Α Ρ Μ Ο Ν Ι Α. Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 1ο

Α Ρ Μ Ο Ν Α Κ Ε Φ Α Λ Α Ο 1ο 1ο ΣΧΗΜΑΤΣΜΟΣ ΣΥΓΧΟΡ ΩΝ Για να σχηµατίσουµε µία συγχορδία χρειαζόµαστε τρεις νότες. Μία σαν ΒΑΣΗ, µία σαν ΜΕΣΗ και µία σαν ΚΟΡΥΦΗ Έχουµε τρία είδη συγχορδιών : α) Ελαττωµένη : Σχηµατίζεται µε ΒΑΣΗ >> ΜΕΣΗ : η µικρή ΒΑΣΗ >> ΚΟΡΥΦΗ : η ελαττωµένη β) Ελάσσονα : Σχηµατίζεται µε ΒΑΣΗ >> ΜΕΣΗ : η µικρή ΒΑΣΗ >> ΚΟΡΥΦΗ : η καθαρή γ) Μείζονα : Σχηµατίζεται µε ΒΑΣΗ >> ΜΕΣΗ : η µεγάλη ΒΑΣΗ >> ΚΟΡΥΦΗ : η καθαρή δ) Αυξηµένη : Σχηµατίζεται µε ΒΑΣΗ >> ΜΕΣΗ : η µεγάλη ΒΑΣΗ >> ΚΟΡΥΦΗ : η αυξηµένη Ελαττωµένη Ελάσσονα Μείζονα Αυξηµένη Παρατηρούµε ότι : α) Η ελαττωµένη µε την ελάσσονα συγχορδία έχουν την απόσταση µεταξύ ΒΑΣΗ και ΜΕΣΗ ίδια ( η µικρή ) β) Η ελάσσονα µε την µείζονα συγχορδία έχουν την απόσταση µεταξύ ΒΑΣΗ και ΚΟΡΥΦΗ ίδια ( η καθαρή ) και γ) Η µείζονα µε την ελαττωµένη συγχορδία έχουν την απόσταση µεταξύ ΒΑΣΗ και ΜΕΣΗ ίδια ( η µεγάλη ) Ελαττωµένη Ελάσσονα Ελάσσονα Μείζονα Μείζονα Αυξηµένη Βάση Μέση η µικρή Βάση Κορυφή η καθαρή Βάση Μέση η µεγάλη Τις βαθµίδες τις αριθµούµε µε τους λατινικούς αριθµούς. Τα είδη συγχορδιών που σχηµατίζουν οι κλίµακες είναι : Μείζονα Ελάσσονα Μείζονα Μείζονα Μείζονα Μείζονα Ελαττωµένη Μείζονα Ελαττωµένη Αυξηµένη Μείζονα Μείζονα Μείζονα Ελαττωµένη

2 2ο ΤΕΤΡΑΦΩΝΗ ΑΡΜΟΝΑ Στην ΑΡΜΟΝΑ γράφουµε για τετράφωνη µικτή χορωδία και σε δύο κλειδιά. Στο κλειδί του ΣΟΛ γράφουµε τις γυναικείες φωνές : 1η φωνή η ΣΟΠΡΑΝΟ ( SOPRANO) 2η φωνή η ΑΛΤΟ ( ALTO ) Στο κλειδί το ΦΑ γράφουµε τις ανδρικές φωνές : η φωνή ΤΕΝΟΡΟΣ ( TENOR ) η φωνή ΜΠΑΣΟΣ ( BASS ) Η ΣΟΠΡΑΝΟ και ο ΜΠΑΣΟΣ λέγονται και ΕΞΩΤΕΡΚΕΣ φωνές και η ΑΛΤΟ και ο ΤΕΝΟΡΟΣ λέγονται και ΕΣΩΤΕΡΚΕΣ φωνές. Κάθε µία φωνή τραγουδάει µέσα σε µία συγκεκριµένη έκταση. ΕΚΤΑΣΗ ΣΟΠΡΑΝΟ ΤΩΝ ΑΛΤΟ ΤΕΝΟΡΟΣ ΦΩΝΩΝ ΜΠΑΣΟΣ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΦΩΝΩΝ ΣΟΠΡΑΝΟ και ΑΛΤΟ ΑΛΤΟ και ΤΕΝΟΡΟ ΤΕΝΟΡΟ και ΜΠΑΣΟ µέχρι 8η µέχρι 8η µέχρι 16η Κατά την τοποθέτηση των φωνών στα πεντάγραµµα, για ευδιάκριτους λόγους, τα µπαστούνια των φωνών µπαίνουν ανάποδα. Της Σοπράνο προς τα πάνω Της Άλτο προς τα κάτω Του Τενόρου προς τα πάνω και Του Μπάσου προς τα κάτω Σοπράνο Άλτο Τενόρος Μπάσος

2ο ΘΕΣΗ ΦΩΝΩΝ ΚΛΕΣΤΗ ΘΕΣΗ συγχορδίας έχουµε όταν η απόσταση η απόσταση των φωνών µεταξύ ΤΕΝΟΡΟΥ και ΣΟΠΡΑΝΟ δεν είναι µεγαλύτερη από το διάστηµα 6ης! Η θέση επίσης καθορίζεται και από την νότα που τραγουδάει η φωνή της ΣΟΠΡΑΝΟ ΚΛΕΣΤΗ ΘΕΣΗ θέση 8ης θέση ης θέση ης θέση 8ης ΑΝΟΚΤΗ ΘΕΣΗ συγχορδίας έχουµε όταν η απόσταση των φωνών µεταξύ ΤΕΝΟΡΟΥ και ΣΟΠΡΑΝΟ είναι µέχρι το διάστηµα 11ης ΑΝΟΚΤΗ ΘΕΣΗ θέση ης θέση 8ης θέση ης θέση 8ης ο Ε Η ΚΝΗΣΕΩΝ (''κίνηση'' στην αρµονία λέγεται η µετάβαση µίας φωνής από µία νότα σε µία άλλη) ΠΛΑΓΑ κίνηση έχουµε όταν µία ή δύο ή τρεις φωνές κινούνται και µία µένει ( κοινή ) σταθερή ( µπορεί και µία ή δύο ή και τρεις νότες να παραµένουν σταθερές και µία να κινείται ) ΑΝΤΘΕΤΗ κίνηση έχουµε όταν δύο ή τρεις φωνές κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση και µία κινείται αντίθετα από αυτές ( µπορεί µία ή δύο ή και τρεις νότες να κινούνται αντίθετα ) ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ κίνηση έχουµε όταν δύο ή τρεις φωνές ή και τέσσερεις φωνές κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση από ίδιο διάστηµα προς το ίδιο διάστηµα. 6η > 6η η > η η > η 6η > 6η η > η 8η > 8η

ΑΝΤΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ (αντίθετες παράλληλες) έχουµε όταν δύο φωνές κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση από ίδιο διάστηµα προς το ίδιο διάστηµα. η > η 8η > 8η ΕΥΘΕΑ κίνηση έχουµε όταν δύο ή τρεις φωνές ή και τέσσερεις φωνές κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση µε διαφορετικά διαστήµατα. ο ΑΡΜΟΝΚΑ ''ΛΑΘΗ'' ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ και ΑΝΤΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ (αντίθετες παράλληλες) 8ες, ες και 1ες εν είναι καλές οι 8ες γιατί δίνουν ηχητική φτώχεια δηλ. από τετράφωνη αρµονία γίνεται τρίφωνη γιατί δύο φωνές τραγουδάνε την ίδια µελωδία! Όσο για τις ες, γιατί δίνουν την αίσθηση πολιτονικότητας! παράλληλες 8ες αντιπαράλληλες 8ες παράλληλες ες αντιπαράλληλες ες παράλληλες 1ες ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ και ΑΝΤΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ 7ες, 9ες, 2ες εν είναι καλές γιατί οι διαφωνίες έχουν καθορισµένες κινήσεις (λύσεις) παράλληλες 7ες αντιπαράλληλες 7ες

παράλληλες 9ες αντιπαράλληλες 9ες παράλληλες 2ες αντιπαράλληλες 2ες 8η, η, η και 7η ''γυµνή'' έχουµε όταν ακούγεται το διάστηµα της 8ης, ης, και ης µόνο του ''γυµνό'' και δεν ακούγεται ταυτόχρονα και η τρίτη για να καθορίσει το χρώµα της συγχορδίας. 8ες ες ες 7ες ΚΡΥΜΜΕΝΕΣ ή ΕΥΘΕΕΣ ες και 8ες έχουµε όταν από διαφορετικό διάστηµα και µε ευθεία κίνηση καταλήγουν και οι δυο φωνές, µε πήδηµα, σε η ή 8η 8ες ες ΚΡΥΜΜΕΝΕΣ ή ΕΥΘΕΕΣ ες και 8ες εν είναι καλές, επίσης, όταν ο ΜΠΑΣΟΣ κάνει βήµα και η ΣΟΠΡΑΝΟ πήδηµα 8ες ες ο ΑΡΜΟΝΚΑ ''ΛΑΘΗ'' ΠΟΥ ΕΠΤΡΕΠΟΝΤΑ ΚΡΥΜΜΕΝΕΣ ή ΕΥΘΕΕΣ ες και 8ες Είναι καλές ΜΟΝΟ όταν ο ΜΠΑΣΟΣ κάνει πήδηµα και η ΣΟΠΡΑΝΟ βήµα! 8η ες

6 Επίσης είναι καλές όταν µία από τις δύο ή και οι δύο φωνές είναι εσωτερικές! 8η η 8η η Όταν σε δύο ες παράλληλες η δεύτερη η είναι ελαττωµένη! ες ες Όταν η συγχορδία ''αλλάζει'' θέση! γιατί στην πραγµατικότητα δεν άλλαξε το ηχόχρωµα! 8ες ες Είναι καλές οι 8ες αντιπαράλληλες όταν αρχίζει ή όταν τελειώνει ένα κοµµάτι! αρχή µε 8ες τέλος µε 8ες

