ΕΘΝΙΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΚΛΑΔΙΚΕ ΜΕΛΕΣΕ * Σεπτέμβριος 29 Η διεθνής κρίση δοκιμάζει τις αντοχές της βιομηχανίας βασικών μετάλλων Ο ειιεληθόο θιάδνο βαζηθώλ κεηάιισλ - ν νπνίνο ζπλεηζθέξεη ην,5% ηνπ ΑΔΠ θαη είλαη ηδηαίηεξα εμσζηξεθήο (κε ηηο ½ πσιήζεηο λα εμάγνληαη) - αληηκεησπίδεη ζεκαληηθέο πξνθιήζεηο ζηα πιαίζηα ησλ δπζκελώλ δηεζλώλ ζπλζεθώλ. Οη δηεζλείο ηηκέο ησλ κεηάιισλ ζην δηάζηεκα Μάξηηνο 28-Μάξηηνο 29 κεηώζεθαλ θαηά 6% θαη αλέθακςαλ θαηά 3% ηνπο επόκελνπο κήλεο. Η ειιεληθή κεηαιινπξγία έρεη δπλαηόηεηα κόλν κεξηθήο αληηζηάζκηζεο ηεο επίδξαζεο ησλ κεηαβνιώλ ησλ ηηκώλ ζηα πεξηζώξηα. Παξάιιεια, νη θύξηεο πεγέο δήηεζεο νη θαηαζθεπέο θαη ε κεηαπνίεζε δηαλύνπλ πεξίνδν ζεκαληηθώλ δηνξζώζεσλ. Πέξα από ηα θνηλά ζεκεία, ην θάζε κέηαιιν επεξεάδεηαη θαη από δηαθνξεηηθνύο παξάγνληεο: Οη βηνκεραλίεο ράιπβα εμαξηώληαη από ηελ εηζαγσγή πξώησλ πιώλ, ηελ έιιεηςε ζπκβνιαίσλ αληηζηάζκηζεο θηλδύλνπ θαη ηελ ρακειή αληαγσληζηηθόηεηα ησλ πξντόλησλ (θπξίσο ιόγσ έιιεηςεο (i) νηθνλνκηώλ θιίκαθαο θαη (ii) πξντόλησλ πςειήο ηερλνινγίαο). Οη επηρεηξήζεηο αινπκηλίνπ πηέζζεθαλ από ηελ θξίζε ζηνλ ηνκέα ηεο απηνθηλεηνβηνκεραλίαο (ιόγσ ηνπ εμαγσγηθνύ ηνπο ραξαθηήξα) θαζώο θαη από ηελ άλνδν ηηκώλ ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο. Ο θιάδνο ηνπ ραιθνύ ραξαθηεξίδεηαη από πςειό δαλεηζκό θαη πηέζεηο ππνθαηάζηαζεο από θζελόηεξα πιηθά. Μεηά από κία δηόξζσζε θαηά ην πξώην εμάκελν ηνπ 21, νη δηεζλείο ηηκέο βαζηθώλ κεηάιισλ αλακέλνπκε λα αθνινπζήζνπλ αλνδηθή πνξεία (ππό ηελ επίδξαζε ηεο αλάθακςεο ηεο δηεζλνύο νηθνλνκίαο ηδηαίηεξα ηεο Κίλαο), πξνζεγγίδνληαο ην 212 ηα επίπεδα ηνπ 26. Παξόηη ε δήηεζε ζα είλαη ζεκαληηθά ρακειόηεξε ην 29, πξνβιέπνπκε ζηαδηαθή αλάθακςε από ην 21. Ωο απνηέιεζκα, νη πσιήζεηο εθηηκάηαη όηη ζα πεξηνξηζζνύλ θαηά 2%-4% ην 29 θαη ζηε ζπλέρεηα ζα αλαθάκςνπλ κε εηήζην ξπζκό ηεο ηάμεο ηνπ 5%-15%. Σν ηξέρνλ πεξηνξηζηηθό πεξηβάιινλ κεηώλεη ζεκαληηθά ηελ θεξδνθνξία ην 29 (κε ιεηηνπξγηθέο δεκηέο ζην ράιπβα). Ωζηόζν, νη δείθηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο ηνπ θιάδνπ εθηηκάηαη λα επαλέιζνπλ ην 212 ζηα επίπεδα ηνπ 25. Παύλος Μυλωνάς Οικονομικός Σύμβουλος του Ομίλου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (+321) 334 1521, e-mail: pmylonas@nbg.gr εκαληηθό ξίζθν απνηειεί o πεξηνξηζκόο ηεο παξαγσγήο ησλ ζπγαηξηθώλ ηνπ εμσηεξηθνύ (εηδηθά ηεο ΝΑ Δπξώπεο). Δλδερόκελε κείσζε ηεο παξαγσγήο ησλ ζπγαηξηθώλ θαηά 5% πεξηνξίδεη ηα πεξηζώξηα ιεηηνπξγηθνύ ησλ νκίισλ θαηά 2-4 πνζνζηηαίεο κνλάδεο. Μαθξνπξόζεζκα, νη δύν βαζηθέο πξνθιήζεηο είλαη (i) νη πεξαηηέξσ ζπγρσλεύζεηο-εμαγνξέο γηα επίηεπμε νηθνλνκηώλ θιίκαθαο, όπνπ νη ειιεληθέο εηαηξείεο πζηεξνύλ θαη (ii) νη επελδύζεηο ζε ηερλνινγία κε ζηόρν ηε βειηίσζε ηεο αληαγσληζηηθόηεηαο. Διεύθσνση Στρατηγικής και Οικονομικής Ανάλσσης Αιόλου 86, 1232 Αθήνα, Ελλάδα http:/www.nbg.gr/ανακοινώζεις-εκδόζεις/δημοζιεύμαηα-εκδόζεις/κλαδικές Μελέηες
1979 1982 1985 1988 1991 1994 1997 2 23 26 29 Φξαγθίζθα Βνπκβάθε, (+321) 334 1549, e-mail: fvoumv@nbg.gr Μαξία άββα, (+321) 334 1646, e-mail: sava.maria@nbg.gr Αζαλαζία Κνπηνύδνπ, (+321) 334 1528, e-mail: koutouzou.ath@nbg.gr Τπό ηελ πίεζε ησλ δπζκελώλ δηεζλώλ ζπλζεθώλ, ν θιάδνο ησλ βαζηθώλ κεηάιισλ αληηκεησπίδεη ζεκαληηθέο αλαηαξάμεηο. Η δηεζλήο θξίζε πιήηηεη ζεκαληηθά ηηο ειιεληθέο βηνκεραλίεο κεηάιισλ, θαζώο ν θιάδνο είλαη ζε κεγάιν βαζκό εμσζηξεθήο. Αλ θαη ε κεηαπνίεζε βαζηθώλ κεηάιισλ ζπλεηζθέξεη κόλν ην,5% ηνπ ΑΔΠ ην 27, θαιύπηεη ην 15% ηεο αμίαο ησλ εμαγσγώλ ζε αγαζά, θαζώο πεξηζζόηεξν από ην ½ ηεο ζπλνιηθήο παξαγσγήο εμάγεηαη (θπξίσο ζηε Βνπιγαξία, ηελ Ιηαιία, ηηο Η.Π.Α. θαη ηελ ΠΓΓΜ). Τπό απηέο ηηο ζπλζήθεο, ν θύθινο εξγαζηώλ ησλ εηζεγκέλσλ εηαηξεηώλ ηνπ θιάδνπ ζπξξηθλώζεθε θαηά 32% ην πξώην εμάκελν ηνπ 29 ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν ηνπ 28, ελώ ε ιεηηνπξγηθή θεξδνθνξία πεξηνξίζηεθε θαηά 65% ζην ίδην δηάζηεκα. Η ζπξξίθλσζε ηεο θεξδνθνξίαο πξνθύπηεη πέξα από ηελ πηώζε ηεο δήηεζεο θαη ιόγσ ηεο πησηηθήο πνξείαο ησλ δηεζλώλ ηηκώλ ησλ κεηάιισλ, ε νπνία νδήγεζε ζε κείσζε ησλ ιεηηνπξγηθώλ πεξηζσξίσλ. Απηό νθείιεηαη ηόζν ζηε δηαθνξά κεηαμύ θόζηνπο θηήζεο θαη ηηκώλ πώιεζεο όζν θαη ζηελ ππνηίκεζε ησλ απνζεκάησλ. Δίλαη ζεκαληηθό, επίζεο, λα ηνληζηεί όηη ε βηνκεραλία θάζε κεηάιινπ επεξεάδεηαη από δηαθνξεηηθνύο παξάγνληεο. ηελ Διιάδα, ν θιάδνο πεξηιακβάλεη θπξίσο βηνκεραλίεο ράιπβα, αινπκηλίνπ θαη ραιθνύ: $/ηόλν 6 Παγθόζκηεο ηηκέο κεηάιισλ $/ηόλν 6 Οη βηνκεραλίεο ζηδήξνπ-ράιπβα θαη ραιθνύ εμαξηώληαη από ηελ εηζαγσγή πξώησλ πιώλ, θαη ζπλεπώο πξέπεη λα δηαρεηξηζηνύλ ηηο επηδξάζεηο ηεο κεηαβιεηόηεηαο ησλ δηεζλώλ 5 4 3 2 1 Μαθξνρξόληνο κέζνο όξνο 5 4 3 2 1 ηηκώλ, ζε κηα αγνξά όπνπ δελ έρνπλ αλαπηπρζεί επαξθώο ζπκβόιαηα αληηζηάζκηζεο θηλδύλνπ ηνπιάρηζηνλ γηα ζίδεξνράιπβα. Από ηελ άιιε πιεπξά, ε κεηαπνίεζε αινπκηλίνπ ρξεζηκνπνηεί ζε έλα κεγάιν βαζκό εγρώξηεο πξώηεο ύιεο. Γείθηεο δηεζλώλ ηηκώλ κεηάιισλ (S&P GSCI) Πεγή: Datastream Οη επηρεηξήζεηο κεηαπνίεζεο ζίδεξνπ-ράιπβα (κε θύξηα πξντόληα ηνλ ράιπβα νπιηζκνύ ζθπξνδέκαηνο, δνκηθά πιέγκαηα θαη ζσιήλεο γηα αγσγνύο) είλαη ρξεκαηννηθνλνκηθά νη πην επάισηεο κεηαμύ ησλ ηξηώλ ηνκέσλ βαζηθώλ κεηάιισλ. Η αληαγσληζηηθόηεηα ηνπ θιάδνπ είλαη ρακειή όπσο αληηθαηνπηξίδεηαη (i) ζηνλ απμαλόκελν βαζκό δηείζδπζεο ησλ εηζαγσγώλ ζηελ ειιεληθή αγνξά ν νπνίνο αγγίδεη πιένλ ην 68% ηεο ζπλνιηθήο θαηαλάισζεο από 53% ην 1999 (κε ην 11% ησλ εηζαγσγώλ πξντόληα ηειηθήο κεηαπνίεζεο) θαη (ii) ζηηο εμαγσγέο, πνπ αλ θαη ζηελ πιεηνςεθία ηνπο αθνξνύλ πξντόληα ηειηθήο κεηαπνίεζεο, θαηεπζύλνληαη θπξίσο πξνο γεηηνληθέο αλαπηπζζόκελεο ρώξεο (ζε πνζνζηό 6%). Δλ ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 2
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 κέξεη, ηα γεγνλόηα απηά αληηθαηνπηξίδνπλ ην κεγάιν κεξίδην ηνπ δνκηθνύ ράιπβα ζηε ζπλνιηθή ειιεληθή παξαγσγή. 1% 5% % -5% Γηεζλείο Σηκέο Κεηάιισλ θαη Θύθινο Δξγαζηώλ Θιάδνπ 1% 5% % -5% -1% -1% 23 24 25 26 27 28 29* Γείθηεο Γηεζλώλ Σηκώλ Βαζηθώλ Μεηάιισλ (S&P GSCI, εηήζηνο ξπζκόο κεηαβνιήο ζε ) Κύθινο Δξγαζηώλ Κιάδνπ Βαζηθώλ Μεηάιισλ (εηήζηνο ξπζκόο κεηαβνιήο) * εηεζηνπνηεκέλα ζηνηρεία 6κ 29 Πεγή: Datastreem, ICAP 28 24 2 16 12 8 4 Παγθόζκηεο ηηκέο κεηάιισλ ($) Μαθξνρξόληνο κέζνο όξνο Με ηδεξνύρα Μέηαιια Πεγή: Datastream Indices 12% 1% 8% 6% 4% 2% % Αλάπηπμε BRICS θαη δηεζλείο ηηκέο κεηάιισλ Υάιπβαο 28 24 2 16 12 8 4 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% Η βηνκεραλία αινπκηλίνπ (κε ηα πξντόληα ηεο λα ρξεζηκνπνηνύληαη ζε ηνκείο όπσο ε δόκεζε, ε ζπζθεπαζία ηξνθίκσλ, ε λαππεγηθή θαη ε απηνθηλεηνβηνκεραλία) ζηεξίδεηαη ζην ρακειό δαλεηζκό γηα ηελ πινπνίεζε ζεκαληηθώλ επελδπηηθώλ θηλήζεσλ, κε έκθαζε ζηνλ ηνκέα παξαγσγήο ελέξγεηαο (ν νπνίνο θαιύπηεη ζεκαληηθό κεξίδην ηνπ θόζηνπο παξαγσγήο). Ο θιάδνο κεηαπνίεζεο ραιθνύ (κε θύξηα πξντόληα ζσιήλεο, θαιώδηα, πδξνξξνέο θαη άιιεο αξρηηεθηνληθέο εθαξκνγέο) ραξαθηεξίδεηαη από ζαθή εμσζηξεθή πξνζαλαηνιηζκό θαη έκθαζε ζε πξντόληα πςειήο πξνζηηζέκελεο αμίαο. Καηά ηα πξνεγνύκελα έηε, νη πςειέο δηεζλείο ηηκέο δεκηνύξγεζαλ απμεκέλεο απαηηήζεηο γηα θεθάιαην θίλεζεο (κε απνηέιεζκα ηελ αύμεζε ηνπ δαλεηζκνύ) θαζώο θαη πηέζεηο ππνθαηάζηαζεο από πην θζελά πιηθά (π.