ΔΡΔΤΛΑ ΣΖ ΑΓΟΡΑ ΚΔ ΘΔΚΑ: ΑΠΟΣΔΙΔΚΑΣΑ ΘΗΛΖΖ ΑΓΟΡΑ ΘΑΣΑ ΣΖΛ ΠΔΡΗΟΓΟ ΣΩΛ ΥΡΗΣΟΤΓΔΛΛΩΛ 2009 ΗΑΛΟΤΑΡΗΟ 2010 1
Ζ ΔΡΔΤΛΑ Όπσο είλαη γλσζηό ε ειιεληθή νηθνλνκία έρεη εηζέιζεη ζε κηα πεξίνδν ύθεζεο θάηη ην νπνίν έρεη δπζρεξάλεη ζεκαληηθά θαη ηελ εκπνξηθή δξαζηεξηόηεηα. Ο Δκπνξηθόο ύιινγνο Θηιθίο, πηζηόο ζηελ απνζηνιή πνπ ηνπ έρεη αλαηεζεί από ηα κέιε, πξνζπαζεί πάληα λα δηαθξηβώλεη ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη ηηο επηπηώζεηο ηεο ζηηο εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο ηεο πόιεο θαη λα απνηππώζεη κε αθξίβεηα θαη αμηνπηζηία ηηο πξαγκαηηθέο ζπλζήθεο ζηελ αγνξά ηνπ Θηιθίο. Έηζη ινηπόλ, όπσο θάζε ρξόλν δηεμήγαγε εκπεηξηθή έξεπλα γηα ηελ πνξεία ηεο αγνξάο ηελ πεξίνδν ησλ Υξηζηνπγέλλσλ θαηά ην δηάζηεκα Πέκπηε 7 Ηαλνπαξίνπ έσο άββαηνο 9 Ηαλνπάξηνπ, ε νπνία έγηλε κε ζπλδπαζηηθή κέζνδν, ρξεζηκνπνηώληαο ηελ ηειεθσληθή έξεπλα θαη ηε κέζνδν ηεο επηηόπηαο επίζθεςεο. ΣΟ ΓΔΗΓΚΑ Οη εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο κέιε νκαδνπνηήζεθαλ κε βάζε ην είδνο πώιεζεο γηα ηελ θαιύηεξε αλάγλσζε ησλ απνηειεζκάησλ θαη ηελ αθξηβέζηεξε δηαθξίβσζε ζπκπεξαζκάησλ. πγθεθξηκέλα, ζηελ έξεπλα ζπκκεηείραλ εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο κέιε νη νπνίεο αλήθνπλ ζηηο εμήο θαηεγνξίεο: Δλδύκαηα Τπνδήκαηα Δζώξνπρα Θνζκήκαηα Θαιιπληηθά Κπηδνύ Παηρλίδηα Ζιεθηξνινγηθό Τιηθό Λεσηεξηζκνί Τθάζκαηα Θηλεηή Σειεθσλία Εαραξνπιαζηεία Βηβιηνραξηνπσιεία Ταιηθά Οηθηαθά Δίδε Ζιεθηξηθά Δίδε 2
Θξενπσιεία Οη εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο πνπ ζπκκεηείραλ ζηελ έξεπλα ήηαλ εθαηόλ δεθαηέζζεξηο. Ζ θαηαλνκή ησλ επηρεηξήζεσλ αλά θιάδν δξαζηεξηόηεηαο ήηαλ ε εμήο: ΘΑΣΑΛΟΚΖ ΣΟΤ ΓΔΗΓΚΑΣΟ ΔΛΓΤΚΑΣΑ 35 ΤΠΟΓΖΚΑΣΑ 9 ΔΩΡΟΤΥΑ 3 ΘΟΚΖΚΑΣΑ 7 ΘΑΙΙΤΛΣΗΘΑ ΚΠΗΕΟΤ 8 ΠΑΗΥΛΗΓΗΑ 3 ΖΙΔΘΣΡΟΙΟΓΗΘΟ ΤΙΗΘΟ 3 ΛΔΩΣΔΡΗΚΟΗ 4 ΤΦΑΚΑΣΑ ΘΗΛΖΣΖ ΣΖΙΔΦΩΛΗΑ 2 ΕΑΥΑΡΟΠΙΑΣΔΗΑ 8 ΒΗΒΙΗΟΥΑΡΣΟΠΩΙΔΗΑ 8 ΤΑΙΗΘΑ ΟΗΘΗΑΘΑ ΔΗΓΖ 5 ΖΙΔΘΣΡΗΘΑ ΔΗΓΖ 9 ΘΡΔΟΠΩΙΔΗΑ 10 ΤΛΟΙΟ ΔΚΠΟΡΗΘΩΛ 114 ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΛ ΣΟ ΔΡΩΣΖΚΑΣΟΙΟΓΗΟ Όζνλ αθνξά ην εξσηεκαηνιόγην ζηε βάζε ηνπ νπνίνπ ζηεξίρζεθε ε έξεπλα, πεξηιακβάλεη εξσηήζεηο θιεηζηέο, πνπ επηδηώθνπλ ζηελ ακεζόηεηα ηεο απάληεζεο. πγθεθξηκέλα ην εξσηεκαηνιόγην απνηειείηαη από έμη εξσηήζεηο νη νπνίεο είλαη νη εμήο: 1. Πσο θηλήζεθαλ νη πσιήζεηο ηεο επηρείξεζήο ζαο θαηά ηελ πξόζθαηε ενξηαζηηθή πεξίνδν ησλ Υξηζηνπγέλλσλ 2009 3
α) Θαιύηεξα από ην 2008 β) Υεηξόηεξα από ην 2008 γ) ηα ίδηα επίπεδα 2. ε πνηά πεξίνδν είραηε κεγαιύηεξε θίλεζε; α) Σελ εβδνκάδα πξηλ ηα Υξηζηνύγελλα β) Σελ εβδνκάδα κεηαμύ Υξηζηνπγέλλσλ θαη Πξσηνρξνληάο 4. Οη θαηαλαισηέο ρξεζηκνπνίεζαλ ζηηο αγνξέο ηνπο α) Πηζησηηθέο θάξηεο β) Κεηξεηά γ) Κεηξεηά θαη πηζησηηθέο θάξηεο 5. Αλ θαηαηάζζαηε ηα πξντόληα πνπ πνπιάηε ζε θαηεγνξίεο (αθξηβά, θζελά, κέζεο ηηκήο). Πνηά απ' απηά θηλήζεθαλ; α) Αθξηβόηεξσλ ηηκώλ β) Κεζαίσλ ηηκώλ γ) Υακειώλ ηηκώλ 6. Πξνζιάβαηε έθηαην πξνζσπηθό γηα ηελ πεξίνδν ησλ ενξηώλ; α) Λαη β) Όρη 7. Τπήξμαλ θαηαλαισηέο πνπ δήηεζαλ λα θάλνπλ ηηο αγνξέο ηνπο αλνηρηά κε πίζησζε; α) Λαη β) Όρη ---------------------------------------------------------------------- Ζ παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ ζα αθνινπζήζεη ηε δνκή ηεο έξεπλαο. Θα παξνπζηαζηνύλ ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο ζην ζύλνιν ησλ εκπνξηθώλ επηρεηξήζεσλ αλά εξώηεζε. Δπηπιένλ, ζα επηρεηξεζεί κία ζπγθξηηηθή πξνζέγγηζε ησλ απνηειέζκαησλ κε ηα απνηειέζκαηα ησλ εξεπλώλ ησλ εηώλ 2008 θαη 2007. Σέινο παξνπζηάδνληαη θάπνηα βαζηθά ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνθύπηνπλ από ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο κε αλαθνξέο θαη ζπγθεθξηκέλεο θαηεγνξίεο θαηαζηεκάησλ. Δπηζεκαίλεηαη όηη ε έξεπλα είλαη δεηγκαηνιεπηηθή ζηηο εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο ηεο πόιεο ηνπ Θηιθίο. Δπηπιένλ, ν αξηζκόο ησλ επηρεηξήζεσλ αλά θαηεγνξία είλαη αξθεηά κηθξόο (πρ. εζώξνπρα (3 εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο), ώζηε λα είλαη 4
