ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Γεροί και δυνατοί. ΗΛΙΚΙΕΣ: 6-8 χρόνων 1

ΕΝΟΤΗΤΑ 1 Γεροί και δυνατοί ΗΛΙΚΙΕΣ: 6-8 χρόνων 1

ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ Γεροί και δυνατοί Στόχος της ενότητας Να δώσουμε στα παιδιά έμπνευση και κίνητρα για να είναι γερά και δυνατά, να κατανοήσουν γιατί αυτό είναι σημαντικό και τι μπορούν να κάνουν για να το επιτύχουν. Βασικά μηνύματα της ενότητας I. Είναι υπέροχο να είμαστε γεροί και δυνατοί! II. Είμαστε γεροί και δυνατοί σημαίνει ότι: α. το σώμα μας είναι σε άριστη φυσική κατάσταση και δυνατό, δηλαδή έχουμε πολλή ενέργεια και δύναμη, είμαστε γρήγοροι και ευλύγιστοι και μεγαλώνουμε σωστά (είμαστε σωματικά υγιείς) β. έχουμε ένα υγιές μυαλό, δηλαδή είμαστε σε εγρήγορση, δεν αισθανόμαστε κουρασμένοι και για αυτό μπορούμε να συγκεντρωθούμε και να έχουμε καλή απόδοση στο σχολείο (είμαστε πνευματικά υγιείς) γ. δεν στερούμαστε το παιχνίδι επειδή δεν έχουμε ενέργεια ή επειδή δεν είμαστε σίγουροι αν έχουμε την ίδια αντοχή με τους φίλους μας (είμαστε κοινωνικά υγιείς) III. Αν θέλουμε να είμαστε γεροί και δυνατοί: α. τρώμε και πίνουμε θρεπτικές τροφές και ποτά, γι αυτό επιλέγουμε τις «τροφές-ήρωες»! β. διασκεδάζουμε και ασκούμαστε κάθε μέρα. 2

i Πρόσθετες πληροφορίες για τον εκπαιδευτικό Ποια είναι τα οφέλη του να είναι και να αισθάνεται κανείς γερός και δυνατός; Όταν τα παιδιά είναι και αισθάνονται γερά και δυνατά μπορούν και: αναπτύσσονται σωστά παραμένουν υγιή καθώς ο οργανισμός τους αντιστέκεται στις ασθένειες και τις λοιμώξεις ή τις καταπολεμά αποτελεσματικά αποδίδουν καλά στο σχολείο και οι βαθμοί τους ανταποκρίνονται στις δυνατότητές τους διασκεδάζουν παίζοντας τα έντονα παιχνίδια που θέλουν χωρίς να αισθάνονται έλλειψη ενέργειας ή αυτοπεποίθησης (κάτι που θα μπορούσε να τα εμποδίζει να συναναστρέφονται άλλα παιδιά) Με άλλα λόγια, όταν τα παιδιά είναι και αισθάνονται γερά και δυνατά, έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής. Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στο να είμαστε και να αισθανόμαστε γεροί και δυνατοί; Τα τρία πιο σημαντικά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να είμαστε και να αισθανόμαστε γεροί και δυνατοί είναι τα εξής: Να τρεφόμαστε κυρίως με «τροφές-ήρωες» Οι «τροφές-ήρωες» είναι τροφές γεμάτες με ευεργετικά θρεπτικά συστατικά για το σώμα, όπως πρωτεΐνη, ίνες, βιταμίνες και μέταλλα. Αυτά τα ευεργετικά θρεπτικά συστατικά παρέχουν στα παιδιά «καύσιμα», δομικά στοιχεία και προστασία (πιο ενδελεχής συζήτηση στην Ενότητα 2). Επιπλέον, οι «τροφές-ήρωες» δεν περιέχουν συνήθως παρά μόνο μικρές ποσότητες επιβαρυντικών στοιχείων, όπως λιπών, σακχάρων και αλατιού, συστατικά που πρέπει να λαμβάνονται σε περιορισμένες ποσότητες σε μια υγιεινή διατροφή. Να