν τα δικαιώματά τους, θα μάθουν να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, θα αποκτήσουν ορθή σκέψη και συλλογική συνείδηση και θα μπορέσουν να αναπτύξουν όλες τις απαραίτητες δεξιότητες και πληροφορίες έτσι ώστε μεγαλώνοντας να γίνουν υπεύθυνοι και ενεργοί πολίτες μιας σύγχρονης και δημοκρατικής Ευρώπης. Με βάση όλα τα παραπάνω διαπιστώνουμε πόσο σημαντικός και καθοριστικός είναι ο ρόλος του σχολείου και κατ επέκταση των εκπαιδευτικών. Συνεπώς, το εκπαιδευτικό μας σύστημα θα πρέπει να εντάξει και να αναπτύξει δράσεις που θα έχουν ως στόχο όλα όσα αναφέραμε πρωτύτερα. Στο πλαίσιο αυτού του σκοπού εφαρμόζεται η νέα και αρκετά φιλόδοξη δράση Teachers4Europe με απώτερο σκοπό την δραστηριοποίηση και συμμετοχή όλο και περισσότερων σχολικών μονάδων στο πρόγραμμα. 2
ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Ένα από τα σχολεία που συμμετείχε φέτος στο πρόγραμμα Teachers4Europe της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα ήταν και το δικό μας, το 6/8 Δημοτικό Σχολείο Πετροπηγής Ποντολιβάδου από τον Νομό Καβάλας. Στο project αυτό συμμετείχε η Α τάξη του σχολείου μας με 19 μαθητές και συγκεκριμένα 10 αγόρια και 9 κορίτσια. Ο τίτλος του προγράμματος ήταν «Μικροί Ευρωπαίοι-Γνωρίζω την Ευρωπαϊκή Ένωση» και πραγματοποιήθηκε από τα τέλη Ιανουαρίου έως και τα μέσα Απριλίου όπου και ολοκληρώθηκε. Σε όλη την διαδικασία υλοποίησης της δράσης χρησιμοποιήθηκαν σύγχρονες μέθοδοι διδασκαλίας, καινοτόμα εκπαιδευτικά εργαλεία και φυσικά οι νέες τεχνολογίες. Παράλληλα, υπήρχε συνεχής αλληλεπίδραση και συνεργασία των μικρών μαθητών μεταξύ τους πάντα όμως με την προσωπική καθοδήγηση και επίβλεψη της εκπαιδευτικού εξαιτίας και του μικρού της ηλικίας των παιδιών. Η συμμετοχή τους ήταν ενεργή σε όλες τις φάσεις του προγράμματος από την διερεύνηση του θέματος έως την τελική αξιολόγηση. Αξιοποιήσαμε επίσης το διαθέσιμο έντυπο υλικό και ηλεκτρονικό υλικό από τα προτεινόμενα sites που μας υπέδειξαν οι Ambassantors, καθώς και χάρτες, Η/Υ, βιντεοπροβολέα και διάφορά άλλα εποπτικά μέσα που διέθετε το σχολείο μας. Επίσης, μέσα από την συγκεκριμένη δράση ενισχύσαμε τον σεβασμό στην διαφορετικότητα και μάθαμε στους μικρούς μαθητές να συνεργάζονται ομαδικά για την επίτευξη ενός κοινού σκοπού. Καταφέραμε να πετύχουμε τους βασικούς μας στόχους και να βάλουμε στο νου τους ένα λιθαράκι σε αυτό που ονομάζουμε υπεύθυνος Ευρωπαίος πολίτης. Όλες οι δραστηριότητες και το θεωρητικό πλαίσιο του προγράμματος είναι αναρτημένο στο blog τους σχολείου μας http://dimerateinou.blogspot.gr/ προκειμένου να έχουν όλοι οι μαθητές, οι συνάδελφοι και όποιος άλλος επιθυμεί πρόσβαση στη εργασία που πραγματοποιήσαμε προκειμένου να υπάρξει μια εξωστρέφεια του σχολείου και μια διάχυση της πληροφορίας. 3
ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ Γενικός Στόχος Να μάθουν οι μαθητές ποιες είναι οι χώρες που απαρτίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση και να τις ξεχωρίζουνε με βάση την σημαία της κάθε μίας από αυτές. Ειδικοί Στόχοι-Γνωστικοί Σχετικά με τις έννοιες της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης Να κατανοήσουν την χωροταξική διαφορά ανάμεσα στην Ευρώπη γενικότερα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Να γνωρίσουν τις χώρες-μέλη της Ε.