Η ΚΑΠ την περίοδο Το νέο πλαίσιο

Η ΚΑΠ την περίοδο 2014-2020 Το νέο πλαίσιο

2 Το Πλαίσιο της νέας μεταρρύθμισης Μιας γενικευμένης έκρηξης των τιμών των εμπορευμάτων Η ανάλυση των επιπτώσεων αλλαγών γεωργικής πολιτικής διεξάγεται εν μέσω πολλών αβεβαιοτήτων γύρω και πέρα από τη γεωργία (τιμές, κλιματική αλλαγή) Οικονομική κρίση και διατροφική αλυσίδα Επιπτώσεις σε τιμές και κόστος επηρεάζουν καταναλωτές και παραγωγούς Η μεταβολή των τιμών δεν μεταφέρεται συμμετρικά στην αλυσίδα παραγωγής Οι υψηλές τιμές πιέζουν προς εντατικότερη παραγωγή και περιβαλλοντικό κόστος Μιας νέας θεσμικής πραγματικότητας Η συν-απόφαση στην γεωργία αυξάνει το ρόλο όχι μόνο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αλλά και της δημόσιας διαβούλευσης Μιας διαδικασίας παραλλήλων αποφάσεων της ΕΕ Η μεταρρύθμιση της ΚΑΠ συνδέεται με το μέγεθος του επόμενου κοινοτικού προϋπολογισμού και της στρατηγικής της Ευρώπης 2020

3 Το χρονικό της νέας μεταρρύθμισης The CAP Towards 2020-18/11/2010 Πρόταση της Επιτροπής- 12/10/2011 Νέο ΠΔΠ 3/2013 Μετά από 2 έτη Διαβούλευσης, Η Επιτροπή και το Ε. Κοινοβούλιο κατέληξε σε μία πολιτική συμφωνία σχετικά με την νέα ΚΑΠ στις 26/06/2013 Δημόσια Συζήτηση 11/06/2010 Έναρξη νέας ΚΑΠ 1/1/2015

4 Τα εργαλεία της νέας ΚΑΠ Καλύτερη στόχευση Διατήρηση δύο πυλώνων Ενισχύσεις Αγορές Ανάπτυξη υπαίθρου Αναδιανομή μεταξύ Χωρών Mελών Εντός Χωρών Μελών Μοντέλο ενίσχυσης Ενοποιημένο οικολογικό συνδεδεμένο Βελτίωση στόχευσης ειδικές περιοχές κατώφλι πληρωμών μικροί παραγωγοί Διατήρηση γενικού προσανατολισμού Απλοποίηση κανόνων "δικτύου ασφαλείας" Βελτίωση λειτουργίας διατροφικής αλυσίδας Προτεραιότητες περιβάλλον κλιματική αλλαγή καινοτομία Βελτίωση σε συντονισμό πολιτικών μηχανισμούς εφαρμογής Διαχείριση κρίσεων Αναδιανομή πόρων

5 Νέο Δημοσιονομικό Πλαίσιο (2014-2020) Μείωση μεριδίου γεωργίας μέχρι το 2020 Προοδευτική σύγκλιση της αξίας των δικαιωμάτων προς τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο: Κλείσιμο του 1/3 του κενού μέχρι το 90% του Ευρωπαϊκού ΜΟ Εις βάρος των ΚΜ που είναι άνω του ΜΟ Πρασίνισμα της ΚΑΠ 30% για λόγους περιβαλλοντικούς Σε ότι αφορά τα μέτρα της αγοράς: Εισαγωγή μηχανισμού αντιμετώπισης έκτακτων καταστάσεων Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση προς αρωγή των γεωργών για να προσαρμοστούν στην παγκοσμιοποίηση