ζρεδόλ κεζνδνινγηθά απαγνξεπηηθό λα ζπλαρζνύλ γεληθά ζπκπεξάζκαηα γηα ην ζπγθεθξηκέλν ππνθιάδν ηνπ εκπνξίνπ. Α. ΑΠΟΣΔΙΔΚΑΣΑ ΔΡΔΤΛΑ ΓΗΑ ΣΟ ΤΛΟΙΟ ΣΩΛ ΔΚΠΟΡΗΘΩΛ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΛ ΣΟΤ ΓΔΗΓΚΑΣΟ Ζ πιεηνςεθία ηνπ δείγκαηνο (49,12%) ππνζηεξίδεη όηη ε θίλεζε ηεο αγνξάο ηελ πεξίνδν ησλ Υξηζηνπγέλσλ ήηαλ ρεηξόηεξε από ην 2008, ελώ ην 43,86% ππνζηεξίδεη όηη παξέκεηλε ζηα ίδηα επίπεδα κε ην πξνεγνύκελν έηνο. Κόιηο ην 7,2 % ησλ επηρεηξήζεσλ δήισζε όηη νη πσιήζεηο θηλήζεθαλ ζε πςειόηεξα επίπεδα από ην 2008. ε ζύγθξηζε κε ην πξνεγνύκελν έηνο, είλαη ελδηαθέξνλ όηη κηθξόηεξν πνζνζηό δήισζε όηη ε θίλεζε ηεο αγνξάο ηελ πεξίνδν ησλ Υξηζηνπγέλσλ ήηαλ ρεηξόηεξε από ην πξνεγνύκελν έηνο. Παξ όια απηά, δελ απνηειεί ελζαξξπληηθό ζηνηρείν γηα ηε βειηίσζε ησλ πσιήζεσλ αθνύ έλα κεγαιύηεξν πνζνζηό δήισζε ζηαζηκόηεηα. Σα παξαπάλσ πνζνζηά κπνξνύλ λα απνηειέζνπλ έλα ελδεηθηηθό επηρείξεκα γηα ην γεγνλόο όηη παξ όιν ην δπζρεξέο νηθνλνκηθό πεξηβάιινλ, νη εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο ηεο πόιεο ηνπ Θηιθίο, παξαηεξνύλ ηηο πσιήζεηο ηνπ λα παξακέλνπλ ζηάζηκεο ή λα κεηώλνληαη θαη γηα άιινπο ιόγνπο, νη νπνίνη δελ πεξηνξίδνληαη ζηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο (πρ. πνιπθαηαζηήκα, ζεζκηθό πεξηβάιινλ θα). Γηάγξακκα 1: Θίλεζε πσιήζεσλ ηελ ενξηαζηηθή πεξίνδν 5
50,00% 45,00% 40,00% 35,00% 30,00% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% 7,02% Καλφτερα από το 2008 49,12% Χειρότερα από το 2008 43,86% Στα ίδια επίπεδα Γηα κία αθόκα θνξά επηβεβαηώλεηαη όηη ε πεξίνδνο ησλ Υξηζηνπγέλλσλ κε ηε κεγαιύηεξε θίλεζε είλαη ε εβδνκάδα πξηλ ηα Υξηζηνύγελλα (84,21%) γηα ην ζύλνιν ζρεδόλ ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ δείγκαηνο. ρεδόλ ην ίδην πνζνζηό εκθαλίδεηαη θαη ηα πξνεγνύκελα έηε, όπσο ην 2008 (83,90%) θαη ην 2007 (81,10%). Γηάγξακκα 2: Πεξίνδνο κε ηε κεγαιύηεξε θίλεζε 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% 84,21% Εβδομάδα πριν τα Χριςτοφγεννα 15,79% Εβδομάδα μεταξφ Χριςτουγζννων και Πρωτοχρονιάσ 6