ρ. πιαζηηθνύο ζσιήλεο). Η ηξέρνπζα πησηηθή πνξεία ησλ δηεζλώλ ηηκώλ αλ θαη βξαρππξόζεζκα δεκηνπξγεί πηέζεηο ζηελ θεξδνθνξία θπξίσο ιόγσ ππνηίκεζεο ησλ απνζεκάησλ κεζνπξόζεζκα εθηηκάηαη όηη ζα απμήζεη ηε δήηεζε θαη ζα πεξηνξίζεη ηηο δαλεηαθέο αλάγθεο ηνπ θιάδνπ. Γηεζλείο ηηκέο βαζηθώλ κεηάιισλ: Κεξηθή αλάθακςε κεηά ηελ θάζεηε πηώζε Αθνινπζώληαο κηα εληππσζηαθή αλνδηθή πνξεία από ην 25 θαη κεηά, νη ηηκέο ησλ βαζηθώλ κεηάιισλ δηόξζσζαλ θάζεηα θαηά ην δεύηεξν εμάκελν ηνπ 28 θαη αλέθακςαλ κεξηθώο ζην δεύηεξν ηξίκελν ηνπ 29. πγθεθξηκέλα, θαηά ηα πξνεγνύκελα έηε, ε εθξεθηηθή δήηεζε από ηελ Κίλα θαη άιιεο αλαπηπζζόκελεο νηθνλνκίεο (θπξίσο, ε Ιλδία θαη ε Βξαδηιία) απνηέιεζε ηνλ θαηαιπηηθό παξάγνληα ζηελ δηακόξθσζε ησλ δηεζλώλ ηηκώλ. Δηδηθόηεξα, ε ζπζρέηηζε κεηαμύ ησλ απνπιεζσξηζκέλσλ ηηκώλ ησλ κεηάιισλ (παγθόζκηνο απνπιεζσξηζηήο IMF) θαη ηεο αλάπηπμεο ησλ BRICs (Βξαδηιία, Ρσζία, Ιλδία θαη Κίλα) είλαη ηεο ηάμεο ηνπ 8% γηα ηα ζηδεξνύρα κέηαιια θαη 65% γηα ην ζύλνιν ησλ κεηάιισλ. Αλάπηπμε ησλ BRICS (ζε πξαγκαηηθνύο όξνπο, αξηζηεξόο άμνλαο) Γείθηεο δηεζλώλ ηηκώλ κεηάιισλ (% κεηαβνιή, δεμήο άμνλαο) Πεγή:Datastream, IMF Πέξα από ηα ζεκειηώδε κεγέζε ηνπ θιάδνπ, νη ηηκέο είραλ επεξεαζηεί από ηηο απμεκέλεο επελδύζεηο ησλ ακνηβαίσλ θεθαιαίσλ, ησλ αζθαιηζηηθώλ ηακείσλ θαη ησλ θεξδνζθνπηθώλ θεθαιαίσλ (hedge funds) - ησλ νπνίσλ ε πςειή ξεπζηόηεηα θαη ε αλάγθε γηα δηαθνξνπνίεζε ραξηνθπιαθίνπ νδήγεζε ζε απμεκέλεο ηνπνζεηήζεηο ζηελ αγνξά ησλ κεηάιισλ. ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 3
επ-99 επ- επ-1 επ-2 επ-3 επ-4 επ-5 επ-6 επ-7 επ-8 επ-9 $/ηόλν Δθαη. ηόλνη επ-99 επ- επ-1 επ-2 επ-3 επ-4 επ-5 επ-6 επ-7 επ-8 επ-9 $/ηόλν Δθαη. ηόλνη 1945-49 1949-54 1954-59 1959-64 1964-69 1969-74 1974-79 1979-84 1984-89 1989-94 1994-99 1999-4 24-1f 325 275 225 175 125 75 25-25 -75-125 Κεηαβνιή Εήηεζεο ηδήξνπ (εθαη. ηόλνη) 325 275 225 175 125 75 25-25 -75-125 Κόζκνο εθηόο Κίλαο Κίλα ύλνιν θόζκνπ Πεγή: Onesteel 3.5 3. 2.5 2. 1.5 1. 5 Σηκή θαη απνζέκαηα αινπκηλίνπ ζην LME Σηκή Αινπκηλίνπ ζην LME (αξηζηεξόο άμνλαο) 4,9 4,2 3,5 2,8 2,1 1,4,7, Απνζέκαηα Αινπκηλίνπ ζην LME (δεμηόο άμνλαο) Τπό ηελ πίεζε ηεο επηβξάδπλζεο ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηόηεηαο δηεζλώο, αιιά θαη ηνπ πεξηνξηζκνύ ησλ θεξδνζθνπηθώλ ηνπνζεηήζεσλ ζηηο αγνξέο εκπνξεπκάησλ, νη δηεζλείο ηηκέο ησλ κεηάιισλ κεηώζεθαλ θαηά 6% ζην δηάζηεκα Μάξηηνο 28 - Μάξηηνο 29. Ωζηόζν, ε αλάθακςε ησλ ηηκώλ θαηά ην δεύηεξν ηξίκελν ηνπ 29 (3% ζε ζρέζε κε ηηο ηηκέο ηνπ ηέινπο ηνπ πξώηνπ ηξηκήλνπ ηνπ 29) νδήγεζε ηηο ηηκέο ζε επίπεδα πςειόηεξα από ην καθξνπξόζεζκν κέζν όξν. πγθεθξηκέλα, νη ηηκέο ράιπβα-ζηδήξνπ παξακέλνπλ 5% πςειόηεξεο από ην κέζν όξν δεθαεηίαο. Καζώο δελ ππάξρνπλ ηππνπνηεκέλα πξντόληα ράιπβα, δηαπξαγκαηεύζηκα ζε δηεζλή ρξεκαηηζηήξηα, έρεη ιεθζεί ππόςε γηα ηηο ηηκέο ηνπ κεηάιινπ έλαο ζπγθεληξσηηθόο δείθηεο ηηκώλ. ε απηόλ πεξηιακβάλεηαη κία επξεία γθάκα πξντόλησλ, ηα νπνία δηαθέξνπλ σο πξνο ην είδνο, ηελ πνηόηεηα θαη ηελ πξνέιεπζε, σζηόζν αθνινπζνύλ παξόκνηα πνξεία δηαρξνληθά. Όζνλ αθνξά ηα κε ζηδεξνύρα κέηαιια, νη ηηκέο ηνπο επεξεάδνληαη θαη από ην ύςνο ησλ απνζεκάησλ ζην LME. Δηδηθόηεξα, νη ηηκέο ηνπ αινπκηλίνπ δηαηεξνύληαη ζε ρακειά ζρεηηθά επίπεδα (15% ρακειόηεξα από ην κέζν όξν δεθαεηίαο), θαζώο ηα απνζέκαηα είλαη πεληαπιάζηα ζε ζρέζε κε ην κέζν όξν ηεο ηειεπηαίαο δεθαεηίαο. Αληίζεηα, νη δηεζλείο ηηκέο ραιθνύ (παξά ηε ζεκαληηθή δηόξζσζε) παξακέλνπλ 46% πςειόηεξα από ην κέζν όξν δεθαεηίαο, ελώ θαη ηα απνζέκαηα είλαη 24% ρακειόηεξα ζε ζρέζε κε ην κέζν όξν ηεο ηειεπηαίαο δεθαεηίαο. Πεγή: Datastream 9. 7.5 6. 4.5 3. 1.5 Σηκή θαη απνζέκαηα ραιθνύ ζην LME Πεγή: Datastream Σηκή Υαιθνύ ζην LME (αξηζηεξόο άμνλαο) 1,2 1,,8,6,4,2, Απνζέκαηα Υαιθνύ ζην LME (δεμηόο άμνλαο) Οη δηεζλείο ηηκέο ησλ κεηάιισλ είλαη πςειόηεξα από ην ζεκείν ηζνξξνπίαο ηνπο ην ηξέρνλ πεξηβάιινλ έληνλεο κεηαβιεηόηεηαο, επηρεηξνύκε λα εθηηκήζνπκε αλ ην ηξέρνλ επίπεδν ησλ δηεζλώλ ηηκώλ είλαη δηαηεξήζηκν θαζώο θαη ηε κεζνπξόζεζκε ηάζε ηνπο βάζεη ησλ δηεζλώλ καθξννηθνλνκηθώλ ζπλζεθώλ (βιέπε Πιαίζην 1). πγθεθξηκέλα, ε δηεζλήο αλάπηπμε πξνβιέπεηαη ζην -1,4% ην 29, λα αλαθάκπηεη ζηαδηαθά ζην 3%-3,5% κέρξη ην 212 (παξακέλνληαο ρακειόηεξα από ην δεθαεηή κέζν όξν). Πέξα από ηηο εθηηκήζεηο γηα ην παγθόζκην ΑΔΠ, είλαη ζεκαληηθό λα ιεθζεί ππόςε μερσξηζηά ε πνξεία ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο ηεο Κίλαο, ε νπνία απνηειεί ηελ θύξηα πεγή δήηεζεο βαζηθώλ κεηάιισλ (θαηαλαιώλνληαο πάλσ από ην 1/3 ηεο παγθόζκηαο παξαγσγήο). Ο ξπζκόο αλάπηπμεο ηεο Κίλαο εθηηκάηαη όηη ζα επηβξαδπλζεί ζην 7,5% ην 29 θαη ζηε ζπλέρεηα ζα αλαθάκςεη ζην 9% κέρξη ην 212 ιίγν ρακειόηεξα από ην κέζν όξν ηεο πξνεγνύκελεο ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 4
Q1 23 Q2 24 Q3 25 Q4 26 Q1 28 Q2 29 Q3 21 Q4 211 Πξνβιέςεηο δηεζλώλ ηηκώλ κεηάιισλ Τπνζέζεηο 24-8 29 21 211 212 ΑΔΠ Κόζκνπ (%) 4,6-1,4 2,5 3, 3,5 ΑΔΠ Κίλαο (%) 1,8 7,5 8, 8,5 9, Σηκέο (ζε $) Υάιπβαο 1.375 1.1 1.2 1.4 1.55 Αινπκίλην 2.279 1.65 1.95 2.1 2.3 Υαιθόο 5.487 4.5 4.8 5.4 6.3 Γηεζλείο ηηκέο κεηάιισλ ($) 9. Προβλέψεις 9. 7.5 7.5 6. 6. 4.5 4.5 3. 3. 1.5 1.5 Υάιπβαο Αινπκίλην Υαιθόο Πεγή: Datastream, Δθηηκήζεηο ΔΣΔ δεθαεηίαο (1%-11%). Βάζεη ησλ ξπζκώλ αλάπηπμεο ηεο δηεζλνύο νηθνλνκίαο (κε ζεκαληηθό κνριό ηελ Κίλα), νη ηηκέο ηνπ ράιπβα θαη ηνπ ραιθνύ θαηά ην ηξίην ηξίκελν ηνπ 29 εθηηκνύκε όηη είλαη πςειόηεξα από ην ζεκείν ηζνξξνπίαο ηνπο. Οη βαζηθέο αηηίεο γηα ηελ απόθιηζε απηή είλαη ε ζπγθέληξσζε απνζεκάησλ από ηελ Κίλα θαη ηα κέηξα ζηήξημεο ηνπ θιάδνπ (θπξίσο κέζσ πξνώζεζεο ηεο θαηαζθεπαζηηθήο δξαζηεξηόηεηαο). ύκθσλα κε ηηο εθηηκήζεηο καο, νη παξάγνληεο απηνί ζα δηαηεξήζνπλ βξαρππξόζεζκα ηηο ηηκέο πςειόηεξα από ηα επίπεδα πνπ δηθαηνινγνύληαη από ηελ πξαγκαηηθή παγθόζκηα δήηεζε κε ην βαζκό απόθιηζεο σζηόζν λα πεξηνξίδεηαη ζηαδηαθά κε απνηέιεζκα νη ηηκέο ην 21 λα είλαη θ.κ.ν. 15%-2% ρακειόηεξα ζε ζρέζε κε ην ηξίην ηξίκελν ηνπ 29. Σέινο, νη δηεζλείο ηηκέο ηνπ αινπκηλίνπ εθηηκώληαη θνληά ζην επίπεδν ηζνξξνπίαο ηνπο θαη ζπλεπώο αλακέλεηαη λα παξακείλνπλ θνληά ζηα επίπεδα ηνπ ηξίηνπ ηξηκήλνπ 29 κέρξη ηα ηέιε ηνπ πξώηνπ εμακήλνπ ηνπ 21. ηε ζπλέρεηα, ε αλάθακςε ηεο παγθόζκηαο νηθνλνκίαο ζα νδεγήζεη ζηαδηαθά κέρξη ην 212 ηηο ηηκέο βαζηθώλ κεηάιισλ θνληά ζηα επίπεδα ηνπ 26. Πην ζπγθεθξηκέλα, νη δηεζλείο ηηκέο ηνπ ράιπβα αλακέλνπκε λα κεησζνύλ θαηά 15% κέρξη ην ηέινο ηνπ πξώηνπ εμακήλνπ ηνπ 21. ηε ζπλέρεηα, εθηηκάηαη αλνδηθή πνξεία ησλ ηηκώλ θαηά 1-15% εηεζίσο. Όζνλ αθνξά ηα κε-ζηδεξνύρα κέηαιια, αλακέλνπκε νη ηηκέο ηνπ ραιθνύ λα κεησζνύλ θαηά 25% κέζα ζην πξώην εμάκελν ηνπ 21 πξνζεγγίδνληαο έηζη ην επίπεδν ηζνξξνπίαο ηνπο (θνληά ζηα $4.5-5. ηνλ ηόλν). Η ζηαδηαθή αλάθακςε ηνπ παγθόζκηνπ ΑΔΠ εθηηκάηαη όηη ζα απμήζεη ηηο ηηκέο ηζνξξνπίαο ηνπ ραιθνύ κε κέζν εηήζην ξπζκό 15% κέρξη ην 212. Όζνλ αθνξά ην αινπκίλην, εθηηκάηαη ήπηα αλνδηθή πνξεία ησλ ηηκώλ θαηά 6%-7% εηεζίσο κέρξη ην 212. ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 5