Ε. Να μάθουν τις βασικές αρχές που διέπουν όσες χώρες είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να ενημερωθούν για το σκοπό ύπαρξης και δημιουργίας της Ε.Ε. Να αναγνωρίζουν τις σημαίες των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να αντιληφθούν το μέγεθος και την γεωγραφική θέση της Ελλάδας σε σχέση με την Ευρώπη και της Ευρώπης με τον υπόλοιπο κόσμο. Σχετικά με την ανάπτυξη δεξιοτήτων Να διατυπώνουν ερωτήματα. Να μπορούν να απαντούν καίρια στα ερωτήματα που του τίθενται. Να συνεργάζονται και να δρουν ομαδικά για την υλοποίηση ενός στόχου. Να εξοικειωθούν με την χρήση των εποπτικών μέσων όπως χάρτες και υδρόγειο σφαίρα. Να προσανατολίζονται στον χώρο και να εντοπίζουν στον χάρτη περιοχές που βρίσκονται βόρεια-νότια-ανατολικά-δυτικά. Να μάθουν να χρησιμοποιούν σωστά το ψαλίδι και να χρωματίζουν ομοιόμορφα εντός πλαισίου. 4
Σχετικά με τις νέες τεχνολογίες Να γνωρίσουν σύγχρονους τρόπους διδασκαλίας και μάθησης όπως η χρήση του βιντεοπροβολέα. Να έρθουν σε επαφή με το Διαδίκτυο και τις δυνατότητες που μας παρέχει. Να εξοικειωθούν με την σωστή χρήση του Η/Υ μέσα από τα εκπαιδευτικά παιχνίδια Να μάθουν την χρηστικότητα των Τ.Π.Ε στην Εκπαίδευση γενικότερα. Ψυχοκοινωνικοί Στόχοι Να καλλιεργήσουν την φαντασία και την δημιουργικότητά τους. Να αναπτύξουν συλλογική συνείδηση και σκέψη. Να εκφράζονται ελεύθερα και να διατυπώνουν τις απόψεις τους. Να σέβονται την διαφορετικότητα των αντίθετων απόψεων. Να αποκτήσουν ομαδικό πνεύμα συνεργασίας. Να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους αναλαμβάνοντας δράσεις και πρωτοβουλίες. Να αντιληφθούν και να σεβαστούν γενικότερα τις διαφορές των λαών μεταξύ τους. 5
ΣΤΑΔΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Χρονοδιάγραμμα Δραστηριότητες διερεύνησης του θέματος Ανακοίνωση του προγράμματος στους μαθητές-δραστηριότητες-συζήτηση Χωρισμός σε ομάδες-καταμερισμός εργασιών Ερωτήσεις, απορίες των μαθητών Υλοποίηση δραστηριοτήτων Αξιολόγηση 1 διδακτική ώρα 1 διδακτική ώρα 30 λεπτά 15 λεπτά 6 διδακτικές ώρες 1 διδακτική ώρα Α Στάδιο: Διερεύνηση του θέματος α φάση Με αφορμή το μάθημα της Μελέτης Περιβάλλοντος και συγκεκριμένα στην γενική θεματική ενότητα «ο τόπος μου», κρεμάσαμε στην τάξη τον γεωφυσικό χάρτη της Ελλάδας. Συζητήσαμε για την γεωγραφική θέση της χώρας μας και τους φυσικούς πλούτους που διαθέτει όπως βουνά, ποτάμια, θάλασσες, κ.τ.λ. Στη συνέχεια, δείξαμε τον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης και προσδιορίσαμε την γεωγραφική θέση της χώρας μας σε σχέση με την Ευρώπη και τις υπόλοιπες χώρες. Τέλος, για να έχουν μια μικρή εικόνα οι μαθητές, δείξαμε στην υδρόγειο σφαίρα την θέση της Ευρώπης ανάμεσα στις υπόλοιπες ηπείρους. β φάση Σε αυτήν την φάση μιλήσαμε στους μαθητές για την Ευρωπαϊκή Ένωση και ποια η σχέση της με την Ευρώπη. Αναφέραμε επίσης τι είναι γενικά η Ε.Ε και ότι ένα από τα κράτη-μέλη της είναι και η Ελλάδα. Στην συνέχεια, δείξαμε στον βιντεοπροβολέα τον χάρτη της Ευρώπης με χρωματισμένες μόνο τις χώρες που είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έπειτα τους ανακοινώθηκε η ενασχόλησή μας με την συγκεκριμένη δράση, ανταλλάξαμε απόψεις και απαντήσαμε σε ερωτήσεις και απορίες που δημιουργήθηκαν από όλη την διαδικασία διερεύνησης του θέματος. 6
