ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΕ 1301 «ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Ε ΕΞΑΜΗΝΟΥ» 8η ιάλεξη: «Στυλ διδασκαλίας» ρ. Χασάνδρα Μαρία, Λέκτορας
Θέµατα που θα αναλυθούν Ορισµός Σχετικές έρευνες Είδη στυλ διδασκαλίας Χρήση των στυλ διδασκαλίας Παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή του στυλ διδασκαλίας Παραδείγµατα εφαρµογής
Έρευνες Williams (1993) Υπάρχουν µαθητές που τους αρέσει να τους δίνεις µια οδηγία και να δουλεύουν βάση αυτής και που δεν τους αρέσει καθόλου να µην ξέρουν τι θες από αυτούς ακριβώς. Σε άλλους αρέσει να ανακαλύπτουν νέες ιδέες και δεν τους αρέσει να τους λένε οι άλλοι τι θα κάνουν, πως θα το κάνουν κλπ. Κάποιοι αντιπαθούν το να δουλεύουν µόνοι τους ενώ άλλοι αντιπαθούν το να δουλεύουν σε οµάδα.
Έρευνες Williams (1993) Ένα και µοναδικό στυλ διδασκαλίας δεν καλύπτει όλους τους µαθητές Αντίθετα η χρήση διαφορετικών στυλ διδασκαλίας µεγιστοποιεί τις ευκαιρίες για µάθηση σε όλα τα παιδιά.
Αν ζητούσα να εξασκηθούν σε πρόγραµµα µε ατοµικές καρτέλες και να αυτόαξιολογούν την πρόοδό τους ή να µαζέψουν τις µπάλες και να τις τοποθετήσουν στην θέση τους, ενώ εγώ θα αποχωρούσα, από µαθητές ενός σχολείου που έχουν συνηθίσει να τους επιβλέπεις αυστηρά σε κάθε κίνησή τους είναι πολύ πιθανό να µην είναι σε θέση να το κάνουν.
εν θα ήταν συνηθισµένα να τους δίνεις υπευθυνότητες και ελευθερία. Τότε πιθανά να σκεφτόµουν "το 'ξερα πως δεν είστε ικανοί για τέτοια και µόλις µου το αποδείξατε, δεν θα το ξανακάνω". Αυτό θα συνέβαινε γιατί ζήτησα από τα παιδιά να κάνουν κάτι για το οποίο δεν ήταν έτοιµα καιόχι κάτι για το οποίο δεν ήταν ικανά.
Για να µπορέσω να κάνω τα παιδιά να µπορούν να λειτουργούν πιο αυτόνοµα και µε υπευθυνότητα πρέπει να εισάγω πιο προοδευτικά αυτή την προσέγγιση από ότι σε ένα σχολείο που η υπευθυνότητα είναι προτεραιότητα σε όλες τις λειτουργίες του σχολείου "
Αποσπάσµατα από συνεντεύξεις µαθητών "Ε: Εννοείς να συµπεριφέρεται ο καθηγητής το ίδιο σε όλα τα παιδιά; Α: Όχι, όπως πως να το εξηγήσω.. ε να είναι όλοι πιο ευγενικοί µεταξύ τους να µην υπάρχουνε προβλήµατα, να ακολουθούµε τις οδηγίες σωστά, να µην υπάρχουνε φωνές τέτοια βασικά Ε: Υπάρχουνε τέτοια δηλαδή στο µάθηµα; Α: Τώρα όχι αλλά παλιότερα γινότανε Ε: ηλαδή τι γινότανε; Α: Ε ναότανκάτιδενκάναµε σωστά γινότανε της τρελής Ε: Από ποιόν; Α: Συνήθως από τον καθηγητή φωνές δηλαδή όχι τίποτα εξωφρενικό
Ε: Ενώ εσύ πως θα ήθελες να αντιδρούσε; Α: Ε ήσυχαπράγµατα,δηλαδή όταν κάποιος δεν έκανε κάτι σωστά, να καθόταν ο καθηγητής να το εξηγήσει ξανά µήπως το καταλάβει καλύτερα και να προσπαθήσει να εκτελέσει καλύτερα την οδηγία "το στυλ που σου µιλάει, το ύφος του γενικώς πως θα σε κοιτάξει, διάφορα πράγµατα, και σίγουρα µερικά παιδιά δεν χωνεύουν τον καθηγητή καθόλου"
Τι είναι το στυλ διδασκαλίας? Το στυλ διδασκαλίας κατά τον Mosston (1986) είναι η διαδικασία λήψης αποφάσεων, εκτέλεσης και αξιολόγησης ενός µαθήµατος διδασκαλίας. Η ατοµική ιδιοσυγκρασία δεν παίζει κανέναν ρόλο.
