ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ 9 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 1.1 Εισαγωγή 21 1.1.1 Δείκτες μεταβολής της προοπτικής της επιχειρηματικής δραστηριότητας 22 1.1.2 Η ταυτότητα της έρευνας και η μεθοδολογία της 23 1.1.3 Θεωρητικό υπόβαθρo της επιχειρηματικότητας 27 1.1.4 Παράδειγμα ερευνητικής προσπάθειας αναζήτησης και αξιολόγησης του επενδυτικού/επιχειρηματικού κλίματος στην Ελλάδα. Μεθοδολογία Έρευνας και Σχεδιασμός 38 1.1.5 Ευρήματα της έρευνας: Κίνητρα και εμπόδια των ΞΑΕ στην Ελλάδα 47 1.1.6 Σκοπός Κεφαλαίου 1 54 1.2 Κίνητρα και αντικίνητρα επενδύσεων ξένων πολυεθνικών στην Ελλάδα 59 1.2.1 Αιτίες, κίνητρα, δυνατότητες και ευκαιρίες για Ξένες Άμεσες Επενδύσεις 59 1.2.2 Επιμέρους ερευνητικά ευρήματα και σχολιασμός 64 1.2.3 Γενικός σχολιασμός: Καθορισμός επενδυτικών εμποδίων εισροών άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα 68 1.2.4 Αποτελέσματα της έρευνας: Τα αντικίνητρα για τις ΞΑΕ 69 1.2.5 Προσδιοριστικοί παράγοντες των επενδυτικών εμποδίων των ΞΑΕ 73 1.2.6 Το αντικίνητρο της γραφειοκρατίας 78 1.2.7 Το εμπόδιο του φορολογικού καθεστώτος 79 1.2.8 Το αντικίνητρο της διαφθοράς 81 1.2.9 Το εμπόδιο της διάρθρωσης της αγοράς εργασίας 83 1.2.10 Το αντικίνητρο του νομικού πλαισίου 85 1.2.11 Το αντικίνητρο της μικρής ανάπτυξης της τεχνολογίας και της έλλειψης υποδομών 86 1.2.12 Το αντικίνητρο της μακροοικονομικής αστάθειας 87 1.2.13 Το αντικίνητρο της πολιτικής βίας 88 1.2.14 Συμπεράσματα, περιορισμοί και κατεύθυνση για περαιτέρω έρευνα 88 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΑΝΕΡΓΙΑ ΚΑΙ ΔΕΙΚΤΕΣ DOING BUSINESS ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2.1 Εισαγωγή 91 2.2 Νεανική επιχειρηματικότητα 95 2.2.1 Ελάχιστος μισθός και συσχετισμός με κόστος εργασίας 100 2.3 Κρίση και επιχειρηματικότητα 112 2.4 Δείκτες επιχειρηματικότητας Doing Business για την περίπτωση της Ελλάδας 116 2.4.1 Συγκριτική παρουσίαση της Ελλάδας με άλλες οικονομίες με Βάση την Ανασκόπηση των δεικτών του Doing Business 2014 122 2.4.2 Διαχρονική εξέλιξη των δεικτών Doing Business για την περίπτωση της Ελλάδας 131 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 3.1 Εισαγωγή 141 3.2 Το ελληνικό πρόβλημα κατά τη διάρκεια της κρίσης 142 3.3 Προτεινόμενα μέτρα 145 3.4 Το πρόβλημα της Ελλάδας δεν ήταν το μοναδικό στην Ευρωζώνη 149 3.5 Τελικές σκέψεις Λύσεις 150
3.6 Προτάσεις για αύξηση της απασχόλησης, προσέλκυση ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα και καταπολέμηση της παραοικονομίας 152 3.6.1 Προτάσεις για αύξηση της απασχόλησης 153 3.6.2 Προτάσεις για προσέλκυση ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα 154 3.6.3 Προτάσεις για καταπολέμηση της παραοικονομίας 155 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΗ ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ 4.1 Η έννοια των πολυεθνικών επιχειρήσεων και των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων 157 4.2 Η παρουσία των πολυεθνικών επιχειρήσεων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη 158 4.2.1 Οι ελληνικές ΞΑΕ στην Αλβανία 160 4.2.2 Οι ελληνικές ΞΑΕ στην Π.