πίνουμε νερό Για τα παιδιά δημοτικού, συνιστάται να καταναλώνουν 6-7 ποτήρια υγρών μέσα στην ημέρα (4-5 ποτήρια νερό). Εκτός από νερό, η προαναφερόμενη συνιστώμενη ποσότητα μπορεί επίσης να συμπληρώνεται και από γάλα, χυμούς και σούπες. Ωστόσο, όταν τα παιδιά διψάνε, θα πρέπει να παροτρύνονται να πίνουν νερό, καθώς αυτό τα ενυδατώνει χωρίς να τους προσθέτει σάκχαρα και θερμίδες. Να είμαστε δραστήριοι Η σωματική δραστηριότητα είναι πολύ σημαντική για τα παιδιά στο δημοτικό. Τα βοηθάει να αναπτύξουν τις κινητικές τους δεξιότητες, να αναπτυχθούν σωστά με υγιείς και δυνατούς μύες και οστά και να διατηρήσουν ένα υγιές σωματικό βάρος. Συμβάλλει επίσης στην αυτοεκτίμηση και την ευεξία των παιδιών και τα βοηθάει να διαχειρίζονται το άγχος. Όλα αυτά τα θέματα θα συζητηθούν στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος. Σας συμβουλεύουμε να μην χρησιμοποιείτε τους όρους «υγεία» και «υγιεινός» με μεγάλη συχνότητα. Συνήθως, αυτές οι λέξεις δεν είναι ιδιαίτερα εύληπτες από παιδιά αυτής της ηλικίας. Προτείνουμε να τις αντικαθιστάτε με όρους όπως «θρεπτικός», «δραστήριος», «καλή/καλύτερη επιλογή» ή «σας βοηθάει να είστε γεροί και δυνατοί». Υλικό προετοιμασίας και άλλα υλικά: Για να παραδώσετε αυτήν την ενότητα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα παραρτήματα 1-4 και τα παρακάτω υλικά: Ξυλομπογιές, μαρκαδόρους ή/και κηρομπογιές Κολλητική ταινία ή κόλλα Ποτήρια/μπουκάλια για νερό (είτε από το κυλικείο του σχολείου είτε μπορείτε να ζητήσετε από τα παιδιά μερικές ημέρες πριν από την ημέρα της παράδοσης να φέρουν δικά τους από το σπίτι) 3

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Ομαδική συζήτηση Παροτρύνετε τα παιδιά να απαντάνε αυθόρμητα. Όλες οι απαντήσεις είναι ευπρόσδεκτες. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Τι σημαίνει να είναι κανείς γερός και δυνατός; Τι μπορεί να κάνει κανείς όταν είναι γερός και δυνατός ή όταν αισθάνεται γερός και δυνατός; ΤΙ ΕΝΝΟΟΥΜΕ ΟΤΑΝ ΛΕΜΕ ΟΤΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΓΕΡΟΙ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΙ; ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ - Να έχει ένα σώμα δυνατό και σε άριστη φυσική κατάσταση: να έχει δυνατούς μύες (δείξτε τους), να μπορεί να σηκώνει πράγματα, να μεγαλώνει, να μην αρρωσταίνει, να τρέχει γρήγορα, να πηδάει ψηλά, να έχει πολλή ενέργεια για να παίζει και να κάνει αθλήματα κ.