Β Στάδιο: Χωρισμός σε ομάδες Οι 19 μαθητές της Α τάξης χωρίστηκαν από την εκπαιδευτικό(λόγω του μικρού της ηλικίας των παιδιών) σε 4 ομάδες: 3 πενταμελής και 1 τετραμελή ομάδα. Οι ομάδες ήταν ανάμεικτες σε αγόρια και κορίτσια. Η κάθε ομάδα είχε μαθητές όλων των δυνατοτήτων έτσι ώστε ακόμα και αυτοί που δυσκολεύονται σε κάποιο βαθμό να τους βοηθούν οι υπόλοιποι μαθητές της ομάδας τους. Γ Στάδιο: Υλοποίηση δραστηριοτήτων 1 η Δραστηριότητα Προβολή στον βιντεοπροβολέα και παράλληλα ανάγνωση από την εκπαιδευτικό της τάξης του παραμυθιού «Τα αστέρια της Ευρώπης» του κ. Πάνου Καρβούνη. Τα παιδιά άκουγαν και ταυτόχρονα έβλεπαν σκηνές του παραμυθιού. 2 η Δραστηριότητα Στη συνέχεια ζητήσαμε από τα παιδιά να ζωγραφίσουν αυτό που τους άρεσε περισσότερο από την ιστορία που διαβάσαμε ή κάτι που τους έκανε μεγαλύτερη εντύπωση. Η πλειοψηφία των μαθητών ζωγράφισαν την μικρή Ευρώπη και γύρω της τα αστέρια. Έπειτα τοιχοκολλήσαμε όλες τις ζωγραφιές στην τάξη μας. 3 η Δραστηριότητα Προβάλαμε στην τάξη το έντυπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Εξερευνώντας την Ευρώπη». Αρχίσαμε να κουβεντιάζουμε με τα παιδιά για το τι είναι η Ευρώπη, πώς ήταν παλιά η Ευρώπη, για ποιον λόγο δημιουργήθηκε η Ε.Ε, ποιες χώρες-μέλη την αποτελούν, ποια τα θετικά των χωρών που είναι μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Οι περισσότεροι μαθητές έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την προϊστορία της Ευρώπης και για το γεγονός ότι πριν δημιουργηθεί η Ε.Ε μεσολάβησαν δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι. 4 η Δραστηριότητα Παρουσιάσαμε μέσω του βιντεοπροβολέα το έντυπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Ενότητα στην πολυμορφία» και αφού μιλήσαμε για τις χώρες που ανήκουν στην Ε.Ε. αναφέραμε και τα ξεχωριστά αξιοθέατα της κάθε μίας. Επειδή όμως υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον από τα παιδιά τους παρουσιάσαμε και επιπλέον φωτογραφικό υλικό από το διαδίκτυο. 7
5 η Δραστηριότητα Παίξαμε στον Η/Υ το «Παιχνίδι του πάζλ» όπου κάθε μαθητής ξεχωριστά σηκωνόταν και προσπαθούσε να ενώσει τα κομμάτια του πάζλ για να φτιάξει το χαρακτηριστικότερο αξιοθέατο του κάθε κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 6 η Δραστηριότητα Από το έντυπο «Ζωγραφίζω την Ευρώπη» εκτυπώσαμε τις 3 σελίδες με τις σημαίες των χωρών και η κάθε μία ομάδα επέλεξε τις σημαίες που ήθελε να ζωγραφίσει. Στην συνέχεια, από το ίδιο έντυπο, μοιράσαμε τις 7 σημαίες σε κάθε μία από τις 4 ομάδες και έπειτα οι μαθητές ζωγράφισαν τις σημαίες που είχαν αναλάβει. Έπειτα, ο κάθε μαθητής της ομάδας έγραψε κάτω στο φυλλάδιό του με κεφαλαία γράμματα την χώρα στην οποία ανήκει η σημαία που ζωγράφισε. Τέλος, κολλήσαμε στον τοίχο της τάξης τις σημαίες των χωρών που έφτιαξαν τα παιδιά. 7 η Δραστηριότητα Βρήκαμε από το διαδίκτυο ένα λευκό χάρτη της Ευρώπης τον εκτυπώσαμε σε μέγεθος Α3 και ζητήσαμε από την κάθε ομάδα να εντοπίσει και να ζωγραφίσει με διαφορετικό χρώμα τις χώρες-μέλη που είχε αναλάβει στην δραστηριότητα 6. Για περισσότερη ευκολία τους εκτυπώσαμε το φυλλάδιο Poster U.E και δώσαμε από ένα σε κάθε ομάδα έτσι ώστε βλέποντας τις σημαίες των κρατών-μελών που ζωγράφισαν προηγουμένως, να εντοπίσουν και στην συνέχεια να χρωματίσουν την αντίστοιχη χώρα. Μόλις ολοκληρώθηκε η δραστηριότητα αυτή πλαστικοποιήσαμε τον χάρτη και τον τοιχοκολλήσαμε. 8