6ο Όχι καλές κινήσεις των φωνών 7 ΑΣΤΑΥΡΩΣΗ έχουµε όταν µία φωνή λ.χ. α) η Άλτο τραγουδάει πάνω από την Σοπράνο ή η Σοπράνο τραγουδάει κάτω από την Άλτο β) Η Άλτο τραγουδάει κάτω από τον Τενόρο ή Ο Τενόρος τραγουδάει πάνω από την Άλτο γ) Ο Μπάσος τραγουδάει πάνω από τον Τενόρο ή Ο Τενόρος τραγουδάει πάνω από τον Μπάσο α) Η σοπράνο τραγουδάει κάτω από την άλτο ή Η άλτο τραγουδάει πάνω από την σοπράνο β) Η άλτο τραγουδάει κάτω από τον τενόρο ή Ο τενόρος τραγουδάει πάνω από την άλτο γ) Ο τενόρος τραγουδάει κάτω από τον µπάσο ή Ο µπάσος τραγουδάει πάνω από τον τενόρο ΥΠΕΡΒΑΣΗ ή ΧΑΣΜΑ έχουµε όταν δύο φωνές τραγουδάνε σε απόσταση µεγαλύτερης από 8ης λ.χ. α) η Σοπράνο τραγουδάει σε µεγαλύτερη απόσταση από 8ης από την Άλτο ή η Άλτο τραγουδάει σε µεγαλύτερη απόσταση από 8ης από την Σοπράνο β) η Άλτο τραγουδάει σε µεγαλύτερη απόσταση από 8ης από τον Τενόρο ή ο Τενόρος τραγουδάει σε µεγαλύτερη απόσταση από 8ης από την Άλτο γ) Ο Τενόρος τραγουδάει σε µεγαλύτερη απόσταση από 16ης από τον Μπάσο ή ο Μπάσος τραγουδάει σε µεγαλύτερη απόσταση από 16ης από τον Τενόρο α) η σοπράνο τραγουδάει σε διάστηµα 11ης από την άλτο ή η άλτο τραγουδάει σε διάστηµα 10ης από την σοπράνο β) η άλτο τραγουδάει σε διάστηµα 10ης από τον τενόρο ή ο τενόρος τραγουδάει σε διάστηµα 10ης από την άλτο γ) ο τενόρος τραγουδάει σε διάστηµα 18ης από τον µπάσο ή ο µπάσος τραγουδάει σε διάστηµα 18ης από τον τενόρο

8 ΥΠΕΡΠΗ ΗΣΗ έχουµε όταν µία φωνή τραγουδάει πιο πάνω από εκεί που τραγουδούσε η πάνω φωνή λ.χ. α) η Άλτο τραγουδάει πιο πάνω από την Σοπράνο β) ο Τενόρος τραγουδάει πιο πάνω από την Άλτο γ) Ο Μπάσος τραγουδάει πιο πάνω από τον Τενόρο α) Η άλτο τραγουδάει πιο ψηλά από εκεί που τραγουδούσε η σοπράνο β) Ο τενόρος τραγουδάει πιο ψηλά από εκεί που τραγουδούσε η άλτο γ) Ο µπάσος τραγουδάει πιο ψηλά από εκεί που τραγουδούσε ο τενόρος 1) ΤΑΥΤΟΦΩΝΑ έχουµε όταν δύο φωνές τραγουδάνε την ίδια νότα στο ίδιο ύψος 2) εν είναι καλό να φεύγουν οι φωνές από την ταυτοφωνία προς την ίδια κατεύθυνση ) εν είναι καλό να φεύγουν οι φωνές από την ταυτοφωνία µε πήδηµα και οι δύο φωνές ) Είναι καλό να φεύγουν οι φωνές από την ταυτοφωνία, α) µε αντίθετη βηµατική κίνηση β) η µία µε πήδηµα και η άλλη µε αντίθετη βηµατική κίνηση γ) µία να µένει σταθερή και η άλλη µε βήµα (µόνο όταν σταθερή νότα είναι η πάνω φωνή) α) µε αντίθετη βηµατική κίνηση β) η µία µε πήδηµα και η άλλη µε αντίθετη βηµατική κίνηση γ) Η πάνω φωνή παραµένει σταθερή και η κάτω κινείται µε βήµα. ) εν είναι καλό όλες οι φωνές να κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση, δηλ. να κινούνται µε ευθεία κίνηση προς τα κάτω ή προς τα πάνω!

1) εν είναι καλά όλα τα αυξηµένα διαστήµατα 7ο ΟΧ ΚΑΛΕΣ ΣΧΕΣΕΣ ΤΩΝ ΦΩΝΩΝ ΠΟΥ ΗΜΟΥΡΓΟΥΝΤΑ ΣΤΗΝ ΜΕΛΩ Α κατά την κίνηση τους ης αυξηµένο 2ας αυξηµένο ης αυξηµένο 9 2) εν είναι καλό το διάστηµα της 7ης µικρό και µεγάλο 7η µικρό 7η µεγάλο ) Είναι καλό το διάστηµα της 7ης µικρό µόνο όταν ανήκει στην ίδια συγχορδία 7η µικρό ) Είναι καλά όλα τα ελαττωµένα διαστήµατα όταν η επόµενη κίνηση είναι µε βηµατική αντίθετη κίνηση! ) εν είναι καλά τα διάφωνα διαστήµατα 7ης µ. Μ. 9ης µ.μ. και αυξηµένα που έρχονται µε συνεχόµενα πηδήµατα προς την ίδια κατεύθυνση 9ης µεγάλο 7ης µεγάλο 9ης µεγάλο 7ης µικρό 9ης µεγάλο 7ης µεγάλο ης 9ης µεγάλο 7ης µεγάλο αυξηµένο 6) Είναι καλά τα διάφωνα διαστήµατα 7ης µ. Μ. 9ης µ.μ. και αυξηµένα όταν ο επόµενος ή προηγούµενος φθόγγος έρχεται µε βηµατική κίνηση. Έτσι ''σπάει'' το διάφωνο διάστηµα. 7ης µικρό 7ης µεγάλο 9ης µεγάλο 9ης µεγάλο 7ης µεγάλο 9ης µεγάλο 9ης µεγάλο ης 7ης µικρό αυξηµένο

10 7) εν είναι καλό να ενώνουµε µικρότερο σε αξία φθόγγο µε µεγαλύτερο, όταν ο 1ος φθόγγος βρίσκεται σε αδύνατο χρόνο του µέτρου και ο 2ος σε δυνατό. ΕΠΤΡΕΠΤΟ! ΠΕΡΛΗΨΗ 1ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο α) Για να σχηµατίσουµε µια ελαττωµένη συγχορδία τοποθετούµε πάνω από µία νότα που λέγεται ΒΑΣΗ µία µ.που λέγεται ΜΕΣΗ και µία ελαττωµένη που λέγεται ΚΟΡΥΦΗ. β) Για να σχηµατίσουµε µια ελάσσονα συγχορδία τοποθετούµε πάνω από µία νότα που λέγεται ΒΑΣΗ µία µ.που λέγεται ΜΕΣΗ και µία καθαρή που λέγεται ΚΟΡΥΦΗ. γ) Για να σχηµατίσουµε µια µείζονα συγχορδία τοποθετούµε πάνω από µία νότα που λέγεται ΒΑΣΗ µια Μ. και µία καθαρή που λέγεται ΚΟΡΥΦΗ. δ) Για να σχηµατίσουµε µια αυξηµένη συγχορδία τοποθετούµε πάνω από µία νότα που λέγεται ΒΑΣΗ µια Μ. και µία αυξηµένη που λέγεται ΚΟΡΥΦΗ. 2) Η ΣΟΠΡΑΝΟ και ο ΜΠΑΣΟΣ λέγονται και ΕΞΩΤΕΡΚΕΣ φωνές και η ΑΛΤΟ και ο ΤΕΝΟΡΟΣ λέγονται και ΕΣΩΤΕΡΚΕΣ φωνές. ) Κάθε µία φωνή τραγουδάει µέσα σε µία συγκεκριµένη έκταση. ) Η απόσταση των φωνών είναι µέχρι 8ης εκτός από τον µπάσο µε τον τενόρο που είναι µέχρι 16ης ) ΠΛΑΓΑ κίνηση λέγεται όταν µία φωνή κινείται και άλλη µένει σταθερή. 6) ΑΝΤΘΕΤΗ κίνηση έχουµε όταν µία φωνή κινείται αντίθετα από άλλη 7) ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ κίνηση έχουµε όταν δύο φωνές κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση από ίδιο διάστηµα προς το ίδιο διάστηµα. 8) ΑΝΤΠΑΡΑΛΛΗΛΗ κίνηση έχουµε όταν δύο φωνές ή κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση από ίδιο διάστηµα προς το ίδιο διάστηµα. 9) ΕΥΘΕΑ κίνηση έχουµε όταν οι φωνές κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση. 10) εν είναι καλές οι παράλληλες και αντιπαράλληλες ες και 8ες 11) εν είναι καλές οι παράλληλες και αντιπαράλληλες 1ες, 2ες, 7ες,9ες... 12) Κρυµµένες ή Ευθείες ες και 8ες είναι όταν δύο φωνές µε ευθεία κίνηση καταλήγουν σε η ή 8η από διαφορετικό διάστηµα. 1) Οι κρυµµένες ή ευθείες ες και 8ες δεν είναι καλές όταν και οι δύο φωνές κάνουν πήδηµα. 1) Οι κρυµµένες ή ευθείες ες και 8ες δεν είναι καλές όταν και ο µπάσος κάνει βήµα και η σοπράνο πήδηµα. 1) Είναι καλές οι ες παράλληλες όταν η δεύτερη η είναι ελαττωµένη. 16) Είναι καλές οι 8ες αντιπαράλληλες όταν αρχίζει και τελειώνει ένα έργο. 17) Είναι καλά γενικά όλα τα λάθη όταν έχουµε αλλαγή θέσης συγχορδιών. 18) ΑΣΤΑΥΡΩΣΗ έχουµε όταν µία φωνή πιο πάνω από την νότα της πάνω φωνής 19) ΥΠΕΡΒΑΣΗ ή ΧΑΣΜΑ έχουµε όταν δύο φωνές τραγουδάνε σε απόσταση µεγαλύτερης από 8ης 20) ΥΠΕΡΠΗ ΗΣΗ έχουµε όταν µία φωνή τραγουδάει πιο πάνω από εκεί που τραγουδούσε η πάνω φωνή. 21) ΤΑΥΤΟΦΩΝΑ έχουµε όταν δύο φωνές τραγουδάνε την ίδια νότα στο ίδιο ύψος 22) εν είναι καλό να φεύγουν οι φωνές από την ταυτοφωνία προς την ίδια κατεύθυνση 2) Από την ταυτοφωνία οι φωνές φεύγουν µε αντίθετη βηµατική κίνηση 2) Από την ταυτοφωνία οι φωνές φεύγουν µένοντας η πάνω κοινή και η κάτω µε βηµατική κίνηση. 2) εν είναι καλό να κινούνται όλες οι φωνές προς την ίδια κατεύθυνση 26) εν είναι καλό οι φωνές στην µελωδία να σχηµατίζουν αυξηµένα διαστήµατα. 27) εν είναι καλό οι φωνές στην µελωδία να σχηµατίζουν τα διαστήµατα 7ης, 9ης 28) εν είναι καλό οι φωνές στην µελωδία µε πηδήµατα προς την ίδια κατεύθυνση να σχηµατίζουν διάφωνα και αυξηµένα διαστήµατα. 29) Είναι καλά τα διάφωνα διαστήµατα 7ης µ. Μ. 9ης µ.μ. και αυξηµένα όταν ο επόµενος ή προηγούµενος φθόγγος έρχεται µε βηµατική κίνηση. 0) εν είναι καλό να ενώνουµε µικρότερο σε αξία φθόγγο µε µεγαλύτερο, όταν ο 1ος φθόγγος βρίσκεται σε αδύνατο χρόνο του µέτρου και ο 2ος σε δυνατό.

