ΘΔΦΑΙΑΗΟ 8: Ζ δνκή ησλ κηζζώλ

ΘΔΦΑΙΑΗΟ 8: Ζ δνκή ησλ κηζζώλ Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 1

Δηζαγωγηθά Θάπνηνη εξγαδόκελνη θεξδίδνπλ πςειόηεξεο ακνηβέο ζπγθξηηηθά κε άιινπο εξγαδόκελνπο - Γηαθνξέο ζηελ παξαγσγηθόηεηα - Γηαθνξέο ζην ξπζκό απόδνζεο ησλ δεμηνηήησλ Όηαλ νη νηθνλνκνιόγνη αλαιύνπλ ηε δνκή ησλ κηζζώλ, πξνζπαζνύλ λα βξνπλ ηνπο πξνζδηνξηζηηθνύο παξάγνληεο πνπ δηακνξθώλνπλ ηελ θαηαλνκή ησλ κηζζώλ Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 2

Η θαηαλνκή ηωλ απνιαβώλ Ζ θαηαλνκή ησλ απνιαβώλ (σξνκίζζην, εβδνκαδηαίνο κηζζόο, κεληαίνο κηζζόο, θ.ιπ) ραξαθηεξίδεηαη από ζεηηθή αζπκκεηξία (καθξηά νπξά ζην δεμηό άθξν) Απηό ζεκαίλεη όηη κηα κηθξή κεξίδα ησλ εξγαδνκέλσλ θεξδίδεη έλα δπζαλάινγα κεγάιν κεξίδην ησλ θεξδώλ από ηελ εξγαζία Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 3

0 0.2.4.6.8.2.4.6.8 1 Αθαδεκατθό Έηνο 2011-2012 Η θαηαλνκή ηωλ κηζζώλ ζηελ Διιάδα, 2004 Distribution of Monthly Salary (paid employment, Greece, 2004) Source: Greek Household Budget Survey Distribution of Monthly Salalry (paid employment, Greece, 2004) Source: Greek Household Budget Survey 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Montly Salary (in '000s Euros) 0 2 4 6 8 Monthly Salary (in '000s Euros) kernel = epanechnikov, bandwidth = 0.0792 Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 4

Percent Αθαδεκατθό Έηνο 2011-2012 Η θαηαλνκή ηωλ κηζζώλ ζηηο ΗΠΑ, 2002 18 15 12 9 6 3 0 0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 Weekly Earnings Πεγή: Borjas, 2003 Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 5

Ση γλωξίδνπκε γηα ηελ θαηαλνκή ηωλ ακνηβώλ Οη κηζζνινγηθέο δηαθνξέο πνπ παξαηεξνύληαη θαηά θύξην ιόγν είλαη απνηέιεζκα - ηεο επέλδπζεο ζε αλζξώπηλν θεθάιαην (ην ύςνο ηεο επέλδπζεο δηαθέξεη κεηαμύ εξγαδνκέλσλ) - ηεο ειηθίαο (νη λεαξήο ειηθίαο εξγαδόκελνη ζπζζσξεύνπλ αλζξώπηλν θεθάιαην ελώ νη εξγαδόκελνη κεγαιύηεξεο ειηθίαο ζπιιέγνπλ ηηο απνδόζεηο από ηηο επελδύζεηο ζε αλζξώπηλν θεθάιαην πνπ έθαλαλ ζην παξειζόλ) Υπάξρεη ζεηηθή ζπζρέηηζε κεηαμύ ηθαλόηεηαο θαη επέλδπζεο ζε αλζξώπηλν θεθάιαην, γεγνλόο πνπ "δηεπξύλεη" ηηο κηζζνινγηθέο δηαθνξέο ζηνλ πιεζπζκό Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 6

Καηαλνκή εηζνδήκαηνο κε δηαθνξεηηθό επίπεδν ηθαλνηήηωλ Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 7

Κακπύιε Lorenz θαη πληειεζηήο Gini Ζ Θακπύιε Lorenz "πιήξνπο ηζόηεηαο" είλαη ε γξακκή AB θαη ππνδειώλεη όηη θάζε έλα πεκπηεκόξην ησλ λνηθνθπξηώλ ιακβάλεη ην 20% ηνπ ζπλνιηθνύ εηζνδήκαηνο. Ζ πξαγκαηηθή θακπύιε Lorenz πεξηγξάθεη ηελ πξαγκαηηθή θαηαλνκή ηνπ εηζνδήκαηνο θαη βξίζθεηαη πάληα θάησ θαη δεμηά ηεο ΑΒ. Ο ιόγνο ηεο ζθηαζκέλεο πεξηνρήο πξνο ηελ πεξηνρή ABC δίλεη ην ζπληειεζηή Gini. Ο Gini παίξλεη ηηκέο κεηαμύ 0 (πιήξεο ηζόηεηα) θαη 1 (πιήξεο αληζόηεηα). Σηελ Διιάδα ζηα κέζα ηνπ '70 ήηαλ 0.413 ελώ ζηα ηέιε ηνπ '00 ήηαλ πεξίπνπ 0.310 Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 8