Τι είναι το στυλ διδασκαλίας? Το στυλ διδασκαλίας κατά τον Siedentop (1991) είναι το εκπαιδευτικό-επιµορφωτικό και διοικητικό κλίµα όταν διδάσκεις Taba & Elzey (1964): Η προσπάθειατου καθηγητή φυσικής αγωγής να µετατρέψει τους σκοπούς σε πράξη Strasser (1967): Αποφάσεις που αφορούν τι θα διδάξω, πως θα το διδάξω και πως θα το οργανώσω.
Στυλ διδασκαλίας: Ένα για όλους ή όλα για έναν?? Σύµφωνα µε την Sandra Rief οι µαθητές και µαθήτριες συγκρατούν: 10% από αυτά που διαβάζουν 20% από αυτά που ακούν 30% από αυτά που βλέπουν 50% από αυτά που βλέπουν και ακούν 70% από αυτά που λένε 90% από αυτά που λένε και κάνουν
Ο µαθητής χρησιµοποιεί όλες τις αισθήσεις όταν µαθαίνει Όσο πιο πολλές από τις αισθήσεις του ενεργοποιούµε ότανδιδάσκουµε µε τόσο περισσότερες πληροφορίες βοµβαρδίζουµε τον εγκέφαλό του από διάφορες πηγές. Έτσι µαθαίνει καλύτερα!
Το στυλ που µαθαίνει ένας µαθητής µπορεί να είναι διαφορετικό από του διπλανού του. Όταν εµείς διδάσκουµε µε έναστυλ κάποιοι ωφελούνται -µαθαίνουν και κάποιοι όχι.
Επίσης το στυλ που µαθαίνει ένας µαθητής 8 χρονών δεν είναι ίδιο µε τοστυλπουµαθαίνει οίδιοςµαθητής όταν θα είναι 15 χρονών. Το παιδί συνεχώς αναπτύσσεται. Άρα συνεχώς αλλάζει. Έτσι, αλλάζει και ο τρόπος που µαθαίνει. Οι σηµερινές αδυναµίες του αύριο µπορεί να είναι δυνατότητες και το αντίστροφο.
Έτσι όσα θα ακούσετε -µάθετε για τα στυλ διδασκαλίας αποφύγετε να επιλέξετε ένα και καλύτερο. Το σωστότερο είναι να χρησιµοποιήσετε πολλά από αυτά συνδυασµένα ή µεµονωµένα.
Θέµα για συζήτηση ή µελέτη Ποιους παράγοντες θα λάβεις υπόψη για να επιλέξεις το καταλληλότερο στυλ διδασκαλίας για τη διδασκαλία µιας κινητικής δεξιότητας;
Παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή του στυλ διδασκαλίας (Mawer) 1. Επιδιωκόµενο µαθησιακό αποτέλεσµα και αντικείµενο διδασκαλίας: Ακόµη καιµέσα σε µία διδακτική ώρα αυτά που θέλουµε ναδιδάξουµε µπορεί να απαιτούν να χρησιµοποιήσουµε πάνωαπό ένα στυλ διδασκαλίας
Παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή του στυλ διδασκαλίας 2. Ο µαθητής Στυλ διδασκαλίας που έχουν συνηθίσει τα παιδιά να µαθαίνουν Στυλ διδασκαλίας που τους αρέσει να µαθαίνουν Επίπεδο γνώσης της δεξιότητας υσκολία της δεξιότητας - επικινδυνότητα Αθλητικό υλικό και εγκαταστάσεις Συµπεριφορικό επίπεδο 3. ΟΚΦΑ(προσωπικότητα και φιλοσοφία)
Mosston: Πως θα επιλέξεις στυλ Ποιος είναι ο στόχος του µαθήµατος? (Ποιες ασκήσεις θέλεις να µάθουν - Ποιες συµπεριφορές θέλεις να αναπτύξεις) Οι ασκήσεις απαιτούν µίµηση ή νέες ασκήσεις? Ποια παράλληλη συµπεριφορά θέλεις να αναπτύξεις?