Κ Ε Φ Α Λ Α Ο 2ο 11 1ο ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΚΕΣ ΣΥΝ ΕΣΕΣ ΤΗΣ ΑΡΜΟΝΑΣ Γνωρίζουµε στην αρµονία, ότι οι καλές µελωδικές κινήσεις των φωνών είναι της 2ας µμ, ης µμ, ηςκ, ηκ, 6ης µμ και 8ης Κ. Τα ίδια διαστήµατα είναι καλά και κατά την σύνδεση των συγχορδιών µεταξύ τους. Επειδή όµως η απόσταση των διαστηµάτων, όπως ήδη γνωρίζουµε, στην αντιστροφή τους γίνονται: ης µ. > 6ης Μ. ης Μ.> 6ης µ. ης Κ. > ης Κ. και αντίστροφα, παρατηρούµε ότι οι σχέσεις όλων των συγχορδιών είναι µεταξύ τους µόνο οι αποστάσεις 2ας, ης µ.μ. και ης Κ. α) Κατά την σύνδεση συγχορδιών σε απόσταση ης Μ. µ. - 6ης Μ. µ. έχουµε δύο νότες κοινές (τις περιέχουν και οι δύο συγχορδίες) και η µία κινείται µε βηµατική κίνηση (βηµατική κίνηση λέγεται όταν µία φωνή κινείται διάστηµα 2ας) ημ. 6ηµ. 6ηΜ. ηµ. β) Κατά την σύνδεση συγχορδιών σε απόσταση ης Κ - ης Κ. έχουµε έναν φθόγγο κοινό (την περιέχουν και οι δύο συγχορδίες) και οι άλλες δύο κινούνται µε βηµατική κίνηση (βηµατική κίνηση λέγεται όταν µία φωνή κινείται διάστηµα 2ας) ης Κ. ης Κ. ης Κ. ης Κ. γ) Κατά την σύνδεση συγχορδιών 2ας Μ. σε απόσταση 2ας µ. - 2ας Μ. δεν έχουµε κανέναν φθόγγο κοινό και όλες οι φωνές κινούνται αντίθετα από τον µπάσο. (οι δύο φωνές κινούνται µε αντίθετη βηµατική κίνηση από τον µπάσο και ή άλλη πάλι µε αντίθετη βηµατική κίνηση από τον µπάσο) 2ας Μ. 2ας µ. 2ας Μ. 2ο ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΚΕΣ ΣΥΝ ΕΣΕΣ ΤΗΣ ΑΡΜΟΝΑΣ α) Κατά την σύνδεση συγχορδιών σε απόσταση ηςµ.μ. - 6ης µ.μ.χωρσ νότες κοινές κινούνται οι φωνές µε αντίθετη κίνηση από τον µπάσο και µε προσοχή γιατί δεν είναι πάντα εφικτή αυτή η σύνδεση η Μ. η µ. η Μ.

12 η µ. 6η Μ. 6η µ. 6η Μ. 6η µ. 8ες όχι καλό 8ες όχι καλό ες όχι καλό ες όχι καλό β) Κατά την σύνδεση συγχορδιών σε απόσταση ης Κ.- ης Κ. ΧΩΡΣ νότες κοινές κινούνται οι φωνές µε αντίθετη κίνηση από τον µπάσο και µε προσοχή γιατί δεν είναι πάντα εφικτή αυτή η σύνδεση (παρατηρούµε ότι η σύνδεση ης είναι ανέφικτη) η Κ. η Κ. η Κ. (όλες οι φωνές κινούνται σε ευθεία κίνηση) 8ες όχι καλό η Κ. (όλες οι φωνές κινούνται σε ευθεία κίνηση) 8ες όχι καλό η Κ. από κλειστή σε ανοικτή θέση γ) Κατά την σύνδεση συγχορδιών σε απόσταση ης Κ.- ης Κ. µε µία νότα κοινή, η µία φωνή κάνει πήδηµα ης ή ης στην η της επόµενης συγχορδίας και η άλλη φωνή 2ας και µε προσοχή! Εδώ έχουµε σύνδεση από ανοικτή θέση σε κλειστή και από κλειστή θέση σε ανοικτή και η όγδόη της µίας συγχορδίας είναι κοινή µε την η της επόµενης και το αντίθετο η Κ. από ανοικτή σε κλειστή θέση η Κ. από κλειστή σε ανοικτή θέση η Κ. η Κ. από κλειστή σε ανοικτή θέση από κλειστή σε ανοικτή θέση η Κ. από ανοικτή σε κλειστή θέση η Κ. από κλειστή σε ανοικτή θέση η Κ. από ανοικτή σε κλειστή θέση δ) εν είναι καλό από µέτρο σε µέτρο ίδια συγχορδία ή ίδια βαθµίδα. Καλό θα είναι να γίνεται και στην αλλαγή του δυνατού µε τον αδύνατο χρόνο του µέτρου. Γενικά πρέπει να αλλάζει ο ήχος σε αλλαγή µέτρου!

ο ΑΛΛΑΓΗ ΘΕΣΗΣ ΣΥΓΧΟΡ ΑΣ 1 Αλλαγή θέσης µιας συγχορδίας έχουµε όταν µία ή δύο ή τρεις ή και οι τέσσερεις νότες αλλάζουνε θέση! Καλό θα είναι τα διαστήµατα ης, ης ή και 8ης να µην ακούγονται µόνα τους ''γυµνά'' Τα αρµονικά λάθη που υπήρχαν πριν από την αναστροφή, ΕΝ κρύβονται µε την αναστροφή! 8ες παράλληλες ες παράλληλες 8ες αντιπαράλληλες ες αντιπαράλληλες Η αναστροφή της συγχορδίας µπορεί να εµφανίσει λάθη που πριν δεν υπήρχαν και που ΕΝ δικαιολογούνται µε την καινούργια θέση της συγχορδίας! 8ες παράλληλες ες παράλληλες 8ες αντιπαράλληλες ες αντιπαράλληλες ΠΕΡΛΗΨΗ 2ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο Όταν έχουµε συγχορδίες σε απόσταση ης ή 6ης τότε έχουµε δύο φθόγγους κοινούς και η άλλη κινείται µε βήµα 2) Όταν έχουµε συγχορδίες σε απόσταση ης ή ης τότε έχουµε έναν φθόγγο κοινό και οι άλλες κινούνται µε βήµα ) Όταν έχουµε συγχορδίες σε απόσταση 2ας τότε δεν έχουµε κοινούς φθόγγους και όλες οι φωνές κινούνται µε αντίθετη κίνηση ο Όταν έχουµε συγχορδίες σε απόσταση ης ή 6ης και δεν κρατάµε φθόγγους κοινούς τότε κάνουµε αντίθετη κίνηση από τον µπάσο ) Όταν έχουµε συγχορδίες σε απόσταση ης ή ης και δεν κρατάµε φθόγγο κοινό τότε κάνουµε αντίθετη κίνηση από τον µπάσο 6) Όταν έχουµε συγχορδίες σε απόσταση ης ή ης και κρατάµε φθόγγο κοινό τότε η µία νότα πηδάει διάστηµα ης ή ης στην η της άλλης συγχορδίας (η 8η της 1ης γίνεται η της 2ης και το αντίθετο σαν κοινός φθόγγος) και από κλειστή θέση πάµε σε ανοικτή η από ανοικτή θέση πάµε σε κλειστή 7) Η αλλαγή θέσης συγχορδίας δεν δικαιολογεί υπάρχοντα λάθη, αντιθέτως µπορεί να δηµιουργήσει. 8) εν είναι καλό από µέτρο σε µέτρο ίδια συγχορδία ή ίδια βαθµίδα. Καλό θα είναι να γίνεται και στην αλλαγή του δυνατού µε τον αδύνατο χρόνο του µέτρου. Γενικά πρέπει να αλλάζει ο ήχος σε αλλαγή µέτρου!

1 Κ Ε Φ Α Λ Α Ο ο ΚΥΡΕΣ ΒΑΘΜ ΕΣ είναι οι βαθµίδες που καθορίζουν την τονικότητα (τις δηλώνουµε µε λατινικούς αριθµούς!) Κύριες βαθµίδες είναι οι : (ΤΟΝΚΗ) - (ΥΠΟ ΕΣΠΟΖΟΥΣΑ) - ( ΕΣΠΟΖΟΥΣΑ) H - - (τονική) συνδέεται µε την (υποδεσπόζουσα) και την (δεσπόζουσα) H - - (τονική) συνδέεται µε την (υποδεσπόζουσα) α) >> έχουµε πήδηµα ης ή ης µε νότες κοινές β) >> έχουµε πήδηµα ης ή ης χωρίς νότες κοινές και µε αντίθετη κίνηση. Η σύνδεση γίνεται πιο εύκολα όταν ο µπάσος κινείται ανοδικά και οι άλλες φωνές µε αντίθετη κίνηση γ) >> έχουµε πήδηµα ης ή ης µε µία νότα κοινή µία κάνει πήδηµα ης ή ης στην η της άλλης συγχορδίας και η άλλη βήµα και από κλειστή θέση σε ανοικτή ή από ανοικτή θέση σε κλειστή. α) >> έχουµε πήδηµα ης ή ης µε νότες κοινές η Κ. από ανοικτή σε κλειστή θέση η Κ. από κλειστή σε ανοικτή θέση η Κ. από ανοικτή σε κλειστή θέση H - - (τονική) συνδέεται µε την (δεσπόζουσα) # η Κ. από κλειστή σε ανοικτή θέση #