1993Q3 1995Q1 1996Q3 1998Q1 1999Q3 21Q1 22Q3 24Q1 25Q3 27Q1 28Q3 1993Q3 1995Q1 1996Q3 1998Q1 1999Q3 21Q1 22Q3 24Q1 25Q3 27Q1 28Q3 1993Q3 1995Q1 1996Q3 1998Q1 1999Q3 21Q1 22Q3 24Q1 25Q3 27Q1 28Q3 ΠΙΑΗΗΟ 1: Ζ ΓΗΔΘΛΖ ΑΓΟΡΑ ΒΑΗΘΩΛ ΚΔΣΑΙΙΩΛ Η ειιεληθή βηνκεραλία κεηάιισλ επεξεάδεηαη ζε κεγάιν βαζκό από ηελ πνξεία ησλ δηεζλώλ ηηκώλ κεηάιισλ. Τπό ηηο ηξέρνπζεο ζπλζήθεο αβεβαηόηεηαο, επηρεηξνύκε λα αλαιύζνπκε ηηο θηλεηήξηεο δπλάκεηο ηεο δηεζλνύο αγνξάο κεηάιισλ. πγθεθξηκέλα, εθηηκήζακε ππνδείγκαηα 2.5 Γηεζλείο ηηκέο ράιπβα ($) 2.5 πξνζδηνξηζκνύ ηηκώλ ηζνξξνπίαο γηα ηα βαζηθά κέηαιια (ράιπβαο, 2. 2. αινπκίλην θαη ραιθόο). Η εθηίκεζε έγηλε βάζεη δείγκαηνο ηξηκεληαίσλ 1.5 1.5 ζηνηρείσλ γηα ηελ πεξίνδν 1995-29. 1. 1. 5 5 Ο βαζηθόο πξνζδηνξηζηηθόο παξάγνληαο ηεο ηηκήο ησλ κεηάιισλ είλαη ην επίπεδν ππεξβάιινπζαο δήηεζεο ηεο δηεζλνύο νηθνλνκίαο. Μία άλνδνο ηεο δήηεζεο απμάλεη ηηο ηηκέο ησλ κεηάιισλ, θαζώο νη παξαγσγνί αλαγθάδνληαη ζηελ εμόξπμε θνηηαζκάησλ πην πςεινύ θόζηνπο (αληίζηνηρα, ζε ζπλζήθεο ρακειήο δήηεζεο ρξεζηκνπνηνύλ κόλν ηνπο νηθνλνκηθόηεξνπο πόξνπο παξαγσγήο). Σν επίπεδν ππεξβάιινπζαο δήηεζεο εθηηκήζεθε βάζεη ηνπ παξαγσγηθνύ θελνύ (output gap) ηεο δηεζλνύο νηθνλνκίαο, δειαδή ηεο δηαθνξάο ηνπ πξαγκαηνπνηεζέληνο από ην δπλεηηθό ΑΔΠ ζε ηξέρνπζεο ηηκέο. Καζώο, ην κεξίδην ηεο Κίλαο ζηε δήηεζε κεηάιισλ είλαη δπζαλάινγν ηεο ζπλεηζθνξάο ηεο ζην παγθόζκην ΑΔΠ (απνξξνθά ην 1/3 ηεο παξαγσγήο κεηάιισλ θαη ζπλεηζθέξεη 1% ζην παγθόζκην ΑΔΠ), ε επίδξαζε ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο ηεο Κίλαο ππνινγίζηεθε βάζεη μερσξηζηήο κεηαβιεηήο. Δπηπιένλ, θαζώο ην κεξίδην ηεο Κίλαο ζηε δήηεζε βαζηθώλ κεηάιισλ απμάλεηαη δηαρξνληθά (από πεξίπνπ 1% ην 1995 θνληά ζην 3%-4% ην 29), ν εθηηκώκελνο ζπληειεζηήο κεηαβάιιεηαη δηαρξνληθά. Πξαγκαηνπνηεζείζα ηηκή Σηκή ηζνξξνπίαο Πεγή: Datastream, Δθηηκήζεηο ΔΣΔ Γηεζλείο ηηκέο αινπκηλίνπ ($/ηόλν) 3. 3. 2.5 2.5 2. 2. 1.5 1.5 1. 1. Πξαγκαηνπνηεζείζα ηηκή Σηκή ηζνξξνπίαο Πεγή: Datastream, Δθηηκήζεηο ΔΣΔ Η εθηίκεζε ηεο καθξνρξόληαο απηήο ζρέζεο δεηθλύεη όηη ε θηλεδηθή αλάπηπμε θαη ην παξαγσγηθό θελό ηνπ ππόινηπνπ θόζκνπ εξκελεύνπλ ην 9% ηεο πνξείαο ησλ δηεζλώλ ηηκώλ ησλ κεηάιισλ. Η ζεκαζία ηεο ππεξβάιινπζαο δήηεζεο είλαη θξίζηκε, θαζώο κηα αύμεζε ηνπ παγθόζκηνπ παξαγσγηθνύ θελνύ θαηά 1% απμάλεη ηηο ηηκέο ησλ κεηάιισλ θαηά 5%-1% (ζε ζρέζε κε 1%-15% ην 1995). Δπηπξνζζέησο, κηα αύμεζε ηεο βηνκεραληθήο παξαγσγήο ηεο Κίλαο θαηά 1% απμάλεη 2% ηηο ηηκέο ησλ κεηάιισλ (ζε ζρέζε κε,5% ην 1995). Αλ θαη βξαρππξόζεζκα νη ηηκέο ησλ κεηάιισλ κπνξεί λα απνθιίλνπλ από ηελ εθηηκώκελε απηή ζρέζε, νη απνθιίζεηο είλαη πξνζσξηλέο θαη νη ηηκέο ησλ κεηάιισλ επηζηξέθνπλ γξήγνξα ζην επίπεδν ηζνξξνπίαο ηνπο. πγθεθξηκέλα, ην 1/3 θάζε απόθιηζεο δηνξζώλεηαη κέζα ζε έλα ηξίκελν. Γηεζλείο ηηκέο ραιθνύ ($/ηόλν) 8. 8. 7. 7. 6. 6. 5. 5. 4. 4. 3. 3. 2. 2. 1. 1. Πξαγκαηνπνηεζείζα ηηκή Σηκή ηζνξξνπίαο Πεγή: Datastream, Δθηηκήζεηο ΔΣΔ ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 6
1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29* Δγρώξηα Παξαγσγή Βαζηθώλ Κεηάιισλ 2-27 28 6M 29* Υάιπβαο 1,6-9, -24,6 Αινπκίλην 15,1-9,4-2,6 Υαιθόο 1, -2,2-42,8 Βαζηθά Κέηαιια 1,3-8,8-23,8 * ζπγθξηηηθά κε 6M 28 Πεγή: Eurostat, IISI 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,, (% κεηαβνιή) Δγρώξηα Παξαγσγή ζε εθαη. ηόλνπο ίδεξνο/υάιπβαο Αινπκίλην Υαιθόο * βάζεη δείθηε βηνκεραληθήο παξαγσγήο α' ηεηξακήλνπ 29. Πεγή: ΔΤΔ, Eurostat 1% 8% 6% 4% 2% % Δμσζηξέθεηα θιάδσλ εμαγόκελε/πσιεζείζα πνζόηεηα 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,, 1% 8% 6% 4% 2% % ίδεξνο/υάιπβαο Υαιθόο Αινπκίλην Πεγή: ΔΤΔ, Eurostat Ζ δήηεζε ηεο ειιεληθήο βηνκεραλίαο κεηάιισλ πεξηνξίδεηαη από ηελ αλαηκηθή θαηαζθεπαζηηθή δξαζηεξηόηεηα ε απηό ην δηεζλέο ζθεληθό αλαηκηθήο δήηεζεο, ε παξαγσγή ηνπ θιάδνπ ζηελ Διιάδα κεηώζεθε θαηά 8,8% ην 28 θαη 23,8% ην πξώην εμάκελν ηνπ 29 (ζε ζρέζε κε κία κέζε εηήζηα αύμεζε ηεο ηάμεο ηνπ 1,3% θαηά ηελ πεξίνδν 2-27). Ο πεξηνξηζκόο ηεο παξαγσγήο ησλ κεηάιισλ αληαλαθιά ζε κεγάιν βαζκό ηελ πησηηθή πνξεία ηεο θαηαζθεπαζηηθήο δξαζηεξηόηεηαο (ε νπνία απνξξνθά ηα 2/3 ηεο παξαγσγήο εληόο θαη εθηόο Διιάδαο). Όζνλ αθνξά ηελ θαηαζθεπαζηηθή δξαζηεξηόηεηα ζηελ Διιάδα, ν όγθνο λέσλ νηθνδνκώλ κεηώζεθε θαηά 17% εηεζίσο ην 28 θαη θαηά 26,5% ην πξώην εμάκελν ηνπ 29 ζε ζρέζε κε ην αληίζηνηρν δηάζηεκα ηνπ 28, ελώ θαη ν δείθηεο επηρεηξεκαηηθήο εκπηζηνζύλεο ηνπ ζπλνιηθνύ θιάδνπ θαηαζθεπώλ έθζαζε ζην -47,2 ην δεύηεξν ηξίκελν ηνπ 29 (από -7,3 ζην αληίζηνηρν δηάζηεκα ηνπ 28). ην ζεκείν απηό είλαη ζεκαληηθό λα ζεκεηώζνπκε όηη ε βηνκεραληθή παξαγσγή βαζηθώλ κεηάιισλ ζηελ Διιάδα κεηώζεθε ιηγόηεξν ζε ζρέζε κε ηελ Δπξώπε ησλ 27 (23,8% έλαληη 34,8% ζηελ Δπξώπε ην πξώην εμάκελν ηνπ 29). ε απηό ζπκβάιιεη ην γεγνλόο όηη ζρεδόλ ην ½ ηεο επξσπατθήο παξαγσγήο κεηάιισλ απνξξνθάηαη από ηνπο θιάδνπο ησλ νρεκάησλ θαη ησλ κεραλεκάησλ/εμνπιηζκνύ (6% γηα ηελ Διιάδα), νη νπνίνη επεξεάζηεθαλ πεξηζζόηεξν από ηελ θξίζε ζε ζρέζε κε ηηο θαηαζθεπέο, όπνπ θπξίσο απεπζύλεηαη ε ειιεληθή παξαγσγή. ηελ Δπξώπε, νη λέεο ηαμηλνκήζεηο νρεκάησλ θαη νη πσιήζεηο κεραλεκάησλ θαη εμνπιηζκνύ ζεκείσζαλ εηήζηα πηώζε 11% θαη 2%, αληίζηνηρα, ην πξώην εμάκελν ηνπ 29. ην ίδην δηάζηεκα ε θαηαζθεπαζηηθή δξαζηεξηόηεηα ζηελ Δπξώπε κεηώζεθε θαηά 1% ζε ζρέζε κε ην πξώην εμάκελν ηνπ 28. θαη ηελ επηβξάδπλζε ηεο δηεζλνύο νηθνλνκίαο Καζώο ν εμαγσγηθόο πξνζαλαηνιηζκόο ηνπ θιάδνπ είλαη πςειόο, ζεκαληηθή γηα ηε βηνκεραλία βαζηθώλ κεηάιισλ είλαη θαη ε πνξεία ησλ εμαγσγώλ. πγθεθξηκέλα, ε εμσηεξηθή δήηεζε απνξξνθά ην 56% ηνπ όγθνπ πσιήζεσλ ην 28, από 3% ην 2 - εηδηθόηεξα γηα ηα κε ζηδεξνύρα κέηαιια (αινπκίλην, ραιθόο) ην αληίζηνηρν πνζνζηό μεπεξλά ην 8%. Η δηεζλήο επηβξάδπλζε ηεο δήηεζεο επεξέαζε ηηο εμαγσγέο ηνπ θιάδνπ βαζηθώλ κεηάιισλ, νη νπνίεο ην πξώην ηεηξάκελν ηνπ 29 ζεκείσζαλ πηώζε 13% ζε όξνπο όγθνπ ζπγθξηηηθά κε ην αληίζηνηρν δηάζηεκα ηνπ 28. πγθεθξηκέλα, νη εμαγσγέο ηνπ ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 7