Gini Coefficient Αθαδεκατθό Έηνο 2011-2012 Δμέιημε ηνπ ζπληειεζηή Gini ζηηο ΗΠΑ (εηζνδεκαηηθή αληζόηεηα, 1963-2003) 0.45 0.4 Men 0.35 0.3 Women 0.25 0.2 1960 1970 1980 1990 2000 2010 Year Πεγή: Borjas, 2003 Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 9

Πεγή: Borjas, 2003 Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 10

Ακακάριςτεσ ωριαίεσ αμοιβζσ εργαηομζνων πλιρουσ απαςχόλθςθσ, 1995-2009 Ελλάδα (ςτακ. τιμζσ 2005 ΔΤΚ, ςε ) 1995* 1999* 2004** 2009** % Μεταβολι 1995-2009 Σφνολο εργαηομζνων 5.919 6.976 7.450 9.007 52.2% Φφλο Άνδρεσ 6.404 7.617 7.920 9.559 49.3% Γυναίκεσ 5.045 5.892 6.686 8.155 61.7% Εκπαίδευςθ Πρωτοβάκμια 4.898 5.584 6.175 6.142 25.4% Δευτεροβάκμια 5.831 6.514 6.678 7.791 33.6% Τριτοβάκμια 7.138 9.458 9.179 10.883 52.5% Εργαςιακι εμπειρία (μόνον άνδρεσ) Λιγότερο από 5 ζτθ 4.552 4.888 5.697 6.721 47.6% 25 με 35 ζτθ 7.506 8.919 9.355 11.434 52.3% *ECHP, **EU-SILC Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 11

Τπόδεηγκα εξκελείαο ηεο αύμεζεο ηωλ κηζζνινγηθώλ αληζνηήηωλ Γελ ππάξρεη κόλνλ έλαο παξάγνληαο Γπν "ζηνηρεία" δηαρξνληθώλ κεηαβνιώλ o Κεηαβνιέο ησλ "ζεκειησδώλ" νηθνλνκηθώλ ζηνηρείσλ o Κεηαβνιέο ησλ ζεζκώλ πνπ δηέπνπλ ηελ αγνξά εξγαζίαο Βαζηθέο πξνβιέψεηο ηνπ απινύ ππνδείγκαηνο Κηα κείσζε ζηελ πξνζθνξά εμεηδηθεπκέλνπ εξγαηηθνύ δπλακηθνύ πξνθαιεί δηεύξπλζε ζην κηζζνινγηθό ράζκα Κηα αύμεζε ζηε δήηεζε εμεηδηθεπκέλνπ εξγαηηθνύ δπλακηθνύ πξνθαιεί δηεύξπλζε ζην κηζζνινγηθό ράζκα Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 12

Ση γλωξίδνπκε γηα ηελ αύμεζε ηεο κηζζνινγηθήο αληζόηεηαο ζηηο ΗΠΑ Παγθνζκηνπνίεζε ηεο νηθνλνκίαο ησλ ΖΠΑ Ζ δήηεζε γηα εμεηδηθεπκέλε εξγαζία απμήζεθε πεξηζζόηεξν από ηελ αύμεζε ηεο δήηεζεο γηα αλεηδίθεπηε εξγαζία Ζ αύμεζε ηεο ρξεζηκόηεηαο ηνπ "θπζηθνύ" θεθαιαίνπ ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία ζπλέβαιε ζηελ αύμεζε ηεο παξαγσγηθόηεηαο ηεο εμεηδηθεπκέλεο εξγαζίαο Ζ εμαζζέλεζε ηεο δηαπξαγκαηεπηηθήο δύλακεο ησλ εξγαηηθώλ ζπλδηθάησλ επεξεάζηεθε από ηελ ζρεηηθή κεηαηόπηζε ηεο δήηεζεο γηα εμεηδηθεπκέλε εξγαζία Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 13