6 Δημοσιονομικές Προοπτικές Σταθερές τιμές 2011 σε δις Ευρώ 2007-2013 2014-2020 % Μεταβ. ΣΥΝΟΛΟ ΠΟΡΩΝ ΠΔΠ 1002 1025 2,2 Τομέας 2 Βιώσιμη ανάπτυξη: φυσικοί πόροι 432,2 382,9-11,4 ΚΑΠ 418,4 371,7-11,2 Μέτρα στήριξης αγοράς και άμεσες ενισχύσεις 322,0 281,8-12,5 Αγροτική Ανάπτυξη 96,4 89,9-6,7 Λοιπά (αλιεία, δασοκομία, life+, δημοσιονομικό περιθώριο) 13,8 11,2-18,8 Κατανομή σε αγροτικού ενδιαφέροντος δράσεις (εκτός του τομέα 2) 15,2 Σύνολο Πόρων στη Γεωργία (ΚΑΠ +αγροτ. δράσεις εκτός του τομέα 2) 418,4 386,9-7,5% Ποσοστό Πόρων στη Γεωργία στα ΠΔΠ 41,7% 37,7%

Μάλτα Βέλγιο Ολλανδία Ιταλία Ελλάδα Κύπρος Δανία Σλοβενία Γερμανία Γαλλία EE-15 Λουξεμβούργο ΕΕ-27 Ιρλανδία Αυστρία Ουγγαρία Τσεχία Ισπανία Φινλανδία Σουηδία Ηνωμένο Βασίλειο Βουλγαρία Πολωνία EE-12 Σλοβακία Ρουμανία Πορτογαλία Λιθουανία Εσθονία Λετονία 7 Μέση Αξία ενιαίας ενίσχυσης ανά εκτάριο και δικαιούχο 2009 800 / εκτάριο / δικαιούχο 42000 700 35000 600 500 28000 400 21000 300 14000 200 100 7000 0 0 Επιδότηση ανά έκταση ( / εκτάριο ) Μέσος όρος ΕΕ ( / εκτάριο ) Επιδότηση ανά δικαιούχο ( /δικαιούχο)

Malta Netherlands Belgium Italy Greece Cyprus Denmark Slovenia Germany France Luxembourg Ireland EU-27 Austria Hungary Czech Republic Finland Sweden Bulgaria Spain United Kingdom Poland Slovakia Portugal Romania Lithuania Estonia Latvia 8 Αξία Δικαιωμάτων μετά την σύγκληση EUR/ha 800 700 600 500 400 300 200 100 0 ΑΕ μετά από διόρθωση (EUR/ha)** Μέσος Όρος EΕ-27 (EUR/ha) ΑΕ σήμερα (EUR/ha)* 90% of EU-27 average (EUR/ha)

Αξία δικαιωμάτων και αριθμός Δικαιούχων ανά Γεωγραφικό Διαμέρισμα στην Ελλάδα 9

Πολλαπλή Συμμόρφωση 10 Η Νέα Αρχιτεκτονική των Ενισχύσεων Συνδεδεμένες Μέχρι ενισχύσεις 10% ή 15% Εξαιρείται το χοίρειο και ο καπνός Σύγκλιση και ανώτατα όρια Εκτός από την πράσινη Φυσικοί Περιορισμοί Μέχρι 5% Διαφορετικές από τις Ο-Μ. Μικροί Γεωργοί Απλοποίηση αιτήσεων και ελέγχων Αναδιανεμητική Ενίσχυση Μέχρι 30% Μέγιστη 65% του μέσου όρου των άμεσων ενισχύσεων Νέοι Γεωργοί Μέχρι 2% < 40 ετών Εναλλαγή καλλιεργειών Μόνιμοι βοσκότοποι 7% οικολογική εστίαση Πράσινη Ενίσχυση Βασική Ενίσχυση Εθνικό ή περιφερειακό flat rate ανά εκτάριο Περιφέρειες με αντικειμενικά κριτήρια Ενεργός γεωργός Για 5 χρόνια από την έναρξη της δραστηριότητας 30% είτε από την περιφέρεια είτε από το εθνικό όριο Νέα δικαιώματα το 2014 Προσδιορισμός γεωργικής δραστηριότητας Ή Κατ αποκοπή ποσό οριζόμενο από το ΚΜ Είσοδος το 2014 Μέχρι 10% του φακέλου

11 Ενεργός γεωργός Άμεσες ενισχύσεις τουλάχιστον 5% του εξω-γεωργικού εισοδήματος. Εξαιρούνται όσοι λαμβάνουν ΑΕ<5000. Συνεπώς πρέπει να έχεις εισόδημα >100.000 για να αποκλειστείς!!! Τηρεί την ελάχιστη δραστηριότητα (καθοριζόμενη από το ΚΜ) στη γη που δηλώνει Βοσκότοποι: πυκνότητα βόσκησης?? Αρόσιμες : όργωμα??, Δενδρώνες Κλάδεμα ή καταπολέμηση ζιζανίων???