α. - Να έχει ένα υγιές μυαλό: να έχει καλή απόδοση στο σχολείο, να μπορεί να προσέχει στο μάθημα και να μην νυστάζει. Αν είσαι σε αναπηρικό καροτσάκι, μπορείς να είσαι γερός και δυνατός; Αθλητές Παραολυμπιακών Αγώνων Το να είναι κανείς γερός και δυνατός δεν σημαίνει ότι πρέπει να είναι ψηλός με μεγάλους μύες! Οι ελέφαντες είναι μεγάλοι σε μέγεθος. Ξέρετε κάποιο ζώο που να είναι μικρό σε μέγεθος αλλά ακόμα πιο δυνατό; Ας σκεφτούμε τη Νεράιδα και τον Ιππότη. Είναι πολύ διαφορετικοί στην όψη: η μία είνα μικροκαμωμένη, ο άλλος μεγαλόσωμος. Αλλά είναι και οι δύο δυνατοί και υγιείς! Όχι μόνο στο σώμα αλλά και στο μυαλό γιατί σκέφτονται έξυπνες ιδέες για να προστατεύουν και να βοηθούν τους άλλους! Το μυρμήγκι είναι δυνατό: μπορεί να κουβαλήσει 5.000 φορές το βάρος του! Το μυρμήγκι είναι επίσης σε καλή φυσική κατάσταση: συνεχώς κινείται και δεν κάθεται σχεδόν ποτέ ακίνητο. Τι μπορείτε να κάνετε για να είστε γεροί και δυνατοί; Να τρώτε υγιεινές/θρεπτικές τροφές (π.χ. φρούτα, λαχανικά, γάλα, γιαούρτι, δημητριακά ολικής άλεσης, ψάρι, όσπρια κ.α.) -Να ασκείστε: να κάνετε αθλήματα, να παίζετε δραστήρια παιχνίδια (π.χ. τρέξιμο, κρυφτό, κυνηγητό, σχοινάκι, μπάσκετ κ.α.), να πηγαίνετε στο σχολείο με τα πόδια ή με το ποδήλατο - Να πίνετε αρκετό νερό - Να τρώτε κάθε μέρα πρωινό - Να κοιμάστε καλά Na πίνετε αρκετό νερό 4

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙ ΠΟΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΒΟΗΘΟΥΝ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΓΕΡΟΙ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ Ποιες τροφές νομίζετε ότι σας βοηθούν να είστε γεροί και δυνατοί; Και επειδή σας κάνουν να είστε γεροί και δυνατοί, ας τις πούμε «τροφές-ήρωες»! - Όλα τα φρούτα και τα λαχανικά - Το γάλα, το γιαούρτι, το τυρί - Τα δημητριακά και το ψωμί ολικής άλεσης - Το κρέας, το κοτόπουλο, το ψάρι, τα αυγά, τα όσπρια Για να είστε γεροί και δυνατοί, εκτός από τις «τροφές-ήρωες», είναι επίσης σημαντικό να πίνετε πολύ νερό. Το νερό είναι και αυτό «τροφή-ήρωας»! Χρειαζόμαστε νερό για να ζήσουμε. Γιατί πιστεύετε ότι το νερό είναι τόσο σημαντικό; Για να συνεχίσετε να είστε υγιείς και όμορφοι, πρέπει να πίνετε αρκετό νερό. Ποιος ξέρει πώς χάνεται το νερό από το σώμα μας; Ποιος ξέρει πόσο νερό χρειάζεται να πίνουμε; Περισσότερο από το μισό μας σώμα αποτελείται από νερό. Το νερό είναι στο αίμα μας, στο δέρμα μας και σχεδόν σε κάθε μέρος του σώματός μας (κύτταρα). Επίσης, χρειαζόμαστε το νερό για να καταπίνουμε το φαγητό. - Όταν ιδρώνουμε, όταν πάμε στην τουαλέτα, όταν κλαίμε. - Όταν αναπνέουμε (δείτε τι συμβαίνει όταν αναπνέετε μπροστά από ένα τζάμι: εκπνέετε μικρά σταγονίδια νερού). 4-5 ποτήρια νερό κάθε μέρα Εκτός από το νερό, ποια άλλα ποτά ξέρετε; Το γάλα, τους χυμούς, τα αθλητικά ποτά, τα αναψυκτικά κ.α. Εκτός από το νερό, ποια από αυτά τα ποτά νομίζετε ότι μπορούν να σας βοηθήσουν να είστε γεροί και δυνατοί; Γάλα: πίνετε 2 ποτήρια γάλα (ή 1 ποτήρι γάλα και μία μερίδα γιαούρτι) κάθε μέρα (Αν τα παιδιά απαντήσουν ότι οι χυμοί φρούτων είναι ένα ποτό που τα βοηθάει να είναι γερά και δυνατά, ανταπαντήστε ως εξής: «Οι χυμοί φρούτων δεν είναι κακοί αλλά είναι καλύτερο να τρώτε ολόκληρα φρούτα».) Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στο νερό και τα αναψυκτικά; Τα αναψυκτικά περιέχουν ζάχαρη ενώ το νερό όχι. Η πολλή ζάχαρη δεν είναι καλή ούτε για τα δόντια σας ούτε για το σώμα σας. Δεν σας βοηθάει να είστε γεροί και δυνατοί. Το νερό είναι πολύ δροσιστικό και δεν έχει καθόλου ζάχαρη! 5

