METRO-SUID ONDERWYSDISTRIK GRADE 12

Σχετικά έγγραφα
NOVEMBER 2016 AL: 150. TYD: 3 uur

FISIESE WETENSKAPPE VRAESTEL 2 (CHEMIE)

GRAAD 12 SEPTEMBER 2018 FISIESE WETENSKAPPE V2

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

GRAAD 12 SEPTEMBER 2015 FISIESE WETENSKAPPE V2

KLASTOETS GRAAD 11. FISIESE WETENSKAPPE: CHEMIE Toets 7: Chemiese stelsels

OEFENVRAESTEL VRAESTEL 1

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

GAUTENGSE DEPARTEMENT VAN ONDERWYS VOORBEREIDENDE EKSAMEN

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

GRAAD 12 SEPTEMBER 2014 FISIESE WETENSKAPPE V2

ΓΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΑΝ. Εικόνα 1. Φωτογραφία του γαλαξία μας (από αρχείο της NASA)

FISIESE WETENSKAPPE: VRAESTEL II LEES ASSEBLIEF DIE VOLGENDE INSTRUKSIES NOUKEURIG DEUR

FISIESE WETENSKAPPE: VRAESTEL II LEES ASSEBLIEF DIE VOLGENDE INSTRUKSIES NOUKEURIG DEUR

Νόµοςπεριοδικότητας του Moseley:Η χηµική συµπεριφορά (οι ιδιότητες) των στοιχείων είναι περιοδική συνάρτηση του ατοµικού τους αριθµού.

KLASTOETS GRAAD 11. FISIESE WETENSKAPPE: FISIKA Toets 3: Elektrisiteit en magnetisme

Wiskunde. Graad 12 Vraestel 2. Tyd: 3 uur. Totaal: 150

FISIESE WETENSKAPPE: VRAESTEL II LEES ASSEBLIEF DIE VOLGENDE INSTRUKSIES NOUKEURIG DEUR

FISIESE WETENSKAPPE: VRAESTEL II LEES ASSEBLIEF DIE VOLGENDE INSTRUKSIES NOUKEURIG DEUR

OEFENVRAESTEL VRAESTEL 1

ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟΤΗΤΑΣ : Οι ιδιότητες των χηµικών στοιχείων είναι περιοδική συνάρτηση του ατοµικού τους αριθµού.

SENIORSERTIFIKAAT-EKSAMEN

Το άτομο του Υδρογόνου

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

GRAAD 11 NOVEMBER 2016 FISIESE WETENSKAPPE V2

Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ. Παππάς Χρήστος Επίκουρος Καθηγητής

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Estimation of grain boundary segregation enthalpy and its role in stable nanocrystalline alloy design

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ (1) Ηλία Σκαλτσά ΠΕ ο Γυμνάσιο Αγ. Παρασκευής

GRAAD 11 NOVEMBER 2015 WISKUNDE V2

Wiskunde. Graad 12 Vraestel 2. Tyd: 3 uur

GRAAD 11 NOVEMBER 2012 FISIESE WETENSKAPPE V2

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

GRAAD 11 NOVEMBER 2016 WISKUNDE V2

GRAAD 11 NOVEMBER 2015 FISIESE WETENSKAPPE V2

τροχιακά Η στιβάδα καθορίζεται από τον κύριο κβαντικό αριθµό (n) Η υποστιβάδα καθορίζεται από τους δύο πρώτους κβαντικούς αριθµούς (n, l)

GRAAD 11 NOVEMBER 2013

KLASTOETS GRAAD 11. FISIESE WETENSKAPPE: FISIKA Toets 1: Meganika

Graad 11 Fisika. Kennisarea: Meganika

SUPPLEMENTAL INFORMATION. Fully Automated Total Metals and Chromium Speciation Single Platform Introduction System for ICP-MS

Hierdie vraestel is deel van InternetLearning se ExamKit pakket.

KAAPSE WYNLAND ONDERWYS DISTRIK

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 FISIESE WETENSKAPPE V1

GRAAD 11 NOVEMBER 2013

Αλληλεπίδραση ακτίνων-χ με την ύλη

Appendix B Table of Radionuclides Γ Container 1 Posting Level cm per (mci) mci

Materie en Materiale Atoomkombinasies: Molekulêre Struktuur en Intermolekulêre Kragte

OEFENVRAESTEL VRAESTEL 2

GRAAD 12 SEPTEMBER 2012 WISKUNDIGE GELETTERDHEID V2 MEMORANDUM

ΛΥΣΕΙΣ. 1. Χαρακτηρίστε τα παρακάτω στοιχεία ως διαµαγνητικά ή. Η ηλεκτρονική δοµή του 38 Sr είναι: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 10 4s 2 4p 6 5s 2

JUNIE-EKSAMEN 2014 FISIESE WETENSKAPPE 1/2 MEMORANDUM GRAAD 12

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

WISKUNDE: VRAESTEL I LEES ASSEBLIEF DIE VOLGENDE INSTRUKSIES NOUKEURIG DEUR

FISIESE WETENSKAPPE: VRAESTEL I LEES ASSEBLIEF DIE VOLGENDE INSTRUKSIES NOUKEURIG DEUR

KAAPSE WYNLAND PLC GEMEENSKAPLIKE VRAESTEL FISIESE WETENSKAPPE - VRAESTEL 1 SEPTEMBER 2018

Wes-Kaap Onderwys Departement. Eksamenvoorbereiding LEERMATERIAAL 2016 TRIGONOMETRIE Formules. Graad 12 Wiskunde

Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής - ΣΑΕΤ

GRAAD 12 SEPTEMBER 2018 FISIESE WETENSKAPPE V1

Hoofstuk 6 Kragverbruik in Gelykstroomkringe.