1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28,5, -,5-1, -1,5-2, -2,5 Δγρώξην Δκπνξηθό Ηζνδύγην Βαζηθώλ Κεηάιισλ (εθαη. ηόλνη) ίδεξνο/υάιπβαο Αινπκίλην Υαιθόο Πεγή: ΔΤΔ, Eurostat,5, -,5-1, -1,5-2, -2,5 ράιπβα κεηώζεθαλ θαηά 5% (κεηά από κέζε εηήζηα αύμεζε 15% ζην δηάζηεκα 25-28), κε ην ¼ ηεο εμαγόκελεο πνζόηεηαο λα θαηεπζύλεηαη ζηελ Βνπιγαξία, θπξίσο κε ηε κνξθή ραιπβδνζσιήλσλ γηα θαηαζθεπαζηηθνύο ιόγνπο. Μεγαιύηεξν πιήγκα δέρζεθε ν ηνκέαο κε ζηδεξνύρσλ κεηάιισλ, κε πηώζε εμαγσγώλ ζε όξνπο όγθνπ θαηά 58% γηα ην ραιθό θαη 29% γηα ην αινπκίλην θαηά ην πξώην ηεηξάκελν ηνπ 29. Μάιηζηα, ζηελ αγνξά ηνπ ραιθνύ πξνεγήζεθε έληνλε εμαγσγηθή δξαζηεξηόηεηα ζην δηάζηεκα 25-28 (κέζνο εηήζηνο ξπζκόο αλάπηπμεο 12%), κε ηηο εμαγσγέο λα θαηεπζύλνληαη θπξίσο ζε κεγάιεο ρώξεο ηεο επξσδώλεο (Ιηαιία, Ιζπαλία, Γαιιία θαη Γεξκαλία), θαζώο θαη ζηε Βνπιγαξία. Αληίζεηα, νη εμαγσγέο αινπκηλίνπ είραλ μεθηλήζεη ηελ πησηηθή ηνπο πνξεία από ην 25, θαζηζηώληαο ηελ Διιάδα θαζαξό εηζαγσγέα αινπκηλίνπ, κεηά από ηνπιάρηζηνλ κία δεθαεηία πιενλαζκαηηθνύ εκπνξηθνύ ηζνδπγίνπ ζην ζπγθεθξηκέλν κέηαιιν. 35 3 25 2 Δγρώξην Δκπνξηθό Ηζνδύγην Βαζηθώλ Κεηάιισλ πξντόληα πςειήο πξνζη. αμίαο 35 3 25 2 ηελ παξαπάλσ αλάιπζε, δε ζπλππνινγίδεηαη ην εκπόξην αινπκίλαο ε νπνία είλαη ε πξώηε ύιε γηα ηελ παξαγσγή αινπκηλίνπ θαη δελ πεξηιακβάλεηαη ζηε βηνκεραλία βαζηθώλ κεηάιισλ. Δθκεηαιιεπόκελε ην ζπγθξηηηθό πιενλέθηεκα ηεο εύθνιεο πξόζβαζεο ζε πξώηε ύιε γηα παξαγσγή αινπκίλαο (βσμίηεο), ε 15 1 5 1999 21 23 25 27 15 1 5 Διιάδα είλαη θαζαξόο εμαγσγέαο αινπκίλαο. εκεηώλεηαη όηη ε Διιάδα θαηέρεη ηελ 8ε ζέζε παγθνζκίσο βάζεη ησλ βεβαησκέλσλ απνζεκάησλ βσμίηε (12 εθαη. ηόλνη) θαη είλαη ε κόλε βσμηηνπαξαγσγόο ρώξα κέζα ζηελ ΔΔ.,6%,5%,4%,3%,2% Πεγή: Eurostat Κεξίδην ειιεληθώλ εμαγσγώλ κεηάιισλ ζηελ Δπξώπε 1995 1998 21 24 27 κεξίδην ειιεληθώλ εμαγσγώλ κεηάιισλ ζηελ αγνξά ηεο ΔΔ-27 κεξίδην ειιεληθώλ εμαγσγώλ κεηάιισλ ζηελ αγνξά ηεο Δπξσδώλεο,6%,5%,4%,3%,2% Αλ θαη ηα εμαγόκελα πξντόληα είλαη πςειήο πξνζηηζέκελεο αμίαο Δμεηάδνληαο ηελ πνηνηηθή ζύλζεζε ησλ ειιεληθώλ πξντόλησλ, δηαπηζηώλνπκε όηη ε εγρώξηα αγνξά κεηάιισλ ζηεξίδεηαη ζηελ εηζαγσγή πξώησλ πιώλ θαη ινηπώλ πξντόλησλ ρακειήο πξνζηηζέκελεο αμίαο, ελώ εμάγεη πξντόληα πςειόηεξεο πξνζηηζέκελεο αμίαο. Αμηνζεκείσην είλαη ην γεγνλόο όηη εάλ απνκνλώζνπκε ηα πξντόληα πςειήο πξνζηηζέκελεο αμίαο, ην εκπνξηθό έιιεηκκα ηνπ θιάδνπ κεηάιισλ κεηαηξέπεηαη ζε πιεόλαζκα (γηα θάζε κέηαιιν μερσξηζηά). πλεπώο, ε ειιεληθή βηνκεραλία κεηάιισλ θαίλεηαη όηη εηζάγεη πξώηεο ύιεο (θπξίσο ζε ζηάδην πξώηεο κεηαπνίεζεο), ηηο επεμεξγάδεηαη θαη ζηελ ζπλέρεηα ηηο εμάγεη σο ηειηθά πξντόληα πςειόηεξεο πξνζηηζέκελεο αμίαο. Πεγή: Eurostat ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 8
1995Q2 1996Q2 1997Q2 1998Q2 1999Q2 2Q2 21Q2 22Q2 23Q2 24Q2 25Q2 26Q2 27Q2 28Q2 1995Q2 1996Q2 1997Q2 1998Q2 1999Q2 2Q2 21Q2 22Q2 23Q2 24Q2 25Q2 26Q2 27Q2 28Q2 Θαζαξέο Δμαγσγέο Πξντόλησλ Υάιπβα 28 (ζε ρηι. ηόλνπο) Δθηόο Δπξσδώλεο Δληόο Δπξσδώλεο πλνιηθά Πξσηνγελή -53-6 -59 Δπηκήθε -941-57 -1.511 Ράβδνη 316-233 83 ηδεξνηξνρηέο -2-43 -46 Καιώδηα -4-9 -49 σιήλεο 151 78 229 πλνιηθά -57-783 -1.353 Πεγή:Eurostat 4,8 Διιεληθή παξαγσγή ράιπβα (ινγάξηζκνο δείθηε βηνκ. παξαγσγήο) παξαηεξείηαη ρακειή αληαγσληζηηθόηεηα θαη ζπλεπώο απώιεηα κεξηδίνπ αγνξάο ζηηο αλαπηπγκέλεο ρώξεο Παξά ηελ ελζαξξπληηθή άλνδν ηνπ κεξηδίνπ αγνξάο ησλ ειιεληθώλ κεηάιισλ ζηηο ρώξεο ηεο ΝΑ Δπξώπεο, αλεζπρεηηθή θξίλεηαη ε απώιεηα κεξηδίνπ αγνξάο ζηηο αλαπηπγκέλεο επξσπατθέο ρώξεο, θαζώο ππνδειώλεη πξνβιήκαηα πνηόηεηαο θαη άξα δηαηεξεζηκόηεηαο ηεο αλνδηθήο πνξείαο ησλ εμαγσγώλ. Αλαιπηηθόηεξα, νη εηζαγσγέο κεηάιισλ ηεο επξσδώλεο από ηελ Διιάδα ζε ζρέζε κε ηηο ζπλνιηθέο εηζαγσγέο κεηάιισλ από ρώξεο ηεο επξσδώλεο έρνπλ πεξηνξηζηεί ζην,3% ην 28 από,42% ην 2, θπξίσο ιόγσ ηνπ ράιπβα (,16% ην 28 έλαληη,33% ην 2). Δλδεηθηηθό ηεο ρακειήο αληαγσληζηηθόηεηαο ηνπ ειιεληθνύ ράιπβα είλαη ην γεγνλόο όηη ην εκπνξηθό ηζνδύγην ησλ ζηδεξνύρσλ κεηάιισλ ηειηθήο κεηαπνίεζεο παξακέλεη ειιεηκκαηηθό έλαληη ησλ ρσξώλ ηεο επξσδώλεο. 4,6 4,4 4,2 4, Πξαγκαηηθή παξαγσγή Δθηηκώκελε παξαγσγή Αθόκα πην αλεζπρεηηθά είλαη ηα ζηνηρεία όζνλ αθνξά ηνλ αληαγσληζκό ζηελ εγρώξηα αγνξά. Όζνλ αθνξά ηνλ ράιπβα, ην κεξίδην ησλ εηζαγσγώλ ζηελ εγρώξηα θαηλνκεληθή θαηαλάισζε αγγίδεη πιένλ ην 68% ην 28 (από 54% ην 2), θαζώο απμάλεηαη ε ππνθαηάζηαζε ηεο εγρώξηαο παξαγσγήο από εηζαγόκελν ράιπβα, ν νπνίνο πξνέξρεηαη θπξίσο από ηελ Ιηαιία (2% ησλ εηζαγσγώλ) θαη ηελ Σνπξθία (14% ησλ εηζαγσγώλ), ιόγσ ρακειόηεξσλ ηηκώλ ή εηδηθώλ πξνδηαγξαθώλ ζηα πξντόληα. 4,8 4,6 4,4 4,2 4, Πεγή: Eurostat, εθηηκήζεηο ΔΣΔ Διιεληθή παξαγσγή αινπκηλίνπ (ινγάξηζκνο δείθηε βηνκ. παξαγσγήο) Ζ βηνκεραληθή παξαγσγή κεηάιισλ αλαθάκπηεη κέζα ζην 21 Από ηελ παξαπάλσ αλάιπζε πξνθύπηεη όηη νη θύξηνη πξνζδηνξηζηηθνί παξάγνληεο ηεο δήηεζεο κεηάιισλ ζηελ Διιάδα είλαη ε θαηαζθεπαζηηθή δξαζηεξηόηεηα θαη νη πξννπηηθέο αλάπηπμεο ησλ κεγαιύηεξσλ εμαγσγηθώλ καο εηαίξσλ. Καζώο νη βαζηθέο ρώξεο πξννξηζκνύ είλαη δηαθνξεηηθέο γηα θάζε κέηαιιν, εθηηκήζακε μερσξηζηό ππόδεηγκα γηα ηνλ ράιπβα, ην αινπκίλην θαη ηνλ ραιθό. ηηο επόκελεο παξαγξάθνπο, παξνπζηάδνληαη νη πξνβιέςεηο καο γηα ηνπο πξνζδηνξηζηηθνύο παξάγνληεο, νη εθηηκήζεηο ησλ νηθνλνκεηξηθώλ ζρέζεσλ θαη ηέινο ε εθηηκεζείζα πνξεία ηεο βηνκεραληθήο παξαγσγήο θάζε κεηάιινπ. Πξαγκαηηθή παξαγσγή Δθηηκώκελε παξαγσγή Πεγή: Eurostat, εθηηκήζεηο ΔΣΔ Οη πξννπηηθέο ηνπ θαηαζθεπαζηηθνύ θιάδνπ ζηε ρώξα καο, αλ θαη βξαρππξόζεζκα είλαη δπζνίσλεο, αλακέλεηαη λα απνθηήζνπλ δπλακηθή κεηά ην 21 θπξίσο σο απνηέιεζκα πξσηίζησο ηεο ζπλέρηζεο δεκόζησλ έξγσλ θαη δεπηεξεπόλησο ηεο ελίζρπζεο ηεο αλάθακςεο ηεο ηδησηηθήο νηθνδνκηθήο δξαζηεξηόηεηαο, κεηά από κηα ηξηεηία ζεκαληηθήο θάκςεο. Η δεκόζηα θαηαζθεπαζηηθή δξαζηεξηόηεηα κε βάζε ηηο δεκνπξαζίεο δεκνζίσλ έξγσλ (αμίαο ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 9
1996Q2 1997Q4 1999Q2 2Q4 22Q2 23Q4 25Q2 26Q4 28Q2 29Q4 211Q2 212Q4 1995Q2 1996Q2 1997Q2 1998Q2 1999Q2 2Q2 21Q2 22Q2 23Q2 24Q2 25Q2 26Q2 27Q2 28Q2 5, 4,8 4,6 4,4 4,2 4, 3,8 Διιεληθή παξαγσγή ραιθνύ (ινγάξηζκνο δείθηε βηνκ. παξαγσγήο) Πξαγκαηηθή παξαγσγή Δθηηκώκελε παξαγσγή Πεγή: Eurostat, εθηηκήζεηο ΔΣΔ 2-1 εθ.) εκθαλίδεηαη ειαθξά αλνδηθή ην πξώην εμάκελν ηνπ 29 ζε ζρέζε κε ην αληίζηνηρν δηάζηεκα ηνπ 28 ( 1,2 δηζ. έλαληη,95 δηζ.). Λόγσ ηεο θξίζεο, ε θπβέξλεζε πξνηίζεηαη λα επηηαρύλεη πεξαηηέξσ ηηο δεκόζηεο επελδύζεηο κε ζθνπό ηελ ηόλσζε ηεο δήηεζεο. Όζνλ αθνξά ηελ ηδησηηθή θαηαζθεπαζηηθή δξαζηεξηόηεηα, ην πξώην εμάκελν ηνπ 29 νη νηθνδνκηθέο άδεηεο εκθαλίδνληαη κεησκέλεο θαηά 26,5% ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν ηνπ 28. ύκθσλα κε ηηο εθηηκήζεηο από ηε κειέηε Greek residential real estate market: Recovery in sight by mid-21 (Greece: Economic & Market Analysis, June 29), ε ζπλνιηθή θαηαζθεπαζηηθή δξαζηεξηόηεηα ζα επηβξαδπλζεί θαηά 1%-11% ην 29, ζηε ζπλέρεηα ζα παξακείλεη ζρεδόλ ζηάζηκε ην 21 θαη ζα επαλέιζεη θνληά ζην κεζνπξόζεζκν κέζν όξν εηήζηαο αύμεζεο ηνπ 4-5% ηε δηεηία 211-212. Πξνβιέςεηο εγρώξηαο παξαγσγήο κεηάιισλ Τπνζέζεηο (% κεηαβνιέο) 28 29 21 211 212 Καηαζθεπέο -14,5-1,, 4,5 5, ΑΔΠ ράιπβαο 4,2-3,5,8 2,1 3,1 ΑΔΠ αινπκίλην,5-4,1 -,2 1,4 2,1 ΑΔΠ ραιθόο 1,3-3,5 -,3 1,5 2,3 Παξαγσγή (% κεηαβνιή) Υάιπβαο -9,2-15,3 8, 4,6 5,5 Αινπκίλην -6,1-14,4 11,3 3,4 3,9 Υαιθόο -4,6-3,2 22,2 8,1 5,2 * Η εθηίκεζε ησλ ππνδεηγκάησλ πξνζδηνξηζκνύ παξαγσγήο πξαγκαηνπνηήζεθε βάζεη ηξηκεληαίσλ ζηνηρείσλ ηνπ δείθηε βηνκεραληθήο παξαγσγήο ησλ κεηάιισλ γηα ηελ πεξίνδν 1995-29. 12 1 8 6 4 Γείθηεο Βηνκεραληθήο Παξαγσγήο* Υάιπβαο Αινπκίλην Υαιθόο * δείθηεο πξνζαξκνζκέλνο γηα επνρηθόηεηα Πεγή: Eurostat, Δθηηκήζεηο ΔΣΔ Πξνβιέςεηο 12 1 8 6 4 Όζνλ αθνξά ηηο βαζηθέο ρώξεο πξννξηζκνύ, ππνγξακκίδνπκε όηη ε παξαγσγή ράιπβα εμάγεηαη θπξίσο ζε βαιθαληθέο ρώξεο (όπσο Βνπιγαξία θαη FYROM), νη νπνίεο εθηηκάηαη όηη ζα έρνπλ επηβξάδπλζε ηνπ ΑΔΠ 3,5% ην 29, κηθξή αλάπηπμε 1% ην 21 θαη αλάθακςε κε εηήζηνπο ξπζκνύο θνληά ζην 2,5% ηελ επόκελε δηεηία. Οη πξνβιέςεηο γηα ηηο ρώξεο πξννξηζκνύ ησλ κε ζηδεξνύρσλ κεηάιισλ θπξίσο κεγάιεο ρώξεο ηεο επξσδώλεο (π.ρ. Ιηαιία θαη Γεξκαλία) είλαη πην δπζνίσλεο: επηβξάδπλζε ηεο ηάμεο ηνπ 5% ην 29, ζηαζηκόηεηα ην 21 θαη ζηε ζπλέρεηα αλάθακςε κε εηήζηνπο ξπζκνύο 1%-2%. Βάζεη ησλ εθηηκήζεώλ καο, ε θαηαζθεπαζηηθή δξαζηεξηόηεηα επεξεάδεη ζεκαληηθά ηελ παξαγσγή κεηάιισλ, θαζώο κηα άλνδνο θαηά 1% ηεο εγρώξηαο θαηαζθεπαζηηθήο δξαζηεξηόηεηαο νδεγεί ζε 4-6% αύμεζε ηεο παξαγσγήο κεηάιισλ. Παξάιιεια, ε νηθνλνκηθή αλάπηπμε ησλ εκπνξηθώλ εηαίξσλ είλαη επίζεο ζεκαληηθή. πγθεθξηκέλα, κηα άλνδνο θαηά 1% ηνπ ΑΔΠ ησλ θύξησλ ρσξώλ πξννξηζκνύ νδεγεί ζε,5%-1,5% αύμεζε ηεο παξαγσγήο κεηάιισλ. Βάζεη ησλ εθηηκήζεώλ καο θαη ησλ πξνβιέςεσλ καο γηα ηνπο παξάγνληεο πξνζδηνξηζκνύ ηεο παξαγσγήο, ε βηνκεραληθή παξαγσγή ην 29 ζα πεξηνξηζηεί θαηά 15% ζην ράιπβα θαη ην αινπκίλην θαη 3% ζην ραιθό. ηε ζπλέρεηα, ε βηνκεραληθή παξαγσγή βαζηθώλ κεηάιισλ ζα αλαθάκςεη έληνλα κέζα ζην 21 (κε ξπζκό ηεο ηάμεο ηνπ 1% γηα ράιπβα θαη αινπκίλην θαη 2% γηα ραιθό) θαη ζηε ζπλέρεηα ζα απμάλεηαη κε κέζν εηήζην ξπζκό 3%- 5%. ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 1
ΠΙΑΗΗΟ 2: ΤΓΘΡΗΖ ΠΑΡΑΓΩΓΖ ΚΔΣΑΙΙΩΛ ΣΖΛ ΔΙΙΑΓΑ Δ ΥΔΖ ΚΔ ΣΖΛ ΔΤΡΩΠΖ Οη βηνκεραλίεο παξαγσγήο βαζηθώλ κεηάιισλ ζηελ Διιάδα ζε ζρέζε κε ηελ Δπξώπε είλαη κηθξόηεξεο θαη πην ελεξγνβόξεο. εκεηώλνπκε όηη ε αλάιπζε απηή αθνξά βηνκεραλίεο πνπ παξάγνπλ ζηελ Δπξώπε θαη όρη ζπγαηξηθέο ηνπο ζε κε-επξσπατθέο ρώξεο. πγθεθξηκέλα, ην κέζν κέγεζνο (όπσο απνηππώλεηαη ζηνλ κέζν θύθιν εξγαζηώλ αλά επηρείξεζε) κηαο ειιεληθήο βηνκεραλίαο κεηάιισλ είλαη ην 1/1 κηαο αληίζηνηρεο επξσπατθήο. Η δηαθνξά απηή είλαη εληνλόηεξε ζηηο βηνκεραλίεο ράιπβα θαη ραιθνύ, ελώ ε κέζε ειιεληθή βηνκεραλία αινπκηλίνπ είλαη ζρεδόλ ην ½ ηεο αληίζηνηρεο επξσπατθήο. Σν κέγεζνο ησλ βηνκεραληώλ κεηάιισλ είλαη ζεκαληηθό, θαζώο νη πςειέο πάγηεο επελδύζεηο νδεγνύλ ζε κεγάιεο νηθνλνκίεο θιίκαθαο. Αμηνζεκείσην είλαη ην γεγνλόο όηη νη ειιεληθέο εηαηξείεο έρνπλ ζρεηηθά πςειή θαηαλάισζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Δηδηθόηεξα, ζρεδόλ ην ½ ηεο ζπλνιηθήο θαηαλάισζεο βηνκεραληθνύ ξεύκαηνο απνξξνθάηαη από ηε βηνκεραλία βαζηθώλ κεηάιισλ ζηελ Διιάδα κε ην αληίζηνηρν πνζνζηό ζηελ Δπξώπε λα είλαη θ.κ.ν. 1/5 αληαλαθιώληαο κηα πην δηαθνξνπνηεκέλε δηάξζξσζε βηνκεραλίαο. Δλώ ζηα ζηδεξνύρα κέηαιια ε θαηαλάισζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο γηα ηελ παξαγσγή κηαο κνλάδαο πξνζηηζέκελεο αμίαο είλαη παξόκνηα ζε Διιάδα θαη Δπξώπε, ε θαηαλάισζε απηή είλαη ηξηπιάζηα ζηελ Διιάδα όζνλ αθνξά ηα κεζηδεξνύρα κέηαιια, θπξίσο ιόγσ αινπκηλίνπ. Θαηαλάισζε Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο Διιάδα Δπξώπε % ζηε ζπλνιηθή κεηαπνίεζε Υάιπβαο 13% 12% Με-ηδεξνύρα Μέηαιια 3% 7% θαηαλάισζε (ζε GWh) αλά κνλάδα πξνζηηζέκελεο αμίαο Υάιπβαο 2,44 2,85 Με-ηδεξνύρα Μέηαιια 11,97 4,63 ύλνιν Μεηαπνίεζεο,97,67 Πεγή: Eurostat 26 ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 11
ζσξεπηηθό κεξίδην αγνξάο Ο θιάδνο βξίζθεηαη ζηα ρέξηα ιίγσλ κεγάισλ παηθηώλ πκβαηόο κε ηηο δηεζλείο πξαθηηθέο, ν βαζκόο ζπγθέληξσζεο ηνπ θιάδνπ είλαη ηδηαίηεξα πςειόο θαη ζηαζεξόο δηαρξνληθά, θπξίσο 1% 8% 6% 4% 2% % Θακπύιε πγθέληξσζεο Θιάδνπ 1 11 21 31 41 51 61 71 Πεγή: ICAP 27 αξηζκόο εηαηξεηώλ (μεθηλώληαο από ηε κεγαιύηεξε) ΔΗΖΓΚΔΛΔ ΔΣΑΗΡΔΗΔ ΚΔΣΑΙΙΩΛ: Υξεκαηννηθνλνκηθνί Γείθηεο 24-8 6M 29* ROE 5,16% -2,6% ROA 2,67% -1,14% Πεξηζώξην θαζαξνύ Πεξηζώξην ιεηηνπξγηθνύ Ξέλα πξνο ίδηα θεθάιαηα Κάιπςε ρξεκαηννηθ. εμόδσλ Απνδνηηθόηεηαο 3,8% -1,92% 8,57% 3,98% Γηάξζξσζεο θεθαιαίσλ Ρεπζηόηεηαο,93,81 3,2,23 Γεληθή ξεπζηόηεηα 2,11 1,47 Δηδηθή ξεπζηόηεηα 1,39 1,1 Γξαζηεξηόηεηαο Σαρ. Κπθι. Δλεξγ.,7,59 Σαρ. Κπθι. Ιδ. Κεθ. 1,35 1,7 * εηεζηνπνηεκέλα ζηνηρεία Πεγή: Hellastat θαη ππνινγηζκνί ΔΣΔ ιόγσ ζεκαληηθώλ νηθνλνκηώλ θιίκαθαο, κεγάισλ επελδύζεσλ θαη ζρεηηθά πεξηνξηζκέλσλ πεξηζσξίσλ. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε όηη ηα θαζαξά πάγηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία κηαο κέζεο βηνκεραλίαο βαζηθώλ κεηάιισλ είλαη 6 θνξέο κεγαιύηεξα ζε ζρέζε κε ην κέζν όξν ηεο εγρώξηαο κεηαπνίεζεο (αληαλαθιώληαο ηηο απαηηεηηθέο ζε ππνδνκή ζπλζήθεο παξαγσγήο). ε απηό ην πιαίζην, ην πεξηζώξην κεηθηνύ ηνπ θιάδνπ (12% θαηά κέζν όξν ηελ ηειεπηαία πεληαεηία) είλαη ζρεδόλ ην ήκηζπ ηνπ ζπλόινπ ηεο κεηαπνίεζεο (2% ζην αληίζηνηρν δηάζηεκα) κε απνηέιεζκα ε θεξδνθνξία ηνπ θιάδνπ λα ζηεξίδεηαη θπξίσο ζηνλ όγθν πσιήζεσλ. Σα πεξηζώξηα κεηθηνύ ησλ εηζεγκέλσλ νκίισλ κεηάιισλ επξσδώλεο (19,3%) αληηζηνηρνύλ ζηα 2/3 ηνπ κέζνπ όξνπ ηεο επξσπατθήο βηνκεραλίαο (25,8%) αιιά παξακέλνπλ πςειόηεξα από ηα αληίζηνηρα ειιεληθά. πλεπώο, ηα ρακειά πεξηζώξηα αληαλαθινύλ ηόζν δνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θιάδνπ όζν θαη αδπλακίεο ησλ ειιεληθώλ βηνκεραληώλ. Οη δηαξζξσηηθέο απηέο ζπλζήθεο έρνπλ δεκηνπξγήζεη κεγάινπο νκίινπο κε πςειά κεξίδηα, αθήλνληαο έηζη κηθξά πεξηζώξηα αλάπηπμεο άιισλ εηαηξεηώλ, θαζώο γηα ηελ είζνδν λέσλ επηρεηξήζεσλ ζηνλ θιάδν απαηηείηαη ζεκαληηθό θόζηνο αξρηθήο επέλδπζεο. Καζώο νηθνλνκηθά ζηνηρεία γηα ην 29 είλαη δηαζέζηκα κόλν γηα ηηο εηζεγκέλεο εηαηξείεο ηνπ θιάδνπ, ζα εζηηάζνπκε ζηελ αλάιπζε πνπ αθνινπζεί ζηα απνηειέζκαηα απηώλ. Αλ θαη νη εηζεγκέλεο επηρεηξήζεηο θαιύπηνπλ ηα 3/5 ησλ ζπλνιηθώλ πσιήζεσλ, ε ρξεκαηννηθνλνκηθή ηνπο εηθόλα είλαη αληηπξνζσπεπηηθή γηα ην ζύλνιν ηεο βηνκεραλίαο κεηάιισλ. Η απνπζία από ην δείγκα νξηζκέλσλ κεγάισλ βηνκεραληώλ ράιπβα (όπσο ε Υαιπβνπξγία Διιάδνο, ε Υαιπβνπξγηθή θαη ε Sovel) δε θαίλεηαη λα αιινηώλεη ηελ εηθόλα ηνπ θιάδνπ, θαζώο ην ζύλνιν ησλ κεγάισλ-κεζαίσλ εηαηξεηώλ θαη ην ζύλνιν ησλ εηζεγκέλσλ είραλ παξόκνηα πνξεία ηελ πξνεγνύκελε πεληαεηία. Οη επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ ραξαθηεξίδνληαη από ρακειή θεξδνθνξία Αληαλαθιώληαο ην δπζκελέο δηεζλέο πεξηβάιινλ, ηα ρξεκαηννηθνλνκηθά κεγέζε ηεο βηνκεραλίαο βαζηθώλ κεηάιισλ επηδεηλώζεθαλ ζεκαληηθά ην πξώην ηξίκελν ηνπ 29. Ο θύθινο εξγαζηώλ ηνπ θιάδνπ κεηώζεθε θαηά 32% έλαληη ηνπ πξώηνπ εμακήλνπ ηνπ 28, ππό ηελ επίδξαζε i) ηεο πεξηνξηζκέλεο δήηεζεο, θαζώο θαη ii) ηεο ξαγδαίαο πηώζεο ζηηο δηεζλείο ηηκέο ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 12