Γ.Δ.Μ. 160 4.2.3 Οι ελληνικές ΞΑΕ στη Βουλγαρία 162 4.2.4 Οι ελληνικές ΞΑΕ στη Σερβία 164 4.2.5 Οι ελληνικές ΞΑΕ στην Τουρκία 165 4.2.6 Οι ελληνικές ΞΑΕ στη Ρουμανία 167 4.2.7 Μελέτη Περίπτωσης: Oι ξένες άμεσες επενδύσεις από την Ελλάδα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη 168 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΘΕΩΡΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ 5.1 Εννοιολογική προσέγγιση και χαρακτηριστικά γνωρίσματα του επιχειρηματία 173 5.2 Εννοιολογική προσέγγιση της έννοιας «επιχειρηματικότητα» 179 5.3 Τα κίνητρα που ενισχύουν την επιχειρηματικότητα 185 5.4 Εννοιολογική προσέγγιση της καινοτομίας 186 5.4.1 Ορισμός 186 5.4.2 Διαφορά εφεύρεσης & καινοτομίας 190 5.4.3 Τύποι καινοτομίας 191 5.4.4 Σύνδεση καινοτομίας και επιχειρηματικότητας 193 5.4.5 Εθνικό Σύστημα Καινοτομίας (ΕΣΚ) 203 5.4.6 Εμπόδια στην καινοτομία στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) στην Ελλάδα 204 5.4.7 Δείκτες μέτρησης της καινοτομίας 208 5.5 Επιχειρηματικό σχέδιο (Business Plan) 212 5.5.1 Εισαγωγή 212 5.5.2 Έναρξη και λειτουργία μίας επιχείρησης 213 5.5.3 Ενδεικτική δομή επιχειρηματικού σχεδίου 215 5.6 Ανάλυση SWOT (ΔΑΕΑ) 218 5.7 Σχέδιο Marketing (Marketing Plan) 223 5.7.1 Τί είναι και τί περιλαμβάνει το Marketing Plan 223 5.7.2 Το επιχειρηματικό περιβάλλον μιας επιχείρησης 225 5.7.3 Ποια είναι η διαδικασία του Marketing Plan 230 5.7.4 Οι βασικοί τομείς ενός Marketing Plan 230 5.7.4.1 Τιμολόγηση 231 5.7.4.2 Προωθητικές Ενέργειες 231 5.7.5 Ποιοι είναι οι στόχοι ενός Marketing Plan 233 5.7.6 Τα 10 P (extended marketing mix) 237 5.7.6.1 Τιμή (Price) 237 5.7.6.2 Προϊόν (Product) 237 5.7.6.3 Προώθηση (Promotion) 238 5.7.6.4 Τόπος διανομής (Place) 238 5.7.6.5 Ανθρώπινο δυναμικό (People) 238 5.7.6.6 Διαδικασία (Process) 238 5.7.6.7 Διαδικασία (Physical Evidence) 239 5.7.6.8 Συσκευασία προϊόντων (packaging) 239 5.7.6.9 Παραγωγικότητα και ποιότητα (Performance, Productivity and Quality) 240 5.7.6.10 Φιλοσοφία (Philosophy) 240 5.7.7 Η μεθοδολογία/πολιτική του Marketing Plan 240
5.7.8 Τρόπος δημιουργίας πλάνου μάρκετινγκ Βήματα 241 5.7.9 Ανάπτυξη διαδικασιών πώλησης 243 5.7.10 Μεθοδολογία διαδικασιών πώλησης 244 5.7.11 Διαδικασία πώλησης 246 5.7.12 Μέτρηση των αποτελεσμάτων ενός Marketing Plan Δομή ενός Marketing Plan 247 5.7.13 Συμπεράσματα 250 5.8 Πηγές χρηματοδότησης μιας επιχειρηματικής δραστηριότητας 252 5.9 Δείκτες ανταγωνιστικότητας, καινοτομίας, παγκοσμιοποίησης 256 5.9.1 Κατάταξη καινοτομίας της Ελλάδος σύμφωνα με τον δείκτη Global Innovation Index 256 5.9.2 Δείκτες παγκοσμιοποίησης και ανταγωνιστικότητας 258 5.9.2.1 Έκθεση Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας (Global Competitiveness Report, World Economic Forum WEF) 258 5.9.2.2 Δείκτης μέτρησης της παγκοσμιοποίησης του KOF 261 5.9.2.3 Επετηρίδα παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας (World Competitiveness Yearbook IMD) 270 