β) >> έχουµε πήδηµα ης ή ης χωρίς νότες κοινές και µε αντίθετη κίνηση. Η σύνδεση γίνεται πιο εύκολα όταν ο µπάσος κινείται καθοδικά και οι άλλες φωνές µε αντίθετη κίνηση γ) >> έχουµε πήδηµα ης ή ης µε µία νότα κοινή µία κάνει πήδηµα ης ή ης στην η της άλλης συγχορδίας και η άλλη βήµα και από κλειστή θέση σε ανοικτή ή από ανοικτή θέση σε κλειστή. η Κ. από ανοικτή σε κλειστή θέση # η Κ. από ανοικτή σε κλειστή θέση H - - (υποδεσπόζουσα) συνδέεται µε την (τονική) # όλες οι φωνές κινούνται µε ευθεία κίνηση η Κ. από κλειστή σε ανοικτή θέση όλες οι φωνές κινούνται µε ευθεία κίνηση # η Κ. από κλειστή σε ανοικτή θέση # 1 α) >> έχουµε πήδηµα ης ή ης µε νότες κοινές β) >> έχουµε πήδηµα ης ή ης χωρίς νότες κοινές και µε αντίθετη κίνηση. Η σύνδεση γίνεται πιο εύκολα όταν ο µπάσος κινείται καθοδικά και οι άλλες φωνές µε αντίθετη κίνηση γ) >> έχουµε πήδηµα ης ή ης µε µία νότα κοινή µία κάνει πήδηµα ης ή ης στην η της άλλης συγχορδίας και η άλλη βήµα και από κλειστή θέση σε ανοικτή ή από ανοικτή θέση σε κλειστή. η Κ. από ανοικτή σε κλειστή θέση η Κ. από ανοικτή σε κλειστή θέση όλες οι φωνές κινούνται µε ευθεία κίνηση η Κ. από κλειστή σε ανοικτή θέση όλες οι φωνές κινούνται µε ευθεία κίνηση η Κ. από κλειστή σε ανοικτή θέση

16 H - - (υποδεσπόζουσα) συνδέεται µε την (δεσπόζουσα) πάντα µε αντίθετη κίνηση >> δεν έχουµε νότες κοινές ΠΡΟΣΟΧΗ!! κάνουµε ΠΑΝΤΑ αντίθετη κίνηση!! H - - (δεσπόζουσα) συνδέεται µε την (τονική) >> H (δεσπόζουσα) περιέχει την νότα του ΠΡΟΣΑΓΩΓΕΑ ο οποίος ''λύνεται'' ΠΑΝΤΑ στην ΤΟΝΚΗ, δηλ. ανεβαίνει ΠΑΝΤΑ ένα ηµιτόνιο!! # # Εξαιρετικές λύσεις του προσαγωγέα. α) >> Αν ο προσαγωγές είναι εσωτερική φωνή και η πάνω νότα λύνεται στη νότα που θα λυνόταν ο προσαγωγέας τότε αυτός κάνει πήδηµα ης προς τα κάτω στην η της τονικής και δεν έχουµε νότα κοινή! β) >> Ο προσαγωγές πηδάει η προς τα πάνω στην η της τονικής (συνήθως) στην ελάσσονα κλίµακα. Έχουµε έναν φθόγγο κοινό. # # # γ) >> Ο προσαγωγές όταν είναι εσωτερική φωνή πηδάει η προς τα κάτω και δεν κρατάµε νότες κοινές # # #

δ) >> Ο προσαγωγές όταν είναι εξωτερική φωνή πηδάει η προς τα κάτω και δεν κρατάµε νότες κοινές (λύση του Bach) καλό θα είναι σαν µαθητές να µην την χρησιµοποιούµε. # 17 H - - (δεσπόζουσα) συνδέεται µε την (υποδεσπόζουσα) >> Aυτή η σύνδεση ΕΝ ΕΝΑ ΚΑΛΗ όταν ο προσαγωγέας είναι στην σοπράνο, εξ αιτίας του διαστήµατος της ης αυξηµένης που ακούγεται στις εξωτερικές φωνές!! Οι φωνές κινούνται ΠΑΝΤΑ ΜΕ ΑΝΤΊΘΕΤΗ ΚΝΗΣΗ ης αυξηµένο >> Αν αναγκαστικά πρέπει να την εφαρµόσουµε τότε πρέπει ο προσαγωγέας να είναι σε εσωτερική φωνή. Τότε το διάστηµα της ης αυξηµένης ακούγεται πιο ''µαλακό.'' Οι φωνές κινούνται ΠΑΝΤΑ ΜΕ ΑΝΤΘΕΤΗ ΚΝΗΣΗ ης αυξηµένο ης αυξηµένο ΠΕΡΛΗΨΗ ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο Κύριες βαθµίδες λέγονται οι -- λέγεται τονική η -- λέγεται υποδεσπόζουσα και η -- λέγεται δεσπόζουσα 2) Η περιέχει την νότα του προσαγωγέα που ΠΑΝΤΑ λύνεται στην τονική ) Η > καλό θα είναι να αποφεύγεται ) α) Αν ο προσαγωγέας είναι εσωτερική φωνή και η πάνω νότα λύνεται στη νότα που θα λυνόταν ο προσαγωγέας τότε αυτός κάνει πήδηµα ης προς τα κάτω στην η της τονικής και δεν έχουµε νότα κοινή! β) Ο προσαγωγέας πηδάει η προς τα πάνω στην η της τονικής (συνήθως) στην ελάσσονα κλίµακα. Έχουµε έναν φθόγγο κοινό. γ) Ο προσαγωγέας όταν είναι εσωτερική φωνή πηδάει η προς τα κάτω και δεν κρατάµε νότες κοινές δ) Ο προσαγωγέας όταν είναι εξωτερική φωνή πηδάει η προς τα κάτω και δεν κρατάµε νότες κοινές (λύση του Bach) καλό θα είναι σαν µαθητές να µην την χρησιµοποιούµε. ε) Ο προσαγωγέας µπορεί να λυθεί µε πήδηµα προς την η της τονικής όταν είναι εσωτερική φωνή (καλό θα είναι να µην γίνεται) Πίνακας συνδέσεων µε κύριες βαθµίδες > > > > >

18 Κ Ε Φ Α Λ Α Ο ο ΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΒΑΘΜ ΕΣ λέγονται οι βαθµίδες που αντικαθιστούν τις κύριες. Βρίσκονται µια η κάτω από τις κύριες. Ο ρόλος αυτών των βαθµίδων είναι για να δώσουν ένα διαφορετικό άκουσµα της τονικότητας H αντικαθίσταται από την H αντικαθίσταται από την H αντικαθίσταται από την Η αντικαθιστά την συνδέεται µε την και παρόλο τις κοινές τους νότες συνδέεται µε αντίθετη κίνηση!! Μερικές φορές περνάει από την πριν καταλήξει στην τότε η νότα που κινείται πρέπει να βρίσκεται στην σοπράνο κάνοντας αντίθετη κίνηση µε τον µπάσο και η βρίσκεται στον αδύνατο χρόνο. # # Η αντικαθιστά την και συνδέεται µε την Όταν η έρχεται µετά την διπλασιάζει την η εξ αιτίας της υποχρεωτικής λύσης του προσαγωγέα στην τονική! ηλ. ο προσαγωγέας λύνεται στην τονική και οι άλλες κινούνται µε αντίθετη κίνηση από τον µπάσο. Χ2 Χ2 Χ2

Όταν µετά την έρχεται η στην ελάσσονα κλίµακα η έχει διπλασιασµένη την η. Χ2 Χ2 Χ2 # # # 19 Η αντικαθιστά την Χρησιµοποιείται ΠΑΝΤΑ όταν κατεβαίνει ο προσαγωγέας. (όταν ο προσαγωγέας είναι η κορυφή σε µία συγχορδία τότε χάνει την ιδιότητα του προσαγωγέα και µπορεί και να κατεβεί!) Tην την συναντάµε και σαν αυξηµένη συγχορδία στην ελάσσονα κλίµακα! Tην την συναντάµε και στην ελάσσονα αιολική! Όταν κατεβαίνει ο προσαγωγέας # ΑΛΛΕΣ ΒΑΘΜ ΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝ ΕΟΝΤΑ Ο ΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ Σε µείζονες 6 Σε ελάσσονες 6

20 αδυνατο χρόνο αδυνατο χρόνο ΠΕΡΛΗΨΗ ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο ευτερεύουσες βαθµίδες λέγονται οι -- λέγεται επιτονική η -- λέγεται µέση και η -- που λέγεται επιδεσπόζουσα 2) Η συνδέεται µε την ) Η συνδέεται µε την όταν η είναι σε ασθενές µέρος του µέτρου και η κίνηση γίνεται στην σοπράνο. ) Η χρησιµοποιείται όταν κατεβαίνει ο προσαγωγέας ) Η µετά την διπλασιάζει την η της εξ αιτίας της υποχρεωτικής κίνησης του προσαγωγέα. 6 6 Πίνακας συνδέσεων µε κύριες και δευτερεύουσες βαθµίδες η > η > (όταν η είναι σε αδύνατο χρόνο και η κίνηση > γίνεται στην σοπράνο ) > > > > η > η > > > > (όταν η είναι > σε αδύνατο χρόνο > και η κίνηση γίνεται στην σοπράνο ) > 6 η > η > (όταν η είναι σε αδύνατo χρόνο) > > > > >

Κ Ε Φ Α Λ Α Ο ο 21 Α Ν Α Σ Τ Ρ Ο Φ Ε Σ των Σ Υ Γ Χ Ο Ρ Ω Ν Στην 1η αναστροφή έχουµε την ΜΕΣΗ της συγχορδίας στον ΜΠΑΣΟ και ΠΟΤΕ δεν διπλασιάζεται στις κύριες βαθµίδες. ιπλασιάζουµε την ΒΑΣΗ ή την ΚΟΡΥΦΗ της συγχορδίας. Συµβολίζεται µε τον αριθµό 6 ή 6/. Μερικές φορές µπορεί να διπλασιασθεί η νότα του µπάσου, µόνο όµως µε αντίθετη βηµατική κίνηση και ΧΑΡΝ ΜΕΛΩ ΑΣ πάντα όµως µε προσοχή! Ποτέ όµως στην 6 δεν διπλασιάζεται ο φθόγγος του µπάσου γιατί είναι ο προσαγωγέας. 6 6 6 8 6 1η ΑΝΑΣΤΡΟΦΗ ΚΥΡΩΝ ΒΑΘΜ ΩΝ 6 6 6 6 6 6 6 ή 6 ή 6 ή 6 ή 6 6 ή 6 6 ή 6