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 1 η Δραστηριότητα Οι μαθητές χωρίζονται με βάση τις ομάδες τους και η εκπαιδευτικός αναφέρει σε κάθε ομάδα 7 ονόματα χωρών από όλη την Ευρώπη. Τα παιδιά αφού σκεφτούν για λίγα δευτερόλεπτα ομαδικά, ανακοινώνουν στην δασκάλα αν η χώρα που άκουσαν ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Νικήτρια είναι η ομάδα που θα συγκεντρώσει τις περισσότερες σωστές απαντήσεις. 2 η Δραστηριότητα Δώσαμε σε κάθε μαθητή ξεχωριστά ένα φυλλάδιο με πέντε σημαίες χωρών η μία κάτω από την άλλη και απέναντι γράψαμε ανακατεμένες τις ονομασίες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις οποίες ανήκουν οι σημαίες. Οι μαθητές έπρεπε να ενώσουν με μια γραμμή το όνομα της χώρας-μέλος με την σωστή σημαία της. Όσοι μαθητές δυσκολεύτηκαν με την ανάγνωση των χωρών τις διάβασε η ίδια η εκπαιδευτικός. 3 η Δραστηριότητα Προβάλαμε στην τάξη μέσω βιντεοπροβολέα ένα χάρτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς να αναφέρονται τα ονόματα των χωρών. Κάθε φορά ερχόταν μια ομάδα η οποία μέσα σε 1 λεπτό έπρεπε να εντοπίσει στον χάρτη τις χώρες που ανακοίνωνε η εκπαιδευτικός. Νικήτρια ήταν η ομάδα, που μέσα σε 1 λεπτό θα έβρισκε τα περισσότερα κράτη μέλη. 4 η Δραστηριότητα Συζητήσαμε με τους μαθητές και κουβεντιάσαμε για το τι τους άρεσε περισσότερο από όλη την δράση, τι τους δυσκόλεψε περισσότερο και πως αλλιώς θα ήθελαν να εμπλουτίσουμε το πρόγραμμα που υλοποιήσαμε. Αυτό που τους άρεσε περισσότερο ήταν η ανάγνωση του παραμυθιού «Τα αστέρια της Ευρώπης» και η ενασχόλησή τους με τον Η/Υ. Αυτό που τους δυσκόλεψε ήταν οι ονομασίες των χωρών που είχαν παρόμοιες σημαίες με αποτέλεσμα να μην μπορούν πάντα να τις ξεχωρίσουν. Τέλος, αυτό που τους έλλειψε ήταν οι δραστηριότητες εκτός της σχολικής τάξης. Σαν γενική εικόνα όμως όλα τα παιδιά ενθουσιάστηκαν, χάρηκαν ιδιαίτερα και συμμετείχαν με θέρμη σε όλες τις δραστηριότητες του προγράμματος. 9
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Έντυπο υλικό του Europe Direct Ξάνθης Ηλεκτρονικά έντυπα από το site της Ευρωπαϊκής Επιτροπής http://bookshop.europa.eu/el/europe-and-you-pbqc0414546/ http://bookshop.europa.eu/el/i-colour-in-europe-pbqc0214593/ http://bookshop.europa.eu/el/--pbkc0113688/ http://bookshop.europa.eu/el/--pbkc0113689/ Το παραμύθι «Τα αστέρια της Ευρώπης» Παιχνίδια από την γωνιά του παιδιού και το site της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Διαδίκτυο για εύρεση εικόνων για τις δραστηριότητες ΕΠΙΣΥΝΑΠΤΟΜΕΝΑ ΑΡΧΕΙΑ Φωτογραφικό υλικό υλοποίησης δραστηριοτήτων Φύλλο αξιολόγησης δραστηριότητας 2 10
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Δραστηριότητα 2(1) 1 Δραστηριότητα 2(2) Δραστηριότητα 2(3) Δραστηριότητα 2(4) Δραστηριότητα 2(5) Δραστηριότητα 2(6) 11
Δραστηριότητα 6(1) Δραστηριότητα 6(2) Δραστηριότητα 6(3) Δραστηριότητα 6(4) Δραστηριότητα 6(5) Δραστηριότητα 6(6) 12
Δραστηριότητα 7(1) Δραστηριότητα 7(2) Δραστηριότητα 7(3) Δραστηριότητα 7(4) Δραστηριότητα 7(5) Δραστηριότητα 7(6) Δραστηριότητα 7(7) 13
ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ(Δραστηριότητα 2) ΙΣΠΑΝΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΣΛΟΒΕΝΙΑ ΣΟΥΗΔΙΑΑ ΓΑΛΛΙΑ 14