κεηάιισλ (-6% ζην δηάζηεκα Μάξηηνο 28 Μάξηηνο 29). πγθεθξηκέλα, ε πηώζε ησλ ηηκώλ νδεγεί ζε (i) ππνηίκεζε ησλ απνζεκάησλ θαη (ii) πηώζε ηνπ κεηθηνύ πεξηζσξίνπ. Αλαιπηηθόηεξα, ελώ νη ηηκέο αγνξάο θαη πώιεζεο αθνινπζνύλ ηελ ίδηα πνξεία, ην γεγνλόο όηη ε αγνξά πξώησλ πιώλ θαη ε δεκηνπξγία απνζεκάησλ πξνεγείηαη ρξνληθά ηεο πώιεζεο ησλ ηειηθώλ πξντόλησλ νδεγεί ζηελ αύμεζε ηνπ κεηθηνύ πεξηζσξίνπ ζηελ πεξίπησζε αλνδηθώλ ηηκώλ θαη ηε κείσζή ηνπ ζηελ πεξίπησζε πησηηθώλ ηάζεσλ. ε θάζε πεξίπησζε είλαη ζεκαληηθό λα ηνληζηεί όηη νη κεηαβνιέο ησλ δηεζλώλ ηηκώλ δελ αλαθιώληαη άκεζα θαη ζην ζύλνιν ηνπο ζηα ρξεκαηννηθνλνκηθά απνηειέζκαηα ησλ εηαηξεηώλ, θαζώο αξθεηέο βηνκεραλίεο ιεηηνπξγνύλ κέζσ καθξνπξόζεζκσλ ζπκβνιαίσλ κε πειάηεο ελώ νη κεγαιύηεξεο ηνπ θιάδνπ κεζηδεξνύρσλ κεηάιισλ ρξεζηκνπνηνύλ ζπκβόιαηα αληηζηάζκηζεο θηλδύλνπ (hedging). ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 13
ΠΙΑΗΗΟ 3: ΔΙΙΖΛΗΘΟΗ ΟΚΗΙΟΗ ΒΑΗΘΩΛ ΚΔΣΑΙΙΩΛ Σα πςειά επίπεδα απαηηνύκελσλ επελδύζεσλ ζε εγθαηαζηάζεηο θαη εμνπιηζκό νδήγεζαλ ζην ζρεκαηηζκό ηζρπξώλ νκίισλ, πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζνύλ νηθνλνκίεο θιίκαθαο. πγθεθξηκέλα, κόιηο ηξεηο εηαηξηθνί όκηινη (ηδελόξ, Υαιθόξ, Διβάι) ζπγθεληξώλνπλ ηα 2/3 ηνπ ζπλνιηθνύ θύθινπ εξγαζηώλ ησλ ειιεληθώλ νκίισλ (βάζεη εηζεγκέλσλ εηαηξεηώλ). Γεδνκέλεο ηεο έληνλεο εμσζηξέθεηαο ηεο βηνκεραλίαο κεηάιισλ, ην 1/3 ηεο παξαγσγηθήο δπλακηθόηεηαο ησλ ειιεληθώλ νκίισλ κεηάιισλ είλαη εγθαηεζηεκέλν ζην εμσηεξηθό, κε αξθεηέο ζπγαηξηθέο λα βξίζθνληαη ζηελ πεξηνρή ηεο Ννηηναλαηνιηθήο Δπξώπεο (θπξίσο ζηε Ρνπκαλία θαη ηε Βνπιγαξία). Δπηπιένλ, νη ζπγαηξηθέο ηνπ εμσηεξηθνύ πξαγκαηνπνηνύλ ην 35%-5% ησλ ζπλνιηθώλ πσιήζεσλ ηνπ νκίινπ θαη ζπλεηζθέξνπλ ην 35%-65% ηεο ιεηηνπξγηθήο θεξδνθνξίαο. ηνρεύνληαο ζηελ εθηίκεζε ηνπ ξόινπ ησλ ζπγαηξηθώλ, εμεηάδνπκε ηα ρξεκαηννηθνλνκηθά απνηειέζκαηα ησλ κεηξηθώλ εηαηξεηώλ ζε ζρέζε κε εθείλα ησλ αληίζηνηρσλ νκίισλ. Δίλαη ζεκαληηθό λα αλαθεξζεί όηη ηα ζηνηρεία απηά δελ είλαη απόιπηα ζπγθξίζηκα θπξίσο ιόγσ ηεο ύπαξμεο ελδνεηαηξηθώλ ζπλαιιαγώλ θαη ινηπώλ πξνζαξκνγώλ θαηά ηελ ελνπνίεζε ησλ νηθνλνκηθώλ θαηαζηάζεσλ. Με δεδνκέλεο απηέο ηηο επηθπιάμεηο, ηα απνηειέζκαηα ηεο πξνεγνύκελεο πεληαεηίαο δείρλνπλ όηη ε αλάπηπμε ησλ νκίισλ κέζσ ζπγαηξηθώλ νδήγεζε ζε εληνλόηεξε αλάπηπμε ηνπ θύθινπ εξγαζηώλ (13% εηεζίσο ζε επίπεδν νκίισλ, έλαληη 7% ζε επίπεδν εηαηξεηώλ), ελώ βειηίσζε θαη ηε ιεηηνπξγηθή θεξδνθνξία ησλ εηαηξεηώλ (πεξηζώξην 1,5% έλαληη 8,6% γηα ηηο κεηξηθέο εηαηξείεο). Ωζηόζν, ζηα πιαίζηα ηεο ηξέρνπζαο δπζκελνύο ζπγθπξίαο, νη ζπγαηξηθέο ησλ νκίισλ θαίλεηαη λα πιήηηνληαη πεξηζζόηεξν ζε ζρέζε κε ηηο κεηξηθέο εηαηξείεο. πγθεθξηκέλα, ν θύθινο εξγαζηώλ ησλ νκίισλ πεξηνξίζηεθε θαηά 37% ην α εμάκελν 29 ζε ζρέζε κε ην αληίζηνηρν δηάζηεκα ηνπ 28, ελώ ε αληίζηνηρε κείσζε ήηαλ 32% γηα ηηο κεηξηθέο εηαηξείεο. Πεξαηηέξσ, ην πεξηζώξην ηεο ιεηηνπξγηθήο θεξδνθνξίαο ησλ νκίισλ πεξηνξίζηεθε θαηά 7 πνζνζηηαίεο κνλάδεο ζε ζρέζε κε ην κέζν όξν πεληαεηίαο (έλαληη 4,5 π.κ. γηα ηηο εηαηξείεο). εκεηώλεηαη όηη ηα δεκηνγόλα απνηειέζκαηα ζα κπνξνύζαλ λα είλαη εθηελέζηεξα εάλ νη όκηινη δελ είραλ αληηδξάζεη ζηελ πηώζε ηεο δήηεζεο κε κείσζε ηεο παξαγσγήο (π.ρ. Stomana ηνπ νκίινπ Sidenor) ή αθόκα θαη δηαθνπή ιεηηνπξγίαο εξγνζηαζίσλ (π.ρ. Sometra ηνπ Μπηηιελαίνπ), θπξίσο ζε ζπγαηξηθέο ηνπ εμσηεξηθνύ. ΔΙΙΖΛΗΘΟ ΘΙΑΓΟ ΚΔΣΑΙΙΩΛ Υξεκαηννηθνλνκηθνί Γείθηεο 24-28 Δηαηξείεο Όκηινη Απνδνηηθόηεηαο ROE 5,16% 6,54% ROA 2,67% 2,96% Πεξηζώξην θαζαξνύ 3,8% 3,55% Πεξηζώξην ιεηηνπξγηθνύ 8,57% 1,48% Γηάξζξσζεο θεθαιαίσλ Ξέλα πξνο ίδηα θεθάιαηα,93 1,23 Κάιπςε ρξεκαηννηθ. εμόδσλ 3,2 3,31 Ρεπζηόηεηαο Γεληθή ξεπζηόηεηα 2,11 1,79 Δηδηθή ξεπζηόηεηα 1,39 1,2 Γξαζηεξηόηεηαο Σαρ. Κπθι. Δλεξγ.,7,87 Σαρ. Κπθι. Ιδ. Κεθ. 1,35 1,94 Πεγή: Hellastat,ππνινγηζκνί ΔΣΔ ΔΙΙΖΛΗΘΟ ΘΙΑΓΟ ΚΔΣΑΙΙΩΛ Υξεκαηννηθνλνκηθνί Γείθηεο 6M 29* Δηαηξείεο Όκηινη Απνδνηηθόηεηαο ROE -2,6% -8,19% ROA -1,14% -3,73% Πεξηζώξην θαζαξνύ -1,92% -5,% Πεξηζώξην ιεηηνπξγηθνύ 3,98% 3,13% Γηάξζξσζεο θεθαιαίσλ Ξέλα πξνο ίδηα θεθάιαηα,81 1,19 Κάιπςε ρξεκαηννηθ. εμόδσλ,23 -,57 Ρεπζηόηεηαο Γεληθή ξεπζηόηεηα 1,47 1,32 Δηδηθή ξεπζηόηεηα 1,1,75 Γξαζηεξηόηεηαο Σαρ. Κπθι. Δλεξγ.,59,75 Σαρ. Κπθι. Ιδ. Κεθ. 1,7 1,64 * εηεζηνπνηεκέλα ζηνηρεία Πεγή: Hellastat,ππνινγηζκνί ΔΣΔ ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 14
Λεηηνπξγηθό Πεξηζώξην Κέξδνπο 24-8 (%) ύγθξηζε κε ηνπο νκίινπο ζηελ επξσδώλε Η αληηπαξάζεζε ησλ νηθνλνκηθώλ απνηειεζκάησλ ησλ εηζεγκέλσλ νκίισλ βαζηθώλ κεηάιισλ γηα ηα έηε 24-28 θαλεξώλεη όηη νη ειιεληθνί όκηινη πζηεξνύλ έλαληη εθείλσλ ηεο επξσδώλεο. Δμεηάδνληαο ηα εηδηθά ραξαθηεξηζηηθά θάζε ππνθιάδνπ δηαπηζηώλνπκε όηη νη εγρώξηνη όκηινη ράιπβα βξίζθνληαη ζε δπζκελέζηεξε ζέζε έλαληη ησλ επξσπαίσλ αληαγσληζηώλ. πγθεθξηκέλα, ην πεξηζώξην ιεηηνπξγηθνύ δελ μεπεξλά ην 12% (έλαληη 18,9% ζηελ επξσδώλε) ελώ ηα αδύλακα απνηειέζκαηα κεηά θόξσλ νδεγνύλ ζε απόδνζε ηδίσλ θεθαιαίσλ (ROE) 8,4% (έλαληη 23,8% ζηελ επξσδώλε). Σα πςειόηεξα πεξηζώξηα ησλ επξσπατθώλ νκίισλ νθείινληαη θπξίσο: Μέγεζνο νκίισλ (νηθνλνκίεο θιίκαθαο) Οη πσιήζεηο ησλ ειιεληθώλ νκίισλ ράιπβα αληηζηνηρνύλ θαηά κέζν όξν ζην 1/1 ησλ επξσπατθώλ (εμαηξώληαο ηελ ArcelorMittal). ύκθσλα κε ηηο εθηηκήζεηο καο, ε αύμεζε ηνπ θύθινπ εξγαζηώλ θαηά 1 δηο. πξνζζέηεη,7 πνζνζηηαίεο κνλάδεο ζην ιεηηνπξγηθό πεξηζώξην. Καζεηνπνίεζε νκίισλ (επελδύζεηο ζε νξπρεία) Οη κεγάινη επξσπατθνί όκηινη έρνπλ ζρεηηθή απηάξθεηα ζε πξώηεο ύιεο (π.ρ. ArcelorMittal πεξίπνπ 5% ησλ απαηηήζεσλ ζε ζίδεξν). Μείγκα πξντόλησλ Οξηζκέλνη επξσπατθνί όκηινη εζηηάδνπλ ζε εμεηδηθεπκέλα πξντόληα πςεινύ πεξηζσξίνπ, απνθεύγνληαο ηνλ έληνλν αληαγσληζκό ησλ ηππνπνηεκέλσλ πξντόλησλ. Όζνλ αθνξά ηα κε ζηδεξνύρα κέηαιια, ν εγρώξηνο θιάδνο αινπκηλίνπ έρεη ρακειόηεξε ιεηηνπξγηθή θεξδνθνξία από ηνπο αληαγσληζηέο ηεο επξσδώλεο (11,6% έλαληη 13,7% ζηελ επξσδώλε), αιιά ππεξηεξεί ζε απόδνζε ηδίσλ θεθαιαίσλ (ROE 5,8% έλαληη 4,6% ζηελ επξσδώλε), ελ κέξεη ιόγσ πςειόηεξεο ηαρύηεηαο θπθινθνξίαο ελεξγεηηθνύ (,77 έλαληη,73 ζηελ επξσδώλε). Γύν αθόκα πιενλεθηήκαηα ηνπ εγρώξηνπ θιάδνπ αινπκηλίνπ έλαληη ηνπ επξσπατθνύ είλαη ε πςειή ξεπζηόηεηα, ε ρακειή κόριεπζε θαη ε πξνλνκηαθή πξόζβαζε ζηηο πξώηεο ύιεο. Ο εγρώξηνο θιάδνο ραιθνύ εκθαλίδεη πεξηζώξην ιεηηνπξγηθνύ 5,7% έλαληη 5% ζηελ επξσδώλε, θαη πιενλεθηεί νξηαθά σο πξνο ηε κόριεπζε (δείθηεο μέλα/ίδηα 2,41 έλαληη 2,65 γηα ηνπο επξσπατθνύο νκίινπο) κε κεγάιε αδπλακία ηελ ηαρύηεηα θπθινθνξίαο ελεξγεηηθνύ (1,2 έλαληη 1,9 γηα ηνπο επξσπατθνύο νκίινπο). 25 2 15 1 5 Δπξσπατθνί Όκηινη Υάιπβα y =,69x + 1,31 R² =,29 1 2 3 4 5 Κύθινο Δξγαζηώλ 24-8 (δηζ. ) Πεγή: Factset, Hellastat Arcelor Mittal ΔΗΖΓΚΔΛΟΗ ΟΚΗΙΟΗ ΚΔΣΑΙΙΩΛ Υξεκαηννηθνλνκηθνί Γείθηεο 24-28 Διιάδα Δπξσδώλε ΥΑΙΤΒΑ ROE 8,4% 23,8% Πεξηζώξην ιεηηνπξγηθνύ 11,98% 18,9% Ξέλα πξνο ίδηα θεθάιαηα 1,51 1,65 Γεληθή ξεπζηόηεηα 1,56 1,69 Σαρ. Κπθι. Δλεξγ.,83,88 ΑΙΟΤΚΗΛΗΟ ROE 5,84% 4,6% Πεξηζώξην ιεηηνπξγηθνύ 11,63% 13,7% Ξέλα πξνο ίδηα θεθάιαηα,82 2,27 Γεληθή ξεπζηόηεηα 2,9 1,27 Σαρ. Κπθι. Δλεξγ.,77,73 ΥΑΙΘΟ ROE 2,45% 1,1% Πεξηζώξην ιεηηνπξγηθνύ 5,7% 5,% Ξέλα πξνο ίδηα θεθάιαηα 2,41 2,65 Γεληθή ξεπζηόηεηα 1,81 1,67 Σαρ. Κπθι. Δλεξγ. 1,23 1,93 Πεγή: Hellastat, Factset θαη ππνινγηζκνί ΔΣΔ ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 15