Ατομικό βάρος Άλλα αμέταλλα Be Βηρύλλιο Αλκαλικές γαίες

Hoofstuk 13 -Transformatorwerking

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11

GRAAD 12 JUNIE 2017 WISKUNDE V2

GRAAD 11 NOVEMBER 2015 FISIESE WETENSKAPPE V1

WISKUNDIGE GELETTERDHEID GRAAD 12 VRAESTEL 2 AUGUSTUS TOTAAL: 150 TYD: 3 UUR

NOVEMBER EKSAMEN VRAESTEL DEKBLAD Naam: Gr. 10

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΗΣ ΓΗΣ.

JAARLIKSE NASIONALE ASSESSERING 2013 GRAAD 6 WISKUNDE TOETS PROVINSIE STREEK DISTRIK NAAM VAN SKOOL. KLAS (bv. 6A) VAN C C Y Y M M D D

Ontdek die eienskappe van 'n sirkel

JAARLIKSE NASIONALE ASSESSERING 2013 GRAAD 9 WISKUNDE TOETS DISTRIK

LESPLAN 1 3: Fisika Voorbereidingslêer

Μάθημα 12ο. O Περιοδικός Πίνακας Και το περιεχόμενό του

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT EKSAMEN FISIESE WETENSKAPPE: FISIKA (V1) GRAAD 12 SEPTEMBER 2014

PracMaths. Trigonometrie is Maklik Graad 10 & 11. Seeliger ~ Mouton. Set by / Opgestel deur

NOVEMBER 2013 TOTAAL: 150. INSTRUKSIES 1. Die vraestel bestaan uit 6 vrae. Beantwoord alle vrae. 3. n Goedgekeurde sakrekenaar mag gebruik word.

1. MEERVOUDIGEKEUSE-VRAE 2. GETALLE, BEWERKINGS EN VERWANTSKAPPE JAARLIKSE NASIONALE ASSESSERING 2014 GRAAD 9 WISKUNDE MODELVRAE MEMORANDUM

GRAAD 11 NOVEMBER 2016 FISIESE WETENSKAPPE V1

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών. Χημεία. Ενότητα 4: Περιοδικό σύστημα των στοιχείων

GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

SENIORSERTIFIKAAT-EKSAMEN

GR 12 FISIESE WETENSKAPPE EKSAMENVRAESTELLE & MEMO'S

GRAAD 12 LEERDER ONDERSTEUNINGSPROGRAM

GAUTENGSE DEPARTEMENT VAN ONDERWYS VOORBEREIDENDE EKSAMEN

ΟΜΗ ΑΤΟΜΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

Fisiese Wetenskappe Vraestel 1. Afdeling A. Vraag 1: Eenwoorditems

Š ˆ ˆ ˆ Š ˆ ˆ Œ.. μ É Ó

Hoofstuk 9 Induktansie in die Induktor

WISKUNDIGE GELETTERDHEID

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V. Πρότυπα δυναμικά αναγωγής ( ) ΠΡΟΤΥΠΑ ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΑΝΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟΥΣ 25 o C. Ημιαντιδράσεις αναγωγής , V. Antimony. Bromine. Arsenic.

Graad 11 Fisiese Wetenskappe. Meganika. Hersieningsoefening. Vrae

GRAAD 12 SEPTEMBER 2017 WISKUNDE V2

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Για τη A τάξη Λυκείων ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Nadat die hoofstuk voltooi is, moet die student:

SLEGS een antwoord per vraag. (ANTWOORDBLAD) Trek n kruisie oor die letter van die antwoord wat volgens jou die mees korrekte is.

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT EKSAMEN FISIESE WETENSKAP (V1) JUNIE 2015 EKSAMEN VRAESTEL GRAAD 10

1. Die vraestel bestaan uit 8 vrae. Beantwoord alle vrae. 3. n Goedgekeurde sakrekenaar mag gebruik word.

Vraestel 1 NOVEMBER Hierdie vraestel bestaan uit 7 vrae. Beantwoord alle vrae.

Week 1. n Geleentheid om vir n mynkontrak te tender. Skagtorings en myn-wenasse

FISIESE WETENSKAPPE SKOOLGEBASEERDE ASSESSERING VOORBEELDE KABV GRAAD 12 LEERDERGIDS

Transcript:

METRO-SUID ONDERWYSDISTRIK GRADE 12 FISIESE WETENSKAPPE: CHEMIE (V2) SEPTEMBER 2015 PUNTE: 150 TYD: 3 hours Hierdie vraestel bestaan uit 16 bladsye en 4 inligtingsblaaie.