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΗΚΩΘΕΙΤΕ ΚΑΙ ΚΙΝΗΘΕΙΤΕ - ΕΤΣΙ ΘΑ ΕΙΣΤΕ ΓΕΡΟΙ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ Για να είστε γεροί και δυνατοί, δεν αρκεί μόνο να τρώτε και να πίνετε «τροφέςήρωες», είναι απαραίτητο επίσης να κινείστε! Ποιος ξέρει μερικούς τρόπους με τους οποίους κινούμαστε; Υπάρχουν λοιπόν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να είστε δραστήριοι. Μετράει κάθε δραστηριότητα, όχι μόνο οι αθλητικές. Είναι κάθε κίνηση που σας κάνει να αναπνέετε πιο γρήγορα, να ιδρώνετε και να ζεσταίνεστε. Κάθε είδος σωματικής δραστηριότητας, που μπορεί να συγκαταλέγεται σε αυτές τις κατηγορίες: - Δραστήριο παιχνίδι (στο σπίτι ή στο προαύλιο του σχολείου) - Αθλήματα - Περπάτημα (ή με το ποδήλατο) προς και από το σχολείο - Καθημερινές δραστηριότητες με την οικογένεια ή τους φίλους Ποια δραστηριότητα σας αρέσει περισσότερο; Γιατί νομίζετε ότι όταν κινείστε/κάνετε δραστηριότητες, σας βοηθάει να είστε γεροί και να γίνεστε πιο δυνατοί; Όταν εξασκείστε σε κάτι, το μαθαίνετε. Όταν οι μύες σας ασκούνται, γίνονται πιο δυνατοί. Το ίδιο ισχύει και για τα κόκκαλά σας. Όταν το σώμα σας εξασκείται (π.χ. με το τρέξιμο), μπορεί να συνεχίσει για περισσότερο. Πόσο συχνά πρέπει να κινείστε/κάνετε δραστηριότητες για να είστε γεροί και δυνατοί; Κάθε μέρα πρέπει να κινείστε για μία τουλάχιστον ώρα! Αλλά όχι απαραίτητα συνεχόμενα, να τρέχετε, για παράδειγμα επί μία ώρα. Μπορείτε να προσθέσετε τον χρόνο που κινείστε συνολικά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Για παράδειγμα, 10 λεπτά περπάτημα προς το σχολείο, 15 λεπτά παιχνίδι στο προαύλιο στο διάλειμμα, 10 λεπτά πάλη με τον μπαμπά σας κ.λ.π. κάθε μέρα 1 ώρα Διάλειμμα για νερό και διατάσεις Αυτή θα ήταν μια εύλογη στιγμή για ένα διάλειμμα για νερό και διατάσεις. 6

Ας ΜΑΘΟΥΜΕ (μικρές ομάδες) Χωρίστε τα παιδιά σε ομάδες των 4-5 και μοιράστε ένα φύλλο από το σχετικό παράρτημα σε κάθε ομάδα. ΤΡΟΦΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΣΤΕ ΓΕΡΟΙ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΙ: Παράρτημα 3 Αφού τα παιδιά σε κάθε ομάδα συνεργαστούν μεταξύ τους, μπορείτε να συντονίσετε τη συζήτηση με ολόκληρη την τάξη. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΣΤΕ ΓΕΡΟΙ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΙ: Παράρτημα 4 Προσθήκη για παιδιά ηλικίας 7-8 ετών Σκεφτείτε τι είδους δραστηριότητες κάνατε χθες και πόση ώρα διήρκεσε η καθεμία; Προσθέστε τον χρόνο και δείτε πόσο κινηθήκατε. ÎÏÒÛÙ Ì appleú ÛÈÓÔ: ÙÚfiÊÈÌ Î È appleôù appleô Â Ó È Â ÂÚÁÂÙÈÎ Î È Û ÔËı ÓÂ Ó Â ÛÙ ÁÂÚÔ Î È Ó ÙÔ ÎÏÒÛÙ Ì ÎfiÎÎÈÓÔ: ÙÚfiÊÈÌ Î È appleôù appleô ÂÓ Û ÔËı ÓÂ Ó Â ÛÙ ÁÂÚÔ Î È Ó ÙÔ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 ΦΥΛΛΟ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Μπανάνα Γάλα Τηγανητές πατάτες Μπέικον Ψωμί ολικής άλεσης Παγωτό (με γεύσεις) π Àƒ π Γιαούρτι Αναψυκτικά Toμάτα Φράουλες Μπούτι κοτόπουλου Κρουασάν Κουλούρι Θεσσαλονίκης Κίτρινο τυρί (γκούντα, ένταμ κ.α.) Μπισκότα με κομμάτια σοκολάτας Bραστό αυγό Πράσινη σαλάτα Γλυφιτζούρι Â È ÛÙ appleï Û Πıâ ÂÈÎfiÓ : για δραστηριότητες που σας βοηθούν να είστε γεροί και δυνατοί για δραστηριότητες που δεν σας βοηθούν να είστε γεροί και δυνατοί 4 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Ας ΚΑΝΟΥΜΕ (ομάδα) ΤΙ ΜΑΣ ΚΑΝΕΙ ΓΕΡΟΥΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΥΣ; 1. Ζητήστε από τα παιδιά να σταθούν δίπλα στην καρέκλα τους. 2. Εξηγήστε: Θα φωνάζω ένα φαγητό ή ένα ποτό. Όταν πιστεύετε ότι...... σας κάνει γερούς και δυνατούς, θα τεντώνεστε για 5 δευτερόλεπτα σηκώνοντας ψηλά το κάθε χέρι εναλλάξ.... δεν σας κάνει γερούς και δυνατούς: θα σκύβετε σαν να είστε κουρασμένοι και θα πιάνετε τις μύτες των παπουτσιών σας. 3. Φωνάξτε τα παρακάτω τρόφιμα ή ποτά με τυχαία σειρά: Σας κάνει γερούς και δυνατούς Φρούτα Γάλα Λαχανικά Γιαούρτι Νερό Ψάρι 4. Παροτρύνετε τα παιδιά να δώσουν κι άλλα παραδείγματα. Δεν σας κάνει γερούς και δυνατούς Γλυκά Πατατάκια Αναψυκτικά Γρήγορο φαγητό (π.χ. χάμπουργκερ με τηγανητές πατάτες) Να μην τρώτε πρωινό Να μην τρώτε σαλάτα με το μεσημεριανό/βραδινό 5. Εξηγήστε: Τώρα θα φωνάζω κάποια δραστηριότητα. Όταν πιστεύετε ότι...... σας κάνει γερούς και δυνατούς, θα χοροπηδάτε για 5 δευτερόλεπτα.... δεν σας κάνει γερούς και δυνατούς, θα κάνετε βαθιά καθίσματα για 5 δευτερόλεπτα. 6. Φωνάξτε τις παρακάτω δραστηριότητες με τυχαία σειρά: Σας κάνει γερούς και δυνατούς Βγάζετε βόλτα το σκύλο Χορεύετε με τους φίλους σας Παίζετε μπάσκετ Κάνετε ποδήλατο Κολυμπάτε Παίζετε κυνηγητό 7. Παροτρύνετε τα παιδιά να δώσουν κι άλλα παραδείγματα. Δεν σας κάνει γερούς και δυνατούς Κάθεστε στα διαλείμματα Βλέπετε τηλεόραση Μένετε ξαπλωμένοι στον καναπέ για πολύ Παίζετε βιντεοπαιχνίδια Χρησιμοποιείτε το ασανσέρ Πηγαίνετε στο σχολείο με το αυτοκίνητο ή το λεωφορείο 8. Ρωτήστε τα παιδιά ποιες από αυτές τις δραστηριότητες μπορούν να γίνουν κατά τη διάρκεια του διαλείμματος στο σχολείο.! Ολοκλήρωση Συνοψίστε τα βασικά μηνύματα της ενότητας και μοιράστε το σχετικό ενημερωτικό φυλλάδιο για τους γονείς. 7

Γεροί και δυνατοί Έχει σχεδιαστεί από το ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ και σας το προσφέρει το 8