21 22 23 24 25 26 27 28 29* Q1 24 Q4 24 Q3 25 Q2 26 Q1 27 Q4 27 Q3 28 Q2 29 Q1 21 Q4 21 Q3 211 Q2 212 Θύθινο Δξγαζηώλ Υάιπβα (εθαη. ) 3 Πξνβιέςεηο 275 25 225 2 175 15 Πεγή: Hellastat, Datastream,Δθηηκήζεηο ΔΣΔ Υάιπβαο 25% 2% 15% 3 275 25 225 2 175 15 8% 4% % Οη πξννπηηθέο θάζε ππνθιάδνπ δηαθέξνπλ ην ζεκείν απηό είλαη ζεκαληηθό λα ηνλίζνπκε όηη ε γεληθεπκέλε απηή αλάιπζε γηα ηελ βηνκεραλία βαζηθώλ κεηάιισλ θαιύπηεη ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά θάζε ππνθιάδνπ, θαζώο θαη ηηο δηαθνξεηηθέο επηδξάζεηο πνπ δέρνληαη από ηελ ηξέρνπζα ζπγθπξία. ηηο επόκελεο ελόηεηεο, ζα εζηηάζνπκε ζηηο πξννπηηθέο θάζε ηνκέα μερσξηζηά. εκεηώλεηαη όηη νη εθηηκήζεηο καο γηα ηα ρξεκαηννηθνλνκηθά απνηειέζκαηα ησλ εηαηξεηώλ (όρη νκίισλ) βαζίδνληαη ζηηο πξνβιέςεηο καο γηα ηελ πνξεία ησλ δηεζλώλ ηηκώλ θαη ηεο ειιεληθήο βηνκεραληθήο παξαγσγήο (όπσο αλαιύζεθαλ ζηηο πξνεγνύκελεο ελόηεηεο). πγθεθξηκέλα, νη πξνβιέςεηο καο γηα ηνλ θύθιν εξγαζηώλ πξνθύπηνπλ από ηελ εθηηκώκελε πνξεία ηεο βηνκεραληθήο παξαγσγήο θαη ησλ δηεζλώλ ηηκώλ. Δπηπιένλ, ε πνξεία ησλ δηεζλώλ ηηκώλ επηδξά κέζσ δύν επηπιένλ θαλαιηώλ: Μία άλνδνο ησλ ηηκώλ (i) επεξεάδεη ην πεξηζώξην κεηθηνύ θαη (ii) απμάλεη ηηο αλάγθεο γηα θεθάιαην θίλεζεο θαη ζπλεπώο γηα δαλεηζκό. Σέινο, ζεκεηώλνπκε όηη ε επηβάξπλζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθώλ εμόδσλ ζηεξίδεηαη ζηελ πνξεία ησλ ππνρξεώζεσλ θαη ησλ επηηνθίσλ. ύκθσλα κε ηηο πξνβιέςεηο καο, ην βαζηθό επηηόθην ηεο ΔΚΣ ζα παξακείλεη ζην 1% ηνπο επόκελνπο 12 κήλεο θαη ζηε ζπλέρεηα ζα αλέβεη ζην 1,25% ζην ηέινο ηνπ 21, ζην 2,25% ζην ηέινο ηνπ 211 θαη ζην 3,5% ζην ηέινο ηνπ 212. Από ηελ αλνδηθή πνξεία ησλ επηηνθίσλ, αλακέλεηαη λα πιεγεί πεξηζζόηεξν ν πην δαλεηζκέλνο θιάδνο ηνπ ραιθνύ θαη ιηγόηεξν ν ζρεηηθά ιηγόηεξν δαλεηζκέλνο θιάδνο ηνπ αινπκηλίνπ. 1% -4% 5% -8% Πεξηζώξην κεηθηνύ (αξηζηεξόο άμνλαο) % κεηαβνιή δηεζλνύο ηηκήο ράιπβα (δεμηόο άμνλαο) * πεξηζώξην κεηθηνύ 6M 29 Πεγή: Datastream, Hellastat Σν ηέινο ηνπ ξάιη ησλ δηεζλώλ ηηκώλ πιήηηεη ηε βηνκεραλία ράιπβα Γεδνκέλσλ ησλ ζπλζεθώλ ρακειήο δήηεζεο θαη ηηκώλ, ν θύθινο εξγαζηώλ ηνπ ηνκέα ράιπβα (36% ηνπ ζπλνιηθνύ θύθινπ εξγαζηώλ βαζηθώλ κεηάιισλ, ζε επίπεδν εηαηξεηώλ) κεηώζεθε θαηά 33% ην πξώην εμάκελν ηνπ 29 (έλαληη α εμακήλνπ 28). πλδπάδνληαο ηηο πξννπηηθέο εμσηεξηθήο θαη εγρώξηαο δήηεζεο (όπσο αλαιύζεθαλ παξαπάλσ), αλακέλνπκε δηαηήξεζε ηεο πησηηθήο πνξείαο ηεο παξαγσγήο γηα ην 29 (θπξίσο ιόγσ θαζίδεζεο ηεο θαηαζθεπαζηηθήο δξαζηεξηόηεηαο θαη νηθνλνκηθήο επηβξάδπλζεο ησλ εκπνξηθώλ εηαίξσλ) θαη ζηε ζπλέρεηα ζηαδηαθή επαλαθνξά ζην καθξνπξόζεζκν κέζν όξν αλάπηπμεο ηεο παξαγσγήο. ε απηό ην πιαίζην θαη ζε ζπλδπαζκό κε ηηο πξνβιέςεηο καο γηα ηηο δηεζλείο ηηκέο, αλακέλνπκε ηηο πσιήζεηο λα ζπξξηθλσζνύλ θαηά ζρεδόλ 3% ην 29, λα παξακείλνπλ ζρεδόλ ζηαζεξέο ην 21 θαη λα απμάλνληαη κε κέζνπο εηήζηνπο ξπζκνύο 7%-8% ζην δηάζηεκα 211-212. ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 16
ΔΗΖΓΚΔΛΔ ΔΣΑΗΡΔΗΔ: ΥΑΙΤΒΑ Υξεκαηννηθνλνκηθνί Γείθηεο Απνδνηηθόηεηαο 24-8 6M 29* ROE 6,28% -9,46% ROA 2,75% -4,72% Πεξηζώξην θαζαξνύ 4,45% -8,95% Πεξηζώξην ιεηηνπξγηθνύ 8,91% -3,2% Γηάξζξσζεο θεθαιαίσλ Ξέλα πξνο ίδηα θεθάιαηα 1,31 1, Κάιπςε ρξεκαηννηθ. εμόδσλ 2,65-1,29 Ρεπζηόηεηαο Γεληθή ξεπζηόηεηα 1,66 1,15 Δηδηθή ξεπζηόηεηα 1,13,83 Γξαζηεξηόηεηαο Σαρ. Κπθι. Δλεξγ.,62,53 Σαρ. Κπθι. Ιδ. Κεθ. 1,43 1,6 * εηεζηνπνηεκέλα ζηνηρεία Πεγή: Hellastat θαη ππνινγηζκνί ΔΣΔ Υάιπβαο: Πξνβιέςεηο Υξεκαηννηθνλνκηθώλ Γεηθηώλ 212 29 212 Απνδνηηθόηεηαο ROE -9,32% 3,85% ROA -4,4% 1,72% Πεξηζώξην θαζαξνύ -8,29% 3,2% Πεξηζώξην ιεηηνπξγ. -3,% 9,% Γηάξζξσζεο θεθαιαίσλ Ξέλα πξνο ίδηα θεθάιαηα 1,12 1,23 Κάιπςε ρξεκαηννηθ. εμόδσλ -1,8 2,4 Ρεπζηόηεηαο Γεληθή ξεπζηόηεηα 1,15 1,37 Δηδηθή ξεπζηόηεηα,77,91 Γξαζηεξηόηεηαο Σαρ. Κπθι. Δλεξγ.,53,57 Σαρ. Κπθι. Ιδ. Κεθ. 1,12 1,28 Πεγή: Hellastat θαη ππνινγηζκνί ΔΣΔ Δζηηάδνληαο ζηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή εηθόλα ησλ βηνκεραληώλ ράιπβα επηζεκαίλνπκε όηη επιήγεζαλ ζεκαληηθά από ηελ θξίζε, θαζώο ε άλνδνο ησλ πσιήζεσλ θαη ηεο θεξδνθνξίαο ησλ πξνεγνύκελσλ εηώλ είρε πξνέιζεη από ην ξάιη ησλ δηεζλώλ ηηκώλ. πγθεθξηκέλα, ν θιάδνο ραξαθηεξίδεηαη από έληνλε κεηαβιεηόηεηα, κε ην πεξηζώξην κεηθηνύ λα επεξεάδεηαη από ηπρόλ απμνκεηώζεηο ζηηο ηηκέο ράιπβα. Δηδηθόηεξα, ε ζπζρέηηζε ησλ κεηθηώλ πεξηζσξίσλ ηεο βηνκεραλίαο ζηδεξνύρσλ κεηάιισλ κε ηηο αληίζηνηρεο δηεζλείο ηηκέο αγγίδεη ην 95%. Γεδνκέλεο ηεο πξόζθαηεο εηζαγσγήο ηνπ ράιπβα ζε δηεζλή ρξεκαηηζηήξηα κεηάιισλ, ε δηαζέζηκε αγνξά παξαγώγσλ είλαη αθόκα ξερή, κε απνηέιεζκα λα κελ δίλεηαη ζηηο εηαηξείεο ε δπλαηόηεηα ρξήζεο ζπκβνιαίσλ αληηζηάζκηζεο θηλδύλνπ, ηα νπνία ζε έλα βαζκό ζα επέηξεπαλ ηε ζηαζεξνπνίεζε ησλ πεξηζσξίσλ. Τπό απηέο ηηο ζπλζήθεο, ηα ιεηηνπξγηθά απνηειέζκαηα ηνπ θιάδνπ γηα ην πξώην εμάκελν 29 ήηαλ αξλεηηθά (κε ιεηηνπξγηθό πεξηζώξην δεκηάο 3,2%, έλαληη πεξηζσξίνπ 8,9% ζην δηάζηεκα 24-28), αληαλαθιώληαο ηόζν ηελ πησηηθή πνξεία ησλ δηεζλώλ ηηκώλ ράιπβα όζν θαη ηε ρακειή δήηεζε (πνπ απμάλεη ην κνλαδηαίν θόζηνο παξαγσγήο). εκεηώλεηαη όηη ν ππνθιάδνο ηνπ ράιπβα είλαη ν κόλνο πνπ παξνπζηάδεη δεκηνγόλα ιεηηνπξγηθά απνηειέζκαηα ην πξώην εμάκελν ηνπ 29. Παξά ην γεγνλόο όηη ν δαλεηζκόο ηνπ θιάδνπ παξακέλεη ζε ρακειά επίπεδα (δείθηεο μέλα πξνο ίδηα θεθάιαηα 1 από 1,3 ζην δηάζηεκα 24-28), ηα αξλεηηθά απνηειέζκαηα πξν θόξσλ δελ επηηξέπνπλ ηελ θάιπςε ρξεκαηννηθνλνκηθώλ εμόδσλ (δείθηεο θάιπςεο -1,3 από 2,7 ζην δηάζηεκα 24-28). Γεδνκέλεο ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο εηθόλαο ησλ βηνκεραληώλ ράιπβα θαζώο θαη ησλ πξνβιέςεσλ καο γηα ηηο πσιήζεηο ηνπ θιάδνπ, εθηηκνύκε όηη ην πεξηζώξην ιεηηνπξγηθήο δεκηάο γηα ην 29 ζα είλαη ηεο ηάμεο ηνπ 3%. ηε ζπλέρεηα, αλακέλνπκε όηη ε θεξδνθνξία ζα αλαθάκςεη ζηαδηαθά, αθνινπζώληαο ηελ αληίζηνηρε πνξεία ησλ δηεζλώλ ηηκώλ ράιπβα θαη ηελ απμαλόκελε δήηεζε, κε ην πεξηζώξην ιεηηνπξγηθνύ λα επηζηξέθεη ζην 9% ην 212, θνληά ζηα επίπεδα ηνπ 25. Αληίζηνηρε είλαη ε πνξεία ηεο απόδνζεο ηδίσλ θεθαιαίσλ (ROE), ε νπνία ην 29 κεηώλεηαη ζην - 9,3% θαη ζηαζεξνπνηείηαη θνληά ζην 4 ην 212. Όζνλ αθνξά ηε κόριεπζε, νη ηξέρνπζεο ρακειέο ηηκέο θαη ην πάγσκα ησλ επελδπηηθώλ ζρεδίσλ (δηαηήξεζε ζηαζεξνύ παγίνπ ελεξγεηηθνύ ζε πεξηόδνπο πησηηθώλ πσιήζεσλ) εθηηκάηαη όηη ζα κεηώζνπλ ην δείθηε μέλα πξνο ίδηα θεθάιαηα ζην 1,12 ην 29 (από 1,26 ην ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 17