Fisiese Wetenskappe V2 2 September 2015 NSS INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Skryf jou eksamennommer en sentrumnommer in die toepaslike ruimtes op die ANTWOORDEBOEK neer. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Hierdie vraestel bestaan uit ELF vrae. Beantwoord AL die vrae in die ANTWOORDEBOEK. Begin ELKE vraag op 'n NUWE bladsy in die ANTWOORDEBOEK. Nommer die antwoorde korrek volgens die nommeringstelsel wat in hierdie vraestel gebruik is. Laat EEN reël oop tussen twee subvrae, byvoorbeeld tussen VRAAG 2.1 en VRAAG 2.2. Jy mag 'n nieprogrammeerbare sakrekenaar gebruik. Jy mag toepaslike wiskundige instrumente gebruik. Jy word aangeraai om die aangehegte GEGEWENSBLAAIE te gebruik. Toon ALLE formules en substitusies in ALLE berekeninge. Rond jou finale numeriese antwoorde tot 'n minimum van TWEE desimale plekke af. Gee kort (bondige) motiverings, besprekings, ensovoorts waar nodig. Skryf netjies en leesbaar.

3 VRAAG 1: MEERVOUDIGEKEUSE-VRAE Vier opsies word as moontlike antwoorde op die volgende vrae gegee. Elke vraag het slegs EEN korrekte antwoord. Skryf slegs die letter (A D) langs die vraagnommer (1.1 1.10) op jou ANTWOORDSTEL neer, byvoorbeeld 1.11 C. 1.1 Watter EEN van die volgende stel n molekulêre formule van n verbinding voor wat aan dieselfde homoloë reeks as but-2-yn behoort. A C6H6 B C6H10 C C6H12 D C6H14. (2) 1.2 Watter EEN van die volgende stellings is VERKEERD? A Sonneblomolie ondergaan hidrogenering om margarine te vorm B Alkyne is meer reaktief as alkene C Alkyne sal n broomoplossing ontkleur sonder die hulp van UV-lig D Alkane ondergaan oor die algemeen addisiereaksies en alkene sal meestal eliminasie reaksies ondergaan. (2) 1.3 Watter EEN van die volgende organiese verbindings sal die LAAGSTE kookpunt het? A B C Propanoësuur Propan-1-ol Propan-2-ol D Propanaal. (2)

4 1.4 Beskou die volgende reaksie: 2 SO3(g) 2 SO2(g) + O2(g) H = 198 kj mol -1 Watter EEN van die volgende is WAAR vir die reaksie? Wanneer 2 mol SO2(g) gevorm word, word A 198 kj energie absorbeer B 198 kj energie vrygestel C 396 kj energie absorbeer D 396 kj energie vrygestel. (2) 1.5 Watter EEN van die volgende is 'n primêre voedingstof wat deur plante benodig word? A B C D N C Mg Na (2) 1.6 Die teenwoordigheid van opgeloste kunsmisstowwe wat ryk is aan nitrate en fosfate kan lei tot A eutrofikasie B besoedeling C gronderosie D klimaatsverandering. (2)

5 1.7 Die grafiek verteenwoordig die verandering in die reaksietempo teenoor tyd vir die omkeerbare reaksie wat plaasvind wanneer waterstofgas (H2) en jodiumgas (I2) in n geslote houer geplaas word. Die vergelyking vir die reaksie is: H2(g) + I2(g) 2HI(g) H < 0 Ewewig was na 5 minute bereik. Watter verandering was by 15 minute aangebring tot die reaksietempo soos aangedui op die grafiek? A B C n Katalisator was bygevoeg. n Toename in temperatuur. n Afname in temperatuur. D n Afname in die eksterne druk van die reaksiemengsel. (2) 1.8 Watter EEN van die volgende swak sure, elk met n konsentrasie van 0,1 mol dm -3, sal die HOOGSTE ph-waarde het? Suur Ka-waarde A H2S (aq) 1,0x10 7 B H2CO3 (aq) 4,2x10 7 C H2SO3 (aq) 1,2x10 2 D (COOH)2 (aq) 5,6x10 2 (2)

6 1.9 Die volgende vergelykings verteenwoordig twee hipotetiese halfreaksies. Die standaardreduksiepotensiale word ook verskaf: X2 + 2e- 2X + 1,09 V Y + + e- Y - 2,8 V Watter EEN van die volgende stowwe van die hipotetiese halfreaksies het die grootste waarskynlikheid om elektrone te skenk? A X B X2 C Y D Y +. (2) 1.10 Oorweeg die onderstaande elektrochemiese sel: Cu 2+ Die korrekte selnotasie vir bostaande sel wat onder standaardtoestande funksioneer, is: A B C D Cu / Cu 2+ // Cl - / Cl2 Pt / Cl - // Cu 2+ / Cu Cu 2+ / Cu // Cl - / Cl2 / Pt Cu / Cu 2+ // Cl2 / Cl - / Pt (2) [20]