Βασική Ενίσχυση 12 Αναδιανομή Άμεσων Ενισχύσεων : 1. Μεταξύ των ΚΜ σε μια περίοδο σύγκλισης 2014 2017 (Παρ. ΙΙΙ) 2. Μεταξύ των γεωργών: flat rate ανά εκτάριο εντός του ΚΜ ή μιας περιφέρειας το αργότερο μέχρι 2019, βασισμένα σε νέα δικαιώματα του 2014 (αρ. 23, 24,25). Εθνικό Απόθεμα (στοχευμένο σε νέοεισερχόμενους, αναδιαρθρώσεις) Προστασία παραγωγών με μεγάλη μείωση --> προσωπική διαφορά 1 η χορήγηση δικαιωμάτων το 2014 σε αυτούς που είχαν δικαίωμα πληρωμής το 2011 (αρ.21) Δικαιώματα που ενεργοποιούνται με ανάλογη γη Καταργούνται τα ειδικά δικαιώματα

13 Σύγκλιση εντός Ελλάδας Περιφερειοποίηση τουλάχιστον 40% Εξομάλυνση της απώλειας του κάθε γεωργού μέχρι το 2019 Υπολογισμός με βάση την αξία κάθε δικαιώματος Προσαρμογή κατ έτος

14 Βασικά προβλήματα Περιφερειοποίηση: Μία περιφέρεια ή πολλές? Ποια θα είναι τα κριτήρια??? Ορεινές πεδινές? Γεωγραφική κατανομή? Ηπειρωτική νησιωτική χώρα? Διατήρηση του πληθυσμού στην ύπαιθρο ή ανταγωνιστικότητα? Βοσκότοποι- Αρόσιμες Δενδρώνες: Ιση αξία δικαιώματος ή διαφορετική;

15 Πράσινη Ενίσχυση 30% ενίσχυσης για 3 υποχρεωτικά μέτρα ανάλογα με τον τύπο των εκτάσεων: 1. Διατήρηση μόνιμων βοσκοτόπων 2. Εναλλαγή καλλιεργειών (αμειψισπορά)από 30 στρέμματα και άνω 3 καλλιέργειες Μέγιστη κάλυψη 70% ανά καλλιέργεια Ελάχιστο 5% ανά καλλιέργεια 3. Περιοχή οικολογικής εστίασης 7% συμπεριλαμβανομένων και στοιχείων του τοπίου βιολογικές καλλιέργειες= πράσινες

Μικροί Γεωργοί 16 Κατ' αποκοπή ποσό από 500 έως 1250 για κάθε γεωργό (ορίζεται από το ΚΜ) Έως 10% του εθνικού ορίου (σενάρια) Απαλλαγή από πολλαπλή συμμόρφωση και πρασίνισμα - Μόνη υποχρέωση η διατήρηση των γεωργικών εκτάσεων και του χαρακτήρα τους Είσοδος μόνο το 2014 Απόφαση γεωργού μέχρι Οκτώβριο 2014 Έξοδος από το σχήμα με απόφαση του γεωργού Καμία άλλη ενίσχυση Η βάση της αρχιτεκτονικής για την Ελλάδα Σύνδεση με ορισμό ενεργού γεωργού

17 Νέοι Γεωργοί 25% προσαύξηση δικαιωμάτων μέχρι 25 εκτάρια στη βασική ενίσχυση Μέχρι 5 έτη από την έναρξη ως αρχηγού εκμετάλλευσης Μέχρι 2% του προϋπολογισμού Μέχρι 40 ετών?