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΣΚΙΩΔΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΠΑΡΑΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΑΔΗΛΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ, ΔΙΑΦΘΟΡΑ, ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΗΘΙΚΗ, ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗ, ΕΙΣΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗ, ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ 6.1 Εννοιολογική προσέγγιση του όρου της σκιώδους οικονομίας/ παραοικονομίας 275 6.2 Φορολογική ηθική (tax morale) 279 6.3 Φοροδιαφυγή/Φοροαποφυγή και φορολογικοί παράδεισοι/ υπεράκτια χρηματooικoνoμικά κέντρα 283 6.4 Αδήλωτη εργασία και εισφοροδιαφυγή 299 6.5 Παράνομες δραστηριότητες ενσωματωμένες στην παραοικονομία 309 6.6 Διαφθορά και δωροδοκίες 314 6.7 Σύγκριση παραοικονομίας της Ελλάδας και άλλων κρατών 320 6.8 Προτεινόμενες λύσεις κατά της σκιώδους οικονομίας 343 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Ξένες Άμεσες Επενδύσεις 7.1 Δυσκολίες στον προσδιορισμό της Ξένης Άμεσης Επένδυσης 347 7.2 Ανακρίβειες και στατιστικά προβλήματα σχετικά με τις ΞΑΕ 350 7.3 Στατιστικά προβλήματα και χάσματα πληροφοριών στην Αρχή της Μετάβασης 353 7.4 Καθοριστικοί παράγοντες για Ξένες Άμεσες Επενδύσεις 355 7.4.1 Το οικουμενικό μοντέλο (universal model) και η κριτική στο εκλεκτικό μοντέλο του Dunning 356 7.4.2 Ταξινόμηση των επενδυτικών κινήτρων που οδηγούν σε ΞΑΕ 368 7.4.2.1 Κυνηγοί αγοράς 371 7.4.2.2 Κυνηγοί αγοράς από στρατηγική άποψη 371 7.4.2.3 Κυνηγοί παραγόντων (συντελεστών παραγωγής) 374 7.4.2.4 Κυνηγοί αποδοτικότητας 375 7.4.2.5 Ως προς την τοποθεσία κυνηγοί 376 7.4.2.6 Εκμετάλλευση των πλεονεκτημάτων ιδιοκτησίας 377 7.4.2.7 Κυνηγοί των χρηματοοικονομικών κινήτρων 378 7.4.2.8 Πολιτικοί λόγοι 378 7.4.2.9 Υπερνίκηση των ατελειών 379 7.5 Επενδυτικά αντικίνητρα για τις ΞΑΕ 380 7.5.1 Ταξινόμηση των επενδυτικών αντικινήτρων, εμποδίων και φραγμών για ΞΑΕ 382 7.6 Οι Επιπτώσεις των ΞΑΕ στα Συμβαλλόμενα Μέρη 385 7.6.1 Ο θετικός/αρνητικός αντίκτυπος των ΞΑΕ στη χώρα υποδοχής (αποδέκτρια χώρα) 386 7.6.1.1 Επιπτώσεις μεταφοράς πόρων 389 7.6.1.2 Οι επιπτώσεις στην απασχόληση 391 7.6.1.3 Οικονομική ανάπτυξη, παραγωγικότητα, αποτελεσματικότητα, βιοτικό επίπεδο και
επιπτώσεις ανταγωνισμού 392 7.6.1.4 Ισοζύγιο Πληρωμών: Εμπόριο και ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών 393 7.6.1.5 Η ανάπτυξη των διοικητικών ικανοτήτων των τοπικών στελεχών 393 7.6.1.6 Η αύξηση του ανταγωνισμού 394 7.6.1.7 Η ανάπτυξη των σχετικών βιομηχανιών-υπηρεσιών 394 7.6.1.8 Η σημασία των ΞΑΕ στη μεταφορά τεχνολογίας και την οικονομική ανάπτυξη 396 7.6.1.9 ΞΑΕ και ανάπτυξη: Μια ανασκόπηση των παγκόσμιων εξελίξεων στην πρόσφατη βιβλιογραφία 397 7.6.1.10 Ο αντίκτυπος των διασυνοριακών εξαγορών και συγχωνεύσεων για τη χώρα υποδοχής 399 7.6.2 Τα οφέλη και το κόστος των ΞΑΕ για τις χώρες προέλευσης 402 7.6.3 Ο αντίκτυπος των ΞΑΕ στην πολυεθνική (ειδικά σε χώρες που είναι σε μετάβαση) 403 7.6.4 Ο Αντίκτυπος των ΞΑΕ στη Διαδικασία