7 VRAAG 2 Letters A F in die tabel hieronder verteenwoordig ses organiese verbindings. A heksanoësuur B CH3-CH2-CH2 OH H CH3 H H C H C C C C C H H CH3 H H D Br O CH3 CH CH CH2 CH2 C CH3 CH3 E CH3CH2CH2CHO F CHCCH3 Gebruik die informasie in die tabel (waar van toepassing) om die volgende vrae te beantwoord: 2.1 Skryf slegs die LETTER van n verbinding wat die volgende verteenwoordig: ( n verbinding kan meer as een keer of glad nie gebruik word) 2.1.1 n onversadigde verbinding. (1) 2.1.2 n hidroksielgroep as n funksionele groep. (1) 2.2 Skryf neer die: 2.2.1 IUPAC-naam van verbinding C. (2) 2.2.2 IUPAC-naam van verbinding D. (2) 2.2.3 struktuurformule van verbinding F. (1) 2.3 Oorweeg die begrip ISOMERE: 2.3.1 Watter verbinding in die tabel is n funksionele isomeer van etielbutanoaat? (1) 2.3.2 Teken die struktuurformule van n kettingisomeer van verbinding E. (2) 2.4 Teken die struktuurformule van die organiese verbinding wat gevorm word wanneer verbindings A en B reageer in die teenwoordigheid van gekonsentreerde swawelsuur. (3) [13]

8 VRAAG 3 Beskou die volgende reaksie van organiese verbindings: Reaksie 1: H H H H l l l l H C C C C H l l l l H Br H H + NaOH X + NaBr Reaksie 2: H H H H l l l l H C C C C H l l l l H Br H H + NaOH Y + NaBr + H2O Reaksie 3: CH3CH2CH2CH2CH2CH3 hitte, katalisator CH2CH2 + Z + CH3CH3 + Reaksie 1 gebruik n verdunde oplossing van NaOH terwyl Reaksie 2 gebruik n gekonsentreerde oplossing van NaOH in warm etanol. 3.1 Oorweeg reaksie 1: 3.1.1 X is die hoofproduk wat gevorm word. Teken die struktuurformule van X. (2) 3.1.2 Benoem die tipe reaksie. (1) 3.2 Oorweeg reaksie 2: 3.2.1 Teken die struktuurformule van hoofproduk, Y. (2) 3.2.2 Benoem die tipe reaksie. (1) 3.3 Oorweeg reaksie 3: 3.3.1 Benoem die tipe eliminasiereaksie. (1) 3.3.2 Gee die gekondenseerde formule van produk Z. (2) 3.4 Verbinding Z is n monomeer van n polimeer wat gebruik word om plastieksakke te maak: 3.4.1 Skryf neer die NAAM en GEKONDENSEERDE STRUKTUURFORMULE van hierdie polimeer. (3) 3.4.2 Beskryf die tipe polimerisasie wat die polimeer in VRAAG 3.4.1 vorm. (2) [14]

9 VRAAG 4 4.1 Alkane word primêr gebruik as brandstowwe. Bestudeer die energiewaardes van verskillende verbindings: Brandstof Energie in kj mol -1 Energie in kj g -1 Steenkool 394 33 petrol (C8H18) 5 510 48 Butaan 2 636 45 Metaan 890? 4.1.1 Maak gebruik van molekulêre formules om n gebalanseerde vergelyking vir die volledige verbranding van butaan te skryf. (3) 4.1.2 Bepaal met behulp van n berekening watter brandstof, butaan of metaan, stel die meeste energie per massa-eenheid (g) vry. (3) 4.1.3 Gee EEN rede waarom baie nywerhede steenkool verkies as brandstof ten spite van n lae energie per mol verhouding. (1) 4.2 Bestudeer die kookpunt van die volgende alkane: Alkaan Kookpunt ( O C) Molekulêre Massa (g/mol) Propaan - 42 44 Metielpropaan - 11,7 58 Butaan - 0,5 58 Pentaan 36 72 4.2.1 Verduidelik waarom die kookpunt van pentaan hoër is as die van butaan. Verwys na struktuur, sterkte van intermolekulêre kragte (IMK s) en energie in jou antwoord. (3) 4.2.2 Metielpropaan is n isomer van butaan. Verduidelik waarom dit n laer kookpunt het as butaan ten spite van die feit dat die molekulêre massa dieselfde is. (2) 4.2.3 Waarom dit belangrik is dat die verbindings dieselfde molekulêre massa (of naastenby dieselfde is) het wanneer die kookpunte van butaan en metielpropaan vergelyk word? (1) 4.2.4 Watter verbinding in bostaande tabel besit die hoogste dampdruk? (1) [14]