Φυσικοί Περιορισμοί 18 Προαιρετικό μέχρι 5% του εθνικού ορίου Στόχευση σε όλες ή μερικές από τις περιοχές με φυσικά μειονεκτήματα που ορίζονται από τα ΚΜ με βάση το άρθρο 33(1) του νέου καν. Αγρ. Ανάπτυξης (όχι κατ ανάγκη ορεινές και μειονεκτικές) Ετήσια πληρωμή ανά εκτάριο Αναθεώρηση το 2016 αν επιθυμούμε

«Κούρεμα» Άμεσων ενισχύσεων 19 Τα ποσά των Α.Ε μειώνονται : Κατά 20 % για Α.Ε. μεταξύ EUR 150 000 και EUR 200 000 Κατά 40 % για Α.Ε. μεταξύ EUR 200 000 και EUR 250 000 Κατά 70 % για Α.Ε. μεταξύ EUR 250 000 και EUR 300 000 Κατά 100 % για Α.Ε. μεγαλύτερα των EUR 300 000 Η προσφερόμενη εργασία λαμβάνεται υπόψη αφαιρώντας τους μισθούς Η πράσινη ενίσχυση δεν υπολογίζεται Αντικατάσταση της διαφοροποίησης Υπολογισμοί με βάση το RICA και όχι τα στοιχεία ΟΣΔΕ πρόβλημα για Ελλάδα λόγω απέραντων βοσκοτόπων.

20 Συνδεδεμένες ενισχύσεις Προαιρετικές Μόνο σε τομείς ή περιοχές με ιδιαιτερότητες και σημασία οικονομική περιβαλλοντική ή/και κοινωνική Διατήρηση τρεχόντων επιπέδων παραγωγής Πληρωμή με ποσοτικά κριτήρια Σχεδόν όλα τα προϊόντα εκτός καπνού και χοιρινού Κάλυψη προηγούμενων ειδικών δικαιωμάτων Μέχρι 5% του εθνικού φακέλου και κατ εξαίρεση μέχρι 10% ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ : Ειδική Ενίσχυση Βαμβακιού

21 Προβλήματα Εφαρμογής Σχέδιο Περιφεριοποίησης και κατανομή των πόρων ανά περιφέρεια Επιλογή των ποσοστών ενίσχυσης σε κάθε καθεστώς Μεταφορά ποσών στο Πυλώνα ΙΙ

22 Ενδεικτικό Σενάριο: Ελλάδα 1 Περιφέρεια ΑΝΩΤΑΤΟ ΟΡΙΟ σε ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟ Σ Επιλέξιμες Εκτάσεις (2010=5.468.578) Μοναδιαία Αξία Δικαιώματος ( /ha) Σύνολο δημοσιονομικού φακέλου (Annex II 2014) 2,099,920,000 5,468,578 384 /ha 1.Μικροί αγρότες 188,992,800 9% 242,727 2.Πράσινη Ενίσχυση 629,976,000 30% 5,225,851 121 /ha 3. Φυσικούς περιορισμούς 41,998,400 2% 500,000 84 /ha 4. ΝΕΟΙ γεωργοί 20,999,200 1% 409,871 51 /ha 5. Συνδεδεμένη Ενίσχυση 146,994,400 7% 5. Βασική Ενίσχυση 1,070,959,200 51% 5,225,851 205 /ha ΣΥΝΟΛΑ -Εθνικό απόθεμα 10,709,592 1% 2,099,920,00 100% 461 /ha 0

Τα βασικά σενάρια Περιφερειοποίησης Βασικό Σενάριο: Ολόκληρη η Ελλάδα μία Περιφέρεια 2 Περιφέρειες: Περιφέρεια Βοσκοτόπων Περιφέρεια Καλλιεργήσιμων εκτάσεων με μεταφορά >15% των πόρων από Βοσκότοπους σε Καλλιεργούμενες εκτάσεις. 2 Περιφέρειες: Ορεινές περιοχές Πεδινές περιοχές. Με μεταφορά πόρων 5% από τις πεδινές στις ορεινές περιοχές. 4 Περιφέρειες: Ορεινοί Βοσκότοποι-Ορεινές καλλιεργούμενες εκτάσεις-πεδινοί Βοσκότοποι-Πεδινές Καλλιεργούμενες εκτάσεις. Μεταφορά πόρων από βοσκότοπους σε καλλιεργήσιμες 35% στις ορεινές περιοχές και 25% στις πεδινές 4 Περιφέρειες: Μία βοσκοτόπων, και 3 διαφορετικές περιφέρειες που αφορούν τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις (χαμηλής ενίσχυσης, μέσης ενίσχυσης και υψηλής ενίσχυσης) με μεταφορά πόρων από την περιφέρεια υψηλής ενίσχυσης στην περιφέρεια χαμηλής ενίσχυσης. 23