22 6 ή 6 ή # 6 ή # 6 ή 6 6 ή 6 6 # ή 6 ΠΑΡΑ ΕΓΜΑ

2 1η ΑΝΑΣΤΡΟΦΗ ΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΩΝ ΒΑΘΜ ΩΝ Οι δευτερεύουσες βαθµίδες σε 1η αναστροφή διπλασιάζουν ΠΑΝΤΑ την νότα του µπάσου. (την ΜΕΣΗ ή η ) Επιτρέπεται για τον λόγο ότι είναι µία από τους κύριους φθόγγους της κλίµακας και επίσης αποφεύγονται σοβαρά λάθη σύνδεσης. 6 6 6 6 6 # 6 # 6 # 6 6 6 6 6 6 # 6 # 6 6 #

2 6 H Είναι µια βαθµίδα που µπαίνει ΠΑΝΤΑ σε 1η αναστροφή. Στη σύνδεση 6 > 6 µπορούµε να διπλασιάσουµε στην την η της συγχορδίας (τη µέση) αλλά πάντα µε αντίθετη βηµατική κίνηση! 6 6# 6 6 6 6# 6# 6 6 6# 6 ΠΕΡΛΗΨΗ ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο Στην 1η αναστροφή στον µπάσο έχουµε την η της συγχορδίας (ΜΕΣΗ) η οποία είναι ο 2ος φθόγγος της συγχορδίας. 2) Κατά την 1η αναστροφή ΠΟΤΈ δεν διπλασιάζουµε την νότα του µπάσου στις κύριες βαθµίδες. ) Συµβολίζεται µε τους αριθµούς 6 ή 6/ ) Στην 1η αναστροφή διπλασιάζουµε την η ή την 6η της αναστροφής. ) Κατά την 1η αναστροφή στις δευτερεύουσες βαθµίδες ΠΑΝΤΑ διπλασιάζουµε την νότα του µπάσου. Πίνακας συνδέσεων µε κύριες και δευτερεύουσες βαθµίδες η (6) > (6) η > (6) (όταν η είναι σε αδύνατο χρόνο και > η κίνηση γίνεται στην σοπράνο ) > (6) > (6) > (6) > 6 > > 6 η > (6) > (6) > (6) η > > 6 > η > (όταν η είναι σε αδύνατο χρόνο) η (6) > (6) > (6) > > > (6) η 6 > (6) > (6) >

Κ Ε Φ Α Λ Α Ο 6ο 2 2η ΑΝΑΣΤΡΟΦΗ Έχουµε όταν ο µπάσος τραγουδάει την η (κορυφή) της συγχορδίας η οποία ΠΑΝΤΑ διπλασιάζεται! Συµβολίζεται µε τους αριθµούς 6/. Το διάστηµα της ης έρχεται ΠΑΝΤΑ µε αντίθετη βηµατική κίνηση ή µε προετοιµασία (κοινή νότα στην προηγούµενη συγχορδία) και γενικά ΟΛΕΣ οι νότες κινούνται προς αυτή ή και από αυτήν ΜΕ ΒΗΜΑ Απαγορεύονται δύο συγχορδίες σε 2η αναστροφή (6/) συνεχόµενες!! 6 6 ευθεία 6 6 6 6 2η αναστροφή 6 6 6 6 6 6 6 6 6 Έχουµε πέντε είδη είδη αρµονικών κινήσεων µε 6/. Α) ΑΒΑΤΚΟ Λέγεται το 6/ που συνδέει µία ίδια συγχορδία, από ευθεία θέση σε 1η αναστροφή ή από 1η αναστροφή σε ευθεία θέση. Στην πραγµατικότητα λειτουργεί σαν ΓΕΦΥΡΑ µεταξύ της ίδιας συγχορδίας. Στην κίνηση αυτή επιτρέπεται το - 6/ - 6 ή και το 6-6/ -! Συνήθως χρησιµοποιείται στην στην και βαθµίδα. Γενικά όµως µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε όλες τις βαθµίδες. Μπαίνει ΠΑΝΤΑ στον αδύνατο χρόνο του µέτρου! 6 6 6 6 6# 6 6 6#

26 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 2α αυξηµένη 6 2α.αυξηµένη 6 6 2α 2α.αυξηµένη 6 αυξηµένη Καλό θα είναι να µην χρησιµοποιείται στην ελάσσονα κλίµακα. Παρατηρούµε ότι σχηµατίζεται ένα φαινόµενο ''ΤΥΠΟΥ'' σε όλες τις συνδέσεις - ευθεία (/) - 6/ - 1η αναστροφή ή και το αντίθετο µε την γραµµική απεικόνιση: Μία φωνή (Α) κάνει αντίθετη κίνηση από την (Β) άλλη, µία φωνή (Γ) φεύγει µε βήµα και επανέρχεται στην ίδια νότα και η άλλη ( ) µένει κοινή και στις τρεις συγχορδίες. Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει στην 1η αναστροφή να έχουµε διπλασιασµένη την βάση της συγχορδίας! Β Γ Α 6 Παρατηρούµε ότι το ίδιο µπορεί να συµβεί και µε την σύνδεση: ευθεία - 6 - ευθεία 6 Β Α Γ Γ Α Β 6 6 6 Α Β Γ 6

Επίσης υπάρχει και το ΑΒΑΤΚΟ 6/ µεταξύ δύο ΑΦΟΡΕΤΚΩΝ συγχορδιών. Αυτό ΠΑΝΤΑ είναι προς τα κάτω και συνδέει δύο διαφορετικές συγχορδίες. Η δεύτερη είναι σε θέση 1ης αναστροφής ή και σε ευθεία. Σε αυτήν την περίπτωση ΠΛΑΣΑΖΕΤΑ πάντα η η (µέση) ή και η η (κορυφή) της 1ης συγχορδίας! Η συγχορδία έχει νότες κοινές µε την προηγούµενη και έτσι ακούγεται µόνος του ο φθόγγος της 6/ Αυτό µπορούµε να το κάνουµε σε όλες τις βαθµίδες. 27 η η Χ 2 φορές 6 η η Χ 2 φορές 6 η η Χ 2 φορές 6 6 η η Χ 2 φορές 6 6 η η Χ 2 φορές 6 η η Χ 2 φορές 6 η η Χ 2 φορές η η Χ 2 φορές 6 6 6 6 Β) ΠΟΚΛΜΑΤΚΟ Λέγεται το 6/ που ''στολίζει'' µία άλλη συγχορδία. ηλ. φεύγουν ΟΛΕΣ Ο ΦΩΝΕΣ µε βήµα και επανέρχονται, στις ίδιες νότες, µε βήµα. Μπαίνει ΠΑΝΤΑ στον αδύνατο χρόνο του µέτρου! 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6# 6 6# 6 6 6 # 6 6 6

28 Γ) ΣΟΚΡΑΤΗΣ Λέγεται το 6/ που εµφανίζεται συνήθως στο τέλος ενός έργου ή και στην στην µέση του έργου µε κρατηµένο φθόγγο την τονικής () ή και της δεσπόζουσας () Μπαίνει ΠΑΝΤΑ στον αδύνατο χρόνο του µέτρου! 6 ) ΑΡΠΣΜΑ Λέγεται το 6/ που γυρίζει στην ίδια του συγχορδία! Μπαίνει και στον δυνατό χρόνο του µέτρου! 6 6 Ε) ΠΤΩΤΚΟ ή ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ Λέγεται το 6/ που εµφανίζεται στο τέλος ενός έργου ή της φράσης και δίνει την αίσθηση του τέλους του έργου ή και της φράσης (για τον λόγο αυτό λέγεται και ΠΤΩΤΚΟ). Καθυστέρηση λέγεται γιατί καθυστερεί την είσοδο της βαθµίδας που ΠΑΝΤΑ την ακολουθεί. Μπαίνει ΠΑΝΤΑ στον δυνατό χρόνο του µέτρου! Στο µέτρο των 2/ µπαίνει στον 1ο χρόνο, στο µέτρο / στον 1ο ή στον ο χρόνο και στο / µπαίνει και στον 1ο χρόνο αλλά και στον 2ο χρόνο! 6 6 6 6 # 6 6 # Επίσης µπορεί να ακολουθήσει και η βαθµίδα! Η συνηθισµένη µορφή σύνδεσης είναι: 6 6 6 6 6

6 6 6 6 6 6 6 6 29 ΠΕΡΛΗΨΗ 6ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο Στην 2η αναστροφή στον µπάσο έχουµε την η της συγχορδίας (ΚΟΡΥΦΗ) η οποία είναι ο ος φθόγγος της συγχορδίας. 2) Κατά την 2η αναστροφή ΠΑΝΤΑ διπλασιάζουµε την νότα του µπάσου σε όλες τις βαθµίδες. ) Συµβολίζεται µε τους αριθµούς 6/ ) Στην 2η αναστροφή ο φθόγγος που σχηµατίζει την η πρέπει να έρχεται από καθυστέρηση (κοινή νότα) ή µε αντίθετη βηµατική κίνηση ) Έχουµε πέντε είδη συγχορδιών που χρησιµοποιούνται µε 6/. Α) ΑΒΑΤΚΟ Λέγεται το 6/ που συνδέει µία ίδια συγχορδία, από ευθεία θέση σε 1η αναστροφή ή από 1η αναστροφή σε ευθεία θέση. Στην πραγµατικότητα λειτουργεί σαν ΓΕΦΥΡΑ µεταξύ της ίδιας συγχορδίας. Στην κίνηση αυτή επιτρέπεται το - 6/ - 6 ή και το 6-6/ -! Συνήθως χρησιµοποιείται στην στην και βαθµίδα. Γενικά όµως µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε όλες τις βαθµίδες. Στην σύνδεση / - 6/ - 6 και 6-6/ - / ένας τύπος Επίσης υπάρχει και το ΑΒΑΤΚΟ 6/ µεταξύ δύο ΑΦΟΡΕΤΚΩΝ συγχορδιών. Αυτό ΠΑΝΤΑ είναι προς τα κάτω και συνδέει δύο διαφορετικές συγχορδίες. Η δεύτερη είναι σε θέση 1ης αναστροφής ή και σε ευθεία. Σε αυτήν την περίπτωση ΠΛΑΣΑΖΕΤΑ πάντα η η (µέση) ή και η η (κορυφή) της 1ης συγχορδίας! Η συγχορδία έχει νότες κοινές µε την προηγούµενη και έτσι ακούγεται µόνος του ο φθόγγος της 6/ Β) ΠΟΚΛΜΑΤΚΟ Λέγεται το 6/ που ''στολίζει'' µία άλλη συγχορδία. ηλ. φεύγουν ΟΛΕΣ Ο ΦΩΝΕΣ µε βήµα και επανέρχονται, στις ίδιες νότες, µε βήµα. Γ) ΣΟΚΡΑΤΗΣ Λέγεται το 6/ που εµφανίζεται συνήθως στο τέλος ενός έργου ή και στην στην µέση του έργου µε κρατηµένο φθόγγο την τονικής () ή και της δεσπόζουσας () ) ΑΡΠΣΜΑ Λέγεται το 6/ που γυρίζει στην ίδια του συγχορδία! Ε) ΠΤΩΤΚΟ ή ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ Λέγεται το 6/ που εµφανίζεται στο τέλος ενός έργου ή της φράσης και δίνει την αίσθηση του τέλους του έργου ή και της φράσης (για τον λόγο αυτό λέγεται και ΠΤΩΤΚΟ). Καθυστέρηση λέγεται γιατί καθυστερεί την είσοδο της βαθµίδας που ΠΑΝΤΑ την ακολουθεί. Μπαίνει ΠΑΝΤΑ στον δυνατό χρόνο του µέτρου! Στο µέτρο των 2/ µπαίνει στον 1ο χρόνο, στο µέτρο / στον 1ο ή στον ο χρόνο και στο / µπαίνει και στον 1ο χρόνο αλλά και στον 2ο χρόνο! 6) Όλες οι συγχορδίες σε 2η αναστροφή µπαίνουν πάντα στον αδύνατο χρόνο εκτός από το ΠΤΩΤΚΟ