10 VRAAG 5 Sarah wil graag reaksietempo ondersoek. Sy plaas n glasbeker gevul met verdunde salpetersuur op n sensitiewe skaal in n dampkas. Sy voeg n paar stukke koper metaal in die glasbeker. Die massa van die glasbeker en die inhoud word elke 15 s gemeet van die oomblik dat die koper metaal in die glasbeker gegooi word totdat geen koper metaal meer teenwoordig is nie. 114,6 verdunde salpetersuur koper Die volgende resultate was verkry: Tyd (s) Massa van glasbeker en inhoud (g) Afname in massa (g) 0 114,6 0,0 15 114,0 0,6 30 112,4 2,2 45 110,4 4,2 60 109,4 5,2 75 108,7 5,9 90 108,4 6,2 105 108,3 6,3 120 108,3 6,3 135 108,3 6,3 150 108,3 6,3 Die reaksie wat plaasvind word voorgestel deur die volgende vergelyking: Cu(s) + 4HNO3 (aq) Cu(NO3)2 (aq) + 4NO (g) + 2H2O (l) H > 0 5.1 Verskaf n reder waarom die massa van die glasbeker en die inhoud AFNEEM. (1) 5.2 Gebruik die waardes in die tabel en bereken die gemiddelde reaksietempo in g s -1 vir die totale 150 s van die reaksie. (3)

11 Bestudeer onderstaande grafiek wat Afname in massa teenoor Tyd aandui: Afname in massa (g) Tyd (s) 5.3 Gee n rede vir die vorm van die grafiek vanaf 105 s tot 120 s. (1) 5.4 Gee n rede waarom 5.4.1 die reaksietempo TOENEEM tussen 0 s en 30 s. (1) 5.4.2 die reaksietempo AFNEEM tussen 45 s en 105 s. (1) 5.5 Gebruik die botsingsteorie om jou antwoord in VRAAG 5.4.2 te verduidelik. (2) 5.6 Bereken die massa koper wat gebruik word in die reaksie. (4) [13]

12 VRAAG 6 Die vinnige toename in menslike bevolking het n toenemende aanvraag na voedsel tot gevolg. Plaasboere moet jaarliks kunsmis toedien tot die landerye om hierdie aanvraag te bereik. 6.1 Verduidelik waarom plaasboere JAARLIKS kunsmis aan dieselfde grond moet toedien. (1) 6.2 Skryf EEN nadelige impak wat n oormaat kunsmis op mense kan het. (2) 6.3 Swawelsuur is n belangrike bestandeel vir die vervaardiging van kunsmis. Onderstaande vergelyking verteenwoordig een van die stappe tydens die industriële bereiding van swawelsuur: 2 SO2 (g) + O2 (g) 2 SO 3 (g) H < 0 6.3.1 Benoem die industriële proses wat gebruik word om swawelsuur te berei. (1) 6.3.2 Skryf neer die NAAM of FORMULE van die katalisator wat gebruik word. (1) 6.3.3 Swaweltrioksied (SO3) los in oleum op om gekonsentreerde swawelsuur te vorm. Skryf neer die FORMULE van oleum. (1) 6.3.4 Skryf die FORMULE van die kunsmis wat gevorm word wanneer swawelsuur reageer met ammoniak. (2) 6.3.5 Swawelsuur speel ook n rol om fosfate te verander in superfosfate. (a) Verduidelik waarom hierdie proses noodsaaklik is? (1) (b) Noem EEN natuurlike (organiese) bron van fosfate. (1) 6.4 Die reaksie in VRAAG 6.3 bereik ewewig by 350 O C in n 2 dm 3 geslote houer. Tydens verdere analise, word gevind dat dit 0,8 mol SO2, 0,5 mol O2 en 0,6 mol SO3 bevat. 6.4.1 Verduidelik wat word bedoel met term ewewig. (2) 6.4.2 Hoe moet die druk in die houer verander word of die produksie van SO3 te verhoog? Skryf slegs VERHOOG of AFNEEM. (1) 6.4.3 Gebruik Le Chatelier se Beginsel om jou antwoord in VRAAG 6.4.2 te verduidelik. (2) 6.4.4 Die temperatuur word nou verhoog tot 500 O C en die reaksie word toegelaat om ewewig te bereik by die nuwe temperatuur. By verdure ondersoek word gevind dat, 0,3 mol SO2 teenwoordig is in die houer. Bereken die ewewigskonstante by 500 O C. (7) 6.4.5 By watter temperatuur sal die Kc-waarde groter wees as: 350 O C of 500 O C? (1) [23]

13 VRAAG 7 Anhidriese oksaalsuur is n voorbeeld van n diprotiese suur en ioniseer in twee stappe soos voorgestel in onderstaande vergelykings: I: (COOH)2 (aq) + H2O (l) H3O + (aq) + H(COO)2 - (aq) II: H(COO)2 - (aq) + H2O (l) H3O + (aq) + (COO)2 2- (aq) 7.1 Skryf neer: 7.1.1 wat word bedoel met n diprotiese suur? (1) 7.1.2 die FORMULEs van elk van die TWEE bassisse in reaksie II. (2) 7.1.3 die FORMULE van die verbinding wat optree as n amfoliet in reaksies I en II. (1) 7.2 Oksaalsuur is n swak suur en daarom sal dit altyd n verdunde oplossing vorm. 7.2.1 Is n swak suur altyd n verdunde suur? (1) 7.2.2 Verduidelik jou antwoord in VRAAG 7.2.1. (2) 7.3 n Standaardoplossing van (COOH)2 met n konsentrasie van 0,2 mol dm -3 word voorberei deur n bepaalde hoeveelheid anhidriese oksaalsuur, (COOH)2 2H2O, in water in n 250 cm 3 volumetriese fles op te los. Bereken die massa oksaalsuur wat benodig word om n standaardoplossing voor te berei. (4)