24 Αγροτική Ανάπτυξη Στόχοι & Προτεραιότητες Προώθηση της μεταφοράς γνώσεων και της καινοτομίας στη γεωργία, τη δασοκομία και τις αγροτικές περιοχές ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας όλων των τύπων γεωργίας και ενίσχυση της βιωσιμότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων Προώθηση της οργάνωσης της αλυσίδας τροφίμων και της διαχείρισης κινδύνων στη γεωργία ΒΙΩΣΙΜΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΛΙΜΑ Αποκατάσταση, διατήρηση και ενίσχυση των οικοσυστημάτων που εξαρτώνται από τη γεωργία και τη δασοκομία Προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων και στήριξη της μεταστροφής προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα με ανθεκτικότητα στην αλλαγή του κλίματος στους τομείς της γεωργίας, των τροφίμων και της δασοκομίας ΙΣΟΡΡΟΠΗ ΕΔΑΦΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Προώθηση της κοινωνικής ένταξης, της μείωσης της φτώχειας και της οικονομικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές

25 Αγροτική Ανάπτυξη - Χαρακτηριστικά Μειωμένος αριθμός Μέτρων (ομαδοποίηση με βάση την τυπολογία των παρεμβάσεων) για την απλοποίηση της χρηματοδοτικής διαχείρισης και τη δυνατότητα υλοποίησης ολοκληρωμένων δράσεων Ευελιξία στην επιλογή των Μέτρων μέσα σε κάθε προτεραιότητα για να αξιοποιηθούν πλήρως οι επιπτώσεις συνέργειάς τους προς τους καθορισμένους στόχους (Κατάργηση Αξόνων) Κάθε Μέτρο αγροτικής ανάπτυξης προγραμματίζεται ώστε να συμβάλλει στην επίτευξη μιας ή περισσοτέρων προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Αγροτική Ανάπτυξη. Νέα Μέτρα για κάλυψη επειγουσών αναγκών (π.χ. Εργαλεία διαχείρισης κινδύνου : Ασφάλιστρα καλλιεργειών, ζώων και φυτών Ταμεία αλληλοβοήθειας Εργαλείο σταθεροποίησης εισοδήματος), Εργαλεία εκκίνησης LEADER, μέτρα για Συνεργασία Θεματικά υποπρογράμματα (Νέοι γεωργοί / Μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις / Ορεινές περιοχές / Βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού) -(Άρθρο 8 Καν. Αγρ. Ανάπτυξης)

Προτεινόμενα Μέτρα 26 1 η ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ Καινοτομία Δράσεις μεταφοράς γνώσεων Μ 111 Επενδύσεις σε υλικά στοιχεία του ενεργητικού Μ 121, 123 Α, 125, 216, 227 Επενδύσεις σε νέες δασοκομικές τεχνολογίες & στη μεταποίηση και εμπορία δασοκομικών προϊόντων Μ 123 Α Συνεργασία Μ 124 ΝΕΟ 2 η & 3 η ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ Ανταγωνιστικότητα Συμβουλευτικές υπηρεσίες Μ 114, 115 Συστήματα ποιότητας γεωργικών προϊόντων και τροφίμων Μ 132 Επενδύσεις σε υλικά στοιχεία του ενεργητικού Μ 121, 123 Α, 125, 216, 227 Αποκατάσταση γεωργικού παραγωγικού δυναμικού Μ 126 Ανάπτυξη γεωργικών εκμεταλλεύσεων και επιχειρήσεων Μ 112, 311, 312 Πρόληψη και αποκατάσταση ζημιών στα δάση Μ 226 Σύσταση ομάδων παραγωγών ΝΕΟ Ενισχύσεις περιοχών που αντιμετωπίζουν φυσικά ή άλλα ειδικά μειονεκτήματα Μ 211, 212 Καλή διαβίωση των ζώων Μ 215 Συνεργασία Μ 124 ΝΕΟ

