ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΜΕ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με την Α1 τάξη του 3 ου Δημοτικού Σχολείου Σίνδου Ιανουάριος Ιούνιος 2013
Συντελεστές προγράμματος Οι μαθητές/ριες του τμήματος Α1 του 3 ου Δημοτικού Σχολείου Σίνδου με τον εκπαιδευτικό της τάξης. Συντονιστές: Δημήτρης Αγγελάκης Υπεύθυνη των παρεμβάσεων στη μουσική εκπαίδευση: Ελένη Λαπιδάκη. 2
Σκοπός του προγράμματος είναι η ανάγνωση, εμπέδωση και παρουσίαση λογοτεχνικού βιβλίου με την προσθήκη της μουσικής εκτέλεσης κρουστών οργάνων. Στόχοι oμαδική επικοινωνία ενσωμάτωση της Ρομά κουλτούρας στην Ελληνική γνωριμία και παίξιμο με διάφορα κρουστά όργανα εμπέδωση λέξεων και φράσεων μέσω της μουσικής εκτέλεσης ενδυνάμωση της προσωπικότητας των παιδιών Ρομά στην τάξη ομαδική συνεργασία 3
Συνοπτική παρουσίαση του προγράμματος Το πρόγραμμα διήρκησε συνολικά έντεκα ώρες και περιλαμβάνει τόσο τη γνωριμία των παιδιών με τα ηχοχρώματα των κρουστών οργάνων (που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στην επένδυση του κειμένου) όσο και ανάγνωση του κειμένου (μια δραστηριότητα που έγινε κυρίως από το δάσκαλο της τάξης). Το βιβλίο που διαβάσαμε ήταν μια παιδική ιστορία με θέμα διάφορες περιπέτειες στη θάλασσα. Καθώς όμως ήταν αδύνατο να επενδύσουμε με μουσικά όργανα όλο το βιβλίο, λόγω κυρίως των πολυάριθμων σελίδων του, αποφασίσαμε με το δάσκαλο να δουλέψουμε την περίληψή του, η οποία περιέχει εικόνες που μπορούν εκτελεστούν με μουσικά όργανα από τα παιδιά. Η διαδικασία είχε ως εξής: κάποια παιδιά διάβαζαν το κείμενο και κάποια άλλα έπαιζαν με τα μουσικά όργανα. Αυτή η συνεργασία ωφελεί και τις δύο ομάδες καθώς και οι δύο πρέπει να έχουν καλή γνώση του κειμένου 4
τόσο σε επίπεδο ανάγνωσης αλλά και σε ακουστικό επίπεδο. Δηλαδή, η μουσική ομάδα παίζει σε συγκεκριμένες λέξεις/προτάσεις οι οποίες έχουν ένα συγκεκριμένο νόημα, ενώ η ομάδα ανάγνωσης «δένεται» περισσότερο με το κείμενο μέσω των μουσικών ηχοχρωμάτων (τα παιδιά είναι σαν να «ζουν» το κείμενο με αποτέλεσμα την καλύτερη εκμάθηση και βαθύτερη κατανόηση λέξεων και εννοιών, από πλευράς και των δύο ομάδων). 5
Η μουσική ορχήστρα και οι αφηγήτριες Αφού λοιπόν τα παιδιά μάθανε να διαβάζουν το κείμενο προχωρήσαμε στην ηχοχρωματική επένδυση του κειμένου, προσπαθώντας να τονίσουμε το νόημα της κάθε πρότασης με διάφορα μουσικά ηχοχρώματα. 6
Συνοψίζοντας όλες τις δράσεις σε έναν ενιαίο πίνακα βλέπουμε πώς κάθε πρόταση επενδύθηκε μουσικά και ποιά μουσικά στοιχεία χρησιμοποιήθηκαν, έτσι ώστε να αποδοθούν οι προτάσεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μουσική ομάδα Ξυλόφωνο και μεταλλόφωνο Μαράκες και κουρτίνα Νοηματικό περιεχόμενο της Τρόπος παιξίματος πρότασης Εισαγωγή και Γοργός παρουσίαση της μελωδικός συγγραφέας αυτοσχεδιασμός. Μια ήρεμη μέρα Απαλό παίξιμο που να δηλώνει ηρεμία Πιατίνι Κάτι ξαφνικό Σταδιακό ανέβασμα της δυναμικής (cressendo) και απότομο κόψιμο 7
Διάφορα μεμβρανοειδή κρουστά Singing Bowls και Wah Wah Tube Ξυλόφωνο και μεταλλόφωνο Δυνατή τρικυμία Δυνατό και γρήγορο παίξιμο Βοήθεια από το Μεγάλες αξίες με δελφίνι διάρκεια που δηλώνουν κάτι το μυστήριο. Ηθικό δίδαγμα Απαλό παίξιμο με της ιστορίας λίγες νότες που αφήνουν τον ακροατή να σκεφτεί την παραπάνω ιστορία. 8
Δραστηριότητες αυτοσχεδιασμός και μουσική έκφραση παρουσίαση του βιβλίου στα πλαίσια της σχολικής γιορτής ανάγνωση κειμένου πειραματισμός με ηχοχρώματα ανακάλυψη της έννοιας του ήχου μουσική επένδυση με ηχοχρώματα σε συγκεκριμένο λογοτεχνικό βιβλίο Στην τελευταία φάση αυτής της παρουσίασης, τα παιδιά Ρομά της τάξης περιέγραψαν με μια πρόταση όλο το νόημα του βιβλίου, χρησιμοποιώντας όμως τη γλώσσα των Ρομά. Αυτό έγινε για δύο λόγους: α) για να νιώσουν τα παιδιά Ρομά ότι η γλώσσα τους έχει χρησιμότητα και β) για να διατηρήσουν την ταυτότητά τους, καθώς το πρόγραμμα ένταξης δεν αναιρεί την πολιτισμική 9
ταυτότητα ενός πληθυσμού, αλλά αντίθετα την ενσωματώνει στην Ελληνική. Στην παρακάτω φωτογραφία, ο δάσκαλος υποδεικνύει στη μαθήτρια Ρομά την πρόταση προς μετάφραση: Ο δάσκαλος ζητάει από τη Ρομά μαθήτρια να μεταφράσει μια πρόταση στη γλώσσα των Ρομά 10
. Στιγμιότυπο της παρουσίασης 11