0 Κ Ε Φ Α Λ Α Ο 7ο Π Τ Ω Σ Ε Σ ΠΤΩΣΗ Είναι η παύση που υπάρχει µέσα στο έργο για να προσδιορίσει την αίσθηση του τέλους, ξεκούρασης ερώτησης...χρησιµοποιείται για τον ίδιο λόγο που χρησιµοποιούνται και στον προφορικό ή γραπτό λόγο τα σηµεία στίξης! Υπάρχουν οι: 1 >> ΤΕΛΕΑ ΠΤΩΣΗ Χωρίζεται σε δύο µέρη: α) Α Τ Ε Λ Η Σ 6 > > 6 6 > 6 6/ > 6/ > 6 (2 > 6) Την έχουµε όταν οι δύο τελευταίες βαθµίδες είναι > και µία από τις δύο ή και οι δύο είναι σε αναστροφή. 6 6 6 6 6 6 6 6# # 6 6 6 6 6 # 6# 6 6# 6 6 6 6

β) Τ Ε Λ Ε Α 1 Έχουµε τρεις κατηγορίες: 1) Την ΜΕΡΗ που αποτελείται από δύο βαθµίδες την και την και οι δύο σε ευθεία θέση. > # # 2) Την ΤΡΜΕΡΗ που αποτελείται από τρεις βαθµίδες > > 6 > > > > 6 > > > > 6 6 # 6 # # 6 # (+) Υπενθυµίζουµε ότι κατά την σύνδεση > στην ελάσσονα κλίµακα η έρχεται µε διπλή τρίτη #

2 ) Την ΤΕΤΡΑΜΕΡΗ που αποτελείται από τέσσερεις βαθµίδες ( η 6/ µπαίνει ΠΑΝΤΑ ΣΤΟΝ ΥΝΑΤΟ ΧΡΟΝΟ) > 6/ > > 6 > 6/ > > > 6/ > > 6 > 6/ > > > 6/ > > 6 6 6 6 6 6 6 6 # 6 6 # 6 # 6 # 6 # 6

2) ΗΜΠΤΩΣΗ (µισή πτώση) Την έχουµε όταν η τελευταία βαθµίδα είναι η 6 > > > > 6 # # 6 # (+) Υπενθυµίζουµε ότι κατά την σύνδεση > στην ελάσσονα κλίµακα η έρχεται µε διπλή τρίτη # ) ΠΛΑΓΑ ή ΕΚΚΛΗΣΑΣΤΚΗ ΠΤΩΣΗ Την έχουµε όταν η σύνδεση γίνεται > Επίσης συνηθίζεται µετά από µία τέλεια πτώση σαν ποικιλµατικό 6/ (συνήθως στο τέλος) Επίσης συνηθίζεται µετά από µία τέλεια πτώση (σαν ποικιλµατικό ή ισοκράτης 6/) 6 6

>> ΑΠΡΟΣ ΟΚΗΤΗ ΠΤΩΣΗ Την έχουµε όταν η σύνδεση γίνεται > (Yπενθυµίζουµε ότι στην σύνδεση αυτή διπλασιάζεται η η της εξ' αιτίας της υποχρεωτικής λύσης του προσαγωγέα στην νότα της τονικής! η η δύο φορές η η δύο φορές # η η δύο φορές # η η δύο φορές ΠΕΡΛΗΨΗ 7ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ ΠΤΩΣΗ Είναι η παύση που υπάρχει µέσα στο έργο για να προσδιορίσει την αίσθηση του τέλους, ξεκούρασης ερώτησης...χρησιµοποιείται για τον ίδιο λόγο που χρησιµοποιούνται και στον προφορικό ή γραπτό λόγο τα σηµεία στίξης! Υπάρχουν οι: 1 >> ΤΕΛΕΑ ΠΤΩΣΗ Χωρίζεται σε δύο µέρη: α) Α Τ Ε Λ Η Σ Την έχουµε όταν οι δύο τελευταίες βαθµίδες είναι > και µία από τις δύο ή και οι δύο είναι σε αναστροφή 6 > ή > 6 ή 6 > 6 ή 6/ > ή 6/ > 6 ή (2 > 6) β) Τ Ε Λ Ε Α Έχουµε τρεις κατηγορίες: 1) Την ΜΕΡΗ που αποτελείται από δύο βαθµίδες την και την σε ευθεία θέση. 2) Την ΤΡΜΕΡΗ που αποτελείται από τρεις βαθµίδες > > ή 6 > > ή > > ή 6 > > ή > > ) Την ΤΕΤΡΑΜΕΡΗ που αποτελείται από τέσσερεις βαθµίδες > 6/ > > 6 > 6/ > > > 6/ > > 6 > 6/ > > > 6/ > > 2) ΗΜΠΤΩΣΗ (µισή πτώση) Την έχουµε όταν η τελευταία βαθµίδα είναι η > > 6 > > ) ΠΛΑΓΑ ή ΕΚΚΛΗΣΑΣΤΚΗ ΠΤΩΣΗ Την έχουµε όταν η σύνδεση γίνεται > Επίσης συνηθίζεται µετά από µία τέλεια πτώση σαν ποικιλµατικό 6/ (συνήθως στο τέλος) ) ΑΠΡΟΣ ΟΚΗΤΗ ΠΤΩΣΗ Την έχουµε όταν η σύνδεση γίνεται > (Yπενθυµίζουµε ότι στην σύνδεση αυτή διπλασιάζεται η η της εξ' αιτίας της υποχρεωτικής λύσης του προσαγωγέα στην νότα της τονικής!

Κ Ε Φ Α Λ Α Ο 8ο ΕΣΠΟΖΟΥΣΑ ΜΕΘ' ΕΒ ΟΜΗΣ (7) 7 Έχουµε αν προσθέσουµε πάνω από την βάση µία διατονική (είναι ο φθόγγος που ανήκει στην κλίµακα) 7η. Έτσι σχηµατίζεται µία συγχορδία µε 7η µικρή. Μία τετράφωνη συγχορδία. Είναι µία ΑΦΩΝΗ συγχορδία εξ αιτίας του διαστήµατος της 7η πάνω από την βάση. 7 #/7 Η αρίθµησή της γίνεται σε σχέση µε την θέση που έχουν η βάση και η 7η Από τους αριθµούς αυτούς εννοούνται οι: και από την //7 (ευθεία θέση) 7 από την //6 (1η αναστροφή) /6 6 από την //6 (2η αναστροφή) / και 6 από την 2//6 (η αναστροφή) 2 7 ηκ. ημ. 7ηµ. 7 ηκ. 7ηµ. ημ. 6 6 ηµ. ηµ. ηελατ. ηκ. 6ηµ. 6ηΜ. 6 6# ηµ. ηµ. ηελατ. 6ηΜ. ηκ. 6ηµ. 2 6 2αΜ. ηαυξηµ. 6ηΜ. 2 # 6 ηαυξηµ. 2αΜ. 6ηΜ. Παρατηρούµε ότι δηµιουργούν τους αριθµούς: 7 (6 ) ( ) 2 7 # 7 6 6 6# 2 2 # 6 Σε αυτήν την συγχορδία µπορούµε να παραλείψουµε την η και να διπλασιάσουµε ΜΟΝΟ όµως την ΒΑΣΗ της. 7 # 7

6 Η 7η έρχεται: 1ο Σαν κοινή νότα της προηγούµενης συγχορδίας! 7 #7 6 7 6 #7 6 2 6 # 2 6 2 6 # 2 2ο Με αντίθετη βηµατική κίνηση από την νότα που σχηµατίζει 7η! 7 6 2 #7 6 # 2 ο ΠΟΤΕ µε πήδηµα και οι δύο φωνές! 2 7 # 2 6 6 #7 ο ΠΟΤΕ µε ευθεία κίνηση 7 7

7 #7 6 6 # 7 ο Σε αλλαγή θέσης συγχορδίας η η πηδάει στην 7η 7 # 7 6o Σε αλλαγή θέσης συγχορδίας η 8η πηγαίνει στην 7η... 7 # 2 6 η 7η στην η... 7 η η στην 7η... # #7 Χαρακτηριστικό είναι το πήδηµα της 7ης! 2 6 6 6 6 6 6 #7 7 2ας µικρό ΛΥΣΗ της 7 H νότα της 7ης λύνεται ΠΑΝΤΑ µε βήµα 2ας µικρό σε µείζονα κλίµακα και 2ας µεγάλο σε ελάσσονα κλίµακα. 7 2ας µικρό # 7 2ας µεγάλο 2ας µεγάλο # 7