Μεηαβνιή ηεο δνκήο ηωλ κηζζώλ ιόγω κεηαηόπηζεο ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δήηεζεο Ζ ΘΕΔ κε αξλεηηθή θιίζε ππνδειώλεη όηη νη εξγνδόηεο είλαη δηαηεζεηκέλνη λα πξνζιάβνπλ ζπγθξηηηθά κηθξόηεξν αξηζκό εμεηδηθεπκέλσλ εξγαδόκελσλ όηαλ ν ζρεηηθόο κηζζόο ηεο ησλ εμεηδηθεπκέλσλ εξγαδόκελσλ είλαη πςειόο. Ζ πιήξσο αλειαζηηθή ΘΠΔ ππνδειώλεη όηη ν ζρεηηθόο αξηζκόο ησλ εμεηδηθεπκέλσλ εξγαδόκελσλ είλαη δεδνκέλνο θαη ζηαζεξόο. Αξρηθά, ε αγνξά εξγαζίαο βξίζθεηαη ζε ηζνξξνπία ζην ζεκείν Α. Αο ππνζέζνπκε όηη ε ζρεηηθή πξνζθνξά εμεηδηθεπκέλεο εξγαζίαο απμάλεηαη ζε S1. Ο απμαλόκελνο ζρεηηθόο κηζζόο ησλ εμεηδηθεπκέλσλ εξγαδόκελσλ εμεγείηαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε κόλνλ από ηελ ύπαξμε κηαο ζεκαληηθήο κεηαηόπηζεο ηεο ζρεηηθήο ΘΕΔ (ζεκείν λέαο ηζνξξνπίαο, C). Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 14

Δλδείμεηο γηα ηελ κεηαηόπηζε ηεο πξνζθνξάο εξγαζίαο (ΖΠΑ, 1960-1996) (Διιάδα, 1971-2011) ύλζεζε Δξγαηηθνύ Γπλακηθνύ αλά επίπεδν εθπαίδεπζεο Έηνο Πξσηνβάζκηα Γεπηεξνβάζκηα Τξηηνβάζκηα 1971* 75.2 19.6 5.1 1981* 61.9 27.0 11.0 1991* 44.8 41.7 13.6 2001* 27.5 56.5 16.1 2011** 17.0 54.7 28.3 Πεγή: * Απνγξαθή πιεζπζκνύ, ** Έξεπλα Δξγαηηθνύ Γπλακηθνύ Β' ηξίκελν Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 15

Αληζόηεηα κεηαμύ γελεώλ Παξαηεξείηαη λα ππάξρεη ζπζρέηηζε κεηαμύ ησλ δεμηνηήησλ ησλ γνλέσλ θαη ησλ παηδηώλ ηνπο Θαηά θαλόλα, γνλείο κε πςειά εηζνδήκαηα θαίλεηαη λα επελδύνπλ πεξηζζόηεξν ζηελ εθπαίδεπζε ησλ παηδηώλ ηνπο (ζπγθξηηηθά ηνπο γνλείο κε ρακειόηεξα εηζνδήκαηα) Υπάξρεη κηα ηάζε δηαρξνληθά λα κεηώλνληαη νη εηζνδεκαηηθέο δηαθνξέο κεηαμύ λνηθνθπξώλ (ζύγθιηζε ή "παιηλδξόκεζε πξνο ην κέζν") Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 16

Γηαγελεαθή ζύλδεζε πξνζόληωλ Ζ θιίζε ηεο γξακκήο παιηλδξόκεζεο πνπ ζπλδέεη ηα εηζνδήκαηα ησλ παηδηώλ κε ηα εηζνδήκαηα ησλ γνλέσλ ηνπο νλνκάδεηαη δηαγελεαθή ζπζρέηηζε. Όηαλ ε θιίζε ηζνύηαη κε ην 1 ηόηε ην εηζνδεκαηηθό ράζκα κεηαμύ δπν γνλέσλ κεηαβηβάδεηαη πιήξσο ζηελ επόκελε γελεά θαη σο εθ ηνύηνπ δελ παξαηεξείηαη θακηά παιηλδξόκεζε πξνο ην κέζν. Δάλ ε θιίζε είλαη 0 ηόηε ηα εηζνδήκαηα ησλ παηδηώλ είλαη αλεμάξηεηα από ηα εηζνδήκαηα ησλ γνλέσλ θαη παξαηεξείηαη πιήξεο παιηλδξόκεζε πξνο ην κέζν. Τκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ-Παλεπηζηήκην Παηξώλ Ληθόιανο Γηαλλαθόπνπινο 17