14 7.4 Tydens titrasie word 25 cm 3 van die standaardoplossing van (COOH)2 voorberei in VRAAG 7.3 word geneutraliseer deur n natriumhidroksiedoplossing van n buret. Die gebalanseerde vergelyking vir die reaksie is: (COOH)2 (aq) + 2 NaOH (aq) (COONa)2 (aq) + 2 H2O (l) Onderstaande diagramme toon onderskeidelik die buretlesings voor die titrasie begin en by eindpunt. 7.4.1 Verduidelik wat bedoel word met die eindpunt van titrasie? (1) 7.4.2 Watter indikator is die mees geskikste vir hierdie titrasie? Kies vanuit: fenolftaleïen / broomtimolblou / metieloranje. (1) 7.4.3 Gebruik die buretlesings en bereken die konsentrasie van die natriumhidroksied-oplossing. (5) 7.4.4 Wat sal die ph van die oplossing by die eindpunt wees? Skryf slegs minder as 7, gelyk aan 7 of groter 7, neer. (1) 7.4.5 Skryf neer n gebalanseerde vergelyking wat jou antwoord in VRAAG 7.4.4 sal verduidelik. (3) 7.4.6 Gebruik die antwoord in VRAAG 7.4.3 en bereken die ph vir die natriumhidroksied-oplossing. (4) [22]

15 VRAAG 8 Bestudeer onderstaande elektrochemiese sel: In die eerste elektrochemiese sel word die Cr/Cr 3+ halfsel verbind aan n Ag/Ag + half-sel. Beide elektroliete is nitrate onder standaardtoestande. Die aanvanklike lesing op die voltmeter is 1,54 V. 8.1 Watter tipe elektrochemiese sel word voorgestel? (1) 8.2 Noem die standaardtoestande waaronder die sel funksioneer. (2) 8.3 Skryf neer die halfreaksie wat by die anode plaasvind. (2) 8.4 Skryf neer die netto ioniese selreaksie (gebruik halfreaksies). (2) 8.5 Hoe sal die aanvanklike lesing op die voltmeter verander indien 8.5.1 n groter Cr-plaat gebruik word? (1) 8.5.2 die Ag + -oplossing se konsentrasie verdubbel? (1) 8.5.3 die Ag/Ag + halfsel vervang word met n Sr/Sr 2+ halfsel? (1) Skryf slegs TOENEEM, AFNEEM of GEEN VERANDERING. 8.6 Die Ag/Ag + halfsel word nou vervang deur n onbekende elektrode X in sy elektroliet. Wanneer dit onder standaardtoestande funksioneer is die aanvanklike voltmeterlesing 1,08 V. Nadat die stroom vir n tydjie gelewer word, word waargeneem dat die massa van die Cr-elektrode AFNEEM. 8.6.1 Watter electrode is die anode: Cr or X? (2) 8.6.2 Identifiseer metaal X deur die standaard-reduksiepotensiaal vir X te bereken. (5) [17]

16 VRAAG 9 Die eenvoudige diagram van n membraansel wat gebruik word in die chloor-alkaliindustrie, word hieronder getoon. Gas A, gas B en verbinding C is die drie hoofprodukte wat tydens hierdie proses gevorm word. Gas A Membraan Gas B Water Verbinding C _ Gebruikte soutoplossing Kragbron + Pekel 9.1 Wat is pekel? (1) 9.2 Identifiseer die gas B wat by die positiewe terminaal produseer word. (2) 9.3 Beskou die volgende standard-reduksiepotensiale: Na + + e- Na (s) E Ө = - 2,71 V 2H2O + 2e- H2(g) + 2OH - Cl2(g) + 2e- 2Cl - EӨ = - 0,83 V E Ө = 1,36 V 9.3.1 Verduidelik waarom H2O gereduseer word in plaas van Na +. (2) 9.3.2 Skryf neer die FORMULE vir verbinding C. (2) 9.4 Wat is die funksie van die membraan? (1) 9.5 Verskaf die kragbron WS of GS stroom? (1) 9.6 Verskaf n rede waarom vir jou keuse in VRAAG 9.5. (1) [10] TOTAAL: 150