8Παρατηρούµε ότι: Αν η 7 είναι τετράφωνη (χωρίς να παραλείψουµε την η) τότε κατά την λύση της στην τριπλασιάζεται η Βάση της ης γιατί η Κορυφή της 7 δεν µπορεί να λυθεί στην Κορυφή της ης γιατί δηµιουργεί ες παράλληλες. Έτσι λοιπόν παρατηρούµε ότι: α) Όταν η 7 είναι συµπληρωµένη δηλ. η τετράφωνη τότε η έχει τριπλασιασµένη την Βάση! µε η 7 χωρίς η η βάση Χ φορές µε η #7 χωρίς η η βάση Χ φορές µε η 7 χωρίς η η βάση Χ φορές µε η #7 χωρίς η η βάση Χ φορές β) Όταν η 7 δεν είναι συµπληρωµένη, δηλ. της λείπει η κορυφή, τότε έχει διπλασιασµένη την βάση και κατά την λύση της η είναι συµπληρωµένη! χωρίς η 7 η βάση Χ 2 φορές µε η χωρίς η #7 η βάση Χ 2 φορές µε η χωρίς η 7 η βάση Χ 2 φορές µε η χωρίς η #7 η βάση Χ 2 φορές µε η γ) εν διπλασιάζεται ΠΟΤΕ η λύση της 7ης µε ευθεία κίνηση γιατί θεωρούνται 8ες παράλληλες, αλλά ΠΑΝΤΑ µε αντίθετη κίνηση (καλό θα είναι να αποφεύγεται!) 7 6 ΟΧ προτιµότερο προτιµότερο 6 ΕΞΑΡΕΤΚΕΣ ΛΥΣΕΣ 6 6# προτιµότερο 6 1o Όταν η 7 λύνεται στην 6 τότε η 7η ανεβαίνει διάστηµα 2ας. ΠΡΟΣΟΧΗ πρέπει να βρίσκεται ΚΑΤΩ από τον προσαγωγέα γιατί σχηµατίζει παράλληλες ες 7 ες παράλληλες ΟΧ 6 ες παράλληλες ΝΑ 7 6 ες παράλληλες ΝΑ # 7 6

2o Πριν λυθεί η 7η µπορεί να περάσει από την 8η (βάση) της συγχορδίας και µετά να λυθεί 2 7 # - 6 7 7-8 - 8-8 7-8 2-8 6 7 # 7 # - 8-8 9 o ΕΝ λύνεται η 7η όταν είναι κοινή νότα στην επόµενη συγχορδία (πάντα µε προσοχή στη λύση του προσαγωγέα) 7 6 2 7 2 6 # 7 6 # 2 # 7 # 2 6

0 ΑΛΛΕΣ ΛΥΣΕΣ ΤΗΣ 7 Υπενθυµίζουµε ότι στην σύνδεση -> διπλασιάζεται η η της εν λύνεται η 7η 7 7 7 7 6 Στην ελάσσονα δεν είναι καλό. # 7 # 7 # 7 # 7 6 ΑΝΑΣΤΡΟΦΕΣ ΤΗΣ ης ΜΕ ΤΣ ΛΥΣΕΣ ΤΟΥΣ 6/ 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6

1 6 6 6 6 6 6 6 6 6# 6 6 6 6 / 6# 6# 6# 6#

2 / -> 6 Όταν η / λύνεται στην 6 τότε 7η διπλασιάζει την η της ης µε αντίθετη βηµατική κίνηση. Καλό θα είναι αυτό να γίνει σε εσωτερική φωνή (εξαιρετική λύση!) Χ 2 6 Χ 2 6 6# Χ 2 6 6# 6 Χ 2 / -> 6 Όταν η / λύνεται στην 6 τότε 7η ανεβαίνει διάστηµα 2ας! ΠΡΕΠΕ να βρίσκεται κάτω από τον προσαγωγέα για να µην δηµιουργηθούν, κατά την λύση τους, ες παράλληλες. ΠΡΟΣΟΧΗ δεν λύνεται σε ταυτοφωνία! ες ες 6 ες ες 6 Αυτές τις ες παράλληλες τις λένε και ''ες του Μπαχ'' µερικοί θεωριτικοί τις αποδέχονται. ΟΧ σε ταυτοφωνία 6 ες παράλληλες 6 ες 6# ες 6 6# ες παράλληλες 6 / προς άλλες βαθµίδες 6 6

2 2 6 2 6 2 6 # 2 6 # 2 6 # 2 6 2 Πριν λυθεί στην η βαθµίδα περνάει από την Βάση της ης (της ίδιας συγχορδίας) και µετά λύνεται κανονικά. ΠΟΤΕ δεν σχηµατίζει ταυτοφωνία µε την βάση της συγχορδίας! 2 () 6 2 () 6 # 2 () 6 # 2 () 6 2 Υπενθυµίζουµε ότι είναι συνηθισµένο το φαινόµενο της 7 που πηδάει µε 7η στην 2 και µετά λύνεται σαν 2! (2) 6 # # 2 6

(2) 6 (2) 6 # # 2 6 # # 2 6 ΠΕΡΛΗΨΗ 8ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο 7 Έχουµε αν προσθέσουµε πάνω από την βάση µία διατονική (είναι ο φθόγγος που ανήκει στην κλίµακα) 7η. Έτσι σχηµατίζεται µία συγχορδία µε 7η µικρή. Μία τετράφωνη συγχορδία. Είναι ΑΦΩΝΗ συγχορδία εξ αιτίας του διαστήµατος της 7η πάνω από την βάση. Η αρίθµησή της γίνεται σε σχέση µε την θέση που έχουν η βάση και η 7η από την νότα του µπάσου. 2ο Η 7η έρχεται: α) Σαν κοινή νότα της προηγούµενης συγχορδίας! β) Με αντίθετη βηµατική κίνηση από την νότα που σχηµατίζει 7η! γ) ΠΟΤΕ µε πήδηµα δ) ΠΟΤΕ µε ευθεία κίνηση ε) Σε αλλαγή θέσης συγχορδίας ζ) Η η πηδάει στην 7η, η πηδάει στην 7η η) Σε αλλαγή θέσης συγχορδίας η 8η πηγαίνει στην 7η ο Οι αναστροφές είναι: 7 (ευθεία), 6/ (1η αναστροφή), /(2η αναστροφή), 2 (η αναστροφή) ο Η νότα της 7ης λύνεται ΠΑΝΤΑ µε βηµατική κίνηση προς τα κάτω (στην η της ης) ο Πριν λυθεί η 7η µπορεί να περάσει από τον φθόγγο της βάσης και µετά να λυθεί! 6ο Ο φθόγγος της βάσης της ης µπορεί να πάει στον φθόγγο της 7ης (πήδηµα 7ης προς τα πάνω) και µετά να λυθεί σαν 2 7ο H / όταν λύνεται στην 6 ο φθόγγος της 7ης ανεβαίνει διάστηµα 2ας 8ο H / όταν λύνεται στην 6 µπορεί να διπλασιαστεί η η της ης µε αντίθετη βηµατική κίνηση. 9ο Όταν η 7η λύνεται ανεβαίνει µε διάστηµα 2ας τότε πρέπει να βρίσκεται κάτω από τον προσαγωγέα 10ο Αν η 7 είναι τετράφωνη τότε κατά την λύση της στην η τριπλασιάζεται η Βάση της ης και όταν από την της λείπει η η τότε κατά την λύση της η η είναι συµπληρωµένη. 11ο εν διπλασιάζεται ΠΟΤΕ η λύση της 7ης µε ευθεία κίνηση 12o ΕΝ λύνεται η 7η όταν είναι κοινή νότα στην επόµενη συγχορδία

Κ Ε Φ Α Λ Α Ο 9ο ΑΡΜΟΝΚΗ ΑΛΥΣ Α Είναι η πιστή επανάληψη ίδιων µελωδικών φράσεων και αρµονικών σχέσεων, σε διαφορετικό ύψος. Η φράση που λαµβάνεται σαν πρώτη λέγεται µοντέλο και οι επαναλήψεις της κρίκοι. ή ''επανάληψη'' Η αρµονική αλυσίδα αρχίζει και τελειώνει όπου µας βολέψει. Κατά την λύση της αλυσίδας προσέχουµε να λύσουµε σωστά το µοντέλο και να το συνδέσουµε έπειτα αυτό µε την πρώτη νότα της πρώτης επανάληψης, κρίκο. Καλό θα είναι να έχουν κοινές νότες η τελευταία συγχορδία του µοντέλου µε την 1η επανάληψη κρίκο. Στους κρίκους επιτρέπονται ΟΛΑ τα απαγορευµένα λάθη όπως: α) Μη λύση του προσαγωγέα, β) ιπλασιασµό ή και τριπλασιασµό του προσαγωγέα, γ) Αυξηµένα και ελαττωµένα διαστήµατα δ) Κακές συνδέσεις βαθµίδων ε) Γενικά ότι λάθος εµφανίστηκε στις επαναλήψεις που δεν υπήρχε στο µοντέλο Εξαίρεση αποτελούν οι επιτρεπόµενες ες παράλληλες (η καθαρή -> η ελαττωµένη.) εν πρέπει να µπαίνουν στο µοντέλο γιατί µπορεί στις επαναλήψεις να εµφανιστούν ες καθαρές... Λύση µιας αρµονικής αλυσίδας: 1η επανάληψη 2η επανάληψη Αρµονική αλυσίδα µοντέλο 1ος κρίκος 2ος κρίκος 6 1o Λύνουµε πρώτα το µοντέλο προσέχοντας να έχουµε κοινές νότες µε τον 1ο κρίκο (1η επανάληψη) µοντέλο 2o Μεταφέρουµε την λύση της 1ης συγχορδίας στην 1η συγχορδία της κάθε επανάληψης µοντέλο 1ος κρίκος 2ος κρίκος

6 o Συµπληρώνουµε τις υπόλοιπες συγχορδίες. µοντέλο 1ος κρίκος 2ος κρίκος 6 7 Παράδειγµα µε αρµονική αλυσίδα µοντέλο 1ος κρίκος 2ος κρίκος 6 6 6 6 6 6 ος κρίκος 6 6 6 7 ΠΕΡΛΗΨΗ 9ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο Αρµονική αλυσίδα είναι η επανάληψη ενός µελωδικού µοτίβου, που λέγεται µοντέλο 2ο Οι επαναλήψεις λέγονται κρίκοι ο Επιτρέπονται όλα τα αρµονικά και µελωδικά λάθη που θα σχηµατισθούν στους κρίκους ο εν µπαίνουν στοµοντέλο οι επιτρεπόµενες ες (η ελαττωµένη -> η καθαρή) ο Καλό θα είναι η τελευταία συγχορδία του µοντέλου µε την 1η συγχορδία του 1ου κρίκου να έχουν νότες κοινές! ο Η λύση της γίνεται µεταφέροντας τα ίδια διαστήµατα στους κρίκους