Σν 79,82% ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ δείγκαηνο απάληεζε όηη νη θαηαλαισηέο ρξεζηκνπνίεζαλ κεηξεηά ζηηο αγνξέο ηνπο. Αλ θαη σο πνζνζηό είλαη αξθεηά ελζαξξπληηθό γηα ηελ αγνξαζηηθή δύλακε ησλ θαηαλαισηώλ παξ όια απηά δε είλαη απνιύησο ελδεηθηηθό αθνύ ην παξαπάλσ πνζνζηό δελ πεξηγξάθεη νύηε ηε πνζόηεηα πνπ αγόξαζαλ, νύηε ηε ζπρλόηεηα. Σν 20,18% ησλ εκπνξηθώλ επηρεηξήζεσλ δήισζε όηη νη θαηαλαισηέο πξνηίκεζαλ λα πξαγκαηνπνηήζνπλ ηηο αγνξέο ηνπο θαη κε κεηξεηά θαη κε πηζησηηθέο θάξηεο, ελώ είλαη εληππσζηαθό όηη θακία επηρείξεζε δελ απάληεζε όηη νη θαηαλαισηέο πξαγκαηνπνίεζαλ ηηο αγνξέο ηνπ κε πηζησηηθέο θάξηεο. ε ζύγθξηζε κε ηα πξνεγνύκελα έηε, ε ηάζε ησλ θαηαλαισηώλ ζην ηξόπν αγνξάο παξέκεηλε ε ίδηα, αθνύ θαη ην 2008 ε απάληεζε ησλ επηρεηξήζεσλ ζην ελ ιόγσ εξώηεκα δελ πεξηειάκβαλε θαλέλα θαηαλαισηή, ν νπνίνο λα έρεη ρξεζηκνπνηήζεη πηζησηηθή θάξηα. Γηάγξακκα 3: Οη θαηαλαισηέο ρξεζηκνπνίεζαλ ζηηο αγνξέο ηνπο... 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% 0,00% 79,82% 20,18% Πιςτωτικζσ κάρτεσ Μετρητά Μετρητά και πιςτωτικζσ κάρτεσ Ζ θαηεγνξία πξντόλησλ ησλ κεζαίσλ ηηκώλ είλαη απηή πνπ θηλήζεθε πεξηζζόηεξν. πγθεθξηκέλα, ην 50,00% ησλ εξσηεζέλησλ δήισζε όηη ηα κεζαίσλ ηηκώλ πξντόληα θηλήζεθαλ πεξηζζόηεξν ελώ κε κηθξή δηαθνξά, ην 42,11% απάληεζε όηη ηα ρακειώλ ηηκώλ πξντόληα θηλήζεθαλ πεξηζζόηεξν. ε απηή ηελ εξώηεζε, κπνξνύκε κε επθνιία 7
λα δηαθξίλνπκε θάπνηεο δηαθξηηέο δηαθνξέο ζε ζύγθξηζε κε ηα πξνεγνύκέλα έηε. Σν 2008, νη εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο απάληεζαλ θαηά 73,6% ηα κεζαίσλ ηηκώλ πξντόληα, ελώ κόιηο ην 12,4% δήισζε ηα πξντόληα ρακειώλ ηηκώλ. Ίδηα εηθόλα κε ην 2008 εκθαλίδεηαη θαη ζηα απνηειέζκαηα ηνπ 2007. Απηή ε πηώζε ηνπ πνζνζηνύ ζηηο επηρεηξήζεηο πνπ απάληεζαλ όηη ηα κεζαίσλ ηηκώλ πξντόληα θηλήζεθαλ πεξηζζόηεξν κε ηελ παξάιιειε αύμεζε ηνπ πνζνζηνύ ησλ εκπόξσλ πνπ δήισζαλ κία απμεκέλε θίλεζε πξντόλησλ ρακειώλ ηηκώλ, βξίζθεηαη ζε αξκνλία κε ηηο γεληθόηεξεο νηθνλνκηθέο εμειίμεηο ηνπ ηειεπηαίνπ έηνπο. Αλ θαη πξόθεηηαη γηα κία πεξίνδν (Υξηζηνύγελλα) όπνπ νη θαηαλαισηέο, ζε πξνεγνύκελα έηε «μόδεπαλ» έλα ζεκαληηθν κεξίδην ηνπ αηνκηθνύ ηνπο εηζνδήκαηνο ζηελ αγνξά, πιένλ θαίλεηαη όηη πξνηηκνύλ λα θάλνπλ νηθνλνκία ή όηη έρνπλ απμεζεί νη βαζηθέο ηνπο αλάγθεο, ώζηε λα αδπλαηνύλ λα αγνξάζνπλ όρη κόλν αθξηβά πξντόληα αιιά πξντόληα κεζαίσλ ηηκώλ. Γηάγξακκα 4: Θαηεγνξίεο πξνηόλησλ πνπ θηλήζεθαλ πεξηζζόηεξν Χαμηλών τιμών 42,11% Μεςαίων τιμών 50,00% Ακριβότερων τιμών 7,89% 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% ρεδόλ ην ζύλνιν ησλ επηρεηξήζεσλ (97,37) δήισζε όηη δελ πξνζέιαβε έθηαθην πξνζσπηθό ηελ πεξίνδν ησλ ενξηώλ. Κόλν κία επηρείξεζε ειεθηξηθώλ εηδώλ θαη κία επηρεηξήζε θξενπσιείνπ δήισζαλ όηη πξνζέιαβαλ έθηαθην πξνζσπηθό ηελ πεξίνδν ησλ ενξηώλ. Ζ ίδηα εηθόλα παξνπζηάδεηαη θαη ζηα πξνεγνύκελα έηε κε ην πνζνζηό απηώλ πνπ δελ πξνζέιαβαλ έθηαθην πξνζσπηθό γηα ηελ ενξηαζηηθή πεξηόδν λα θηάλεη ην 2008, ην 92,10%. 8
ΓΗΑΓΡΑΚΚΑ 5: Πξόζιεςε εθηαθηνπ πξνζσπηθνύ ηελ ενξηαζηηθή πεξίνδν Όχι 97,37% Ναι 2,63% 0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% Σν 57,89% ησλ εξσηεζέλησλ δήισζε όηη νη θαηαλαισηέο δήηεζαλ λα θάλνπλ ηηο αγνξέο ηνπο αλνηρηά κε πίζησζε, πνζνζηό ηδηαίηεξα πςειό αιιά παξόκνην ζε ζύγθξηζε κε ηελ έξεπλα ηνπ 2008 θαη ηνπ 2007. Πην ζπγθεθξηκέλα ην 2008, ην πνζνζηό απηό ήηαλ απμεκέλν θαηά 10 κνλάδεο (66,20%). ΓΗΑΓΡΑΚΚΑ 6: Αγνξέο αλνηρηά κε πίζησζε Όχι 42,11% Ναι 57,89% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 9