Μετάβασης 405 7.6.4.1 Συμπεράσματα 406 7.7 Ξένες Άμεσες Επενδύσεις σε αντιπαράθεση με την Επένδυση Χαρτοφυλακίου 408 7.8 Συγχωνεύσεις και εξαγορές 411 7.9 Μελέτη Περίπτωσης: Θεωρίες που προσδιορίζουν τις Ξένες Άμεσες Επενδύσεις. Υπάρχει κάποια κυρίαρχη θεωρία; Είναι οι Εισροές ΞΑΕ στις Χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και Ειδικά στη Βουλγαρία ένας μύθος; 414 7.9.1 Τελικές Σκέψεις Ερωτήσεις 429 7.10 Ιδιωτικοποιήσεις 430 7.10.1 Ιδιωτικοποίηση-Αναδιάρθρωση των Επιχειρήσεων και της Οικονομίας 430 7.10.1.1 Μέθοδοι ιδιωτικοποίησης 433 7.10.1.2 Επιχειρήματα υπέρ της ιδιωτικοποίησης για κράτη του πρώην Ανατολικού μπλοκ 441 7.10.1.3 Επιχειρήματα κατά της ιδιωτικοποίησης για κράτη του πρώην Ανατολικού μπλοκ 446 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΕΠΕΝΔΥΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ/ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 8.1 Οι εισροές ΞΑΕ στην Ελλάδα διαχρονικά 449 8.2 Οι χώρες προέλευσης των μητρικών ΞΑΕ στην Ελλάδα 451 8.3 Εξερχόμενες ΞΑΕ από την Ελλάδα και το πλαίσιο της πολιτικής αυτών 452 8.3.1 Τάσεις και εξελίξεις 453 8.3.2 Εξελίξεις σε επίπεδο χώρας 454 8.3.3 Εταιρικοί παίκτες 464 8.3.4 Συνέπειες της πρόσφατης παγκόσμιας κρίσης (2007-2014) 471 8.3.5 Η σκηνή της πολιτικής 471 8.3.6 Επίλογος 472 8.4 Η θέση της Ελλάδας στον τομέα της ανταγωνιστικότητας 480 8.5 Συμπεράσματα και προτάσεις του Κεφαλαίου 8 485 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ (CASE STUDIES) 9.1 Μελέτη Περίπτωσης Εταιρείας Ανοξείδωτων Κατασκευών «Α» 492 9.2 Η Εταιρεία «Σ» Πρωτοπόρος Εταιρεία σε Διαγνωστικές και Εργαστηριακές Εφαρμογές 501 9.3 Μελέτη Περίπτωσης Εταιρείας Ηλεκτρονικών Συστημάτων Ασφαλείας «Ο» 510 9.4 Η Εταιρεία «Λ» ως μια Δυναμική Εξαγωγική Βιομηχανική Εμπορική Εταιρεία 519 9.5 Μελέτη Περίπτωσης Εταιρείας Ζαχαροπλαστικής «Φ» 531 9.6 Μελέτη Περίπτωσης Εταιρείας Δομικών Χημικών και Κονιαμάτων «Η» 541 9.7 Μελέτη Περίπτωσης Εταιρείας Επεξεργασίας και Τυποποίησης
Τροφίμων «Π» 555 9.8 Μελέτη Περίπτωσης Εταιρείας Προϊόντων Βαφής και Επαναβαφής Αυτοκινήτων «Β» 567 9.9 H στρατηγική επεκτατική πολιτική της Pepsico στον τομέα των αναψυκτικών; O ανταγωνισμός με την Coca-Cola 578 9.10 Η Coca-Cola και η στρατηγική της «σκέφτομαι τοπικά, δρω τοπικά» 580 9.11 Η McDonalds και η στρατηγική της «σκέφτομαι παγκόσμια, δρω τοπικά» (glocal strategy) 582 9.12 H στρατηγική της Pizza Hut στην επενδυτική της δραστηριότητα στη Ρωσία 584 9.13 Αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων στο πλαίσιο του νέου παγκοσμιοποιημένου περιβάλλοντος: Η περίπτωση των Αμερικανικών Αερογραμμών (American Airlines) 586 9.14 Ιδιωτικοποιήσεις στη Βραζιλία 588 9.15 Ιδιωτικοποίηση και κατάργηση του μονοπωλίου στον τομέα των πετρελαιοειδών στη Βενεζουέλα: ξένη άμεση επένδυση στη βιομηχανία πετρελαίου της Βενεζουέλας 590 9.16 Πώς η ένταξη μιας χώρας στην ΟΝΕ ευνοεί τις ΞΑΕ: Η περίπτωση της Toyota 591 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 593 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 635