Fisiese Wetenskappe V2 17 September 2015 NSS DATA FOR PHYSICAL SCIENCES GRADE 12 PAPER 2 (CHEMISTRY) GEGEWENS VIR FISIESE WETENSKAPPE GRAAD 12 VRAESTEL 2 (CHEMIE) TABLE 1: PHYSICAL CONSTANTS/TABEL 1: FISIESE KONSTANTES NAME/NAAM SYMBOL/SIMBOOL VALUE/WAARDE Standard pressure Standaarddruk Molar gas volume at STP Molêre gasvolume by STD Standard temperature Standaardtemperatuur Charge on electron Lading op elektron Avogadro's constant Avogadro-konstante p 1,013 x 10 5 Pa V m 22,4 dm 3 mol -1 T e 273 K -1,6 x 10-19 C N A 6,02 x 10 23 mol -1 TABLE 2: FORMULAE/TABEL 2: FORMULES m n= M n c = or/of V cava na c v n b b b m c = MV n= n= N N A V V m = ph = -log[h 3 O + ] K w = [H 3 O + ][OH - ] = 1 x 10-14 at/by 298 K E cell = E E / E cathode anode sel = E katode E anode or/of E = E E / E cell reduction oxidation sel = E reduksie E oksidasie or/of E = E E / E cell oxidising agent reducing agent sel = E oksideermiddel E reduseermiddel

Fisiese Wetenskappe V2 18 September 2015 NSS TABLE 3: THE PERIODIC TABLE OF ELEMENTS TABEL 3: DIE PERIODIEKE TABEL VAN ELEMENTE 2,1 1,0 0,9 0,8 0,8 0,7 0,7 1 (I) 1 H 1 3 Li 7 11 Na 23 19 K 39 37 Rb 86 55 Cs 133 87 Fr 1,5 1,2 1,0 1,0 0,9 0,9 2 (II) 4 Be 9 12 Mg 24 20 Ca 40 38 Sr 88 56 Ba 137 88 Ra 226 1,3 1,2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 (III) Atomic number KEY/SLEUTEL Atoomgetal 21 Sc 45 39 Y 89 57 La 139 1,5 1,4 1,6 22 Ti 48 40 Zr 91 72 Hf 179 1,6 23 V 51 41 Nb 92 73 Ta 181 89 Ac 58 Ce 140 Electronegativity Elektronegatiwiteit 90 Th 232 1,6 1,8 24 Cr 52 42 Mo 96 74 W 184 59 Pr 141 91 Pa 1,5 1,9 25 Mn 55 43 Tc 75 Re 186 60 Nd 144 92 U 238 1,9 1,8 2,2 29 Cu 63,5 26 Fe 56 44 Ru 101 76 Os 190 61 Pm 93 Np 1,8 2,2 27 Co 59 45 Rh 103 77 Ir 192 62 Sm 150 94 Pu Symbol Simbool Approximate relative atomic mass Benaderde relatiewe atoommassa 1,8 2,2 28 Ni 59 46 Pd 106 78 Pt 195 63 Eu 152 95 Am 1,9 1,9 29 Cu 63,5 47 Ag 108 79 Au 197 64 Gd 157 96 Cm 1,6 1,7 30 Zn 65 48 Cd 112 80 Hg 201 65 Tb 159 97 Bk 2,0 1,5 1,6 1,7 1,8 5 B 11 13 Al 27 31 Ga 70 49 In 115 81 Tl 204 66 Dy 163 98 Cf 2,5 1,8 1,8 1,8 1,8 14 (IV) 6 C 12 14 Si 28 32 Ge 73 50 Sn 119 82 Pb 207 67 Ho 165 99 Es 3,0 2,1 2,0 1,9 1,9 15 (V) 7 N 14 15 P 31 33 As 75 51 Sb 122 83 Bi 209 68 Er 167 100 Fm 3,5 2,5 2,4 2,1 2,0 16 (VI) 8 O 16 16 S 32 34 Se 79 52 Te 128 84 Po 69 Tm 169 101 Md 4,0 3,0 2,8 2,5 2,5 17 (VII) 9 F 19 17 Cl 35,5 35 Br 80 53 I 127 85 At 70 Yb 173 102 No 18 (VIII) 2 He 4 10 Ne 20 18 Ar 40 36 Kr 84 54 Xe 131 86 Rn 71 Lu 175 103 Lr