23 24 25 26 27 28 29* Q1 24 Q4 24 Q3 25 Q2 26 Q1 27 Q4 27 Q3 28 Q2 29 Q1 21 Q4 21 Q3 211 Q2 212 28 Θύθινο Δξγαζηώλ Αινπκηλίνπ (εθαη. ) Πξνβιέςεηο 28 28). Ωζηόζν, ε ζηαδηαθή νκαινπνίεζε ησλ δηεζλώλ ζπλζεθώλ θαη ε ζπλεπαθόινπζε αλαζέξκαλζε ησλ ζηξαηεγηθώλ επέθηαζεο ζα επαλαθέξνπλ ην δείθηε μέλσλ πξνο ίδηα θεθάιαηα ζην 1,23 ην 212. εκεηώλεηαη όηη ζηηο εθηηκήζεηο καο ηόζν γηα ην ράιπβα όζν θαη γηα ηα ππόινηπα κέηαιια ππνζέηνπκε όηη ζε πεξηόδνπο αλνδηθήο πνξείαο ηνπ θύθινπ εξγαζηώλ ην πάγην ελεξγεηηθό αθνινπζεί ήπηνπο ξπζκνύο αλάπηπμεο ώζηε ε ηαρύηεηα θπθινθνξίαο ελεξγεηηθνύ λα απμάλεηαη ζηαδηαθά πξνο ηνλ επξσπατθό κέζν όξν. 24 2 16 12 24 2 16 12 Οη επηηπρεκέλεο ζηξαηεγηθέο hedging ζσξαθίδνπλ βξαρππξόζεζκα ηελ θεξδνθνξία ηεο βηνκεραλίαο αινπκηλίνπ Ο θιάδνο ηνπ αινπκηλίνπ δηαθξίλεηαη ζε δύν ππνθιάδνπο: (i) ηελ παξαγσγή θαη (ii) ηελ κεηαπνίεζε αινπκηλίνπ, νη νπνίνη παξνπζηάδνπλ νξηζκέλεο ηδηαηηεξόηεηεο. Πεγή: Hellastat, Datastream, Δθηηκήζεηο ΔΣΔ Αινπκίλην 15% 1% 5% 25% % Δηδηθόηεξα, ζηνλ θιάδν παξαγσγήο αινπκηλίνπ (πνπ θαιύπηεη ην 1/3 ηνπ θύθινπ εξγαζηώλ ηνπ ζπλόινπ ηεο βηνκεραλίαο αινπκηλίνπ) ππάξρεη ε δπλαηόηεηα αληηζηάζκηζεο ηνπ θηλδύλνπ δηαθύκαλζεο ησλ ηηκώλ πξώησλ πιώλ θαη ηειηθώλ πξντόλησλ ελώ νη εηαηξείεο πνπ δξαζηεξηνπνηνύληαη ζηε κεηαπνίεζε αινπκηλίνπ έρνπλ δπλαηόηεηα αληηζηάζκηζεο κόλν ζηελ ηηκή πξώηεο ύιεο. Σν γεγνλόο απηό επηηξέπεη ζηηο εηαηξείεο παξαγσγήο λα εθκεηαιιεύνληαη ηηο πεξηόδνπο πςειώλ ηηκώλ κέζσ αγνξάο ζπκβνιαίσλ πώιεζεο. Άιιε κία ηδηαηηεξόηεηα ησλ εηαηξεηώλ παξαγσγήο αινπκηλίνπ είλαη ε ζεκαληηθή επηβάξπλζε ιόγσ ηνπ θόζηνπο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πνπ απαηηείηαη θαηά ηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία (πεξίπνπ 4% ηνπ θόζηνπο πσιεζέλησλ). -25% 5% -5% Πεξηζώξην Μεηθηνύ Κέξδνπο (αξηζηεξόο άμνλαο) % κεηαβνιή δηεζλνύο ηηκήο αινπκηλίνπ (δεμηόο άμνλαο) * πεξηζώξην κεηθηνύ 6Μ 29 Πεγή: Datastream, Hellastat Ωζηόζν, θαζώο ν θύθινο εξγαζηώλ θαη ε γεληθόηεξε ρξεκαηννηθνλνκηθή εηθόλα ησλ δύν ππνθιάδσλ αθνινπζνύλ παξόκνηα πνξεία δηαρξνληθά, ε αλάιπζε πνπ αθνινπζεί αθνξά ηνλ θιάδν αινπκηλίνπ ζπλνιηθά. Οη πσιήζεηο ησλ εηζεγκέλσλ εηαηξεηώλ αινπκηλίνπ (απνηεινύλ ην 42% ηνπ ζπλνιηθνύ θύθινπ εξγαζηώλ ηνπ θιάδνπ κεηάιισλ) πεξηνξίζηεθαλ θαηά 22% ην α εμάκελν 29 ζε ζρέζε κε ην αληίζηνηρν δηάζηεκα ηνπ 28. Οη ρακειόηεξεο βξαρππξόζεζκα δηεζλείο ηηκέο εθηηκάηαη όηη ζα επεξεάζνπλ ζρεηηθά ιηγόηεξν ηνλ θιάδν ηνπ αινπκηλίνπ ιόγσ επηηπρεκέλσλ ζηξαηεγηθώλ hedging από ηελ πιεπξά ησλ επηρεηξήζεσλ. πγθεθξηκέλα, ην Αινπκίλην ηεο Διιάδαο έρεη εμαζθαιίζεη πςειέο ηηκέο πώιεζεο αινπκηλίνπ ζε επίπεδα ζρεδόλ δηπιάζηα ζε ζρέζε κε ηηο ηξέρνπζεο ηηκέο κέρξη ην 21. Τπό απηέο ηηο ζπλζήθεο, εθηηκάηαη όηη ν θύθινο εξγαζηώλ ηνπ θιάδνπ ζα πεξηνξηζηεί θαηά 2% ην 29, ζα επαλαθάκςεη κε ξπζκό 12% ην 21, σζηόζν ζηε ζπλέρεηα ε ιήμε ησλ πξνζεζκηαθώλ ζπκβνιαίσλ πνπ εμαζθαιίδνπλ πςειέο ηηκέο ζα ζπγθξαηήζεη ην ξπζκό ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 18
αλάπηπμεο θνληά ζην 7% γηα ηε δηεηία 211-212. ΔΗΖΓΚΔΛΔ ΔΣΑΗΡΔΗΔ: ΑΙΟΤΚΗΛΗΟ Υξεκαηννηθνλνκηθνί Γείθηεο Απνδνηηθόηεηαο 24-8 6M 29* ROE 4,74% 2,5% ROA 2,91% 1,58% Πεξηζώξην θαζαξνύ 4,51% 2,61% Πεξηζώξην ιεηηνπξγηθνύ 1,16% 8,77% Γηάξζξσζεο θεθαιαίσλ Ξέλα πξνο ίδηα θεθάιαηα,63,58 Κάιπςε ρξεκαηννηθ. εμόδσλ 4,72 1,96 Ρεπζηόηεηαο Γεληθή ξεπζηόηεηα 2,56 1,88 Δηδηθή ξεπζηόηεηα 1,68 1,3 Γξαζηεξηόηεηαο Σαρ. Κπθι. Δλεξγ.,64,61 Σαρ. Κπθι. Ιδ. Κεθ. 1,5,96 * εηεζηνπνηεκέλα ζηνηρεία Πεγή: Hellastat θαη ππνινγηζκνί ΔΣΔ Αινπκίλην: Πξνβιέςεηο Υξεκαηννηθνλνκηθώλ Γεηθηώλ 212 29 212 Απνδνηηθόηεηαο ROE,99% 4,23% ROA,6% 2,15% Πεξηζώξην θαζαξνύ 1,% 3,52% Πεξηζώξην ιεηηνπξγ. 7,% 1,% Γηάξζξσζεο θεθαιαίσλ Ξέλα πξνο ίδηα θεθάιαηα,64,96 Κάιπςε ρξεκαηννηθ. εμόδσλ 1,68 2,95 Ρεπζηόηεηαο Γεληθή ξεπζηόηεηα 1,64 2,73 Δηδηθή ξεπζηόηεηα 1,14 1,83 Γξαζηεξηόηεηαο Σαρ. Κπθι. Δλεξγ.,6,61 Σαρ. Κπθι. Ιδ. Κεθ.,99 1,2 Πεγή: Hellastat θαη ππνινγηζκνί ΔΣΔ Οκνίσο κε ηηο βηνκεραλίεο ράιπβα, ην πεξηζώξην κεηθηνύ ζηνλ θιάδν αινπκηλίνπ αθνινπζεί ηηο κεηαβνιέο ησλ δηεζλώλ ηηκώλ, θαζώο ππάξρεη ρξνληθή πζηέξεζε κεηαμύ αγνξάο πξώησλ πιώλ θαη πώιεζεο ηνπ ηειηθνύ πξντόληνο. Ωζηόζν, ε δπλαηόηεηα ρξήζεο ζπκβνιαίσλ αληηζηάζκηζεο θηλδύλνπ εμνκαιύλεη ηηο άλσ επηδξάζεηο θαη ζσξαθίδεη ζε έλα βαζκό ηελ θεξδνθνξία ηνπ θιάδνπ. Γηα παξάδεηγκα, ε πηώζε θαηά 1% ζηε δηεζλή ηηκή αινπκηλίνπ (ζε επξώ) ην 28 κείσζε ην πεξηζώξην κεηθηνύ θαηά 4 πνζνζηηαίεο κνλάδεο, ελώ κία ρακειόηεξε πηώζε ζηελ ηηκή ηνπ ράιπβα (θαηά 8%) νδήγεζε ζε κεγαιύηεξε πηώζε ηνπ πεξηζσξίνπ κεηθηνύ ηνπ θιάδνπ (θαηά 6,3 πνζνζηηαίεο κνλάδεο). ε απηό ην πιαίζην, ην πεξηζώξην ιεηηνπξγηθνύ, αλ θαη κεησκέλν, παξακέλεη ζε πγηή επίπεδα (8,8% ην α εμάκελν 29, έλαληη 1,2% ζην δηάζηεκα 24-28). Όζνλ αθνξά ηελ θεξδνθνξία κεηά θόξσλ, ην πεξηζώξην θαζαξνύ παξακέλεη ζεηηθό (2,6% ην α εμάκελν 29) αιιά αηζζεηά ρακειόηεξν ζε ζρέζε κε ην παξειζόλ (4,5% θαηά κέζν όξν ζην δηάζηεκα 24-28). Ο δαλεηζκόο εκθαλίδεηαη λα δηαηεξείηαη ζηα ρακειά επίπεδα ηεο πξνεγνύκελεο πεληαεηίαο, κε δείθηε μέλα πξνο ίδηα θεθάιαηα,6 γηα ην α εμάκελν ηνπ 29. Ωζηόζν, ηα ρακειά επίπεδα θεξδνθνξίαο δπζρεξαίλνπλ ηελ θάιπςε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθώλ εμόδσλ, γεγνλόο πνπ αληηθαηνπηξίδεηαη ζηε κείσζε ηνπ δείθηε θάιπςεο ηόθσλ, ν νπνίνο θζάλεη ζην 2 ην α εμάκελν 29, έλαληη 4,7 θαηά κέζν όξν ζην δηάζηεκα 24-28. Δπηπιένλ, ν θιάδνο εληζρύεηαη από ηελ ηθαλνπνηεηηθή ξεπζηόηεηα ησλ εηαηξεηώλ θαζώο ν δείθηεο ξεπζηόηεηαο παξακέλεη θνληά ζηα επίπεδα ησλ πξνεγνύκελσλ εηώλ (1,9 ην α εμάκελν ηνπ 29, έλαληη 2,6 ζην δηάζηεκα 24-28). Η αλακελόκελε αλάθακςε ζηε δήηεζε θαη ηηο δηεζλείο ηηκέο αινπκηλίνπ εθηηκάηαη όηη ζα εληζρύζεη ηε ρξεκαηννηθνλνκηθή εηθόλα ηνπ θιάδνπ ζην δηάζηεκα 21-212. Τπελζπκίδεηαη σζηόζν, όηη νη πςειέο ηηκέο γηα ην Αινπκίλην ηεο Διιάδαο (πνπ θαιύπηεη ην 1/3 ηνπ θύθινπ εξγαζηώλ) έρνπλ εμαζθαιηζζεί κέρξη ην 21. πλεπώο, ην πεξηζώξην ιεηηνπξγηθνύ ζα πξνζεγγίζεη ην 8% ην 21 (από 7% ην 29) θαη ζηε ζπλέρεηα ζα ζηαζεξνπνηεζεί θνληά ζην 1% κέρξη ην 212 (ρακειόηεξα από ην επίπεδν ηνπ 25, όηαλ μεπεξλνύζε ην 12%). Αληίζηνηρε εθηηκάηαη θαη ε πνξεία ηεο απόδνζεο ηδίσλ θεθαιαίσλ (ROE), πνπ ζα πξνζεγγίζεη ην 3,2% ην 21 από 1% ην 29, ελώ γηα ηελ επόκελε δηεηία ε θαζαξή ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Κλαδικές Μελέηες επηέμβριος 29 19