27 Προτεινόμενα Μέτρα 4 η & 5 η ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ Περιβάλλον Δάσωση & δημιουργία δασικών εκτάσεων Μ 221, 223 Καθιέρωση γεωργοδασοκομικών συστημάτων Μ 222 Επενδύσεις για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας και της περιβαλλοντικής αξίας των δασικών οικοσυστημάτων Μ 227, 122 Ενισχύσεις για τη γεωργία, το περιβάλλον, το κλίμα Μ 214 Βιολογική γεωργία Μ 214 / Δρ. 1.1 Natura 2000 και ενισχύσεις βάσει της Οδηγίας πλαισίου για τα ύδατα Μ 213, 224 Δασοπεριβαλλοντικές και κλιματικές υπηρεσίες και διατήρηση των δασών Μ 225 6 Η ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ Τοπική Ανάπτυξη Βασικές υπηρεσίες και ανάπλαση χωριών σε αγροτικές περιοχές Μ 321, 322, 323 LEADER Στρατηγική Τοπικής Ανάπτυξης Σύνολο εργαλείων εκκίνησης LEADER ΝΕΟ

28 Μια πρώτη εκτίμηση της πρότασης ΘΕΤΙΚΑ Κατάργηση του Ιστορικού μοντέλου Αναδιανομή ΑΡΝΗΤΙΚΑ Ενεργός γεωργός Διοικητική επιβάρυνση Ανώτατο όριο άμεσων ενισχύσεων Αγροτική Ανάπτυξη Πυλώνας ΙΙ Σύστημα Διαχείρισης Κινδύνων Πρασίνισμα (Καθεστώς Βοσκοτόπων) Προϋπολογισμός Σχέση Πυλώνα Ι και ΙΙ

1960 1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 29 Πραγματικές τιμές εμπορευμάτων 500 (Παγκόσμια Τράπεζα, δείκτες πραγματικών τιμών, 2000 = 100) 400 300 200 100 0

1960 1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 30 Πραγματικές τιμές εμπορευμάτων (Παγκόσμια Τράπεζα, δείκτες πραγματικών τιμών, 2000 = 100) 500 400 Πετρελαϊκές κρίσεις Έκρη ξη Τιμών 300 200 100 0 Γεωργία

1960 1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 31 Πραγματικές τιμές εμπορευμάτων 500 400 (Παγκόσμια Τράπεζα, δείκτες πραγματικών τιμών, 2000 = 100) Πετρελαϊκές κρίσεις Έκρη ξη Τιμών 300 200 100 0 Γεωργία Ενέργεια

1960 1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 32 Πραγματικές τιμές εμπορευμάτων 500 400 (Παγκόσμια Τράπεζα, δείκτες πραγματικών τιμών, 2000 = 100) Πετρελαϊκές κρίσεις Έκρη ξη Τιμών 300 200 100 0 Γεωργία Ενέργεια Λιπάσματα

1960 1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 33 Πραγματικές τιμές εμπορευμάτων 500 400 (Παγκόσμια Τράπεζα, δείκτες πραγματικών τιμών, 2000 = 100) Πετρελαϊκές κρίσεις Έκρη ξη Τιμών 300 200 100 0 Γεωργία Ενέργεια Λιπάσματα Μέταλα/ορυκτά

Jan-07 Mar-07 May-07 Jul-07 Sep-07 Nov-07 Jan-08 Mar-08 May-08 Jul-08 Sep-08 Nov-08 Jan-09 Mar-09 May-09 Jul-09 Sep-09 Nov-09 Jan-10 Mar-10 May-10 Jul-10 Sep-10 Nov-10 34 Εξέλιξη τιμών διατροφικής αλυσίδας ΕΕ ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 120 Τιμές Αγροτικών προϊόντων ΥΣΤΕΡΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΟ Ύ ΥΣΤΕΡΗΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤ Η Τιμές Καταναλωτή 115 Τιμές Παραγωγού 110 105 100 Δείκτης Πληθωρισμού (HICP) 95 Source: European Commission DG Economic and Financial Affairs, based on Eurostat data

35 Εξέλιξη γεωργικών τιμών ΕΕ 110 (δείκτης πραγματικών τιμών, 1996 = 100) 100 90 80 70 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Τιμές εκροών - EU-27 Τιμές εισροών - EU-27 Source: Eurostat