Κ Ε Φ Α Λ Α Ο 10ο 7 ΜΕΛΩ ΚΗ ΕΛΑΣΣΟΝΑ Γνωρίζουµε ότι η µελωδική ελάσσονα κλίµακα ανεβαίνει µε την 6 και 7η βαθµίδα ανεβασµένες κατά ένα ηµιτόνιο και κατεβαίνει σύµφωνα µε την Αιολική κλίµακα! Η αλλαγή αυτών των φθόγγων επηρεάζει τις συγχορδίες που περιέχουν αυτούς τους φθόγγους. Οι συγχορδίες αυτές παίρνουν το όνοµά τους από τις αλλαγµένες αυτές νότες! # # # # Oι συγχορδίες που περιέχουν την 6η Μεγάλη, ονοµάζονται ΩΡΚΕΣ, από την αρχαία ελληνική κλίµακα την ωρική. Oι φθόγγοι που περιέχουν την 7η κατεβασµένη, χωρίς προσαγωγέα, ονοµάζονται ΑΟΛΚΕΣ, από την αρχαία ελληνική κλίµακα την Αιολική. ΩΡΚΕΣ συγχορδίες είναι οι: ελάσσονα µείζονα και ελαττωµένη και ΑΟΛΚΕΣ συγχορδίες είναι οι: µείζονα ελάσσονα και µείζονα Οι πιο εύχρηστες από τις µεν ΩΡΚΕΣ είναι οι βαθµίδες: και προς το παρόν, λιγότερο η και από τις δε ΑΟΛΚΕΣ είναι οι βαθµίδες: και ΩΡΚΕΣ # # ΑΟΛΚΕΣ

8 Παραδείγµατα µε ΩΡΚΕΣ βαθµίδες. # δωρική # 2 6 6# δωρική # 6 6 δωρική # 7 Στην περίπτωση αυτήν είναι επιτρεπτός ο διπλασιασµός του µπάσου # 6 δωρική 6 6 # δωρική # 7 6 # δωρική Παραδείγµατα µε ΑΟΛΚΕΣ βαθµίδες. # 7 6 δωρική 6 αιολική # 7 6 αιολική # 6 αιολική # 6 αιολική 6 # 7 αιολική # 7

9 αιολική # 7 αιολική # 7 Είναι συνηθισµένο φαινόµενο ένα έργο σε ελάσσονα κλίµακα να έχει την τελική η βαθµίδα µείζονα!!! Ονοµάζεται η πικαρντί (η picardi) 6 7 ΠΕΡΛΗΨΗ 10ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο Γνωρίζουµε ότι η µελωδική ελάσσονα κλίµακα ανεβαίνει µε την 6 και 7η βαθµίδα σηκωµένες κατά ένα ηµιτόνιο και κατεβαίνει σύµφωνα µε την Αιολική κλίµακα! Η αλλαγή αυτών των φθόγγων επηρεάζει τις συγχορδίες που περιέχουν αυτούς τους φθόγγους. 2ο Οι συγχορδίες αυτές παίρνουν το όνοµά τους από τις αλλαγµένες αυτές νότες! ο Oι φθόγγοι που περιέχουν την 6η Μεγάλη, ονοµάζονται ΩΡΚΕΣ, από την αρχαία ελληνική κλίµακα την ωρική. ο Oι φθόγγοι που περιέχουν την 7η κατεβασµένη, χωρίς προσαγωγέα, ονοµάζονται ΑΟΛΚΕΣ, από την αρχαία ελληνική κλίµακα την Αιολική. ο ΩΡΚΕΣ συγχορδίες είναι οι:, και ο ΑΟΛΚΕΣ συγχορδίες είναι οι:, και Οι πιο εύχρηστες από τις µεν ΩΡΚΕΣ είναι οι βαθµίδες: και προς το παρόν λιγότερο η και από τις δε ΑΟΛΚΕΣ είναι οι βαθµίδες: και 6ο Οι πιο εύχρηστες από τις ΩΡΚΕΣ είναι οι βαθµίδες: και προς το παρόν λιγότερο η και από τις δε ΑΟΛΚΕΣ είναι οι βαθµίδες: και 7ο Οι πιο εύχρηστες από τις ΑΟΛΚΕΣ είναι οι βαθµίδες: και 8ο Είναι συνηθισµένο φαινόµενο ένα έργο σε ελάσσονα κλίµακα να έχει την τελική η βαθµίδα µείζονα!!! Ονοµάζεται η πικαρντί (η picardi)

0 Κ Ε Φ Α Λ Α Ο 11ο ΞΕΝΕΣ ΝΟΤΕΣ µε ΑΡΜΟΝΚΗ ΕΞΗΓΗΣΗ Λέγονται οι φθόγγοι οι οποίοι ''καλλωπίζουν'', ''στολίζουν'' την µελωδία. εν ανήκουν στην ''πραγµατική'' αρµονία. Λειτουργούν σαν ξένοι φθόγγοι, αλλά µε τις άλλες νότες της συγχορδίας δηµιουργούν µια άλλη αρµονία (βαθµίδα) η οποία βρίσκεται µία η επάνω ή κάτω από την πραγµατική βαθµίδα. Για αυτό λέγονται και ξένες νότες µε αρµονική εξήγηση. λ.χ. H βαθµίδα βρίσκεται σε απόσταση ης από την και την. H βαθµίδα βρίσκεται σε απόσταση ης από την και την H βαθµίδα βρίσκεται σε απόσταση ης από την και την H βαθµίδα βρίσκεται σε απόσταση ης από την και την H βαθµίδα βρίσκεται σε απόσταση ης από την και την H βαθµίδα βρίσκεται σε απόσταση ης από την και την H βαθµίδα βρίσκεται σε απόσταση ης από την και την Όλες αυτές οι συγχορδίες έχουν, σε σχέση µε την 1η δύο νότες κοινές. Αν λοιπόν κινηθεί ο φθόγγος που δεν είναι κοινός τότε θα µας δώσει, αναλόγως, µία από τις άλλες συγχορδίες! Κάθε τέτοιος φθόγγος αναλόγως µε την κίνηση που θα έχει παίρνει και το ανάλογο όνοµα. 1ο ΑΒΑΤΚΟΣ Λέγεται ο φθόγγος που συµπληρώνει ένα διάστηµα ης µε βηµατική κίνηση προς τα κάτω και προς τα πάνω! Ο φθόγγος αυτός ακούγεται στον αδύνατο χρόνο του µέτρου. (6) 6 (6) 6 # 6

1 Μπορεί αυτό να γίνει και µε δύο φθόγγους. Έτσι σχηµατίζεται µια συγχορδία 6/ (6) (6) (δωρική) # 2ο ΠΟΚΛΜΑΤΚΟΣ Λέγεται ο φθόγγος που στολίζει µία άλλη νότα. Φεύγει και έρχεται µε βηµατική κίνηση προς τα κάτω και προς τα πάνω! Ο φθόγγος αυτός ακούγεται στον αδύνατο χρόνο του µέτρου. (6) (6) (6) (6) 6 (6) 6 (6) # (6) (6) (6) 6# (6) (δωρική) 6#

2 Επίσης λειτουργεί και µε δύο φθόγγους το οποίο το γνωρίζουµε ήδη σαν ποικιλµατικό 6/ στην πλάγια ή εκκλησιαστική πτώση! (6) (6) (6) (6) # (6) # ο ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ Λέγεται ο φθόγγος που καθυστερεί το άκουσµα µιας άλλης νότας ή αλλιώς, καθυστερείτε η λύση αυτής της νότας σε απόσταση 2ας Ο φθόγγος αυτός ακούγεται στον αδύνατο χρόνο του µέτρου. (6) () 6 Επίσης λειτουργεί και µε δύο φθόγγους σχηµατίζοντας µια 6/! (6) (6) (2) (#) 6 (6) (6)

o ΠΡΟΗΧΗΣΗ ή ΠΡΟΗΓΗΣΗ Λέγεται ο φθόγγος που ηχεί η λύση του πριν ακόµα εµφανισθεί η συγχορδία που ανήκει! Ο φθόγγος αυτός ακούγεται στον αδύνατο χρόνο του µέτρου. (6) # (6) (6) (6) 6 (6) 6 7 (6) 6 () 6 () αιολική 6 () 6 6 () 6 Επίσης λειτουργεί και µε δύο φθόγγους σχηµατίζοντας µια 6/! (6) (6) # (6) (6)

o ΕΚΦΥΓΗ Λέγεται ο φθόγγος που φεύγει µε διάστηµα 2ας και µετά συνεχίζει µε πήδηµα ης µε αντίθετη κίνηση. Ο φθόγγος αυτός ακούγεται στον αδύνατο χρόνο του µέτρου. (6) (6) (6) 6 () 7 6 () (6) 6 () # 7 6 () # 6o ΑΠΟΤΖΑΤΟΥΡΑ Λέγεται ο φθόγγος που εµφανίζεται ξαφνικά και ακούγεται ΠΑΝΤΑ στον δυνατό χρόνο του µέτρου. (6) (6) (6) (6) 6 (6) (6) (6) (6) #

Επίσης λειτουργεί και µε δύο φθόγγους σχηµατίζοντας µια 6/! (6) (6) (6) (6) # (6) ΠΕΡΛΗΨΗ 11ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο Λέγονται οι φθόγγοι οι οποίοι εµφανίζονται ξαφνικά σε µία συγχορδία και λειτουργούν σαν ξένες νότες αλλά µε τις άλλες νότες της συγχορδίας δηµιουργούν µια άλλη βαθµίδα η οποία βρίσκεται µία η επάνω ή κάτω από την πραγµατική βαθµίδα. Για αυτό λέγονται και ξένες νότες µε αρµονική εξήγηση. 2ο ΑΒΑΤΚΟΣ Λέγεται ο φθόγγος που συµπληρώνει ένα διάστηµα ης µε βηµατική κίνηση προς τα κάτω και προς τα πάνω! Ο φθόγγος αυτός ακούγεται στον αδύνατο χρόνο του µέτρου. ο ΠΟΚΛΜΑΤΚΟΣ Λέγεται ο φθόγγος που στολίζει µία άλλη νότα. Φεύγει και έρχεται µε βηµατική κίνηση προς τα κάτω και προς τα πάνω! Ο φθόγγος αυτός ακούγεται στον αδύνατο χρόνο του µέτρου. ο ΠΡΟΗΧΗΣΗ ή ΠΡΟΗΓΗΣΗ Λέγεται ο φθόγγος που ηχεί η λύση της πριν ακόµα εµφανισθεί η συγχορδία που ανήκει! Ο φθόγγος αυτός ακούγεται στον αδύνατο χρόνο του µέτρου. ο ΑΠΟΤΖΑΤΟΥΡΑ Λέγεται ο φθόγγος που εµφανίζεται ξαφνικά και ακούγεται ΠΑΝΤΑ στον δυνατό χρόνο του µέτρου. 6ο Επίσης λειτουργούν όλου αυτοί οι ξένοι φθόγγοι και µε δύο φθόγγους σχηµατίζοντας µια 6/!