ΤΚΠΔΡΑΚΑΣΑ ΣΑΔΗ Δρνπκε επηζεκάλεη θαη ζε πξνεγνύκελεο έξεπλεο όηη ε δηάζπαζε ηνπ δείγκαηνο ζηηο 14 θαηεγνξίεο εηδώλ πξνζθέξεη έλα ζπγθξηηηθό πιενλέθηεκα ζηελ αλάγλσζε ησλ απνηειεζκάησλ αιιά θαη κία δπζθνιία ιόγσ αθξηβώο απηήο ηεο δηάζπαζεο. Γηα παξάδεηγκα, ζηελ έξεπλα ηνπ 2008, ππήξρε ζην ζύλνιν ηνπ δείγκαηνο κία γεληθή ζπκθσλία ζηηο εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο όηη ην 2007 ήηαλ ε θαιύηεξε ενξηαζηηθή πεξίνδνο από ηα ηειεπηαία ηξία έηε. Παξ όια απηά, ζε νξηζκέλα είδε απηή ε ηάζε αλαηξάπεθε, απαληώληαο όηη ε θαιύηεξε πεξίνδνο ήηαλ ην 2008. Δίλαη εληππσζηαθό όηη ζηελ θεηηλή έξεπλα δελ εκθαλίδεηαη θακία ηέηνηα αλαηξνπή ησλ ηάζεσλ πνπ δηαθαίλνληαη από ηα ζπλνιηθά απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο. Δπηδηώθνληαο κία ζύλνςε θάπνησλ βαζηθώλ ζπκπεξαζκάησλ θαηαγξάθνληαη ηα εμήο: Ζ ηξέρνπζα νηθνλνκηθή ζπγθπξία θαίλεηαη λα επεξεάδεη ηελ θίλεζε ηεο αγνξάο αθνύ ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ εξσηεζέλησλ αλαθέξεη ηε θεηηλή ενξηαζηηθή πεξίνδν σο δπζκελέζηεξε από ηελ πξνεγνύκελε. Σα ελδύκαηα θαη ηα ππνδήκαηα αθνινπζνύλ ζε όιεο ηηο απαληήζεηο ηηο ηάζεηο πνπ δηαθαίλνληαη ζην ζύλνιν ηνπ δείγκαηνο, γεγνλόο πνπ εξκελεύεηαη ιόγσ ηεο ζεκαζίαο ηνπο ζηελ αγνξά θαη ηεο αληηπξνζώπεπζεο ζην δείγκα. Υαξαθηεξηζηηθό είλαη όηη ζηε θαηεγνξία ησλ ελδπκάησλ, ηελ πνιππιεζέζηεξε ζην ζύλνιν ησλ δείγκαηνο, θακία επηρείξεζε δελ απάληεζε όηη ε θεηηλή ενξηαζηηθή πεξίνδν ήηαλ θαιύηεξε από πέξζη. Σν ζύλνιν ησλ επηρεηξήζεσλ δελ πξνζέιαβε έθηαθην πξνζσπηθό ηελ πεξίνδν ησλ ενξηώλ κε εμαίξεζε δύν επηρεηξήζεηο, νη νπνίεο άλεθαλ ζηελ θαηεγνξία ησλ θξενπσιείσλ θαη ησλ αμεζνπάξ θαιιπληηθώλ. ε ζύγθξηζε κε ηελ έξεπλα ηνπ 2008, ην πνζνζηό ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ δήισζε όηη νη θαηαλαισηέο αγόξαζαλ κε κεηξεηά παξέκεηλε πεξίπνπ ην ίδην κεηά ηελ απμεηηθή ηάζε πνπ είρε ηελ πεξίνδν 2007 2008. ηελ ηξέρνπζα νηθνλνκηθή πεξίνδν, κία ηέηνηα εμέιημε κπνξεί λα εξκελεπηεί πνιύ πεξηζζόηεξν σο θόβνο ησλ θαηαλαισηώλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηηο πηζησηηθέο ηνπο θάξηεο παξά σο επεκεξία θαη κεγάιε αγνξαζηηθή δύλακε. 10