Γενική οµαδοποίηση Άµεσα Στυλ Στυλ µε ενεργή συµµετοχή των µαθητών Παραγγέλµατος (Α) Αυτό-αξιολόγησης (D) Πρακτικής εξάσκησης (Β) Με υποστήριξη από συµµαθητή και οµαδικά (C & E) Με χρήση υψηλών γνωστικών διαδικασιών (F, G, H, I, J, K).
Παραγγέλµατος Σκοπός: Να µάθει να εκτελεί την άσκηση µε ακρίβεια, µέσα σε µια χρονική περίοδο, ακολουθώντας όλες τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί από τον καθηγητή Νόηµα: Άµεση αντίδραση σε ερέθισµα, ακριβής και άµεση εκτέλεση, αντιγραφή µοντέλου π.χ. παραδοσιακοί χοροί, παρέλαση. κ.λπ.
Πρακτικό Σκοπός: Χρόνος στον µαθητή να εργάζεται ατοµικά και στον καθηγητή να δώσει ατοµική ανατροφοδότηση Νόηµα: Χρόνος στον µαθητή να εργαστεί ατοµικά µε τον δικό του ρυθµό και στον καθηγητή να δώσει ανατροφοδότηση σε όλους τους µαθητές
Αµοιβαίο Σκοπός: Ο µαθητής εργάζεται µε το βοηθό του, δίνει ο ένας στον άλλο ανατροφοδότηση µα κριτήρια που έχει δώσει ο καθηγητής Νόηµα: Κοινωνικότητα, µαθαίνουν να δίνουν ανατροφοδότηση, συνεργάζονται
Αυτοελέγχου Σκοπός: Να µάθουν να εκτελούν µια άσκηση και να ελέγχουν οι ίδιοι τη δουλειά τους Νόηµα: Αυτοανατροφοδότη ση µε κριτήρια από τον καθηγητή
Μη αποκλεισµού Σκοπός: Οι µαθητές επιλέγουν το επίπεδο δυσκολίας µιας άσκησης που θα εξασκηθούν Νόηµα: Σχεδιασµός άσκησης διαφόρων επιπέδων δυσκολίας. Οι µαθητές αποφασίζουν από ποιο επίπεδο θα ξεκινήσουν µέχρι ποιο επίπεδο θα φτάσουν.
Σκοπός: Καθοδηγούµενης Ανακάλυψη του µαθητή µιας έννοιας απαντώντας σε µια σειρά ερωτήσεων που σχεδιάζονται από τον καθηγητή εφευρετικότητας Νόηµα: Ο καθηγητής προσχεδιάζει ερωτήσεις που καθοδηγούν το µαθητή να φτάσει σε ένα προκαθορισµένο αλλά άγνωστο σε αυτόν αποτέλεσµα
Συγκλίνουσας εφευρετικότητας Σκοπός: Οι µαθητές ανακαλύπτουν τη λύση ενός προβλήµατος ακολουθώντας µια πορεία και σκεπτόµενοι κριτικά Νόηµα: Ο καθηγητής θέτει την ερώτηση. Η ερώτηση απαιτεί µια απάντηση. Οι µαθητές ζητούν να ανακαλύψουν τη µοναδική αυτή απάντηση
Παραδείγµατα για εφαρµογή Ακολουθώντας τις οδηγίες για κάθε ένα από τα στυλ διδασκαλίας σχεδιάστε τη διδασκαλία του σερβίς στο βόλεϊ.
Θέµα για συζήτηση ή µελέτη Με ποιο στυλ διδασκαλίας θα διδάξεις το σουτ στο µπάσκετ στην Ε δηµοτικού και µε ποιο στυλ διδασκαλίας θα το διδάξεις στη Γ γυµνασίου.
Σχετική βιβλιογραφία Βασική Βιβλιογραφία ιγγελίδης Ν. (2007). Το φάσµα των µεθόδων διδασκαλίας στη φυσική αγωγή: Aπό τη θεωρία στην πράξη. Θεσ/νίκη: Εκδόσεις Χριστοδουλίδη. Πρόσθετη Βιβλιογραφία Mosston, M., & Ashworth, S. (1997) Η διδασκαλίατης φυσικής αγωγής. Mτφ. Μουντάκης Κ. Θεσσαλονίκη: Salto.
Επίλογος Η επιλογή του κατάλληλου στυλ διδασκαλίας επηρεάζει σηµαντικά την αποτελεσµατική µάθηση.