Fisiese Wetenskappe V2 19 September 2015 NSS TABLE 4A: STANDARD REDUCTION POTENTIALS TABEL 4A: STANDAARD-REDUKSIEPOTENSIALE Half-reactions/Halfreaksies E (V) F 2(g) + 2e 2F + 2,87 Co 3+ + e Co 2+ + 1,81 H 2O 2 + 2H + +2e 2H 2O +1,77 MnO 4 + 8H+ + 5e Mn 2+ + 4H 2O + 1,51 Cl 2(g) + 2e 2Cl + 1,36 Cr 2O 2 7 + 14H+ + 6e 2Cr 3+ + 7H 2O + 1,33 O 2(g) + 4H + + 4e 2H 2O + 1,23 MnO 2 + 4H + + 2e Mn 2+ + 2H 2O + 1,23 Pt 2+ + 2e Pt + 1,20 Br 2(l) + 2e 2Br + 1,07 NO 3 + 4H+ + 3e NO(g) + 2H 2O + 0,96 Increasing oxidising ability/toenemende oksiderende vermoë Hg 2+ + 2e Hg(l) + 0,85 Ag + + e Ag + 0,80 NO 3 + 2H+ + e NO 2(g) + H 2O + 0,80 Fe 3+ + e Fe 2+ + 0,77 O 2(g) + 2H + + 2e H 2O 2 + 0,68 I 2 + 2e 2I + 0,54 Cu + + e Cu + 0,52 SO 2 + 4H + + 4e S + 2H 2O + 0,45 2H 2O + O 2 + 4e 4OH + 0,40 Cu 2+ + 2e Cu + 0,34 SO 2 4 + 4H+ + 2e SO 2(g) + 2H 2O + 0,17 Cu 2+ + e Cu + + 0,16 Sn 4+ + 2e Sn 2+ + 0,15 S + 2H + + 2e H 2S(g) + 0,14 2H + + 2e H 2(g) 0,00 Fe 3+ + 3e Fe 0,06 Pb 2+ + 2e Pb 0,13 Sn 2+ + 2e Sn 0,14 Ni 2+ + 2e Ni 0,27 Co 2+ + 2e Co 0,28 Cd 2+ + 2e Cd 0,40 Cr 3+ + e Cr 2+ 0,41 Fe 2+ + 2e Fe 0,44 Cr 3+ + 3e Cr 0,74 Zn 2+ + 2e Zn 0,76 2H 2O + 2e H 2(g) + 2OH 0,83 Cr 2+ + 2e Cr 0,91 Mn 2+ + 2e Mn 1,18 Al 3+ + 3e Al 1,66 Mg 2+ + 2e Mg 2,36 Na + + e Na 2,71 Ca 2+ + 2e Ca 2,87 Sr 2+ + 2e Sr 2,89 Ba 2+ + 2e Ba 2,90 Cs + + e - Cs - 2,92 K + + e K 2,93 Li + + e Li 3,05 Increasing reducing ability/toenemende reduserende vermoë

Fisiese Wetenskappe V2 20 NSS September 2015 TABLE 4B: STANDARD REDUCTION POTENTIALS TABEL 4B: STANDAARD-REDUKSIEPOTENSIALE Half-reactions/Halfreaksies (V) Increasing oxidising ability/toenemende oksiderende vermoë Li + + e Li 3,05 K + + e K 2,93 Cs + + e Cs 2,92 Ba 2+ + 2e Ba 2,90 Sr 2+ + 2e Sr 2,89 Ca 2+ + 2e Ca 2,87 Na + + e Na 2,71 Mg 2+ + 2e Mg 2,36 Al 3+ + 3e Al 1,66 Mn 2+ + 2e Mn 1,18 Cr 2+ + 2e Cr 0,91 2H 2O + 2e H 2(g) + 2OH 0,83 Zn 2+ + 2e Zn 0,76 Cr 3+ + 3e Cr 0,74 Fe 2+ + 2e Fe 0,44 Cr 3+ + e Cr 2+ 0,41 Cd 2+ + 2e Cd 0,40 Co 2+ + 2e Co 0,28 Ni 2+ + 2e Ni 0,27 Sn 2+ + 2e Sn 0,14 Pb 2+ + 2e Pb 0,13 Fe 3+ + 3e Fe 0,06 2H + + 2e H 2(g) 0,00 S + 2H + + 2e H 2S(g) + 0,14 Sn 4+ + 2e Sn 2+ + 0,15 Cu 2+ + e Cu + + 0,16 SO 4 + 4H+ + 2e SO 2(g) + 2H 2O + 0,17 Cu 2+ + 2e Cu + 0,34 2H 2O + O 2 + 4e 4OH + 0,40 SO 2 + 4H + + 4e S + 2H 2O + 0,45 Cu + + e Cu + 0,52 I 2 + 2e 2I + 0,54 O 2(g) + 2H + + 2e H 2O 2 + 0,68 Fe 3+ + e Fe 2+ + 0,77 NO 3 + 2H+ + e NO 2(g) + H 2O + 0,80 Ag + + e Ag + 0,80 Hg 2+ + 2e Hg(l) + 0,85 NO 3 + 4H+ + 3e NO(g) + 2H 2O + 0,96 Br 2(l) + 2e 2Br + 1,07 Pt 2+ + 2 e Pt + 1,20 MnO 2 + 4H + + 2e Mn 2+ + 2H 2O + 1,23 O 2(g) + 4H + + 4e 2H 2O + 1,23 Cr 2O 7 + 14H+ + 6e 2Cr 3+ + 7H 2O + 1,33 Cl 2(g) + 2e 2Cl + 1,36 MnO 4 + 8H+ + 5e Mn 2+ + 4H 2O + 1,51 H 2O 2 + 2H + +2 e 2H 2O +1,77 Co 3+ + e Co 2+ + 1,81 F 2(g) + 2e 2F + 2,87 Increasing reducing ability/toenemende reduserende vermoë